بایگانی دسته ی : فرهنگی

 وودی آلن با گروه موسیقی جاز نیو اورلئان یک تک اجرا را در سالن رویال آلبرت هال لندن روی صحنه می‌برد.

به گزارش ایسنا، بنابر اعلام گاردین، این کنسرت که دوم جولای در لندن با اجرای وودی آلن و گروه موسیقی جاز نیو اورلئان برگزار می‌شود، شامل مجموعه‌ای پرانرژی از بداهه‌نوازی‌هاست و بنا بر اعلام برگزارکنندگان، هیچ فهرستی از قطعات وجود ندارد و حتی نوازندگان نیز نمی‌دانند وودی آلن و ادی دیوس، رئیس گروه موسیقی، کدام قطعه‌ها را برای اجرا در نظر گرفته‌اند.

در حالی که وودی آلن با این گروه موسیقی جاز به‌صورت منظم برنامه‌هایی را در نیویورک اجرا می‌کند، اما این اولین بار پس از سال ۲۰۰۴ است که آن‌ها قصد دارند کنسرتی را در لندن روی صحنه ببرند.

وودی آلن که به‌عنوان یک سینماگر سرشناس شناخته می‌شود، همواره عشق و علاقه فراوانی به موسیقی داشته است و در سال ۲۰۱۲ که برنده جایزه اسکار بهترین فیلمنامه اصلی برای فیلم «نیمه شب در پاریس» شد، به‌دلیل حضور در کنسرت، در مراسم اسکار شرکت نکرد. آلن ۲۵ سال است برای گروه موسیقی جاز نیو اورلئان کلارینت می‌نوازد.

باربارا کاپل در سال ۱۹۹۷ در مستندی به عنوان «Wild Man Blues» به تور وودی آلن و گروه موسیقی نیو اورلئان در سال ۱۹۹۶ در اروپا پرداخت.

وی طی سه دهه فیلم‌سازی، بیش از ۴۵ فیلم ساخته که با آن‌ها افتخارات و جوایز سینمایی متعددی کسب کرده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به چهار جایزه اسکار و دو جایزه گلدن گلوب اشاره کرد.

دو جایزه‌ بهترین کارگردانی و شش جایزه‌ بهترین فیلمنامه از جوایز بفتا در انگلستان، خرس نقره‌ای جشنواره‌ برلین در سال ۱۹۷۵، جایزه‌ فیپرشی جشنواره‌ کن در سال ۱۹۸۵ برای «رز بنفش قاهره»، دو جایزه‌ بهترین فیلم خارجی از جوایز سزار فرانسه برای «منهتن» و «رز بنفش قاهره»، جایزه بهترین فیلم اروپایی از جوایز گویا در اسپانیا در سال ۲۰۰۶ برای «امتیاز نهایی»، شیر طلای افتخاری جشنواره‌ ونیز در سال ۱۹۹۵، جایزه‌ یک عمر دستاورد سینمایی از جشنواره‌ سن‌سباستین در سال ۲۰۰۴ از دیگر افتخارات سینمایی این کارگردان محسوب می‌شود.

وی ۲۴ بار نامزد دریافت اسکار و چهار بار برنده آن شده که این جوایز شامل یک اسکار بهترین کارگردانی و سه جایزه اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی می‌شود.

منبع: عصرایران

این نویسنده متولد ۱۹۷۰ هم مانند کامو الجزایری است، اما به فرانسه می نویسد.  تا پیش از این هشت سال سردبیری روزنامه «وهران» را برعهده داشته و به خاطر «مورسو، بررسی مجدد» که مهم ترین رمان اوست، جایزه نخستین رمان گنکور و جایزه پنج قاره فراکوفونی را از آن خود کرده است. او با این رمان و چند مجموعه داستانی که پیش از این نوشته است، خود را به عنوان یکی از نویسندگان فرانسوی در عرصه جهانی مطرح کرده است.

با سمیرا رشیدپور درباره این نویسنده، اثر مهم اخیر او و کمی هم درباره آلبر کامو گفت و گو کردیم.

وقتی لیست کارهایی را که شما ترجمه کردید، نگاه می کنم، به نظر می رسد کتاب «مورسو، بررسی مجدد» شاخص تر از باقی ترجمه هایتان است. می خواهم بدانم چه شد که تصمیم به ترجمه این کتاب گرفتید؟ آیا جوایزی که این کتاب به دست آورده، بر تصمیم شما اثرگذار بود یا نام کتاب و موضوع خاص آن باعث شد دست به ترجمه بزنید؟

بستگی دارد معیار شاخص را چه چیزی بگیریم. اگر معیار شاخص بودن را جایزه گرفتن و نگاه منتقدین تعیین کند، بله، حرف شما درست است. ادبیات کشورهای فرانسوی زبان آفریقایی همیشه برای من جذاب بوده؛ خواندن آثار نویسندگانی از کشورهای استعمارزده که با همان زبان استعمارگری که بهشان تحمیل  شده به ادبیات رو آورده اند. روایت مصیبتی به نام استعمار، اما با زبان خود استعمارگر.

