جاذبه‌های پنهان گردشگری اردبیل موجب شده است این روزها، مشتاقان بسیاری برای تجربه هیجان به تاریخ و طبیعت این استان سفر کنند، جایی که جاذبه‌های بکر گردشگران را به خود می‌خواند.
از نام‌گذاری اسرار آلود اردبیل که تغییر یافته ترکیب(آرتا+ویل) به معنی شهر مقدس است تا بازمانده‌های باستانی از دل خاک بیرون آمده آن حکایت از تاریخی ناشناخته دارد.
از خانه‌های تاریخی معاصر که بگذریم، می‌توان رد اولین انسان‌های ساکن در فلات آسیا و در ادامه ردی از تمدن‌های دوره‌های مختلف را در شهرهای مختلف اردبیل جستجو کرد.
مطالعه باستانی اردبیل که امروز به جاذبه گردشگران تبدیل شده، زمانی که در کنار طبیعت این استان قرار می‌گیرد، ترکیب هیجان و اشتیاق کشف ناشناخته‌ها را برای گردشگران به همراه دارد.
امروز کارشناسان از تبدیل اردبیل به قطب گردشگری هیجان در کشور می‌گویند، منطقه‌ای که توسط گردشگران ریزبین و جویای شگفتی زمانی کشف شده و سرریز سیل‌آسای گردشگران را شاهد خواهد بود.
بررسی‌ها نشان میدهد برخی جاذبه‌های گردشگری استان اردبیل در آینده نزدیک مورد استقبال کم‌نظیر قرار گرفته و گردشگران همچون گنجی ناشناخته در افزودن آن به لیست مقاصد خود اقدام خواهند کرد.
غارهای تاریخی با ردپای تمدن‌های نخست
از جمله جاذبه‌های کمتر شناخته شده اردبیل، جای پای تمدن‌های نخست در این استان است. به‌طوری‌که هم اینک آثار باستانی بازمانده حکایت از آن دارد که قدمت شهرهای اردبیل به تمدن‌های نخست و اعصار اولیه پیدایش تمدن بازمی‌گشته است.
ازجمله این جاذبه‌ها روستای تاریخی «کنزق» از توابع سرعین در دامنه کوه سبلان است که از شمال به روستای اردی‌موسی، از جنوب به روستای تاریخی کلخوران، از شرق به روستای آق‌قلعه و از غرب به شهر سرعین محدود شده است.
در چند سال گذشته حفره‌های صخره‌ای روستا مورد توجه باستان شناسان قرار گرفت و با مطالعات اولیه از تمدنی باستانی پرده برداشتند.
به اذعان کارشناسان تمدن کنزق یکی از اسرار مگو و میراثی کهن از معماری باستانی در این منطقه محسوب میشود و بیانگر پیچیدگی و گسترگی حیات در دامنه کوه سبلان است.
معاون میراث فرهنگی استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: معماری صخره‌ای روستای متروکه کنزق که در امتداد شرق و جنوب شرقی دره سرسبز این روستا بر روی سنگ‌های رسوبی آهکی و ماسه‌ای متراکم شکل گرفته و توسعه پیدا کرده است از جمله آثار برجسته استان برای تکمیل مطالعات معماری صخره‌ای آذربایجان و ایران محسوب میشود.
منصور عالیقدر افزود: واحدهای مسکونی و دامی این روستا در سراشیبی تپه‌ای به‌صورت خانه‌های زیرزمینی طراحی و با اشکال مختلف کنده شده است و درواقع با طرحی منظم ابعادی متنوع و ناهمگون محل استقرار انسان و دام بوده است.
وی تأکید کرد: مشخصه دیگر واحدهای معماری کنزق، فضاهای متمایل به چهارگوش و دالان‌های راست‌گوشه یا هلالی مشاهده میشود که در بخش‌هایی از آنها محفظه‌هایی به طرز طاقچه‌های قوسی جهت قرار دادن مشعل و وسایل روشنایی تعبیه شده است.
معاون میراث فرهنگی استان افزود: نور و هوای این واحدها از طریق روزنه‌های گرد موجود تأمین می‌شده است؛ البته چنین سبکی در بیشتر مراکز معماری صخره‌ای ایران و آذربایجان قابل‌مطالعه و شناسایی است.
