خمیدگی و زاویه دار بودن زانو باعث ایجاد پای پرانتزی می شود که برای راه رفتن و دویدن انسان مشکلاتی ایجاد می کند، پای پرانتزی ممکن است علل به وجود آمدن زیادی داشته باشد که یکی از از مهمترین آن ها ارثی است، در این مقاله به روش های درمانی و علل شکل گیری زانوی پرانتزی می پردازیم.
علائم و نشانه های پای پرانتزی
خمیدگی ساق پای فرد در هنگام ایستادن در بسیاری از موارد بسیار آشکار است. یکی از رایجترین علائم پای پرانتزی طریقه راه رفتن، غیرطبیعی است. میزان خمیدگی زانوی پرانتزی میتواند زیاد باشد و این یک هشدار برای والدین و خانواده ها است.
پیچ خوردن یک پا معمولا در بچه هایی که پای پرانتزی دارند رایج است . زانوی پرانتزی، باعث درد نمی شوند، اما این مشکل در بزرگسالی میتواند باعث ناراحتی و درد در لگن، زانو و مچ پا شود، این مسئله به دلیل فشار غیر طبیعی که روی ساق پای خمیده ایجاد میشود، به وجود می آید. درصورت پایداری این مشکل کودک، او در بزرگسالی دچار مشکلات بیشتری می شود.
چرا زانو و پا حالت پرانتزی می شود؟
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث پرانتزی شدن پاها میشود.
رشد طبیعی: هنگامی که یک کودک رشد میکند، اعضای مختلف بدن او در سرعت‌های مختلفی رشد می‌کنند. در نتیجه هم‌ترازی اسکلتی او میتواند تغییر کند که این باعث غیرمعمولی شدن ظاهر اندام‌ها در سنین خاص میشود. درواقع رشد طبیعی شایعترین دلیل پای پرانتزی در محدوده سنی کودک تازه به راه افتاده است. به طور کلی در سن زیر ۲ سال، زانوی پرانتزی یک فرایند طبیعی از رشد ساختمان اسکلتی در نظر گرفته میشود. زاویه‌ی پرانتزی بودن در حدود سن ۱۸ ماهگی به اوج خود می‌رسد و سپس به تدریج در سال بعدی کم میشود. در اکثر موارد، به سادگی میتوان بازگشت تنظیم اسکلتی کودکان به حالت طبیعی را مشاهده کرد زیرا کودکان در این سن همچنان در حال رشد هستند.
بیماری بلانت: بیماری بلانت وضعیتی است که میتواند در دوران کودکی و نوجوانی رخ دهد. مشکل این کودکان، رشد غیرطبیعی صفحات در بالای استخوان ساق پا (درشت‌نی) است. در افراد بسیار جوان، تشخیص بیماری بلانت از پرانتزی شدن طبیعی در حال رشد سخت است. با این حال کودکان مبتلا به بیماری بلانت به تدریج بهبود نخواهند یافت و تصویربرداری اشعه ایکس از رشد صفحات آنها مشخصه‌های اختلالات را نشان خواهد داد.
راشیتیسم (نرمی استخوان): در جهان توسعه یافته، راشیتیسم یک بیماری بسیار نادر است؛ با این حال هنوز هم در برخی نقاط در حال توسعه‌ی جهان این بیماری رایج است. شایعترین علت راشیتیسم، سوءتغذیه از برخی مواد غذایی مهم است که برای سلامت استخوان‌ها مفید هستند. راشیتیسم میتواند ناشی از کافی نبودن کلسیم، فسفر و یا ویتامین D وارد شده به بدن است. خوشبختانه با ظهور غذاهای غنی‌شده، راشیتیسم ناشی از سوءتغذیه، در جهان توسعه‌یافته بسیار نادر شده است.
آرتروز: شایعترین دلیل پرانتزی شدن پاها در بزرگسالان، آرتروز یا فرسودگی و سائیدگی مفاصل زانو است. این بیماری میتواند غضروف و استخوان اطراف زانو را سائیده کند. اگر این سائیدگی به طور یکنواخت توزیع شود، هیچ تغییر شکلی انتظار نمی‌رود. اما هنگامی که در سمت داخلی مفصل زانو سایش بیشتر باشد، اغلب تغییر شکلی به صورت پا پرانتزی بروز میکند. به طور معمول درجه‌ی پرانتزی شدن پاها، با شدت سائیدگی سمت داخلی مفاصل زانو رابطه دارد.
دلایل زانوی پرانتزی در بزرگسالان
دلیل زانوی پرانتزی بزرگسالان ریشه در عامل‌های زیر دارد و باید درمانی جدی برای اصلاح آن انجام شود:
– آرتروز زانو یا فرسایش غضروف مفصل زانو
– تومور استخوان
– عفونت استخوان (مانند عفونتهای باکتریایی)
تشخیص پای پرانتزی
زانوی پرانتزی به شیوه‌های زیر تشخیص داده میشود:
– معاینه کامل بدن و بررسی دقیق سابقه پزشکی
پرتونگاری زانو در موارد زیر ضروری است:
– ۳ سال یا بیشتر سن داشتن کودک
– تشدید زانوی پرانتزی
– پرانتزی بودن متقارن پاها
پزشک برای تشخیص افتراقی و حذف احتمال ابتلا به بیماری بلانت یا راشیتیسم دستور انجام آزمایش خون میدهد.