در مورد ادامه سوالتان باید بگویم من داستان نویس هستم و برای همین خیلی برام سخت است که به جای نوشتن اثر خودم بنشینم داستان کسی دیگر را ترجمه کنم، چون مدام با این مسئله مواجه می شوم که این داستان من نیست، من این جا چکار دارم؟ برای همین در کنار مطالعه کارهای جدید که جزو برنامه کاری من است، تصمیم گرفتم اگر با کار بسیار خاصی مواجه شدم حتما آن را ترجمه کنم؛ اثری که به سبک و سیاق کارهای خودم نزدیک باشد یا در سبک و روایت پردازی بدعت داشته باشد و ترجمه فارسی اش به درد داستان نویسان ایرانی بخورد که زبان فرانسه بلد نیستند. اما هیچ وقت جایزه گرفتن اثر برایم معیار نبوده و نیست.

چیزی که من را جذب این اثر کرد، کار جالبی بود که نویسنده این کتاب انجام داده؛ وارد شدن در جهان داستانی (diegetique) بیگانه آلبرکامو. یعنی با باور داستانی که کامو از زبان مورسو تعریف کرده، کامل داود روایتی موازی و فراتر از آن را ارائه داده؛ روایت بیگانه ای الجزایری، نه بیگانه ای فرانسوی.

مورسو در کتاب بیگانه آلبر کامو شخصیت بی تفاوتی است که تقریبا هیچ چیزی در دنیای بیرون بر رویش تاثیر نمی گذارد و همه چیز برایش علی السویه است؛ مرگ مادرش، ازدواج با ماری (دوستش)، سر کار رفتن، تغییر محل کارش و انتقال به پاریس… هیچ کدام از مسائل روزمره اش او را درگیر نمی کند. او یک فرانسوی الجزایری است؛ نه متعلق به فرانسه است و نه خود را الجزایری می داند.

کامو توانسته خواننده را با همان لحن سردش با بیگانگی مورسو نسبت به جهانی که در آن زندگی می کند، همراه کند. تقریبا در نیمه اول رمان کامو، مورسو از ابسوردیته ای که در آن غوطه ور است، اطلاعی ندارد.

در نیمه دوم داستان، مورسو به خاطر قتل یک عرب در زندان است. در تمام طول ماجراهای دادگاه، بیگانگی مورسو با قوانین قراردادی جهان بیرون نمود بیشتری پیدا می کند. در جریان محاکمه اش علاوه بر قتل او را به خاطر آن که بویی از انسانیت نبرده، محکوم می کنند، چون در خاکسپاری مادرش اشکی نریخته و بعد از آن شنا کرده و فردایش به سینما رفته. کارهایی که به ظاهر ربطی به هم ندارند، اما از نظر آن ها رفتارهای انسانی سوگوار نیست.

 

هارون، راوی داستان کامل داود، پرونده قتلی را که در بیگانه اتفاق افتاده، دوباره باز می کند تا درباره هویت مرد عربی حرف بزند که مورسو کشت. عربی که نامی نداشت و جسدش هیچ وقت پیدا نشد. او از مورسو متنفر است که با بی اعتنایی و بی تفاوتی محض برادرش را کشته و زندگی آن ها را به هم ریخته است.

چون کامل داود معتقد است که مستعمره بودن الجزایر به دویست سال پیش و استعمار فرانسه بر نمی گردد. درواقع از نظر کامل داود، اقلیتی که به عربستان سعودی وصلند، هم زبانشان و هم نگاه خاصِ افراطی شان را به جمعیتی تحمیل کرده اند. درواقع مردم بربر و فینیقی تبار الجزایر پیش از استعمار اروپایی، تحت سلطه عربی سازی اُمویان در قرن هفتم میلادی قرار گرفته اند.

تمام آن چیزی که بر تاریخ پرفراز و فرود استعماری الجزایر از سلطه امویان تا استعمار اسپانیا در قرن پانزدهم، عثمانی ها در قرن شانزدهم و بعد از آن استعمار فرانسه تا آزادسازی کوتاه مدت مدتش در سال ۱۹۶۳ گذشته، تماما در زبان کوچه و بازار مردم الجزایر جاری است.

این گونه گون بودگی و قلب و تحریف زبان را کاملا می توانیم در به کارگیری کلمات مختلف به نسبت موقعیت جغرافیایی شهرها و محله هایش ببینیم. از نظر کامل داود الجزایری زبانی چندرگه، اما زیست شده است که نتوانسته به عنوان زبان رسمی مردم الجزایز شناخته شود. بعد از استقلال الجزایر تصمیم بر آن شد که در مقابله با استعمار فرانسه، نه زبان الجزایری که زبان عربی (به گفته داود، زبان عربیِ سعودی)- سلطه گری دیگر- را به رسمیت بشناسند.