به گفته عالیقدر براساس بررسی‌های میدانی تاریخ قدیمی‌ترین دوره استقرار روستای کنزق به هزاره اول قبل از میلاد می‌رسد. ضمن آنکه در دوره اسلامی این روستا به حیات خود ادامه داده اما همزمان با زلزله اردبیل در سال ۱۳۷۵ متروکه شد.
با انعکاس جاذبه‌های گردشگری کنزق، فرماندار سرعین از آغاز به کار تور گردشگری به مقصد جاذبه‌های تاریخی و باستانی سرعین خبر داده است.
عاطف ناصری تصریح کرد: در طول تعطیلات تابستانی امسال تور بازدید از جاذبه‌های کمتر شناخته شده شهرستان سرعین دایر میشود.
وی تأکید کرد: هر چند سرعین به عنوان شهر چشمه‌های بهشتی و آب‌های گرم معدنی شناخته میشود، اما جاذبه‌های گردشگری دیگری در شهرستان سرعین وجود دارد.
فرماندار سرعین تأکید کرد: این تور در نظر دارد مقاصد گردشگری از جمله غار کنزق، تپه آناهیتا، دره ورنیاب شامل تپه و غار باستانی و روستای بیله درق را به مسافران معرفی کند.
شهر یری و اسرار پنهان سنگ افراشته‌ها
دیگر جاذبه منطقه باستانی شهر «یری» چنان چه از نامش پیداست محل استقرار تمدنی کهن است که در دهه ۸۰ با کاوش‌های باستان‌شناسی انقلابی در قدمت تاریخی استان اردبیل رقم زد و تاریخ این منطقه را تا اواخر دوره نوسنگی به عقب برد.
این منطقه در چهار هزار هکتار برای اولین بار در سال ۱۹۴۷ توسط چارلز برنی باستان‌شناس مورد کاوش قرار گرفت و به‌عنوان «قلعه ارجق» از سوی وی معرفی شد.
در فصل‌های بعدی کاوش در سالهای ۸۲ تا ۸۴ چهار منطقه در شهر یری شناسایی شد و رموزی که گمان می‌شد برنی در شناخت آن موفق عمل کرده است با مطالعات بیشتر به یافته‌های جدیدی رسید تا اعلام نظر در خصوص این منطقه را با احتیاط بیشتر همراه کند.
چهاربخشی که در منطقه شهر یری کاوش شده است شامل محدوده قلعه، گورستان عصر آهن، معبد و محوطه قوشا تپه است که هر یک باوجود دست‌کاری متعدد افراد سودجو و بی‌توجهی در حفاظت دقیق و اصولی از این منطقه همچنان اسرار مگویی دارد که آدمی را در مقابل، تلاش جان‌فرسا برای ساخت چنین مواریثی و عقل و استدلال گذشتگان و اولین انسان‌هایی که در این بخش از کره خاکی زیسته‌اند، متحیر می‌سازد.
بخشی از محوطه شهر یری شامل دیوار دفاعی و قلعه است که این دیوار توسط چارلز برنی به ثبت رسید و بااین‌وجود رموز معماری آن موجب شد در سال ۸۲ بار دیگر کاوش‌های دقیق‌تری در خصوص آن انجام شود.
دیوار دفاعی قلعه که از چینش سنگ‌های درشت حاصل‌شده است به گفته علیرضا هژبری نوبری باستان‌شناس، ساختار سیلکوپین داشته و بدون استفاده از ملاط با روی هم آوردن سنگ‌ها به شکل اصولی احداث‌شده است.
به گفته هژبری نوبری با کشف قبور باستانی در کاوش‌های سال ۸۲ وابستگی استل ها به قبور منتفی شد و هفت دالان که در طول آنها سنگ افراشته چیده شده است شناسایی شدند.
وی افزود: زمانی می‌توان در خصوص اعجاز این منطقه گفت که درمجموع ۵۳۷ استل در معبد به دست آمد که در هیچ کجای دنیا مشابه ندارد و به‌عنوان‌مثال در ترکیه فقط ۳۰ عدد، در آذربایجان یک عدد است و در مغولستان هرچند زیاد اما به‌صورت انفرادی است.
این باستان‌شناس تأکید دارد که ساخت این مجموعه با تفکر و مدیریت انجام‌شده و هدفی را دنبال می‌کرده است به‌طوری‌که کریدور و دالان اصلی درست در مقابل کوه سبلان است.
مطالعات بر روی معمای سنگ افراشته‌ها که اغلب به شکل زن هستند همچنان ادامه دارد و معمای آنها کشف نشده است.