راه های درمان پای پرانتزی
زانوبند و گچ گرفتن
برای درمان زانوی پرانتزی در نوزادان میتوان از زانوبند یا روش گچ گرفتن استفاده کرد. اجازه دهید به پای نوزاد زانوبند بسته شود یا پاهایش گچ گرفته شود. این کار پاهایش را صاف و مستقیم میکند. گروهی از محصولات وجود دارند که میتوان آنها را در شب مورداستفاده قرار داد.
ویتامین D
ویتامین D یک ماده مغذی مهم است که میتواند به درمان پای پرانتزی کمک کند. کمبود این ماده مغذی میتواند منجر به پرانتزی شدن پاها شود. بنابراین گرفتن ویتامین D از طریق نور خورشید یا مکمل‌ها به درمان این بیماری کمک میکند. روزانه در زیر نور خورشید بنشینید. غذاهای سرشار از ویتامین D مانند تخم‌مرغ و ماهی‌هایی چرب بخورید. مکمل‌های ویتامین D هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان مناسب است.
تمرینات پیلاتس
تمرینات پیلاتس با سفت کردن عضلات ساق پا، پا پرانتزی را درمان میکند. این تمرینات با دراز کشیدن به پشت روی تختخواب یا زمین انجام میشود. هر دو پا را باهم از سطح زمین بلند کنید در حالی که زانوها در حالت خمیده باشند. پاها را به سمت بالا و پایین حرکت دهید. این کار وضعیت بیمار را بهبود می‌بخشد و بدشکلی ناشی از پا پرانتزی را از بین می‌برد.
تمرینات کششی و یوگا
برای بهبود وضعیت پاها ورزش برای پای پرانتزی و ورزش‌های کششی انجام دهید. این ورزش‌ها عضلات پاها و نواحی مرکزی را قوی میکند. ورزش‌های کششی وضعیت شما را بهبود می‌بخشد. شما میتوانید برای درمان پا پرانتزی، ورزش یوگا نیز انجام دهید. این ورزش‌ها به ساختار اسکلتی کمک میکند تا بدن را حمایت کند.
ماساژ
ماساژ یک نوع درمان طبیعی برای پا پرانتزی است. از کسی بخواهید که پاهای شما را ماساژ دهد. ماساژ را با روغن نارگیل انجام دهید. روغن نارگیل برای انجام ماساژ در ضربه‌های رو به پایین مفید است. شما همچنین میتوانید از یک شخص حرفه‌ای بخواهید شما را ماساژ دهد.
تومورهای استخوانی
تومورهای استخوانی نیز یکی دیگر از علل شایع پا پرانتزی هستند. این تومورها گروه‌هایی از سلولهای غیرطبیعی هستند که در داخل استخوان رشد می‌کنند. برخی اوقات این تومورها میتوانند سرطانی باشند.
عمل جراحی
زمانی که تغییر شکل در بیماران مسن‌تر مطرح میشود، چه از طریق ضربه یا ناشی از شغل فرد، تنها درمان دائمی این بیماری عمل جراحی است. رنج و درد ناشی از شکل پاهایتان را در سکوت متوقف کنید و برنامه‌ی اصلاحی که نیاز دارید را دریافت کنید.
تنظیم پای پرانتزی
در صورتی که محور مکانیکی ۱۵ میلیمتر یا بیشتر از درون مرکز زانو عبور کرد، پای شخص به صورت پرانتزی (تغییر شکل خمیدگی) در نظر گرفته میشود. افرادی که پا پرانتزی هستند، بیشتر مستعد سائیدگی در درون (سمت میانی) زانوهایشان هستند. در این موارد اغلب برش استخوان درشت‌نی (tibial) و جدا کردن و خارج کردن قسمتی از آن پیشنهاد میشود. به این کار استئوتومی می‌گویند.
جلوگیری از زانوی پرانتزی
پژوهشگران تاکنون راهی را برای پیشگیری از پرانتزی شدن زانوها نیافته‌اند. بااین حال کودکانی که به مقدار کافی در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند و ویتامین D کافی را از رژیم غذایی‌شان دریافت می‌کنند، کمتر مستعد ابتلا به این عارضه هستند.
عوارض
افراد مبتلا به پای پرانتزی به احتمال بیشتری در سنین پایین به آرتروز زانو دچار می شوند. وقتی فردی مبتلا به زانوی پرانتزی است، حالت بدن باعث فشار غیر عادی به مفاصل زانو و مچ پا میشود که این خود باعث التهاب مفصل میشود. چنین چیزی میتواند غضروف و بافت‌های اطراف مفصل زانو را از بین ببرد و منجر به مشکلات راه رفتن شود. اشخاص مبتلا به زانوی پرانتزی علاوه بر آرتروز در معرض دردهای مزمن و التهاب مچ پا، زانو و لگن نیز قرار دارند که میتواند به اختلالات در راه رفتن و حالت بدن منجر شود از این رو درمان به موقع پای پرانتزی در کودکان در زمان مناسب از اهمیت بسزایی برخوردار است.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
بیشتر بخوانید:
آشنایی با پای پرانتزی، ایکس و اختلالات حرکتی
جراحی اصلاح پاپرانتزی با روشی جدید برای اولین بار در کشور
پای کودکم پرانتزی است،چیکار کنم؟
شیوه صحیح باند پیچی کردن مچ پای پیچ خورده
منبع: دکتر سلام