چه چیزی باعث می شود زبان های اروپایی را استعمارگر بدانیم و زبان عربی را مستثنا کنیم؟

در دوره دوم کامو به نوعی اومانیسم مبتنی بر ارزش می رسد که به هر کنش انسان معنایی می بخشد و محدودیت هایش را تعیین می کند. این اومانیسم در رمان طاعون و نمایشنامه حکومت نظامی و عادل ها کاملا مشخص است. از نظر او عصیان تنها راه مبارزه با پوچی است؛ مبارزه همراه با جمعیتی از انسان ها برای به رسمیت شناختن انسانیت تنها راه به درآمدن از انزوای نهیلیستی فردی است.

 

انسان هایی مثل دکتر ریو در طاعون که از احساس خوشبختی فردی احساس شرم دارد و به خاطر عشق به انسان ها علیه نظم الهی عصیان می کند، چون او را پدر جهانی می داند که در آن فرزندانش شکنجه می شوند. سیر تحول فکری ای که کامو داشته، بی تاثیر از اوضاع و احوال زمانه اش نبود؛ جنگ جهانی دوم و شروع جنگ سرد و همچنین جدال های کلامی که با روشنفکران هم عصرش داشت.

من کامو را در کلیتش می خوانم. در هر دو دوره آثار درخشانی دارد، اما به نظرم شخصیت هارون در این رمان بیشتر در سیزیف کامو درونی شده است؛ کسی که مجبور بوده سراسر عمرش جسد مفقود برادرش را بر دوش بکشد تا روزی برسد که به جای او جسد یک فرانسوی مستعمره نشین را زیر نور ماه به خاک بسپارد، اما هیچ خلاصی و رهایی در کار نیست. او محکوم به زندگی مورسووار شده است.

«مورسو، بررسی مجدد» گشودن دوباره پرونده قتلی است که تاریخ از کنار آن بی هیچ عذاب وجدانی عبور کرد. از این دست کشتارها در تاریخ الجزایر نمونه های فراوانی هست، مثلا کشته شدن معترضان الجزایری در پاریس در سال ۱۹۶۱ که جسدهایشان در رود سن ریخته شد و درباره شان نه روایتی هست و نه شاهدی. کسی چه می داند چه بر سر زندگی تک تک آن آدم ها و خانواده های شان آمد؟ از کجا آمده بودند؟ چه می خواستند؟ آیا جواب سوال ها و اعتراضشان تیرباران شدن بود؟ کامل داود از فراموش شدگان می گوید. از به جاماندگان بی صدا، از همان چیزی که خود کامو نیز رسالت ادبیات را روایت سرگذشت آن ها می دانست.

منبع: برترینها

هفته نامه همشهری جوان – محمد صابری: برای گفت و گو با سعید سهیلی ویژگی های بسیاری می توان فهرست کرد اما جذاب ترین این ویژگی ها بیان صریح و همراه با سعه صدر است.

این کارگردان جنجالی سینمای ایران که ساخته های اخیرش همواره با اقبال مخاطبان در گیشه مواجه بوده و به همان میزان به واسطه حواشی، سهم ویژه ای از فضای رسانه ای هم داشته، در اکران نوروز ۹۶ قسمت دوم فیلم «گشت ارشاد» را با عنوان «گشت ۲» روانه پرده کرد؛ فیلمی که قسمت اول آن با اکران نصفه و نیمه و جنجال بسیار، تنور اکران سینماها در سال ۹۰ را حسابی گرم کرد و حالا کاراکترهای محوری آن در فضای داستانی متفاوتی به پرده سینماها بازگشته اند. سهیلی هرچند در این میانه «کلاشینکف» را هم ساخت اما هنوز با هیجان و اندکی دلخوری از حاشیه های «گشت ارشاد» یاد می کند.

این گزاره را قبول دارید که معمولا قسمت دوم و سوم فیلم های موفق سینمایی آثاری ناموفق و حتی بد از کار درمی آیند؟

شاید در مواردی این گونه هم باشد که فیلمساز با تکیه بر جذابیت ها و موفقیت های قسمت اول فیلمش، برای دنباله آن انرژی چندانی نگذارد. متاسفانه این واقعیت هم وجود دارد اما معتقدم درست این است که فیلمساز بتواند فارغ از تجربه ساخت فیلم قبلی با دورخیز برای ساخت یک فیلم مستقل جدید، کار را کلید بزند و به همان اندازه جدیت و وسواس برای قسمت دوم صرف کند. اگر این اتفاق رخ ندهد و صرفا قرار برای فیلمسازی با اتکا بر شیرینی ها و جذابیت های فیلم قبلی باشد، قطعا خروجی لطمه خواهدخورد. اگر فیلمساز این همت و جدیت را برای قسمت دوم کارش داشته باشد، می تواند اثری لااقل هم وزن با قسمت اول بسازد.