تلاقی گردشگری تاریخی با سلامت در شورابیل
با وجود اینکه دریاچه طبیعی شورابیل در میانه شهر اردبیل جاذبه شناخته شده است، در دو سال گذشته پروژه‌های توسعه متعددی پیرامون دریاچه اجرا شده است.
شهردار اردبیل به توسعه فضای سبز و ایجاد پارک پیرامون دریاچه اشاره کرد و افزود: در ورودی دریاچه نیز فضای مناسبی برای اتراق گردشگران فراهم شده است.
حمید لطف‌اللهیان در گفتگو با خبرنگار مهر به اجرای بزرگترین رینگ سلامت کشور در پیرامون این دریاچه اشاره و تأکید کرد: این رینگ به طول هفت کیلومتر بوده که به تازگی تکمیل شده و در آینده ورود خودرو به محوطه پیرامون دریاچه نیز ممنوع خواهد شد.
وی با بیان اینکه این پروژه یک پروژه انسان‌محور و با هدف ارتقا سلامت شهروندان است، افزود: برای تردد شهروندان و بازدید از دریاچه زیرساخت‌های مختلفی از جمله قطار برقی تدارک دیده شده است.
به گفته شهردار اردبیل در پیرامون دریاچه رستوران، پیست دوچرخه‌سواری، کمپ‌های اقامتی و امکانات بازی کودکان فراهم شده است.
در کنار توسعه مراکز اقامتی و امکانات رفاهی، کمپ قایقرانی نیز در دریاچه شورابیل ایجاد میشود که به تعبیر رئیس هیئت قایقرانی استان می‌تواند خود به یکی از زمینه‌های توسعه گردشگری استان تبدیل شود.
پرواز پاراگلایدرها بر روی پل معلق
نمونه دیگر تلاقی گردشگری تاریخی با گردشگری هیجان را می‌توان در زیرساخت‌های ایجاد شده شهرستان مشگین شهر مشاهده کرد.
به تعبیر فرماندار مشگین شهر یکی از جاذبه‌های جدید گردشگری این شهرستان پرواز با پاراگلایدرها است.
میرعلی رحیمی زاد در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: برای پرواز پاراگلایدرها مسیر گردولی تا پادگان آموزشی شهید بیگلری در نظر گرفته شده است.
وی با تأکید به اینکه مشگین شهر از اقلیم کم‌نظیری برای ورزش‌هایی از این دست برخوردار است، اضافه کرد: در خود مشگین شهر ۳۰ خلبان آموزش دیده به این ورزش مشغول هستند.
فرماندار مشگین شهر تابستان را فصل اصلی گردشگری در این منطقه دانست و تأکید کرد: افراد آموزش دیده می‌توانند از طبیعت مشگین شهر برای پرواز پاراگلایدر استفاده کنند.
جاذبه دیگر گردشگری مشگین شهر پل معلق بر روی رودخانه خیاوچای است. فرماندار مشگین شهر در خصوص این جاذبه گفت: این پل با ۳۲۵ متر طول، عرض دو متر و ارتفاع ۸۰ متری از کف رودخانه «خیاوچایی» یکی از جاذبه‌های گردشگری استان اردبیل محسوب میشود و در طول مدت کوتاه فعالیت خود توانسته سیل عظیمی از گردشگران را راهی مشگین شهر سازد.
وی افزود: در حال حاضر در کنار پل معلق تفریحاتی از جمله اسب‌سواری، شترسواری و اسکیت تدارک دیده شده است.
فرماندار مشگین شهر همچنین از احداث دو زیپ لاین در مناطق گردشگری این شهرستان خبر داد و تصریح کرد: یکی از زیپ لاین ها به طول ۳۵۰ متر در محل پل معلق مشگین شهر به اتمام رسیده است.
وی افزود: زیپ لاین پل معلق از یک ماه قبل به صورت آزمایشی مورد استفاده قرار گرفته و بعد از دریافت استانداردهای سازهای و ایمنی به صورت رسمی افتتاح میشود.
وی با بیان اینکه این زیپ لاین از نمونه‌های منحصربه‌فرد کشور است، اضافه کرد: سه کاربر به طور همزمان می‌توانند از زیپ لاین استفاده کنند.
