بایگانی دسته ی : فرهنگی

ماهنامه همشهری ۲۴ – امیر بوالی: برای همسالان من، فیلم هایی هستند که در فواصل زمانی مختلف، بارها دیده شده اند و به موازات تحول فناوری، هر نوبت آن را با فرمتی دیده ایم: نورهای کوچک و بزرگ، سی دی؛ دی وی دی و این اواخر، دانلود فایل ۱۰۸۰٫ در این دگردیسی تکنولوژیک، آگاهی و زاویه نگاه ما نیز تغییر کرده. برخی را بیشتر دوست داشته ایم و از پس آگاهی ای نوین، برخی را طرد کرده ایم. اما این وسط تعدادی هستند که به مرور زمان، دیگر برایمان به زلالی قبل نبوده اند. حواشی ای که دریافته ایم، مثل زنگاری، ما را از مشاهده های بی واسطه باز می دارد. با این حال، ورِ غریزی وجودمان همچنان به آنها راغب است. «دکتر ژیواگو» از این دسته است.

 

پیش از رونق سریال های تلویزیونی و تثبیت مینی سریال به عنوان یک گونه رسانه ای، کارگردانان نمی دانستند با رمان های عظیمی مثل «جنگ و صلح» چه کنند و حاصل، اگرچه نسخه هایی چهار ساعته بود، باز ابتر به نظر می آمد. به همین دلیل، گاهی با دنباله سازی مواجه بودیم. «پدرخوانده» یک و دو سه.

به گمانم گاه می توان رمانی را در قالب فیلمی با زمان متعارف فشرده ساخت ولی گه گاه، آثاری وجود دارند که ورای زمان مورد نیاز برای واگویی رخدادها، ماهیتی رمان وار دارند. به تصویر کشیدن یک زندگی از کودکی تا مرگ، مصداقی از همین است. هرچند حتی فیلم های زندگی نامه ای در روزگار ما دیگر رواجی ندارند و از مد افتاده به نظر می رسند، با این حال، برخی شان هنوز تماشایی اند.

«دکتر ژیواگو» نمونه ای هنوز سرزنده و خاطره انگیز است که می توان از جهات بسیاری دوستش داشت: یکی از بهترین نمونه های فیلم- رمان؛ یکی از شاخص ترین آثار عاشقانه سینما و مهم تر از هر دو، محملی برای بحث های گونه گون، از جمله کارآمدی نگره مولف؛ پرسش از نسبت سینما با حقیقت تاریخی؛ کشف کارکرد سینما به عنوان ابزاری ایدئولوژیک و… با این همه، به دلایلی که در ادامه می آید، به رغم درخشش های بی حد و حصر این اثر، از پس آگاهی های فرامتنی، دیگر نمی توان آن را چون روز نخست دوست داشت.

این احساس دوگانه، این جدال رویکرد عقلانی و احساسی، این یک دم به باغ و یک آن به داغ کشیده شدن، خود امری پُرکشش است که از نوستالژی صرف فراتر می رود و می تواند سرآغازی باشد بر بحث های نظری دقیق تر.

در حال حاضر و بعد از انتشار کتاب «ماجرای ژیواگو» می دانیم که چگونه رمان «دکتر ژیواگو» شهرتی جهانی پیدا کرد. پاسترناک که پیش تر به دلیل اشعارش در محافل هنری مسکو ستایش می شد، پس از زمانی دراز، نخستین رمانش را آماده نشر ساخت ولی خیلی زود به دلیل محتوای ضدانقلابی وارد لیست سیاه و توقیف شد.

کارکنان بخش فرهنگی سازمان سیا خیلی زود به این نتیجه رسیدند که در این نوشته، نیرویی کارآمد برای به چالش کشیدن بلوک شرق وجود دارد. بنابراین، یک نسخه از آن، برای پاک کردن رد آمریکا، به یک مامور امنیتی در هلند سپرده شد و او در لاهه، نسخه های از آن را منتظر کرد و خیلی زود این نسخه ها در نمایشگاه بروکسل توزیع شد. نخبگانی که از کشور شوراها به تماشای این نمایشگاه دعوت شده بودند، خیلی زود جلد کتاب را کندند و در میان وسایل شخصی شان جاسازی کردند و با خود به اتحاد جماهیر آوردند. به موازات این اتفاق ها، پاسترناک آن را به دوستی مقیم ایتالیا سپرد تا در خارج از سرزمین مادری اش نیز خوانده شود و بعد گفت که می داند با این کار، خود را به چوبه دار سپرده است.

 
توقیف در داخل (که تا چند دهه بعد هم ادامه یافت) در کنار لابی نهادهای امنیتی و غنای روایی متن، به سرعت پاسترناک را به جایزه نوبل رساند ولی او به دلیل فشار داخلی از دریافتش امتناع کرد. به توصیه سازمان سیا، کمپانی متروگلدوین مه یر ساختن فیلمی از این کتاب را در دستور کار خود قرار داد و حاصل، فیلمی خوش ساخت و پرفروش بود که طبیعتا در اسکار هم درخشید. اما در کلمات پاسترناک چه نهفته بود که حواشی ای در این حد و اندازه رقم زد و تا مدت ها از آن به عنوان یکی از سلاح های جنگ سرد نام برده می شد؟ کوتاهش می شود، رمانی عاشقانه در بستر شرایطی تاریخی. ولی برای تبیین این گزاره مختصر، باید کاراکترهای مرکزی را دوباره بشناسیم.

 

پاشا جوانی انقلابی است که بر حکومت تزاری می تازد و در تظاهرات زخم بر می دارد. او دل به دختری با نام لارا بسته. می خواهد با او ازدواج کند و زندگی ای ساده در پیش بگیرد. اما تحولات اکتبر، او را از این باز می دارد. پاشا حاضر است در راه آرمان قربانی شود. چرا که به قول خودش، همه چیز حتی خلق و خوی مردم با انقلاب عوض می شود. پس از پیروزی نخستین و سقوط خاندان رومانف، جدال اکثریت و اقلیت (بلشویک، منشویک) آغاز می شود. سرخ ها پیروز می شوند و پاشای حالا استرلنیکوف شده، رهبری است که به خاطر آرمان ها، از آتش کشیدن روستاها نیز واهمه ای ندارد. سرانجامش هم مرگ است و ممنوع شدن نامش و تحت تعقیب قرار گرفتن یارانش.

پاشا، مظهر آرمان گرایی صادق است که تا واپسین دم، چیزی نمی خواهد. با این همه، جز ویرانی از او چیزی بر جای نمی ماند و رنج حیاتش گنجی در پی ندارد.

در برابر او کاماروفسکی است. کاماروفسکی به لارا، دختر دوستش، هم رحم نمی کند بعدتر هم که لارا دل به پاشا می بازد و برای معصومیت از دست رفته اش به سوی کاماروفسکی شلیک می کند، این کاماروفسکی است که بی محابا به ژیواگو می گوید که لارا  را به عنوان هدیه عروسی از او بپذیرد.