زمانی که «گشت ارشاد» را می ساختید، حتما به یک داستان دنباله دار فکر نمی کردید و بعدها و به واسطه برخی اتفاقات و استدلال ها بود که سراغ قسمت دوم رفتید…

مجبورم به شدت با این برداشت مخالفت کنم! چرا که معتقدم در گشت ۲ حرف هایی زده می شود که خیلی نسبت به گشت ارشاد عمیق تر است. هر چند هر تماشاگری می تواند با لایه ای از آن ارتباط برقرار کند. خودم معتقدم این فیلم به نسبت فیلم قبلی حرف های مهم تری برای گفتن دارد. گشت ارشاد درواقع یک اعتراض به بعضی رفتارها با جوانان کشور در طول سال های گذشته بود اما در گشت ۲ به موضوعاتی جدی تر از گیردادن به چند جوان پرداخته شده است.

این برداشت شما دقیقا حاصل همان قیاسی است که در ابتدا اشاره کردم. در صورتی که این گونه نیست و این فیلم دغدغه ها و نگرش های خاص خودش را مستقل از فیلم قبلی دارد و اساس دلیل استقبال مردم از فیلم هم همین دغدغه هاست. در کنار فیلم ما دو فیلم طنز دیگر هم روی پرده بود که اتفاقا یکی از آن ها به شدت از فیلم ما کمدی تر و خنده دارتر هم هست اما فروش گشت ۲ بسیار بالاتر از آن است و این گونه نیست که به صرف خنده و طنز، مردم از فیلم استقبال کرده باشند.

پس احساس می کنید مخاطب دغدغه های شما را دریافت کرده و با آن همراه شده است؟

نه، می توانم بگویم صد در صد این نقد را قبول ندارم و نه می توانم کامل آن را بپذیرم. به این دلیل که این ضعف اگر آن را واقعا ضعف بدانیم، به دلایلی متعدد در گشت ۲ تعمدی بود. قرار ما از ابتدا این بود که کاراکترهای اصلی ما سه شخصیتی باشند که یله و رها در شهر پرسه می زنند و به بهانه دنبال کردن آن ها با بخشی از معضلات و مشکلات موجود در جامعه مواجه شویم. قرار نبود به هر مشکلی که رسیدیم، ترمز بزنیم و آن مشکل را موشکافی کنیم و به چالش بکشیم. هدفمان همین پرسه زنی در اجتماع و مواجهه با معضلاتی از جنس بیکاری،َ شغل های کاذب و مواردی از این دست بود.

در عین حال این نکته را می پذیرم که شخصیت های فرعی ما در این فیلم به قوت شخصیت های فرعی فیلمی مثل کلاشینکف نیست. این می تواند از منظری ضعف فیلمنامه باشد اما از منظر جذابیت و همراه کردن مخاطب شاید بتوان آن را نقطه مثبت هم دانست. بالاخره مخاطبان به این سه کاراکتر اصلی علاقه پیدا کرده اند و به همان اندازه که فیلمساز به هر دلیل از این سه کاراکتر فاصله می گرفت، احتمالا همراهی مخاطب را هم از دست می داد.

کاراکتر منفی فیلم کاملا بلاتکلیف است و معلوم نیست دقیقا چه مختصاتی دارد؟

با لودر رکوردها را می شکنم!

سهیلی پنج سال بعد از آن فیلم حالا با «گشت ۲» یکی از مدعیان اصلی فروش نه فقط در باکس اکران نوروز که در کارنامه اکران ۹۶ است. شاید به همین دلیل هم در پایان مصاحبه صراحتا مدعی می شود که فیلم «گشت ۲» رکورد فروش سینمای ایران را جا به جا خواهدکرد و وقتی می پرسیم «حتی فروش فیلمی مانند فروشنده را هم می شکند؟» محکم جواب می دهد: «شک نکنید!» و بعد این طور درباره حس و حالش از فروش رویایی فیلمش می گوید: «شک نکنید هر فیلمی که تا به امروز در سینمای ایران رکوردشکن بوده است؛ چه فروشنده، چه سالوادور، چه اخراجی ها و چه هر فیلم دیگری که گیشه موفقی داشته، «گشت ۲» با لودر از روی رکوردهایشان رد خواهدشد و باعث ارتقای رکورد پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای ایران خواهدشد. فیلم ما تا به امروز سه هفته اکران را پشت سر گذاشته و نزدیک به هفت هفته دیگر روی پرده خواهدبود و حتما روند صعودی فروش آن ادامه خواهدداشت».