رحیمی زاد همچنین به اجرای زیپ لاین دیگری به طول ۷۰۰ متر در ورودی روستای آق بولاغ اشاره کرد و گفت: زیپ لاین دوم نیز توسط سرمایه‌گذار بخش خصوصی اجرا میشود.
وی معتقد است با اجرای زیپ لاین ها مشگین شهر و استان اردبیل می‌تواند به قطب گردشگری هیجان در کشور تبدیل شود.
بوینی یوغون و گردشگرانی که بازنگشتند
در شهرستان نیر جاذبه گردشگری کمتر شناخته شده دیگری در سالهای اخیر توسط باستان شناسان کشف و به عنوان سایت باستان‌شناسی معرفی شده است.
قلعه و منطقه باستانی بوینی یوغون در روستای کورعباسلو نیر یکی از مهمترین دژهای این منطقه از قبل از تاریخ اسلام بوده و هم‌اکنون نشانه‌هایی از تمدن چهار هزار و ۵۰۰ ساله پیش از دوران مفرغ تا عصر اشکانی و دوران اسلامی در آن یافت میشود.
قلعه بوینی یوغون (گردن‌کلفت) روی قطعات عظیم سنگ واقع شده تا جایی که استحکام این دژ موجب شده مردمانی که قرن‌ها قبل در این منطقه می‌زیسته‌اند باور خرافی مبنی بر گم شدن گردشگران و افراد کنجکاو مراجعه کننده به قلعه داشته باشند.
امروزه با ساماندهی قلعه و بررسی معماری آن علل بروز اینگونه خرافات در بین مردمان آن دوران مشخص‌شده چراکه دیواره‌های سنگی که ارتفاعی حدود ۳۰۰ متر دارند قلعه را از دو جناح غیرقابل نفوذ کرده بنابراین دسترسی به آن غیرممکن بوده و افراد مراجعه‌کننده که از سوی دیگر بازمی‌گشته‌اند، گمشده تلقی می‌شده‌اند.
کارشناس باستان‌شناسی اردبیل معتقد است با وجود آثار شاخص از چهار هزار سال قبل در این منطقه عمده رونق این قلعه در دوران اشکانی و همزمان با جنگ ایران و روم بوده است.
میر روح‌الله محمدی در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: در این مقطع تاریخی با افزایش جمعیت مواجهیم و قلعه بیش از آنکه کاربرد نظامی پیدا کند محل سکونت بوده است.
وی افزود: وسعت بالغ بر ۳۰۰ هکتار و چند لایه ای بودن قلعه نشان دهنده استمرار سکونت انسان از دوره اشکانی تا دوره صفوی است.
به گفته محمدی واقع شدن در ارتفاعات و امکان کنترل منطقه در صورت حمله دشمن، موقعیت طبیعی، دستیابی به آب و غذای کافی و امکان حفاظت قابل‌توجه موجب شده قلعه بوینی یوغون در طول تاریخ هم استفاده نظامی و هم مسکونی داشته باشد.
فندقلو و هیجان تله کابین در صخره‌ها
در حد فاصل دو شهر تاریخی اردبیل و نمین جنگلی واقع شده که عمر آن را برابر با شکل‌گیری کره زمین تخریب می‌زنند.جنگل «فندقلو» از مواریث کهن طبیعی استان اردبیل است که به دلیل تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری و طبیعت سحرانگیز هیجان هر گردشگری را بر می انگیزد.
در این جنگل در مجموع ۱۹ گونه جنگلی متعلق به هشت تیره و ۱۷ جـنس شناسایی شدهاند که از بیـن انواع شناسایـی شده گونه‌های نادری نظیر فندق، ممرز، راش، بلوط، بلند مازو و بیدمشک وجود دارد.
وجود درختان فندق، سیب وحشی، گوجه سبز، ازگیل، به، تمشک و توت فرنگی از دیگر زیبایی‌های طبیعت این جنگل است که این روزها شمار آن طبیعت دوستان، پژوهشگران و محققان را شگفت‌زده کرده است.
در این جنگل نزدیک به ۹۰ گونه گیاهی رشد و نمو دارند که می‌توان به گونه احیاشده «سوسن چلچراغ» که از گونه‌های کم‌نظیر در دنیا بوده و در کل کشور فقط در دو منطقه نمونه‌های آن دیده شده است، اشاره کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر جنگل «فندقلو» را از قدیمی‌ترین جنگل‌های کره زمین برشمرد و تصریح کرد: این جنگل ادامه جنگل‌های هیرکانی مرز اردبیل و گیلان است و به عبارتی جزو قدیمی‌ترین جنگل‌های روی کره زمین محسوب میشود.