کاماروفسکی از قوای چپ خوشش می آید؛ چرا که آنها احتمالا پیروز می شوند! و این منفعت جویی و کامروایی، در بستر دگردیسی اجتماعی به ثمر می نشیند. او در دولت به مقامی ذی نفوذ تبدیل می شود و بعدها که برای لارا (به دلیل همسری پاشا) و ژیواگو (به سبب اشعار غیرانقلابی) مشکل ایجاد می شود، لارا را از کشور فراری می دهد.

کاماروفسکی، با وجود بدسگالی و بی اخلاقی، عمیقا واقع بین است و در جای جای اثر، دقیق ترین توصیف شرایط و تحلیل رویدادها از اوست.

میان آرمان گرایی شکست خورده پاشا و واقع بینی منفعت طلبانه کاماروفسکی، ژیواگو و لارا هستند. ژیواگو همسری پاک نهاد به نام تونیا دارد و لارا نیز باید به پاشا متعهد بماند. اما مسیر سرنوشت، آن دو را مدام با یکدیگر مواجه می سازد.
درواقع هندسه محتوایی فیلم با این دو کاراکتر شکل می گیرد. ژیواگو به ایده انقلاب و برابری اعتقاد دارد اما مثل پاشا عمل گرد و وسط میدان نیست. او در همان اولین تظاهرات، تنها برای مداوای مجروحان وارد کارزار می شود و وقتی به خانه باز می گردد و می بیند انقلابی ها آنجا را مصادره کرده اند، با لبخند می گوید خانه آنها برای یک خانواده زیادی بزرگ بوده. ولی با او چه می کنند؟ تیفوس انکار می شود؛ اشعارش را رد می کنند؛ فقر بر زندگی اش سایه می اندازد تا آن که مجبور می شود برای گرم کردن خانه اش، چوب بدزدد.

ژیواگو را به زور به جنگ می برند و وقتی کم می آورد و می گریزد، تا آستانه مرگ پیش می رود. با این حال، او مثل پاسترناک، به سرزمین مادری عشق می ورزد و با همه دشواری، همان جا می ماند. ژیواگوست که ما را از انقلاب اکتبر سرخورده می کند و نشان می دهد که چگونه افراطیگری به جای حذف اختلاف طبقاتی به نابودی آزادی و خوشبختی منجر شد.

تماشاگر همراه ژیواگوست و همراه او می بیند که یک به یک همه چیزهای خوب فرو می پاشند و معدود دریچه های امید یک به یک بسته می شوند و این همان سحر ماجراست. اینکه با حوصله، شکل گیری نظامی نو و مرگ اخلاقی آن را می بینیم و به خاطر بیاوریم که در دوران جنگ سرد، نشر و بازنشر این گونه باورها، چه ساده در افکار عمومی، دست بالا را به غرب می داد.

از زاویه ای دیگر، شاید حرف غایی فیلم، غلبه عشق بر سیاست و اخلاق باشد. لارا و ژیواگو باید به پاشا و تونیا پایبند باشند ولی از اخلاقیات مرسوم عبور می کنند. چنان که در فرجام می بینیم که کنش سیاسی (درباره امثال پاشا) بی دستاورد است و ارزش های انقلابی توسط امثال کاماروفسکی دچار استحاله می شود. در چنین جهان یأس آوری، تنها عشق است که بارور و انسانی می نماید. ما تماشاگران، در حین نظاره ژیواگو و لارا، از انفعال سیاسی آن دو منزجر نمی شویم. انگار بودن آنها با هم قراری قبلی است. انگار آن دو در دنیای دیگر برای هم ساخته شده بودند ولی مناسبات این جهانی، بر این تقدیر مبارک غالب شده.

 

بنابراین، وقتی لارا می پرسد که چه می شد اگر آن دو پیش تر یکدیگر را دیده بودند و به کجای زمین بر می خورد اگر فرزندی داشتند و… بیش از آن، از چرخ سرنوشت گله داریم که چرا آن دو را دیر و در زمانی اشتباه، با هم مواجه ساخت. از سوی دیگر، می دانیم که لارا سرچشمه شعر و بلوغ ادبی ژیواگو می شود و در زمانی که نه استالین است و نه کاماروفسکی، شعرهای او را نسل های بعد زمزمه می کنند.

 با این همه می دانیم که معنای این اثر، شاید صحیح ولی صادقانه نیست. می توان «دکتر ژیواگو» را با «بر باد رفته» قیاس کرد؛ هر دو، عشق را در بستر جنگ بازگو می کنند. حتی در جزییات هم شباهت هایی وجود دارد. یک سو باتلر است و این سو، کاماروفسکی. آنجا همسر اشلی، زن غیرجنسی صبور است و اینجا، تونیا نماد معصومیتی فرابشری؛ آنجا که پش از تبعید، آرزو می کند ژیواگو از جنگ نزد لارا برود و در کنار او به آرامش برسد.

اما توصیه هالیوود برای این موقعیت همسان، پاسخی متعارض است. برای «بر باد رفته» که مخاطب آمریکایی دارد، این نسخه را می پیچد که اسکارلت پس از همه آن عرضه کردن ها، بایدب داند که در نهایت این تارا (سرزمین) است که اهمیت دارد و این یعنی، اولویت دادن به منافع ملی (به جای نفع و خواست شخصی). اما در مورد ژواگو، به مردم شوروی می گوید سیاست بی فایده است و تنها باید به ساحت شخصی پناه آورد.

این مضمون، می تواند مورد بحث قرار بگیرد و حتی می توان در مقاطعی و از مناظری با آن همراه شد. یا درواقع می شد، اگر نمی دانستیم که آنچه با آن رو به رو هستیم تنها نظر شخصی یک نویسنده نیست. واقعیت این است که در اوج جدال شرق و غرب، نهادهای امنیتی از یک اثر محملی می سازند که می تواند افکار عمومی را به سوی خواست امریکا سوق دهد. اینجاست زوال زلالی اثر و حدّ صداقت.

نکته اینجاست که فیلم دروغ نمی گوید. عنوان این نوشته به کتاب ماندلشتایم، «امید علیه امید»، اشاره دارد که ترسیم دقیق وضعیت روشنفکران در دوران وحشت استالینی است. منابع دیگر تاریخی اوضاع آن دوران را حتی هولناک تر از «دکتر ژیواگو» ترسیم می کنند. اما به همان میزان که فیلم چیز/ چیزهایی را افشا می سازد، بسیاری (چون نیت مولف) را پنهان می کند. جالب این است که فیلم در زمان اکران، علی رغم استقبال مردم و تحسین در اسکار، از طرف منتقدان امریکایی شماتت می شود.