ارتباط فروش فیلم ها با فضای انتخاباتی این روزهای کشور از نگاه سهیلی

سینماروها رای هم می دهند

با توجه به حال و هوای سیاسی و اجتماعی فیلم های اخیر سعید سهیلی از او درباره تاثیر همزمان اکران فیلمش با حال و هوای انتخاباتی کشور پرسیدیم و این که اساسا چقدر باید انتظار تاثیرگذاری سینما بر فضای سیاسی را داشت. با همان لحن خاص خود به نکته جالبی اشاره کرد:

فیلم های خنثی را آدم های خنثی می سازند. هیچ فیلمسازی تصمیم نمی گیرد که فیلم خنثی بسازد؛ چه سعید سهیلی باشد و چه هر فیلمساز دیگری. همه تصمیم بر این دارند که فیلم غیرخنثی و دغدغه مند بسازند. اگر فیلمی خنثی از کار در می آید به دلیل خنثی بودن خود فیلمساز است. فیلمسازی که شجاع نباشد، شجاعت در فیلمش هم نیست؛ فیلمسازی که درد نداشته باشد، نمی تواند فیلم دردمند بسازد. فیلمسازی که دغدغه نداشته باشد، فیلمش هم دغدغه ای ندارد. پس اگر فیلمی دیدی که حرفی برای گفتن ندارد و چالشی بر نمی انگیزد، بدانید که این فیلمساز است که دغدغه و مشکلی در زندگی شخصی خود نداشته است.

به همین میزان که آدم های خوش بین فیلم های خوش بین می سازند، فیلم آدم های بیمار هم بیمار است. به رغم همه این ها اما اگر بپرسید آیا این فیلم ها تاثیری هم خواهندداشت یا خیر، باید بگویم معتقدم خنثی ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران هم بدون شک بر شرایط سیاسی و اجتماعی ایران اثر گذاشته اند. حتی اگر خود فیلم و محتوا و داستانش هم اثری به همراه نداشته باشد، نفس این که عده ای از مردم به بهانه آن فیلم در سالن حاضر شده اند، با هم خندیده یا گریه کرده اند، حتما بر سیاست و اجتماع تاثیر خواهدگذاشت.

سینما رفتن مردم را اجتماعی تر می کند. مردمی که سینما نروند، پای صندوق های رای هم حضور کمرنگ تری خواهندداشت. مردمی که پارک نمی روند، احتمالا در صف انتخابات هم نمی ایستند. مردمی که به سینما، تئاتر، موسیقی و تفریح اجتماعی بی توجه باشند، به مرور نسبت به سیاست و انتخابات هم بی توجه می شوند. این که مردم به سینما می روند، علاوه بر تاثیری که محتوای فیلم می تواند بر آن ها بگذارد، باعث یک حرکت جمعی می شود که ناخواسته و در درازمدت تاثیرات عجیب و شگرفی به همراه خواهدداشت.

منبع: برترینها

عصرایران؛ دکتر مجتبی دلیر*- پانصدمین قسمت برنامه خندوانه شب گذشته پخش شد. به این بهانه به ۱۰ دلیل برای تاثیرگذاری این برنامه اشاره می کنیم.

۱- حکیم سخن فردوسی بزرگ سروده است: چو شادی بکاهد، بکاهد روان/ خرد گردد اندر میان ناتوان. به نظر می رسد جناب فردوسی می خواهد بگوید آدمی که احساس بد دارد نمی تواند خوب بیاندیشد، و در نتیجه در برابر مشکلات احساس درماندگی خواهد کرد. و این فرایند، تبدیل به یک دور باطل می گردد. اما، حال خوب زمینه را برای تفکر مثبت و به تبع آن رفتار سازگارانه فراهم می آورد. حال خوب جزء ارزشمندترین دستاوردهای بشر است. می دانیم که حال بد از تمرکز بر گذشته یا آینده ناشی می شود. اولی عامل افسردگی و دومی مولد اضطراب است. ماندن در گذشته و زندگی در توهم آینده هر دو “حال” مان را خراب می کند؟ آنچه مهم است و آنچه واقعاً وجود دارد زمان حال است و تکلیف ما این است که حالمان خوب باشد. ما نیازمند شادی هستیم تا برای تلاش کردن انرژی داشته باشیم. شادی و شادمانی سوختی سالم برای انسان عاقل است. از مهم ترین ویژگی های انسان سالم هم تلاشمدار بودن است. همان ویژگی ای که خالق مهربان فرمود به جزء در سایه آن انسان به دستاوردی نمی رسد.خندوانه با کار روان شناسان هماهنگ است. ایجاد حال خوب، مثبت اندیشی و رفتار سازگارانه در تخصص روان شناسان است. خندوانه به طور مستقیم بر حال خوب متمرکز است. اما، مثبت اندیش شدن و ماندن، و حال خوب را یافتن، سخت، و نیازمند تمرین و کسب مهارت است. چراکه مثبت اندیشی مربوط به مناطق تحت فرمان ارادی مغز است؛ یعنی بایستی با اراده و به طور عمدی برای تولید فکر مثبت انرژی صرف کرد، در حالی که منفی نگری با بخش هایی از مغز ارتباط دارد که به طور خودکار عمل می کنند. پس همانطور که پروردگار دانا فرمود، هیچ چیز خوبی برای انسان حاصل نمی شود مگر تلاش کند. ذهن را اگر به باغچه ای تشبیه کنیم، علف های هرز به طور خودرو در آن رشد می-کنند اما اگر بخواهیم در آن گل بکاریم لازم است آستین ها را بالا زده و تلاش کنیم.