حاجی‌زاده معتقد است این جنگل در پنج هزار هکتار مجموعه بی‌نظیری از گونه‌های منحصربه‌فرد گیاهی و جانوری را شامل میشود که نیازمند شناسایی است.
اوج چشم‌نوازی طبیعت فندقلو را در فصل رویش فندق و گل‌های بابونه آن باید دید. گونه‌های فندق شناسایی شده در این جنگل به حدی از تنوع و تمایز برخوردار است که مرکز تحقیقاتی به همین منظور راه‌اندازی شده است.
زیبایی سحرانگیز جنگل فندقلو از سمت گردنه حیران نیز قابل مشاهده است. در گردنه حیران و نزدیک پایگاه امداد و نجات هلال‌احمر تله‌کابین حیران دایر شده که زیبایی‌هایی گردنه را به طبیعت فندقلو پیوند می‌زند.
تله‌کابین حیران به طول هزار و ۵۰۰ متر در محدوده روستای حیران و ونه‌بین قرار دارد و مسیر تله‌کابین حیران از جاده آستارا به اردبیل در منطقه حیران آغاز شده و وارد جنگل فندقلو میشود. در ابتدا، انتها و مسیر این تله‌کابین امکانات رفاهی، پیست کارتینگ، سورتمه، هتل، زیپ لاین و رستوران احداث شده است.
تله‌کابین در نقطه‌ای از گردنه حیران قرار گرفته که از طرف شرق به دریای خزر و شهر آستارا و چشم‌اندازهای زیبای گردنه حیران و از طرف غرب و جنوب به جنگل‌های زیبای فندقلو و از شمال نیز به مرز ایران با جمهوری آذربایجان مشرف است. این تله‌کابین دارای ۳۰ کابین شش نفره معمولی و سه کابین ویژه VIP بوده و ایستگاه‌های آن از استانداردترین ایستگاه‌های موجود در تله‌کابین‌های کشور است.
علاوه بر این در داخل جنگل یک استخر آب گرم به نام «مشه سویی» وجود دارد که آب آن خاصیت درمانی دارد و افراد زیادی به این دلیل به این مکان مراجعه کرده و چند روزی را داخل جنگل و در کنار استخر آب گرم و آبشاری که در منطقه قرار داد، اقامت میکنند.
جاده رویایی اسالم برای گردشگران خوش‌ذوق
طبیعت بکر و دست‌نخورده، زیبایی‌های وحشی جنگلی، زندگی سنتی افراد بومی، تولید عسل‌های ناب، وجود آبشار و دریاچه، دشت وسیع گل و گیاهان کمیاب و… از جمله ویژگی‌هایی است که گردشگران می‌توانند در یک جاده ۷۰ کیلومتری یک جا همه این مواهب و دیدنی‌ها را مشاهده کرد.
جاده خلخال- اسالم که به دلیل کوهستانی بودن حتی در تابستان از آب‌وهوای سرد و خنک برخوردار است، در اغلب اوقات به ویژه در نیمه دوم سال به دلیل بارش برف و باران‌های سیل‌آسا بسته بود و مسافران تنها می‌توانند در این فصول از زیبایی‌های آن لذت ببرند.
این جاده مسیری برای ورود به بهشت طبیعت است، چراکه جاده خلخال – اسالم تنها یک جاده جنگلی نیست بلکه ترکیبی از جنگل و دشت، گلزار و آبشار و دریاچه است؛ تصویری از زیباترین جاذبه‌های طبیعی که کنار هم چیده شدهاند تا بی‌هیچ سابقه و ذوق ادبی شاعرتان کند.
جاده اسالم به خلخال یک از جاذبه‌های گردشگری ایران است که تاکنون ناشناخته مانده و شاید بزرگترین حسن این جاده نیز همین باشد. جاده‌ای با یک مسیر پیچ‌درپیچ که از خلخال در استان اردبیل شروع شده و با طی فاصله‌ای ۷۰ کیلومتری به اسالم در استان گیلان منتهی میشود.