نام کاراکتر اصلی، ژیواگو، از واژه روسی ژیو به معنای زندگی به عاریت گرفته شده است. ژیواگو نماد انسان آزاده ای است که می خواهد با آرامش و مسئولیت زندگی کند ولی تندباد رخدادهای سیاسی، شور زندگی او را نشانه می گیرد و هیچ نمی ماند الا تلی از خاکستر یأس.

 نوشتن فیلمنامه به رابرت بولت سپرده شد. نویسنده ای روشنفکر که زمانی عضو رسمی حزب کمونیست بریتانیا بود. بولت، برای ارائه نسخه ای سینمایی، چاره ای نداشت که رمان ششصد صفحه ای پاسترناک را به نصف کاهش دهد. رابرت بولت را در ایران، بیشتر با فیلمنامه «مردی برای تمام فصول» می شناسیم. او پیش تر برای لین، فیلمنامه «لارنس عربستان» را نوشته بود.

«دکتر ژیواگو» در اسپانیا فیلمبرداری شد. اسپانیایی که خود توسط دیکتاتوری به نام ژنرلا فرانکو اداره می شد. بیش از ده هکتار زمین در اطراف مادرید در اختیار گروه قرار گرفت و پس از هجده ماه کوشش بی وقفه، ماکتی از روسیه آن سال ها ساخته شد.

 

ابتدا فیلمبرداری به نیکلاس روگ سپرده شد ولی ظرف چهارده روز، اختلاف نظر محسسو او با کارگردان، پروژه را با اختلال مواجه ساخت. سرانجام فردی یانگ جایگزین شد. یانگ برای هر سه همکاری اش با لین، «لارنس عربستان»، «دکتر ژیواگو» و «دختر رایان» جایزه اسکار گرفت.

 شاید جذاب ترین وجه دیداری فیلم، چشم اندازهای سفیدپوش آن باشد ولی جز معدودی در برف فیلمبرداری نشده است. به دلیل تفاوت فصل و کشور، رنگ سفید، گچ، ورقه های پلاستیکی و… به کمک آمدند. تنها چند سکانس (مانند سفر با قطار) در فنلاند و کانادا ضبط شدند.

در ۱۹۵۶ و نخستین نوبت نمایش، زمان فیلم ۱۹۳ دقیقه بود ولی در نسخه ۱۹۹۲ و بازنمایش، این زمان به ۲۰۰ دقیقه افزایش یافت.

بودجه نهایی فیلم یازده میلیون دلار بود و فروش آغازین آن یازده میلیون دلار. با احتساب نرخ تورم، «دکتر ژیواگو» یکی از ده فیلم پرفروش همه دوران ها به شمار می آید.

پس از موفقیت هنری و تجاری «لارنس عربستان»، دور از ذهن نبود که کارگردانی «دکتر ژیواگو» نیز به دیوید لین سپرده شود. لین که زاده انگلستان بود، از حوالی بیست سالگی در استودیوهای فیلمسازی مشغول به کار بود. از سمت های پایین شروع کرد. کار در کارگاه، دستیار فیلمبردار، دستیار تدوین، به مرور رشد کرد و تدوینگری مستقل شد. بعدتر با همکاری نوئل کوارد به کارگردانی روی آورد. درخشش کاری او از نیمه دوم دهه ۱۹۴۰ آغاز می شود. با سه فیلم بزرگ: «برخورد کوتاه»، «آرزوهای بزرگ» و «الیور توئیست». در ۱۹۵۷ برای کمپانی کلمبیا پل رودخانه کواری را ساخت و بعدتر برای همین کمپانی، «لارنس عربستان» را. پس از آن «دکتر ژیواگو» و «دختر رایان» با مترو گلدوین مه یر قرارداد بست. لین در ۱۹۹۱ (در ۸۳ سالگی) فوت کرد. در آن زمان، پنجمین همسرش (ساندرا کوک) در کنارش بود. او در کارنامه اش فهرستی بلندبالا از نامزدی و کسب جوایز معتبری چون اسکار، گلدن گلوب و بفتا دارد.

 

لین به همان اندازه که مقبول عامه مردم و اعضای آکادمیک بود، نزد نخبگان فرهنگی و ناقدان فیلم، پایگاه چندانی نداشت. دیوید تامسون که ظاهرا به سینمای لین علاقه مند است، تنها به قیمت انکار نیمی از کارنامه اش حاضر است از او تجلیل کند.
آنجا که می نویسد: در فاصله سال های ۱۹۵۲ تا ۱۹۹۱ لین هشت فیلم ساخت و در آن میان تنها «لارنس» را توصیه می کنم، چرا که جنبه های بصری تماشایی اش، تهی بودن فیلمنامه اش را می پوشاند. با وجود این، لین پیش از ۱۹۵۲ در ده سال، هشت فیلم ساخت که سرزنده، پرشور و الهام بخش اند. آنها باعث می شوند که بخواهی بیرون بزنی و بروی خودت فیلم بسازی! با این حال، بسیاری زا فیلمسازان بزرگ نسل آتی، در ستایش لین سخن گفتند و خود را وامدار فیلم های دهه ۵۰ لین دانستند. کسانی چون استنلی کوبریک، جرج لوکاس، اسپایک لی، سرجو لئونه، جان وو، جو رایت و کریستوفر نولان.

تهیه کننده «دکتر ژیواگو» کارلو پونتی است. مردی زاده ایتالیا که ازدواجش با سوفیا لورن به شهرتش دامن زد. پونتی در سال ۱۹۵۶ برای تهیه فیلم «جاده» (فدریکو فلینی) اسکار بهترین فیلم خارجی را از آن خود ساخت. وی به جز سینما، کلکسیونر آثار هنری نیز بود. مجموعه هایی که از فرانسیس بیکن و ون گوگ داشت، در ۱۹۷۷ در حدود هفت میلیون دلار قیمت گذاری شد.

منبع: برترینها

روزنامه هفت صبح – احمد رنجبر: «ایتالیا ایتالیا»، «زرد»، «مالاریا» و «قهرمانان کوچک»، این چهار فیلم در حالی اکران شدند که هنوز مدت زیادی از تعویض اکران نگذشته و فیلم های جدید حکم شارژ دوباره سینما را دارند. از این هفته چند فیلم به این جمع اضافه می شود و هیچ بعید نیست رونق نسبی به سالن ها بازگردد. این یک امیدواری نیست و می توان از حال و هوای فیلم ها شرایط گیشه را قضاوت کرد.

از کنجکاوی های جشنواره سی و چهارم بود اما پرویز شهبازی با «مالاریا» نتوانست دل علاقه مندانش را به دست بیاورد. نه این که کیفیت فیلم پایین باشد بلکه توقع از او بالا است. در همین مقدار هم «مالاریا» فیلمی قابل بحث و تامل است. فیلم شانس اکران داشت اما سازندگان مترصد فرصت بهتری بودند و حالا از امروز در چرخه اکران قرار گرفته.

