امروزه درمان بیماری ایدز اصلی ترین چالش پیش روی پزشکان است. ایدز را می توان از جمله خطرناک ترین ویروس هایی دانست که سلامت انسان را تهدید می کند. این ویروس بصورت مستقیم سلول های ایمنی بدن انسان را تحت تاثیر قرار می دهد. در ادامه مطلب به مناسبت روز جهانی ایدز قصد داریم تا چند خطی را به این بیماری و افراد مبتلا به آن اختصاص دهیم. در ادامه با دکتر سلام همراه باشید.
از سال ۱۹۸۸ اول دسامبر (برابر ۱۰ آذر) روز جهانی ایدز نامگذاری شده است و هر ساله برای این روز، شعار خاصی نیز در نظر گرفته میشود. هدف عمده از این کار این است که به عموم مردم یادآوری شود که HIV از بین نرفته‌است و هنوز کارهای زیادی است که باید انجام شود. در روز جهانی ایدز مردم لباس‌های شان را به روبان قرمز مزین می‌کنند تا توجه و مراقبت در برابر HIV و ایدز را متذکر شده و به دیگران یادآور شوند که تعهد و پایبندی و حمایت آنها مورد نیاز است.
هر ساله، نخستین روز آخرین ماه سال میلادی را به عنوان روز جهانی ایدز نام گذاری کرده اند و فرصتی فراهم می شود تا دوباره انسان عصر نوین، به یکی از مهم ترین چالش های تهدید کننده بهداشت و سلامت جهانی فکر کند. شمار مبتلایان به اچ آی وی مثبت در سراسر جهان در حال افزایش است و به نظر می رسد، به رغم بالا رفتن آگاهی عمومی از شیوه های ابتلا و پیشگیری از این بیماری مهلک، همچنان طیف های مختلفی از جامعه درباره آن، چیز زیادی نمی دانند.
ایدز
HIV ویروس نقص ایمنی اکتسابی انسان است که برای اولین بار از میمون به انسان منتقل شد. HIV از جمله ویروس های خانواده رترو ویروس ها به شمار می آید. این ویروس با استفاده از سلول های بدن انسان به عنوان سلول هدف، RNA خود را به سلول منتقل کرده و شروع به تکثیر ژن خود می کند.
بیماری ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی بیماری است که سبب اختلال سیستم ایمنی بدن می شود به صورتی که بدن قادر به مبارزه با برخی عفونت ها نمی باشد. این عفونت ها عبارتند از: عفونت هایی که عفونت های فرصت طلب نام دارند و سایر بیماری هایی که در شرایط ضعف سیستم ایمنی عمل می کنند. وقتی فردی با ویروس ایدز آلوده می شود و ویروس وارد بدن او می گردد، ابتدا ویروس در سلول های سفید خون او زندگی و تکثیر پیدا می کند.
این سلول های سفید سلول های ایمنی هستند که بطور طبیعی ما را در مقابل بیماری ها محافظت می کنند. شاه علامت آلودگی با ویروس ایدز بصورت از بین رفتن پیشرونده گروه خاصی از سلول های ایمنی به نام سلول های T کمکی یا سلولهای CD۴ می باشد. ویروس در حین رشد خود در بدن سبب از بین رفتن این سلول و سلول های دیگر می شود. انهدام این سلول ها سیستم ایمنی را تضعیف می کند در نتیجه باعث مستعد شدن شخص به عفونت ها و بیماری های فرصت طلب مختلف می شود از عفونت ریه گرفته تا سرطان.
آمارها نشان می دهد که در دنیا بیش از ۳۶ میلیون نفر یعنی حدود نیم درصد جمعیت کره زمین (به طور خوشبینانه)، مبتلا به ویروس اچ آی وی هستند که تنها ۴۶ درصد از آن ها از بیماری خود اطلاع دارند و درصد اکثریتی نیز از بیماری خود آگاه نیستند و بالطبع، به فکر درمان و کنترل آن هم نخواهند بود.