تجربه شیرین هم‌زیستی با عشایر
در شمال استان اردبیل به تناسب اقلیم آن یکی از جاذبه‌های کمتر شناخته شده گردشگری زندگی عشایر است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان با اشاره به زیبایی‌هایی زیستی عشایر تصریح کرد: بخش خصوصی می‌تواند در توسعه حوزه گردشگری به ویژه جوامع بومی محلی از جمله روستایی و عشایری مشارکت داشته باشد.
وی با تأکید به ظرفیت‌های متعدد گردشگری عشایر اضافه کرد: در چنین جوامعی جاذبه‌های متعددی برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و فعالیت آژانس‌ها و شرکت‌های خدمات گردشگری داخلی و خارجی وجود دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی استان با تأکید به ضرورت توجه به اقتصاد گردشگری ادامه داد: در جامعه عشایری می‌توان با حفظ سنت‌ها و رسوم دیرینه صنعت گردشگری را احیا و در کنار اقتصاد خرد جامعه عشایر، اقتصاد گردشگری را به عنوان اقتصاد مکمل معرفی کرد.
وی افزود: در برخی جوامع برخوردار از جامعه عشایری، ظرفیت‌های گردشگری سکونت موقت و همراهی با عشایر فراهم شده است و آژانس‌های خدمات گردشگری می‌توانند چنین برنامه‌هایی را برای جامعه عشایری اردبیل نیز اجرا کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی استان متذکر شد: فعالان بخش غیردولتی و تور گردان‌ها می‌توانند با رزرو سالانه در جشنواره‌های این‌چنینی شرکت کرده و خود زمینه‌ساز معرفی جاذبه‌های گردشگری استان باشند.
نئور و عاشقان طبیعت
جاذبه طبیعت‌گردی دیگر در استان اردبیل دریاچه «نئور» است. دریاچه نئور واقع در ۴۸ کیلومتری شهر اردبیل در یک دره کوهستانی واقع شده است. این دریاچه در ارتفاع دو هزار و ۵۰۰ متری از سطح دریا ترکیب دو دریاچه شامل ۱۸۰ هکتار و ۴۰ هکتار است که در فصل‌های پربارش به هم‌پیوسته و دریاچه واحدی را شکل می‌دهند.
اعجاز نئور چه در روز و چه در شب موجب شده به عنوان یکی از زیباترین تفرجگاه‌های تابستانی شهرت یابد. تا جایی که گردشگران بسیاری تنها به قصد دیدن و کمپ در نئور به استان اردبیل سفر میکنند.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان اردبیل این منطقه از لحاظ تقسیمات سیاسی – اداری بخشی از محدوده فولادلوی جنوبی به مرکزی بودالالو از توابع بخش هیر در شهرستان اردبیل است.
حاجی‌زاده به خبرنگار مهر گفت: این دریاچه در بلندی‌های دامنه غربی رشته کوه باغرو و به فاصله تقریبی ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل واقع شده است.
وی افزود: وسعت حوزه آن بیش از هزار هکتار بوده و وسعت دریاچه آن هم بیش از ۲۲۰ هکتار و مشتمل بر دو دریاچه کوچک ۴۰هکتاری و ۱۸۰ هکتاری است که در فصل‌های پر آب بهار به هم می‌پیوندند و دریاچه‌ای واحد را به وجود می‌آورند.
حاجی‌زاده با بیان اینکه حوزه آبریز رودخانه هیر در این دریاچه می‌ریزد، اضافه کرد: این دریاچه در حدود چهار ماه از سال به صورت یخ‌بندان است اما در فصل تابستان مناظر کم‌نظیری از دشت گل‌های وحشی موجب میشود مسافران و گردشگران بسیاری به آن سفر کنند.
وی تأکید کرد: در پیرامون دریاچه همواره می‌توان کمپ‌های گردشگران، گروه‌های کوهنوردی و علاقه‌مندان به ماهی گیری را مشاهده کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی استان طبیعت استان اردبیل را یکی از جاذبه‌های کم‌نظیر آن دانست و تأکید کرد: منطقه نمونه گردشگری نئور می‌بایست در سطح گسترده معرفی شود.
اقلیم اردبیل تنوع کم‌نظیری به جاذبه‌های گردشگری آن بخشیده تا جایی که به تعبیر مسافران این استان، تمامی سلایق گردشگری می‌تواند در اردبیل پاسخ خود را دریابد.
منبع: برترینها
پول‌نیوز – مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو گفت: توسعه صنعتی و معدنی مولد اشتغال پایدار بوده و محور برنامه های این سازمان در سال جاری است.
