سیتومگالوویروس یک بیماری ویروسی است که در کودکان و مادران باردار ممکن است ایجاد شود و نشانه های شبیه سرماخوردگی دارد و باعث کاهش اشتها و کاهش وزن در بدن افراد می شود،در این مقاله با این بیماری بیشتر آشنا می شویم.
بیماری سیتومگالوویروس
سیتومگالوویروس (CMV) یک بیماری ویروسی است که در میان کودکان سنین پیش دبستانی شایع است. علایم آن بسیار به علایم آنفولانزا (خستگی، کسالت و درد) شباهت دارد. بیش از نیمی از خانم ها در طول زندگی خود به ویروس سیتومگالوویروس مبتلا شده اند که پادتن های موجود در خون آن ها دلیلی بر این ادعا است.
نشانه های CMV چیست؟
اکثر افراد در ابتدای زندگی خود در معرض سیتومگالوویروس قرار می گیرند. با این وجود کودکان و بزرگسالان سالم مبتلا به ویروس به ندرت هر گونه علائم و نشانه های ابتلا به عفونت سیتومگالوویروس را نشان می دهند. هنگامی که سیستم ایمنی بدن به دلایل مختلف ضعیف می شود ویروس CMV دوباره فعال شده و فرد را با درجات و شدت متفاوت تحت تاثیر قرار می دهد.
افرادی که دارای ایمنی ضعیفی هستند ممکن است چنین علائمی داشته باشند:
– علائم و نشانه های عفونت دیگری به نام مونونوکلئوز عفونی (که توسط ویروس دیگری از همین خانواده به نام اپشتین بار به وجود می آید)
– از دست دادن اشتها
– کاهش وزن
– ضعف عمومی
– درد عضلانی و خستگی
– سردرد
– تب
– گلودرد
– بزرگ شدن غدد لنفاوی (در ناحیه گردن)
– تغییرات رفتاری
– تشنج
– تنگی نفس
– افزایش ضربان قلب
– اسهال
– ذات الریه
برخی از اعضای بدن تحت تاثیر قرار می گیرند که موجب بروز علائم و نشانه های زیر می شود:
– چشم: که منجر به کوری، حساسیت به نور می شود.
– دستگاه گوارش: که موجب خون ریزی زخم ها، التهاب مری، کولیت، و غیره می شود.
– کبد: التهاب کبد و هپاتیت
راه های انتقال CMV
الف- انتقال از طریق تماس فردی: CMV در طول تماس های فردی از شخصی به شخص دیگر منتقل میشود. ویروس در بزاق، ادرار، خون، مدفوع، اشک چشم، شیرمادر، مایع منی و ترشحات دهانه رحم فرد آلوده وجود دارد و افراد مستعد از طریق بوسیدن، تماس جنسی، استفاده از ظروف آلوده به ویروس، آلوده می‌شوند.
ب- از طریق انتقال خون یا پیوند عضو: CMV میتواند از طریق اهداءکننده آلوده به گیرندگان عضو، بافت، مغز استخوان یا خون منتقل شود.
ج- انتقال از طریق مادر به نوزاد: CMV اغلب هنگام عبور از کانال زایمان یا در طی دوران شیردهی از مادر به نوزاد منتقل میشود. به دلیل انتقال ایمنی در طول بارداری از مادر به فرزند، نوزادان مادرانی که قبل از بارداری به CMV مبتلا شده‌اند بدون علامت و سالم خواهند بود. نوزادانی که حین یا بعد از تولد به ویروس آلوده شوند در معرض خطر عوارض جسمی یا مغزی ناشی از عفونت مادرزادی قرار نمی‌گیرند. البته نوزادان نارس نیاز به توجه و دقت بیشتری دارند.
د- انتقال از طریق مادر به جنین: CMV میتواند از مادر به جنین به دلیل عفونت اولیه یا ثانویه مادر منتقل شود. هنگامی که جنین قبل از تولد دچار عفونت CMV میشود تحت عنوان عفونت مادرزادی CMV شناخته میشود تقریباً در ۹۰% موارد، نوزادان مبتلا به عفونت مادرزادی بدون علامت به دنیا می‌آیند ولی در ۱۰% از موارد، اختلالاتی را نشان می‌دهند، علاوه بر این CMV میتواند یکی از علل عفونی سقط جنین نیز باشد.
