یک تحلیلگر اقتصادی معتقد است که اقتصاد کشورمان با وجود همه برنامه‌ها و سیاست‌های ابلاغ‌شده،نتوانسته است به اهدافمان در خصوص افزایش صادرات غیرنفتی کمک کند، زیرا ما به این برنامه و سیاست‌ها هیچ توجهی نداریم.
به گزارش رویداد ۲۴، یک تحلیلگر اقتصادی معتقد است که اقتصاد کشورمان با وجود همه برنامه‌ها و سیاست‌های ابلاغ‌شده،نتوانسته است به اهدافمان در خصوص افزایش صادرات غیرنفتی کمک کند، زیرا ما به این برنامه و سیاست‌ها هیچ توجهی نداریم.
روز ملی صادرات در کشورمان در حالی برگزار شد که وضعیت صادرات کشورمان سال‌هاست نه‌تنها متکی به نفت است، بلکه متأسفانه به‌رغم صدها برنامه و سند چشم‌انداز اما همچنان نتوانسته‌ایم به هدف موردنظر در خصوص افزایش صادرات غیرنفتی نزدیک شویم.
صادرات به معنای عامه انتقال و یا ارسال یک کالا از جایی به‌جایی دیگر، در داخل یا خارج از کشور می‌گویند؛ که از مسیرهای قانونی و اصولاً از طریق «گمرک» صورت می‌پذیرد.
کشورها، اصولاً برای کسب درآمد و تامین نیازهای خود، به واردات و صادرات با سایر کشورها و دولت‌های دیگر می‌پردازند. اقلام صادراتی هم می‌تواند متفاوت باشد؛ از نفت و گاز تا پسته و دسته بیل! فرقی هم نمی‌کند، هر کالایی را به رقم داشتن مشتری، می‌توان صادر کرد؛ جالب است که بدانید حتی حیوانات هم به کشورهای دیگر صادر می‌شوند.
از سوی دیگر ایران، یکی از کشورهای است که «نفت» بیشترین درصد صادرات آن را به خود اختصاص داده است و به همین دلیل اقتصاد کشورمان، اقتصادی متکی به نفت یا همان «اقتصاد نفتی» است. قالب بودن اقتصاد نفتی یکی از موانع عدم رشد کسب‌وکار و ایجاد رونق در کشور است. طبیعتاً کشوری که اقتصاد آن صادرات محور نباشد؛ نمی‌تواند جایگاه و سهمی در اقتصاد داخلی و جهانی داشته باشد.
با توجه به آنچه در ششمین سند چشم‌انداز کشورمان آمده است؛ ایران اسلامی باید تا سال ۱۴۰۴ صادرات غیرنفتی خود را تا رقم ۱۸۰ میلیارد دلار افزایش دهد، این در حالی است که صادرات غیرنفتی ما در سال ۹۵؛ رقمی معادل ۴۳/۹ میلیارد دلار بوده است.
اگر بخواهیم به‌صورت منطقی‌تر به موضوع نگاه کنیم، باید بگوییم که ایران ظرفیت و توانایی‌های بسیار بالایی در خصوص رشد صادرات غیرنفتی خود دارد اما وجود موانع و نبود عزم ملی رسیدن به این مهم را برای ما با سختی همراه کرده است.
محمود دودانگه، کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با رویداد۲۴، با اشاره به‌روز ملی صادرات و وضعیت صادرات کشورمان در سال‌های گذشته گفت: صادرات یکی از موضوعات مهمی است که در اقتصادِ امروز در کشورهای مختلف موردتوجه قرار می‌گیرد. این موضوع از دهه‌های قبل در دستور کار کشورهای مختلف قرارگرفته تا بتوانند از فرصت حضور در بازارهای جهانی حداکثر استفاده را بکنند و محصولات تولیدی خود را در آن بازارها عرضه کرده و از منافع حاصل از صادرات کالا و خدماتشان نهایت استفاده را داشته باشند.