 

* داستان چیست؟ یک بار دیگر جوان ها سوژه پرویز شهبازی شده اند. او در «مالاریا» داستان دختر و پسری شهرستانی (ساعد سهیلی و ساغر قناعت) را محور قرار داده که فرار از خانه را تنها راه رهایی خود می دانند. آنها راهی پایتخت می شوند و در تهران گردی های شان با شخصی برخورد می کنند که مشکلی دارد. آنها سعی می کنند راه حلی برای این مشکل پیدا کنند اما گره ای بر گره شان افزوده می شود. «مالاریا» اشاره های مستقیم اجتماعی و کنایه های سیاسی دارد که خیلی از آنها منبعث از شرایط جوان ها در سال های اخیر است.

* ستاره های فیلم: نقش اصلی «مالاریا» بر عهده ساعد سهیلی و ساغر قناعت است. سهیلی بازیگر خوش استعداد سینمای ماست اما در فیلم پرویز شهبازی آن طور که انتظار می رود ظاهر نشده. او قرار است نماینده نسلی دردمند باشد اما این مفهوم در بازی اش منتقل نمی شود. در مقابل آذرخش فراهانی که شهرتش به واسطه فعالیت موسیقایی است بازی دلنشینی دارد. البته فراموش نمی کنیم بخشی از موفقیت فراهانی به خاطر بکر بودن چهره او و عدم سابقه در ذهن مخاطبان است. آزاده نامداری نقشی کوتاه بازی کرده و بازی اش به گواه خیلی از کارشناسان چنگی به دل نمی زند.

 

* رزومه کارگردان: محبوبیت پرویز شهبازی به «نفس عمیق» بر می گردد. ۱۶ سال پیش فیلم جسورانه او به دل سینمادوستان نشست و همچنان جزو بهترین فیلم هایی است که درباره جوان ها ساخته شده. ساخته های شهبازی بعد از این (عیار ۱۴ و دربند) طرفداران خاص خود را دارد اما هنوز نتوانسته از زیر سایه «نفس عمیق» خارج شود. هر دو فیلم مخاطب را سرگرم می کند و صاحب نکات برجسته است اما منتقدان سخت پسند جور دیگری به مصاف آنها رفته اند. شهبازی فیلمنامه «خانه دختر» را هم نوشته که قرار است به زودی رفع توقیف شود.

* حاشیه: آنچه نام فیلم «مالاریا» را سر زبان ها انداخته حضور مدام در جشنواره های خارجی و حواشی آزاده نامداری بازیگر فیلم است. حتی شایعه توقیف فیلم به خاطر نامداری مطرح ولی خیلی زود رد شد. فیلم سال پیش در آستانه اکران با تحریم حوزه هنری مواجه شد و هنوز نمی دانیم سالن های این نهاد را در اختیار دارد یا نه. پیش بینی می شود «مالاریا» بین دو تا سه میلیارد فروش داشته باشد.

شنل  – حسین کندری

دومین فیلم حسین کندری است که سال پیش در جشنواره فجر رونمایی شد اما توفیقی به دست نیاورد. برخلاف داوران که روی کیفیت فیلم به اجماع نرسیدند، اصحاب رسانه و منتقدان درباره آن بحث های پردامنه ای به راه انداختند. در این میان نقدهای منفی زیاد است اما همین مقدار نشان از اهمیت فیلم دارد. «شنل» قرار است در گروه هنر و تجربه اکران شود.

 

* داستان چیست؟ «شنل» داستان زندگی یک زن پرستار است که با شرایط خاصی زندگی می کند. قصه فیلم برگ برنده آن است. به ویژه این که در ۲۰ دقیقه ابتدایی با یک تریلر هیجان انگیز و پر رمز و راز روبرو هستیم. به قول یکی از نویسندگان سینمایی «شنل فیلم رازها و دروغ هاست. درباره چیزهایی است که نمی گوییم. همین پنهان کاری است که فاجعه می آفریند وگرنه همه ما ظاهری موجه داریم. ترس زمانی است که قاب کنار رود و ظاهر واقعی مان هویدا شود.» با این حال به خاطر ضعف کارگردانی از یک سوم ابتدایی فیلم به بعد، دست «شنل» رو می شود.

* ستاره های فیلم: بعد از مدت ها فیلمی با بازی باران کوثری اکران می شود. او در فیلم «شنل» نقش پرستاری را بازی می کند که اسیر ناجوانمردی چند نفر از جمله همسرش شده. بازی کوثری جزو نقاط قوت فیلم است اما به پای نقش های درخشانش نمی رسد و جایگاه ممتازی در کارنامه اش ندارد. بازی رضا بهبودی هم قابل قبول است اما دیگران نه. اصلا انتخاب بازیگران در کنار پایان بندی فیلم ضعف اصلی «شنل» است و از این حیث فیلم ضربه خورده. بهار کاتوزی، مهدی حسینی نیا، مسعود فروتن، فهیمه رحیم نیا و … دیگر بازیگران فیلم هستند.

 

* رزومه کارگردان: حسین کندری دو سال پیش «اینجا کسی نمی میرد» را ساخته که اثری تجربی است و به مذاق برخی سینمادوستان خوش آمد. او با «شنل» یک گام به جلو آمده اما همچنان کارگر متوسطی است. کندری پیش از این به عنوان فیلمبردار و طراح صحنه با فیلم «ناپدید شدن مریم» همکاری داشته است. خودش می گوید: «من دوره های فشرده عکاسی را گذراندم. به فلسفه حرف زدن و ارتباط و تاثیرگذاری بر مخاطب علاقه پیدا کردم و بعد فیلم های مستند و کوتاهم را ساختم و در نهایت روی کارگردانی متمرکز شدم.»

* حاشیه: حسین کندری این فیلم را با فیلمنامه حمیدرضا بابابیگی ساخته و بیش از همه مناسب کسانی است که به فیلم های خاص علاقه دارند. «شنل» به رغم ویژگی های مثبت نمی تواند در گیشه موفق باشد و اصلا به این منظور ساخته نشده. پس فروش ناچیزی برای آن پیش بینی می شود؛ چیزی کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان.

ایتالیا ایتالیا – کاوه صباغ زاده

اولین نمایش فیلم «ایتالیا ایتالیا» در جشنواره سی و پنجم فجر با استقبال بالای اصحاب رسانه مواجه شد. فیلم کاوه صباغ زاده به رغم ایرادهایی که دارد به اندازه کافی از ایده های خوب برخوردار است و همین برگ برنده فیلم است. خود صباغ زاده به عنوان یک کارگردان فیلم اولی گفته «ایتالیا ایتالیا»، فیلمی فرمالیستی برای سرگرمی است.