تا خرداد ۹۵ هجری شمسی، حدود ۳۳ هزار نفر در ایران به عنوان مبتلایان به ویروس ایدز شناسایی شده اند که از این تعداد، ۸۴ درصد مردان و ۱۶ درصد را زنان تشکیل می دهند و سالانه ۱۵۰۰ نفر به این عدد اضافه می شود.
نکته جالب توجه آن است که در ایران، نیمی از مبتلایان به اچ آی وی، در گروه سنی ۲۱ تا ۳۵ سال قرار دارند و با توجه به فوت برخی از مبتلایان، ۲۴ هزار و ۳۶۱ نفر مبتلا به ایدز در کشور شناسایی و زنده هستند.
روش های انتقال ویروس ایدز
این ویروس در قسمت های خاصی از بدن به ویژه برخی مایعات بدن وجود دارد که موجب انتقال ویروس به سایر افراد خواهد شد. البته تنها ورود این ویروس به بدن کافی نیست، و لازم است تا ویروس وارد جریان خون فرد شود. افراد بسیاری وجود دارند که ویروس ایدز در بدن آنها وجود داشته باشد اما به دلیل عدم قرار گرفتن در مکان مناسب هنوز به این بیماری مبتلا نشده اند و حتی ممکن است هرگز به این بیماری مبتلا نشوند.
۱- تماس جنسی بدون پیشگیری با فرد آلوده به ایدز
۲- استفاده از سوزن یا سرنگ مشترک با یک فرد آلوده به ویروس ایدز
بررسی های آزمایشگاهی نشان داده است که ویروس ایدز در یک سرنگ آلوده میتواند حتی بیشتر از یک ماه زنده بماند و معتادان تزریقی به منظور پیشگیری از ایدز هرگز نباید سرنگ، آب و وسایل تهیه مواد مخدر را بطور اشتراکی مصرف نمایند یا اینکه بیشتر از یک بار مصرف کنند.این شامل سوزن ها و سرنگ هایی میشود که برای تزریق مواد مخدر و حتی دارو هایی مثل استروئیدها به کار می رود. سایر انواع سوزن و سرنگ مثل آنهایی که برای سوراخ کردن گوش و خالکوبی یا تاتو کردن به کار می رود نیز میتواند سبب انتقال ایدز شود.
۳- انتقال ویروس از مادر به فرزند در حین بارداری، زایمان، یا شیردهی
هر زنی که باردار است یا قصد بارداری دارد و به هر دلیل مشکوک است که احتمال آلودگی با ویروس برای وی وجود دارد لازم است قبل از بارداری آزمایش و مشاوره مربوط به ایدز را دریافت کند. اگر آزمایش ایدز خانم بارداری مثبت باشد باید داروهای لازم برای پیشگیری از انتقال ایدز به فرزندش را دریافت کرده و از شیر دادن وی خودداری نماید.
زنان اهداف اصلی این ویروس
با توجه به تغییر الگوی انتقال ویروس HIV از تزریق به روابط جنسی، زنان بیش از مردان در معرض ابتلا هستند و با توجه به شرایط بدنی زنان خطر بیشتری متوجه آنهاست و اگر به موقع شناسایی و تشخیص داده نشود ممکن است به تولد نوزادان آلوده به ویروس HIV منجر شود.
یکی از کارشناسان برنامه ایدز در کشور قبلا گفته بود که با اشاره به اینکه دو تا چهار درصد موارد شناسایی شده آلوده به این ویروس در کشور به علت انتقال از مادر به جنین بوده است، عنوان کرد: با پیشرفت علم و در شرایط کنونی می‌توان از انتقال ویروس جلوگیری کرد و در حین بررسی می‌توان آموزش هایی ارائه داد که اگر با توجه و دقت دنبال و زمان زایمان و نوع درمان درست انجام شود قطعاً احتمال انتقال ویروس به شدت کاهش خواهد یافت.