۲- خندوانه آموزشگاه مثبت اندیشی و حال خوب است. پرورنده و گسترنده نگرش مثبت، امیدواری، روحیه عالی، اخلاق مداری، نوع دوستی و میهن دوستی، کمک رسانی و رفتار جامعه پسند، احترام به ارزش ها و پاسداشت باورها، مروج نیکی و نیکوکاری، شکر و شکرگزاری است. سپاسگزاری و قدردانی نشانه رشد شخصیت است. در جنبه های فردی، اجتماعی و معنوی حس سپاسگزاری شاخصی از سلامت است. از سوی دیگر، نهایت آرزوی بشر دریافت احترام است؛ اینکه مورد تکریم و تأیید قرار بگیرد. همه افراد تکریم، تأیید، تقدیر، تشویق، تمجید، تحسین و تشکر را دوست دارند. رفتار رشدیافته ای نیست که زحمات گروه بزرگ خندوانه نادیده گرفته شود. خندوانه برنامه ای قابل احترام، درخور توجه و شایسته تقدیر است. اما نباید فراموش کرد که هیچ چیز و هیچ کس کامل نیست. موفقیتِ نسبی کافیست. بی نقص گرایی نقص بزرگیست!

۳- درونمایۀ خندوانه خنده و شادیست. شادی یک هیجان و خندیدن یک رفتار است. البته، شادی یک هیجان اصلی است. هیجان ها، از جمله شادی مسری اند. نورون‌های آینه‌ای (به انگلیسی: Mirror neurons) دسته ای از سلول های عصبی مغز هستند که وقتی انسان عملی را انجام می‌دهد و نیز هنگامی که مشاهده می‌کند که همان عمل را فرد دیگری انجام می‌دهد تحریک می‌شوند. بدین‌گونه سلول عصبی مغز شبیه “آینه” رفتارهای فرد دیگر را نسخه برداری می‌کند، مثل آنکه خودش انجام داده است. این سلول ها در فراگیری زبان و تقلید اهمیت زیادی دارند. وقتی ما برنامه شادی مثل خندوانه را با این همه انرژی مثبت می بینیم رفتار شاد بودن و خندیدن و تمامی رفتارهای مثبت مشاهده شده را به طور هشیار و ناهشیار تجربه کرده و تقلید می کنیم و یاد می گیریم. یادگیری مشاهده ای ابزار رسانه های تصویری است. به همین دلیل است که خندوانه در روحیه و رفتار افراد زیادی از جامعه تأثیر مثبت گذاشته است.

۴- خندوانه اولین برنامه از نوع خودش است. یک جشن دسته جمعیِ میلیونی در جامعه ایرانی. یک جُنگ مِلّی مفرح و موفق. خندوانه در صدا و سیما هم تحولی جدی ایجاد کرده است. این برنامه ویژگی هایی دارد که یا در هیچ برنامه دیگری دیده نشده و یا همه آنها در یک برنامه جمع نشده است. برای مثال، اجرای موسیقی-های زنده، متنوع و نوآورانه بخشی است که پیش از این برنامه کمتر شاهد آن بوده ایم. ساخت و پخش تقریباً هر شب این برنامه توانسته مخاطبان زیادی را جذب و حفظ کند. خندوانه از قواعد زیبایی شناختی هنری پیروی می کند؛ یعنی، توحید، تنوع و تکرار. وحدت و ثبات رویه عامل مهمی برای برقراری ارتباط است. وقتی از قواعد خاصی پیروی می کنیم در مخاطب ایجاد آرامش می کنیم چراکه رفتارمان قابل پیش بینی خواهد بود و ابهامی برای برقراری ارتباط باقی نمی گذاریم، پس مخاطب را به خوبی جذب می کنیم. از طرفی تداوم رفتار یکنواخت خسته کننده خواهد شد، پس تنوع لازم است. خندوانه با خلاقیت بالا در عین وحدت و توحید، تنوع خوبی دارد. بخش هایی را در خندوانه می بینیم که کم نظیرند. البته، در خَلق یک اثر هنری تنوع هم باید محدود باشد. و در آخر تکرار است که یک اثر هنرمندانه را به اوج زیبایی می رساند. تفکر، تکرار را برنمی تابد اما احساس، خواستار آن است. برای مثال، وقتی عبارتی را برای اولین بار در یک نمایش طنز می-شنویم شاید چندان بانمک به نظر نرسد اما پس از چند بار تکرار است که با هر بار شنیدن آن بی اختیار خنده مان می گیرد. البته، تکرار بجا با تکراری بودن فرق دارد. پس تکرار می کنم که فراموش کردن لحظه های شاد تکرار نشدنی ای که خندوانه برایمان ساخته است منصفانه نیست!