دودانگه بابیان اینکه اقتصادی که صادرات گرا نباشد، نمی‌تواند رشد اقتصادی مناسبی داشته باشد، تصریح کرد: کشورهای که اقتصادگرا نیستند عمدتاً نمی‌توانند فضای مناسب برای کسب‌وکار در داخل کشور خود ایجاد کنند؛ و طبیعتاً هم نمی‌توانند سهم بزرگی از اقتصاد جهان را برای خود حفظ کند. موضوع صادرات در برنامه‌های اول تا ششم سند چشم‌انداز همواره موردتوجه قانون‌گذاران و سیاست‌گذاران بوده است و همواره تلاش شده که صادرات غیرنفتی افزایش داشته باشد.
این تحلیلگر اقتصادی ادامه داد: کشور ما در بحث صادرات در دهه‌های اخیر با فرازوفرودهای فراوانی روبه‌رو بوده است؛ دلیل این فرازوفرودها نیز عمدتاً این بوده است که ما یک بسته «سیاستی_ حمایتی» منسجم و یکپارچه که در قالب آن توانسته باشیم اقتصاد کشور را برون‌گرا کنیم، نداشته‌ایم.
وی افزود: ممکن است ما در مقاطعی صادرات غیرنفتی‌مان حتی تا ۵۰ میلیارد دلار هم رسیده باشد؛ اما اگر بخواهیم این موضوع را به‌صورت دقیق‌تر بررسی کنیم، متوجه می‌شویم حتی همین صادرات ۵۰ میلیارد دلاری هم حدود ۵۰ درصد از آن مستقیماً وابسته به نفت است؛ زیرا بخشی از آن میعانات گازی یا پتروشیمی است. البته این موضوع هم می‌تواند مفید باشد؛ اما آن چیزی که می‌تواند اقتصاد کشور را نشان دهد این است که صادرات محصولات فناورانه، محصولاتی باارزش افزوده بالا، صادرات محصولاتی که باعث ایجاد اشتغال، رشد متوازن می‌شود را افزایش دهیم. اگر با این نگاه مرور کنیم می‌بینیم که طی دهه‌های گذشته علیرغم سیاست‌های مختلفی که در کشور وضع‌شده، نتوانسته‌ایم توفیق قابل توجه‌ای را کسب کنیم.
دودانگه در ادامه گفت: کشورهای مختلف توانسته‌اند با اجرای برنامه‌های منسجم و یکپارچه و بسته‌های «سیاسی-حمایتی» به رقم‌های بالاتری از صادرات غیرنفتی دست پیدا کنند و اقتصادشان را برون‌گرا کنند؛ اما ما علیرغم سایر بسته‌های سیاستی و حمایتی نتوانسته‌ایم به این برنامه‌ها عمل کنیم زیرا هیچ توجه‌ای به این برنامه‌ها نداشته‌ایم.
این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه تا زمانی که بنگاه‌ها اقتصادمحور نباشند، ما نمی‌توانیم به جایگاه صحیحی در صادرات دست پیدا کنیم، خاطرنشان کرد: بنگاه‌ها باید رویکردی صادرات محور، سرمایه‌گذار و حضور در اقتصاد جهانی را داشته باشند؛ اما متأسفانه آن چیزی که ما طی دهه‌های مختلف با آن مواجه بوده‌ایم، این بوده است که بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری‌های بودند که نگاهشان به بازار داخل بوده؛ طبیعتاً این نگاه نمی‌تواند ما را در رقابتی کردن اقتصاد کشور کمک کند؛ بنابراین باید تلاش کنیم بنگاه‌ها را از این وضعیت خارج کنیم.
محمود دودانگه ادامه داد: بنگاه‌های داخل کشور تدریجاً باید به بنگاه‌های تبدیل شوند که نگاهشان حضور در بازارهای منطقه‌ای و درنهایت بازارهای دورتر باشد؛ در این شرایط است که ما می‌توانیم بگوییم اقتصاد ما یک اقتصاد «صادرات محور» و «برون‌گرا» است.