مادران مبتلا به ویروس HIV با درمان به موقع می‌توانند از پیشرفت ویروس جلوگیری کرده و آن را سرکوب کنند و با زایمان سزارین نیز کمک بزرگی به عدم انتقال بیماری به جنین صورت می گیرد و با این اقدامات از انتقال ویروس به نسل‌های دیگر جلوگیری شده و نوزادی سالم متولد می شود.
این شیوه در بسیاری از کشورها خاصه کشورهای آسیای شرقی همچون تایلند و کشورهای امریکای جنوبی چون برزیل موفق بوده است و انتقال ویروس از مادر به جنین کنترل شده است و خوشبختانه در کشور ما نیز طی سال‌های اخیر مورد مثبتی وجود نداشته است، البته شناسایی مادران مبتلا به ویروس HIV انجام گرفته است، اما با درمان رایگان و سرکوب بیماری تکثیر ویروس متوقف شده.
ایده ای به نام ربان قرمز
در سال ۱۹۹۱ یعنی یک دهه پس از ظهور بیماری ایدز، گروهی ۱۲ نفره از هنرمندان که با یک موسسه هنری در نیویورک همکاری می‌کردند، پروژه‌ای را برای آگاه‌سازی در مورد این بیماری تعریف کردند. این گروه که شامل عکاسان، نقاشان، فیلم‌سازان و طراحان صحنه و لباس بود، پس از یک جلسه همفکری، تصمیم گرفتند که نمادی ساده، یعنی روبان قرمز را برای آگاه‌سازی در مورد این بیماری انتخاب کنند. این نماد بعدها به عنوان یکی از شناخته شده‌ترین نمادهای «ترویج و حمایت‌گری» از گروهی از بیماران شناخته شد.
زمانی که هنرمندان برای همفکری دور هم جمع شدند، اولین هدف خود را «ترغیب مردم به گفتگو در مورد این بیماری» تعریف کردند. در آن زمان، بیماران مبتلا به ویروس اچ آی وی در آمریکا، مشکل خود را از جامعه و حتی پزشکان و یا نزدیک‌ترین افراد خانواده خود که با آنها زندگی می‌کردند مخفی نگه می‌داشتند. بیماری ایدز دردی بود که باید پشت درهای بسته، سالیان سال مخفی نگه داشته می‌شد. از این رو، این گروه از هنرمندان می‌خواستند تا با انتخاب یک نماد، یک بیان بصری از درد و شفقت بیماران مبتلا به ایدز برای سایر افراد جامعه ترسیم کنند.
انتخاب رنگ قرمز با هدف ترسیم نمادی از عشق، قلب و احساسات بود. و روبان، سنبلی ساده بود که هر فردی می‌توانست با یک پارچه کوچک و سوزن، آن را به لباس خود نصب کند.
امروزه بسیاری از موسساتی که روی پروژه های ترویج و حمایت‌گری کار می‌کنند، با ساخت و فروش روبان‌های قرمز برای فعالیت‌های ترویجی خود، منابع مالی تهیه می‌کنند. کمپین‌های زیادی با نام «روبان قرمز» در جهان راه‌اندازی شده است که حمایت‌گری از بیماران مبتلا به این بیماری را هدف اصلی فعالیت‌های خود قرار داده. شهروندان عادی جامعه با نصب روبان قرمز حمایت خود را از آگاه‌سازی و بیماران مبتلا نشان می‌دهند. همچنین بیمارستان‌ها و موسسات گوناگون با استفاده از این نماد، مشکلی که جامعه بشر امروز را تحت تاثیر خود قرار داده، به رسمیت می‌شناسند.
روز جهانی روبان قرمز گرامی باد!
در این باره بیشتر بخوانید: برای درمان ایدز راهی جدید کشف شده است
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
منبع: دکتر سلام