 

* داستان چیست؟ «من دوستت دارم و این به تو هیچ ربطی نداره.» خب وقتی خلاصه داستان رسمی منتشر شده از فیلم این باشد، انتظارتان از فیلم چیست؟ فیلم «ایتالیا ایتالیا» از آن فیلم های سرحال سینمای خموده و غمگین سال های اخیر ایران است که البته نسبتی با سینمای کمدی و گیشه پسند هم ندارد. شاید یک طنز روشنفکرانه! فیلمی با داستان محوری یک جوان عشق ایتالیا که بیش از هر چیز دل در هوای «رفتن» دارد. عشق اما داستان زندگی اش را به سمت «ماندن» کج می کند؛ ماندن و رفتنی که البته از جایی به بعد مصداقش در داستان تغییر می کند!

* ستاره های فیلم: حامد کمیلی با این فیلم ثابت کرد که واقعا گزینه ای مناسب برای این جنس از سینما است. بازیگری که برخلاف فیلم های جدی کارنامه اش، پیش تر نیز با حضور در کمدی متفاوت «پسر آدم، دختر حوا» نظر مساعد منتقدان را متوجه خود کرده بود اما بی تردید ستاره فیلم سارا بهرامی است. بازیگری نسبتا نوظهور در سینما و تلویزیون که با ایفای نقش اصلی این فیلم ثابت کرد از چهره های مدعی در فهرست برترین بازیگران زن این سال های سینماست. حضور کوتاه فرید سجادی حسینی در فیلم هم بهترین دلیل است که بدانیم درخشش اش در «فروشنده» اتفاقی نبوده است.

 

* رزومه کارگردان: بعضی وقت ها می توان شاهد مثال هایی در رد نظریه «زن خوب» پیدا کرد! آقازاده هایی که وقتی کارشان به مرحله داوری می رسد ثابت می کنند چیزی فراتر از پشتوانه پدر در چنته دارند. کاوه صباغ زاده هم هر چند اولین فیلم سینمایی خود را با تهیه کنندگی پدرش به سرانجام رساند، اما آنقدر ایده و ابتکار برای به رخ کشیدن داشت که حالا می توان او را یکی از فیلم اولی های خوش آتیه دانست. کاوه «ایتالیا ایتالیا» را بر اساس فیلمنامه ای به قلم خود به سرانجام رساند.

* حاشیه: حاشیه های فیلم در مراسم اختتامیه جشنواره کلید خورد، زمانی که برخی عوامل را به سالن برگزاری راه ندادند و در تقسیم سیمرغ ها هم فیلم نادیده ماند. کاوه صباغ زاده هم زبان به گلایه باز کرد و به خصوص حذف فیلمش را از رقابت برای دریافت سیمرغ بهترین فیلم از نگاه مردم غیرمنصفانه دانست. نکته دیگر هم کوتاه شدن ۱۱ دقیقه ای فیلم برای اکران عمومی است.

سد معبر – محسن قرایی

محسن قرایی چهار سال بعد از این که «خسته نباشید!» را به طور مشترک با افشین هاشمی ساخت، سال پیش پشت دوربین «سد معبر» ایستاد. او فیلم دوم خود را بر مبنای فیلمنامه سعید روستایی کارگردانی کرد که در جشنواره سی و پنجم رونمایی شد و جایزه ای برایش به همراه نداشت. این فیلم قرار است بعد از ماه صفر به چرخه اکران اضافه شود.

 

* داستان چیست؟ «سد معبر» قصه قاسم، مامور سد معبر شهرداری است که درگیر ماجرای دلارهای گمشده می شود. قرارداد قاسم در حال تمام شدن است و او قصد دارد پس از انصراف از شهرداری، یک خودروی سنگین بخرد و در مسیر تازه مشغول فعالیت باشد. همسرش اما مخالف است. زندگی قاسم با یکی از خرده فروشان گره می خورد و شرایط برای او و همسرش سخت تر می شود. «سد معبر» در مجموع فیلم موفقی است و مشکلات دستفروشان و البته لایه درونی زندگی آنها بود.

* ستاره های فیلم: حامد بهداد موفق ترین بازیگر «سد معبر» است. او حالا به اندازه ای از پختگی رسیده که می داند نقش های برون ریز را طوری بازی کند که فقط متکی به سروصدا نباشد. چالش های شخصیت قاسم اینقدر هست که بهداد در طول فیلم ملتهب باشد و برای نمایش آن از صورت و فیزیک بهره بگیرد. محسن کیایی خوب است اما گاهی به سیاق نقش های پیشین زیاد از حد می خواهد بامزه باشد که جواب نمی گیرد. باران کوثری، نادر فلاح، نگار عابدی، علیرضا کمالی، گیتی قاسمی و حسام محمودی دیگر بازیگران فیلم هستند.

 

* رزومه کارگردان: محسن قرایی پیش از آن که روی صندلی کارگردانی بنشیند، کارهای مختلفی در سینما کرده است. تدوین، انتخاب بازیگر، برنامه ریزی و دستیاری کارگردان. او سال ۱۳۹۱ اولین فیلم بلندش را به طور مشترک با افشین هاشمی ساخت که نتیجه به مذاق سینمادوستان خوش آمد و به خاطر آن تحسین شد. «خسته نباشید!» فیلمی سرحال است و از نظر میزان برخورداری از لحظات سرخوشی و بار کمدی مقابل «سد معبر» قرار می گیرد. میزان تلخی فیلم دوم محسن قرایی به دلیل الزام قصه بیشتر است ولی از نظر کارگردانی به وضوح می توان شاهد پیشرفت او بود.

* حاشیه: شایعه اختلاف سعید روستایی و عدم رضایت او از عملکرد محسن قرایی مهم ترین حاشیه «سد معبر» است. فیلم در جشنواره فجر در رشته بهترین فیلمنامه و بهترین تدوین (سپیده عبدالوهاب) نامزد شد اما جایزه ای به دست نیاورد. عدم نامزدی حامد بهداد در نوع خود جالب است؛ او در جشن انجمن منتقدان به خاطر «سد معبر» به تندیس رسید.

زرد – مصطفی تقی زاده

یک فیلم جوانانه با کلی بازیگر؛ این اولین تعریفی است که می توان از «زرد» ارائه کرد. مصطفی تقی زاده سال پیش فیلمش را ساخت و بعد از حضور در چند جشنواره از امروز نوبت اکران عمومی به آن رسیده است. این فیلم به سرگروهی سینما ماندانا اکران می شود. مصطفی تقی زاده خودش فیلمنامه «زرد» را نوشته است.

 

* داستان چیست؟ «آدم های عجیبی هستیم… امروزمون با فردا خیلی فرق میکنه…» این خلاصه داستانی است که از فیلم «زرد» بیرون آمده. آن طور که روابط عمومی فیلم گفته، «زرد» با برخورداری از یک داستان جوان پسند اجتماعی و در فضایی شهری روایت منحصر به فردی از داستان زندگی چند جوان را بازگو می کند. کارگردان هم سال پیش در گفتگویی کوتاه گفته بود: «تمام کسانی که «زرد» را تماشا کرده بودند از داستان و بازی های خوب بازیگران فیلم تعریف و تمجید کردند.»