۵- خَلق خندوانۀ، خدمتی خردمندانه به خیل عظیمی از خَلق است! چراکه کیفیت و کمیت زندگی با شادی و حال خوب ارتباط دارد. خنده باعث ترشح مواد شیمیایی در مغز می شود که برای سلامتی مفید است؛ نه فقط سلامت روان بلکه برای سلامت جسم و جان. خنده و تخلیه هیجان ها در اواخر شب خواب آرام را تضمین می کند. خواب خوب و آرام و نیروبخش، روز خوب را رقم خواهد زد. خنده و حال خوش باعث تقویت سیستم ایمنی بدن نیز می شود تا جایی که می تواند فراوانی سرماخوردگی را هم کم کند. خندوانه نباید کمرنگ شود! چراکه هیجان ها از جمله شادی زودگذرند و افراد فراموش می کنند که باید شاد بمانند. برای اینکه چیزی ملکه ذهن شود و جز سبک زندگی گردد نیاز به تکرار دارد. برای آنکه سبک زندگی شاد، پرنشاط و پرامید داشته باشیم، برای اینکه بیماری های مزمن و صعب العلاجی مثل سرطان، سکته-های قلبی و مغزی، و دیابت و غیره که ریشه روان شناختی و استرسی دارند کم شود نیاز داریم این برنامه و برنامه های مشابه باز و بیشتر از قبل تولید شوند، تا با تکرار یاد بگیریم که می توانیم و باید شاد و امیدوار زندگی کنیم و این سبک زندگی را بایستی فارغ از مشکلات مختلف، خودمان برای خودمان خلق بنماییم.

۶- ممکن است کسی بگوید که با این همه مشکلات واقعی به چه چیزی بخندم؟! آیا منطقی است که در چنین شرایطی دشوار، و در این روزگار غمبار، شاد باشم و امیدوار؟! پاسخ این است که زندگی پر از استرس و مشکل است. اگر منتظر باشیم که روزی شادی سراغ مان بیاید سخت در اشتباهیم. شادی را باید خودمان بیافرینیم. واقعیت های تلخ همواره وجود دارند و هر تیزهوشی با اندکی تأمل آنها را درک می کند اما انسان عاقل و باخرد است که به جای جزئیاتی که هوش درک می کند بر کلیات تمرکز نموده و در راستای قدم نهادن در جاده سازگاری به این باور رسیده که فقط یک بار زندگی می کند پس چرا در بند جزئیاتی باشد که مُولد حال بدند؟ پس نگرش هاست که باید تغییر کند؛  شاد زیستن یک مهارت است. زیستن شادمانه یک ترجیح نیست یک تکلیف است! وظیفه و تکلیفی که در قبال خود، خلق، خلقت و خدا داریم. افرادی در انواع ارتباط موفق اند که گشاده رو بوده و با روحیه ای مثبت برخورد کنند. آدم غمگین یا خشمگین ممکن است به خلقت خدا، طبیعت و محیط زیست هم آسیب برساند. سلامت معنوی نیز با نشاط معنوی مربوط است. خنده و شادی مخالف غم و افسردگیست. سازمان جهانی بهداشت، هر ساله به مناسبت روز جهانی بهداشت و با هدف افزایش توجه و آگاهی عمومی و تمرکز اقدامات و فعالیت ها یکی از موضوع های مبتلا به جوامع را انتخاب می کند. شعار امسال این سازمان به “افسردگی” می پردازد. افسردگی اختلال روانی شایعی است که تمامی جوامع و تمامی گروه های سنی را درگیر می کند تا جایی که از آن به عنوان سرماخوردگی روانی یاد می شود. افسردگی با این نشانه ها شناخته می شود “احساس غم پایدار و کاهش تمایل به انجام کارهایی که به صورت معمول از آن لذت می بریم وقتی که با ناتوانی در انجام وظایف روزمره حداقل به مدت دو هفته به طول انجامد”.

۷- خندوانه یک برنامه فرهنگ ساز است. دو سه دهه قبل اگر کسی هنگام رانندگی کمربند ایمنی خود را می بست مورد تمسخر واقع می شد. اصلاً وقتی روی صندلی جلوی تاکسی می نشستید اجازه بستن کمربند نداشتید! اما با آموزش، فرهنگ سازی و غیره امروز نه تنها بستن کمربند ایمنی عجیب نیست بلکه مورد تشویق و تأکید هم قرار می گیرد. از ترویج و ترغیب و تعلیم شاد بودن تا فرهنگ سازی در زمینه هایی چون حفظ محیط زیست، رانندگی ایمن، بستن کمربند ایمنی، صرفه جویی در مصرف آب و انرژی، خواندن کتاب، رفتن به تئاتر و سینما و سایر رویدادهای فرهنگی، رفتارهای جامعه یار و جامعه پسند، کمک رسانی، نوع دوستی، کارهای خیر جمعی، مهرورزی و مهربانی، برانگیختن علاقه اجتماعی، احترام به ارزش های ملی و مذهبی، رقابت سالم و رفاقت دائم، تکریم مشاغل و متخصصان مختلف، فراموش نکردن قهرمانان، هنرمندان، و همه بزرگانی که مدتی مورد بی مهری قرار گرفته اند، احیای بازی های سنتی و خانوادگی و … خندوانه پشتکاری ستودنی داشته است که برای حصول نتیجه مطلوب البته نیازمند تداوم این راه است.