این فعال اقتصادی با اشاره به برنامه سند چشم‌انداز در خصوص افزایش میزان صادرات غیرنفتی، گفت: رسیدن به رقم ۱۸۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی تا سال ۱۴۰۴ به این بستگی دارد که دولت، تشکل‌های خصوص و اتاق بازرگانی چه رویکردی را دنبال کنند؟ اگر دولت فضای کسب‌وکار را تسهیل کند، فرایند‌ها را تصحیح کند و تسهیلات لازم را به بنگاه‌ها اعطا کند می‌توانیم برای رسیدن به این میزان صادرات امیدوار باشیم.
وی افزود: البته تشکل‌های بخش خصوصی با محوریت اتاق بازرگانی و با رویکردی منسجم می‌توانند کمک کنند به اینکه ما در قالب برنامه‌های صادرات غیرنفتی، حضوری مؤثر و پایدار در بازارهای جهانی داشته باشیم. با این روش می‌توانیم انتظار داشته باشیم که هدف‌گذاری‌هایمان نیز محقق شود. ما بسته‌های سیاست_حمایتی بسیاری را در این خصوص تهیه و ابلاغ کردیم، اما به آنها کمتر عمل کردیم. درواقع باید بگویم حتی آن بسته‌های حمایتی را به‌صورت جامع و کامل تهیه نکرده‌ایم و زمینه‌های لازم آن نیز در اقتصاد ما وجود نداشته است.
دودانگه ادامه داد: ما اگر نتوانیم این زمینه‌ها را فراهم بیاوریم، نه‌تنها اهدافمان درزمینهٔ رشد صادرات محقق نخواهد شد بلکه روندمان هم ممکن است همچون سال‌های اخیر یک‌روند پر نوسان باشد و سهم‌مان هم از بازار جهانی کاهش پیدا کند.
دودانگه با بیا اینکه صادرات غیرنفتی باید به عزم ملی و یک برنامه اولویت‌دار تبدیل شود، خاطرنشان کرد: دولت باید تمام هم‌وغمش این باشد که بنگاه‌های کشور را رقابت‌پذیر و فضای کسب‌وکار را تسهیل کند تا بنگاه‌ها در قالبی که تعریف می‌شوند بتوانند جایگاهی در بازارهای جهانی پیدا کنند.
این تحلیلگر اقتصادی با اشاره به رقم فعلی صادرات غیرنفتی کشورمان، گفت: در سال ۱۳۹۵ صادرات غیرنفتی کشور با میعانات گازی رقمی معادل ۴۳/۹ میلیارد دلار بود، این رقم بدون احتساب میعانات گازی ۳۶/۶ میلیارد دلار بود که ۷ میلیارد دلار از این رقم مرتبط با بخش پتروشیمی و بخش دیگری از آن متعلق به صادرات سنتی مانند زعفران، پسته، صنایع‌دستی و بخش کشاورزی است.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: آن چیزی که در این شرایط می‌تواند به صادرات غیرنفتی ما کمک کند، صادرات محصولات فناورانه و باارزش افزوده بالا است. صادرات ما در شش ماه نخست سال ۹۶ با احتساب میعانات گازی، ۲۰/۰۵ میلیارد دلار و بدون میعانات گازی ۱۷ میلیارد دلار بوده است؛ یعنی نسبت به سال گذشته با کاهش صادرات مواجه بوده‌ایم.
دودانگه با اشاره به برنامه سند چشم‌انداز در خصوص افزایش صادرات غیرنفتی گفت: معمولاً در برنامه‌ها اهدافی گذاشته می‌شود که ترغیب‌کننده باشد تا همه برای رسیدن به آن هدف تلاش کنند. ما نیز باید این هدف را در نظر بگیریم و همه تلاش دولت، بخش خصوصی، مردم و مسئولان باید این باشد که برای صادرات غیرنفتی به عدد ۱۸۰ میلیارد دلار تا سال ۱۴۰۴ دست پیدا کنیم، زیرا رسیدن به این رقم، با توجه به توان و ظرفیت کشورمان اصلاً خواسته‌ی عجیب و نشدنی نیست.
منبع: عصرایران