* ستاره های فیلم: «زرد» پرستاره ترین فیلم اکران جدید است. در این فیلم سینمایی علاوه بر بهرام رادان و ساره بیات که برای نخستین بار در یک اثر سینمایی مقابل هم قرار گرفته اند، بازیگرانی چون مهرداد صدیقیان، شهرام حقیقت دوست، بهاره کیان افشار، آناهیتا درگاهی، امیرعلی نبویان، علیرضا استادی، متین ستوده، حسین مهری و … حضور دارند. «زرد» ویترین جذابی دارد و احتمالا نقطه قوت آن بازیگرانش خواهد بود.

 

* رزومه کارگردان: مصطفی تقی زاده با «زرد» اولین فیلم سینمایی اش را ساخته و حالا به فکر ساخت فیلم دوم است: «در حال نگارش فیلمنامه ای هستم که مراحل پایانی آن را طی می کنم و اگر خدا بخواهد به زودی برای ساخت فیلم دوم اقدام خواهم کرد. فضای آن با فیلم «زرد» کاملا متفاوت است.» از آن سو «زرد» دومین تجربه سینمایی کامران مجیدی در مقام تهیه کننده محسوب می شود که پیش از این با «لاک قرمز» به کارگردانی سید جمال سید حاتمی خودی نشان داده بود.

* حاشیه: فیلم «زرد» سال پیش از حضور در بخش اصلی جشنواره فجر باز ماند و پس از آن در چند جشنواره خارجی شرکت کرد. «زرد» در مسابقه فیلم هنر روسیه جایزه بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه را از آن خود کرد. در جشنواره شانگهای جایزه هیات داوران و بهترین بازیگر زن را دریافت کرده است. پیش بینی می شود فیلم به فروش سه میلیاردی برسد.

لیلا – داریوش مهرجویی

گروه هنر و تجربه هر از گاهی و بر اساس یک مناسبت سراغ فیلم های مطرح قدیمی می رود و مدتی آنها را روی پرده می فرستند. «لیلا» تازه ترین فیلم اکران شده این طرح است که به مناسبت روز ملی سینما روی پرده رفته و فرصت خوبی است تا فیلم ماندگار داریوش مهرجویی را بار دیگر روی پرده عریض ببینیم.

 

* داستان چیست؟ کمتر علاقه مندی است که داستان «لیلا» را نداند، با این حال مرورش می کنیم. فیلم داستان زنی به نام لیلا است و قصه آشنایی او با رضا در یک مراسم شله زردپزان. آشنایی که به ازدواج منجر می شود. آن دو اما بعد از مدتی متوجه می شوند که لیلا نمی تواند فرزندی به دنیا بیاورد. مادر سختگیر رضا از لیلا می خواهد اجازه دهد برای رضا همسری بگیرند و … شب عروسی، لیلا به خانه مادرش پناه می برد و حاضر نمی شود به زندگی رضا برگردد.

* ستاره های فیلم: «لیلا» اولین فیلمی است که در آن لیلا حاتمی رسما دیده شد و از آن زمان تا به حال مسیر رو به رشدش ادامه داشته. همکاری اش اما با داریوش مهرجویی در فیلم «نارنجی پوش» ادامه یافت. علی مصفا هم یکی از بهترین بازی هایش را در «لیلا» به نمایش گذاشت؛ مردی عاشق پیشه که مجبور است گام در مسیری بگذارد که دلخواهش نیست. او پیش از آن در فیلم «پری» با مهرجویی همکاری کرده بود و این همراهی در فیلم هایی چون «دختردایی گمشده» و «میکس» تکرار شد.

 

* رزومه کارگردان: درباره کارنامه داریوش مهرجویی چه می توان گفت جز این که او از سال ۱۳۴۶ که فیلم جاه طلبانه «الماس ۳۳» را ساخت و با «گاو» در ایجاد موج نوی سینمای ایران نقش به سزا داشت تا حالا که ساخته هایش چنگی به دل نمی زنند، صاحب وجاهت و احترام بوده. حالا فیلمی از این کارگردان روی پرده است که غالب کارشناسان و علاقه مندان سینما درباره کیفیت آن اتفاق نظر دارند و بارها درباره اش گفته و نوشته اند.

* حاشیه: داریوش مهرجویی در آستانه اکران دوباره لیلا یادداشتی نوشته بود: «امیدوارم مسئولان فیلم های تاریخ سینمای ایران را به نسخه دیجیتالی با کیفیت تبدیل نمایند و برای حفظ و ماندگاری آنها دریغ نکنند زیرا آیندگان به آنها رجوع خواهند کرد و تاریخ و ادبیات نیازمند بعضی از این آثار است؛ پس به نوعی سرمایه ملی محسوب می شوند.»

خفه گی – فریدون جیرانی

فیلم «خفه گی» فریدون جیرانی قرار است بعد از پایان اکران «نگار» اکران شود. جیرانی با این فیلم تجربه ای نو در کارنامه اش را رقم زده که از قضا بلافاصله پس از رونمایی در جشنواره سال پیش با استقبال مواجه شد: یک فیلم سیاه و سفید که متاثر از آثار نوآر است. «خفه گی» با فاصله بهترین فیلم جیرانی در سال های اخیر محسوب می شود.

 

* داستان چیست؟ قصه از یک تیمارستان آغاز می شود و در ادامه به واکاوی رابطه یک زن و مرد به عنوان قطب های اصلی داستان می پردازد. زنی جوان به دلیل اختلالات روانی در بیمارستانی که ریاست آن بر عهده یکی از آشنایان خانوادگی است، بستری شده. قصه آرام آرام باز می شود و رابطه مرد با زن را واکاوی می کند. داستان «خفه گی» سرراست است اما کارگردان برای روایت آن به سبک فیلم های نوآر ریتم کند را انتخاب کرده اما در میانه لحن فیلم تغییر می کند و بر سرعت آن افزوده می شود.

* ستاره های فیلم: فریدون جیرانی نقش اول فیلم «خفه گی» را به گلنار شاکردوست سپرد و تصویری دیگر از این بازیگر ارائه کرد. چهره اش به هم ریخته، بازی اش سرد است و پر از سکون. خودش اقرار کرده سال ها منتظر این اتفاق بوده. نوید محمدزاده این بار هم درخشان است و بازی کنترل شده ای دارد. او باید حس و حال درونی کاراکتر را با حالت چهره نشان دهد و این چالش به کیفیت بازی اش افزوده. پردیس احمدیه و ماهایا پطروسیان هم بازی های تحسین برانگیزی داشته اند.

 

* رزومه کارگردان: فریدون جیرانی ۱۴ فیلم ساخته و در همه آنها سعی کرده به اصل قصه گویی وفادار باشد. جیرانی در سال های اخیر با «قصه پریا» و «من مادر هستم» خواست نگرانی اش درباره معضلات خانواده های امروزی را نشان دهد. او مسیرش را عوض کرد و «خواب زده ها» را در ژانر کمدی ساخت که تبدیل به یکی از آثار ضعیف این کارگردان شد. «خفه گی» سخت ترین کار او به لحاظ کارگردانی است که نشان از پختگی فریدون جیرانی دارد.