۸- شادی و انبساط خاطر با سختی و تکلف میانه ای ندارد. خدا هم برای انسان سختی نخواسته است و بیش از توانش برای او تکلیف نکرده است. زندگی برای آدم سخت گیر سخت می شود. حضرت علی (ع) می فرماید: آسان بگیرید تا به خواسته تان برسید. خندوانه راحت، خودمانی و بی تکلف است و این شیوۀ تعامل را به طور غیرمستقیم تعلیم می دهد؛ یعنی، سبک زندگی آسان. از زندگی کم نکنید (با سخت گیری تا حذف لذت ها، افسردگی و خودکشی)، زندگی را جمع نکنید (برای فردا و فرداها تا در آینده ای نامعلوم زندگی کنید)، ضرب (در تجمل و تکلف) و تقسیم (بر آرزوهای دورودراز) نکنید. پس، زندگی را کم، جمع، ضرب و تقسیم نکنید؛ زندگی را فقط ساده کنید. زندگی را زندگی کنید. زندگی را قبل از تاریخ انقضایش مصرف کنید. اخلاق و خوش اخلاقی بقدری اهمیت دارد که حضرت رسول (ص) فرمودند: مبعوث شدم تا مکارم اخلاق را کامل کنم. خندوانه هم در جهت تحکیم خوش اخلاقی گام برداشته است. هرچند عوامل خندوانه برای تولید این حجم زیاد برنامه، بسیار رنج و سختی کشیده اند اما به نظر می رسد به این معتقدند که غم مؤمن در دل و شادی وی در چهره اش است. با این باور، امیدوار و امید آفرینند. انسان به امید زنده است. خوشبختانه، رفتارها قابل تغییرند. از طریق افزایش دانش نسبت به وضع موجود (اخم، ترش رویی، نخندیدن، جمود فکری، یأس و ناامیدی) تغییر نگرش (گرایش به تغییر) و به تبع آن تغییر رفتار امکان پذیر است. برای مثال، خندوانه با حضور در متروی تهران و بر اساس الگوی دانش- نگرش- رفتار (KAP) و با اجرای پانتومیم و غیره سعی در افزایش دانش شاد زیستن کرده است. بنابراین، خندوانه تلاش کرده است نگرش ها را تغییر دهد تا رفتارها تغییر کنند.

۹- مطالعه ای درباره شادی در دانشگاه هاروارد مدتهاست که آغاز شده و تاکنون به چهار نتیجه قابل توجه رسیده است: اول اینکه، دوران کودکی شاد، تأثیر بسیار پایداری بر بهزیستی فرد دارد. دوم، افرادی که کودکی دشواری داشته اند می توانند زندگی شادی را بسازند. سوم، یادگیری نحوۀ مقابله با استرس منافع مادام العمری دارد. چهارم، وقت گذرانی با دیگران ما را از آسیب های ناشی از فراز و فرودهای زندگی محافظت می کند. هر چهار مورد بسیار مهم هستند اما مورد دوم بیشتر مد نظر است. اینکه در هر شرایطی باشیم می توانیم یاد بگیریم زندگی شادی را بسازیم. خندوانه و برنامه هایی از این دست می توانند راهنمای خوبی در این زمینه باشند. برای مثال، وقتی از مهمان برنامه سوال می شود که چطور حال خودت را خوب می کنی؟ مخاطبان می توانند راه و روش های مختلف و متعدد خودیاری را درباره بهبود احساس خودشان بیاموزند. حتی اگر مهمان بگوید هیچ کار خاصی انجام نمی دهم یا تا به حال به این موضوع فکر هم نکرده ام، بیننده ای که شخص دیگری را مشابه خود می یابد به خود امیدوار خواهد شد که خیلی هم وضعیتش بد نیست! اما حالا باید کاری بکند و …

۱۰- خندوانه خانواده ها را دور هم جمع کرده است و از تماشای ماهواره کم! برای اینکه با دیدن این برنامه بارها از ته دل خندیده ایم از خندوانه متشکریم. تولید این حجم بالای برنامه در طی هفته حتی با وجود یک گروه بزرگ حرفه ای هم به هیچ عنوان کار ساده ای به نظر نمی رسد. حتی انگیزۀ مادی و مالی هم نمی تواند تبیین کننده اینهمه تلاش و کار مداوم باشد. اما، عشق و امید و ایمان و ایثار و اعتقاد و هر انگیزۀ مثبت معنوی دیگری می تواند مبین این کار باشد. کاری که در کارنامه حرفه ای رامبد جوان و همۀ همکاران خندوانه همواره خواهد درخشید.

* روان شناس، مدرس دانشگاه و پژوهشگر فوق دکتری دانشگاه تهران

منبع: عصرایران