روش های تشخیص سیتومگالوویروس
پزشک به همراه بررسی علائم و نشانه ها یک معاینه جسمانی نیز انجام می دهد. به دلیل احتمال وجود عوارض و بیماری های مختلف یک تشخیص متفاوت در نظر گرفته می شود. ممکن است که برای یک فرد ضعیف آزمایش های تشخیص متفاوتی انجام بشود.
آزمایش های تشخیصی که برای تشخیص وجود عفونت CMV ناشی از ضعف سیستم ایمنی میزبان انجام می شود عبارتند از:
– آزمایش DNA / PCR / CMV (یک آزمایش خون ویژه است)
– آزمایش پادتن CMV به منظور اطلاع از چگونگی واکنش بدن به ویروس CMV
– آزمایش های عملکرد کبد
– آزمایش نقطه ای مونونوکلئوز به منظور تشخیص احتمال وجود مونونوکلئوز عفونی
– گروهی از آزمایش های شیمیایی که آزمایش های جامع متابولیک نام دارند.
– کشت نمونه های مدفوع
– آزمایش مایعات بدن و بافت بیوپسی به منظور تثبیت وجود سیتومگالوویروس
ممکن است که بسیاری از بیماری های بالینی علائم و نشانه های مشابهی داشته باشند. این امکان وجود دارد که پزشک شما به منظور از بین بردن احتمال ابتلا به سایر بیماری های بالینی برای رسیدن به تشخیص قطعی آزمایش های بیشتری انجام دهد.
پیشگیری از ابتلا به CMV
عفونت CMV در بین کودکان نوپا و مهدکودکی شایع است و اغلب در میان افراد خانواده یا بچه‌های یک مهد کودک گسترش می‌یابد. به‌طور کلی ابتلا به عفونت در انسان در هر زمانی میتواند رخ دهد ولی در زمان‌های خاصی از جمله دوران بارداری باید از ابتلا به عفونت پیشگیری نمود که این امر توسط رعایت دقیقی نکات بهداشت امکان‌پذیر است.
احتیاط‌های عمومی که توسط کارکنان بهداشتی در تماس با بیماران عفونی رعایت میشود برای پیشگیری از انتقال CMV مؤثر است. هرچند هیچ اقدامی کاملاً خطر انتقال CMV را از بین نمی‌برد، ولی توصیه‌های زیر میتواند کمک‌کننده باشد:
۱- از بوسیدن لب‌ها و گونه‌های کودکان زیر ۶ سال خودداری کنید، ولی می‌توانید آنان را در آغوش بگیرید یا پیشانیشان را ببوسید.
۲- از ظروف غذاخوری، غذاهای نیم‌خورده یا لوازم بهداشتی مشترک استفاده نکنید.
۳- بعد از تعویض کهنه مرطوب یا تماس با بزاق کودکان دستها را با آب و صابون بشویید.
۴- کارکنان مهد کودکان بهتر است هنگام تعویض کهنه اطفال از دستکش استفاده کنند.
۵- از آنجایی‌که کودکان اغلب اسباب بازی ها را به دهان می‌برند برای ضدعفونی کردن اسباب بازی ها از محلول وایتکس رقیق شده در آب یا آب و صابون (به نسبت ۱ به ۹) استفاده نمایید.
همچنین حضور در مکان‌های بسته و شلوغ و قرار گفتن در معرض تنفس و ترشحات تنفسی یا تماس جنسی با افرادی که ویروس را در ترشحات خود دفع میکنند میتواند برای افراد مستعد خطرناک باشد.
آیا واکسن و درمان دارویی برای CMV وجود دارد؟
اگر چه واکسن‌های مختلفی در دست مطالعه می‌باشند، هنوز کارایی هیچ‌کدام برای حفاظت انسان بر علیه CMV اثبات نشده است. همچنین اخیراً داروهای جدیدی بر علیه CMV تولید شده که پزشکان در حال بررسی اثر آنها در درمان عفونت CMV در حین یا قبل از حاملگی هستند.
هرگونه استفاده با درج نام مجله پزشکی دکتر سلام (لینک دهی مستقیم) مجاز می باشد.
منبع: دکتر سلام