* حاشیه: پررنگ ترین حاشیه «خفه گی» نادیده گرفتن آن از سوی داوران جشنواره است. جیرانی به نشانه اعتراض نامه ای به کسانی که از ادامه داوری در جشنواره، انصراف داده بودند نوشت و از تصمیم جسورانه آنها تقدیر کرد. درباره پیش بینی فروش «خفه گی» هم این نکته کافی است که فیلم باب طبع کسانی است که فیلم های خاص را دوست دارند.

خالتور – آرش معیریان

پویافیلم این بار هم در سکوت خبری فیلمش را به سرانجام رساند و نتیجه اش شده کمدی موزیکال «خالتور». از مدتی پیش آنونس این فیلم در سینماها پخش می شد و طبق اعلام از هفته آینده اکران عمومی می شود. آرش معیریان که متخصص فیلم های تجاری است، کارگردانی «خالتور» را بر عهده دارد. این فیلم تنها فیلم تجاری اکران پس از ماه محرم است.

 

* داستان چیست؟ بر اساس عکس ها، آنونس و سابقه کارگردان با یک فیلم «شاد» دیگر از آرش معیریان روبرو هستیم. اگر واضح تر بخواهیم توضیح دهیم، «خالتور» شباهت زیادی به آخرین فیلم معیریان یعنی «آس و پاس» دارد. حتی در آنونس فیلم روی این مسئله تاکید شده است. این کمدی موزیکال داستان سه جوان موزیسین است که سعی می کنند گرفتار موسیقی بازاری نشوند. «خالتور» مناسب کسانی است که برای شان سینما و کمدی چندان جدی گرفته نمی شود.

* ستاره های فیلم: آرش معیریان از بازیگران کمدی و چهره های آشنای این عرصه برای ساخت «خالتور» استفاده کرده و امیدوار است این ترکیب که در «آس و پاس» جواب داد، بار دیگر موفق باشد. مهران غفوریان نقش اصلی فیلم را بر عهده دارد. اکت های این بازیگر به دل جماعت زیادی می نشیند و برگ برنده فیلم است. محمدرضا شریفی نیا شمایل همیشگی را دارد و سحر قریشی دختر زیباروی فیلم است. محمدرضا هدایتی، مریم امیرجلالی و … دیگر بازیگران «خالتور» هستند.

 

* رزومه کارگردان: آرش معیریان پیش از این ۱۴ فیلم سینمایی کارگردانی کرده که غالب آنها کمدی هستند. به عبارت دقیق تر به جز «آن که دریا می رود»، «احضارشدگان» و «فیتیله و ماه پیشونی» که در ژانر کودک است، مابقی کمدی عامه پسند هستند. او فیلم هایش را به سرعت و گاهی در کمتر از یک هفته می سازد! پرفروش ترین فیلم معیریان «کما» است که سال ۸۳ اکران و تبدیل به فیلم پرفروش سال شد. آخرین فیلم او حدود چهار میلیارد تومان فروش کرد.

* حاشیه: «خالتور» حاشیه ای در طول تولید نداشت. این فیلم هفته آینده به سرگروهی سینما قدس اکران عمومی می شود و احتمالا گیشه موفقی خواهد داشت. منظور از موفق، فروش بالای ۱۰ میلیارد تومان نیست؛ پیش بینی می شود فروش «خالتور» حوالی چهار میلیارد خواهد ماند؛ مشابه اتفاقی که سال پیش برای فیلم «آس و پاس» در گیشه افتاد.

قهرمانان کوچک – حسین قناعت

بعد از مدت ها یک فیلم سرگرم کننده برای گروه سنی کودک و نوجوان روی پرده آمده. نکته ویژه «قهرمانان کوچک» برخورداری از سینمای سرگروه (آزادی) و سالن های زیاد است که امکان تماشای آن را برای مخاطب راحت تر می کند. حسین قناعت نویسندگی و کارگردانی فیلم را بر عهده دارد و حوزه هنری آن را پخش می کند.

 

* داستان چیست؟ فیلم «قهرمانان کوچک» المان های سینمای کودک را دارد و برای سرگرمی دست روی الگوهای آشنا گذاشته. داستان فیلم از این قرار است: «چهار بچه هفت تا یازده ساله تکواندوکار که پدرانشان کارگران یک کارخانه تولید لوازم التحریر در آستانه تعطیلی هستند، برای جلوگیری از بیکاری پدران و گیر انداختن قاچاقچیان این کالا به تلاش می پردازند.» از دل این قهرمان بازی ها ماجراهای سرگرم کننده برای بچه ها رقم می خورد.

* ستاره های فیلم: حسین قناعت برای روایت داستان فیلم کودکانه اش سراغ چهره های آشنا رفته و از بازیگرانی استفاده کرده که برای بچه ها عموما سمپات هستند. برزو ارجمند، بیژن بنفشه خواه، بهنوش بختیاری، ارژنگ امیرفضلی، نادر سلیمانی، شهرام قائدی، عرفان برزین و … بازیگران فیلم هستند. یوسف کرمی (قهرمان المپیک) هم در نقش خودش بازی کرده. از این منظر ویترین فیلم برای بچه ها مناسب است و به دیده شدن آن کمک می کند.

 

* رزومه کارگردان: حسین قناعت از کارگردان های فعال حوزه کودکان است که اتفاقا فیلم قبلی او یعنی «دزد و پری» هم از کیفیت لازم برخوردار بود و هم به فروش خوبی دست یافت. «ماجراهای اینترنتی» و «من و نگین دات کام» دیگر فیلم های اوست. حسین قناعت سریال های «امروز و فردا» و «کارآگاه لطفی» را هم برای گروه سنی کودک و نوجوان کارگردانی کرده. قناعت حدود ۱۰ فیلم کوتاه هم ساخته است.

* حاشیه: «قهرمانان کوچک» شانس پرفروش شدن را دارد؛ هم سابقه قبلی قناعت این امیدواری را به وجود آورده و هم این که سالن به اندازه کافی در اختیارش هست. حتما فیلم او مورد توجه مدارس خواهد بود. پیش بینی فروش یک میلیارد و نیمی برای آن دور از ذهن نیست. خود قناعت می گوید: «امیدوارم با تبلیغات، بتواند فروش خوبی داشته باشد.»

خواب ابراهیم – محمود کریمی

مستند «خواب ابراهیم» پیشنهاد مناسبی است برای کسانی که به سینمای ابراهیم حاتمی کیا علاقه مند هستند. این فیلم را محمود کریمی به تهیه کنندگی برادرش ساخته و حالا که چهار سال از اکران «چ» می گذرد در گروه هنر و تجربه به نمایش در آمده است. این مستند با تمرکز بر فیلم «چ» نیم نگاهی به وجه کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا دارد.

 

* داستان چیست؟ برای آشنایی با «خواب ابراهیم» از تعریفی که سازندگان برای آن ارائه داده اند، عاریت می گیریم: «این فیلم، مستندی است که مراحل ساخت فیلم «چ» ساخته ابراهیم حاتمی کیا را به تصویر کشیده. «خواب ابراهیم» تلاش کرده است که از سیاق دیگر فیلم های پشت صحنه فاصله بگیرد و در قامت یک مستند مستقل ظاهر شود؛ این فیلم نگاه جدیدی است در به تصویر کشیدن آنچه از ذهن و زبان کارگردان فیلم «چ» در روایت زندگی دکتر مصطفی چمران گذشته.»

* ستاره های فیلم: ستاره فیلم خود حاتمی کیا است و کریمی حواسش بوده به راحتی سوژه را رها نکند. رضا صدیق در نقدی که بر فیلم نوشته اشاره می کند: «دوربین مستند اجازه داشته در همه جا حضور داشته باشد… به همین جهت نیز گوش و چشم تیز می کنی تا در این روایت، چیزی دستگیرت شود از «چ»ی حاتمی کیا و حتی مهمتر، یعنی خود او… تو به تماشای ابراهیم حاتمی کیا می نشینی در روایتی که راوی تلاش می کند همسو با او در حرکت باشد.»

* رزومه کارگردان: عمده شهرت محمود کریمی به «خندوانه» بر می گردد. او کارگردان آیتم های گزارشی است اما در این چهار فصل فقط صدایش را شنیده ایم. کیفیت بالای آیتم های او به همراه صدای شوخش، نام کریمی را صاحب احترام کرده. او در «خواب ابراهیم» نیز رد موفقی از خود به جا گذاشته. او ابتدا قرار بوده فیلمبردار پشت صحنه «چ» باشد اما نمی پذیرد و با پیشنهاد ساخت مستند مواجه می شود. به گفته او این مستند هفت میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان هزینه داشته.

* حاشیه: ابراهیم حاتمی کیا و فریبرز عرب نیا سر ساخت «چ» دچار اختلاف شدند. مستند به بازیگرانی که کاندیدای بازی در نقش دکتر مصطفی چمران هستند اشاره می کند: پرویز پرستویی، رضا عطاران، امین تارخ، محسن تنابنده و رضا بهبودی اما از چگونگی انتخاب فریبرز عرب نیا و ماجرای اختلاف حاتمی کیا با او سخن نمی گوید.

منبع: برترینها

روزنامه هفت صبح – احمد رنجبر: محمدرضا شهیدی فرد پس از شش سال دوری بار دیگر روی صندلی اجرا نشسته و حالا پخته تر از قبل به مصاف مهمان هایش می رود. او را این شب ها در قامت مجری «چهل چراغ» می بینیم که به واسطه نوع خاص اجرایش برنامه را در کانون توجه قرار داده. راز موفقیت شهیدی فرد چیست؟

سال ۱۳۹۰ برنامه «پارک ملت»؛ این آخرین حضور محمدرضا شهیدی فرد در قاب تلویزیون است. او به یک باره رفت و به طور ناگهانی بازگشت. اینکه در این سال ها  چه کرده بخش دوم گزارش است. فعلا آنچه بهانه تدوین گزارش شده کیفیت کاری اش در «چهل چراغ» است که یک تنه باعث جذابیت و طراوت این برنامه مذهبی شد.

«چهل چراغ» از روز پنجشنبه در کنداکتور شبکه سه قرار گرفته و فعلا شهیدی فرد از پرویز شیخ طادی، حجت اسلامی قائم مقامی و داود میرباقری میزبانی کرده. محور برنامه نسبت هنر و عاشورا است اما دامنه گفت و گو از این مبحث بالاتر می رود و «چهل چراغ» تبدیل به عرصه ای برای بیان حرف های کارآمد، گله و آرزوها می شود.

 

دیدن یک اجرای شسته رفته و هدفمند از محمدرضا شهیدی فرد توقع زیادی نیست. او چه زمانی که برنامه صبحگاهی اجرا می کرد و چه حالا که مجری «چهل چراغ» است حواسش هست برنامه را از ریتم نیندازد. می داند کجا باید سوال کند و چه وقت ساکت باشد. وقتی داود میرباقری از سریال سلمان می گوید (که گفته هایش در همین صفحه منتشر شده) اجازه می دهد، حرفش را بزند.

 

بزرگ ترین آفت برنامه هایی که قرار است هنر عاشورایی را واکاوی کنند، شعارزدگی است. عظمت و بزرگی عاشورا، گویی روی کلام کارشناسان سایه می اندازد و بحث ها غالبا در سطح می ماند. در سه برنامه ای که از «چهل چراغ» شاهد بوده ایم، به روشنی پرهیز از شعارزدگی مشخص است. تا مباحث به سمت کلیشه ها می رود مجری با یک نکته ریز مهمان را به سمت دیگر هدایت می کند.

حتما در اجرای محمدرضا شهیدی فرد عیب هایی هست اما آنچه باعث می شود اغماض کنیم، برتری وجوه مثبت اوست. اصلا «چهل چراغ» به واسطه کیفیت اجرای او موفق بوده و چه بسا اگر مجری دیگر جای او را می گرفت برنامه از نفس می افتاد. به ویژه آنکه از نظر قواعد برنامه سازی، «چهل چراغ» استانداردهای لازم را رعایت نکرده و همه توانش را بر تاک شو گذاشته. چنین برنامه ای برای دیده شدن بیشتر نیازمند آیتم های متنوع است که هم از نظر محتوا خاص باشند و هم در ساختار سرشار از زیبایی شناسی.

 

محمدرضا شهیدی فرد تابستان ۹۰ «پارک ملت» را روی آنتن شبکه یک داشت اما برنامه به یک باره متوقف شد. این برنامه ابتدا قرار بود ۱۸۰ قسمت باشد اما بعد از قسمت ۱۳۲، مهر توقیف خورد. گفته می شود مهدی فرجی مدیر وقت شبکه یک تمایل داشته برنامه شهیدی فرد ادامه داشته باشد ولی علی دارابی معاون وقت سیما سد راه بوده است.

در این مدت خبرهایی مبنی بر بازگشت او به تلویزیون به گوش می رسید ولی هیچ کدام رنگ واقعیت ندیده اند. شهید فرد تا مدت ها ممنوع التصویر هم بود تا جایی که تصویر او در برنامه های سینمای اجازه پخش از تلویزیون نداشت. در سری دوم و سوم «خندوانه» شهیدی فرد مشاور تیم سازنده بود و به گواه عوامل این برنامه، نقشی بسزا در رونق آن داشته است. با پایان «چهل چراغ» مسیر محمدرضا شهیدی فرد در قامت مجری به کدام سو خواهدبود؟

منبع: برترینها