بایگانی دسته ی : فرهنگی

کتاب «جنگل نروژی» اثر هاروکی موراکامی، مهم ترین کار این نویسنده است اما تاکنون ترجمه نشده. چرا؟ به یک دلیل ساده؛ این کتاب در ایران غیرقابل چاپ است و با فرهنگ ما مطابقت ندارد، بنابراین مترجمان هم قید ترجمه آن را زده اند. با این حال همین کتاب به تازگی در ایران از سوی مترجمی با اسم مستعار «م. عمرانی» چاپ شده است.

البته این اسم چندان هم مستعار نیست و در همین صفحه توضیح داده ایم که ماجرای واقعی این اسم چیست. با این حال، پرونده ما صرفا به ترجمه ایشان اختصاص ندارد بلکه درباره کتاب هایی است که به جهات مختلف اصلا نباید خواند!

مثلا در کنار «جنگل نروژی» می شود به کتاب «هزار پیشه» بوکوفسکی با ترجمه نیلوفر داد اشاره کرد که واقعا معلوم نیست چطور چاپ شده، چون کتاب پر از مسائل ممیزی است. در هر حال بعضی کتاب های ترجمه در ایران به دلایل ممیزی یا ضعف ترجمه اصلا تبدیل به کتابی دیگر می شوند. بعضی کتاب های نویسندگان خارجی زبان هم هستند که بسیار ضعیف اند اما مترجمان به دلیل بازار فروش سراغ آنها رفته اند. در این صفحه به بعضی از این کتاب ها پرداختیم تا اگر در کتابفروشی دیدید، نخرید و نخوانید!

جنگل نروژی/ هاروکی موراکامی

جو نویسنده ژاپنی همچنان درگیر مخاطبان فارسی زبان است اما بد نیست بدانید بهترین اثر این نویسنده «جنگل نروژی» است که به تازگی به فارسی ترجمه شده. خب! حالا چرا نباید این ترجمه جدید را بخوانید؟ چون رمان پر است از مسائلی که قاعدتا در فرهنگ ایرانی قابل چاپ نیست و مجوز هم نمی گیرد.

با این حال انتشارات نوای مکتوب، این رمان را با ترجمه شخصی به اسم «م. عمرانی» به تازگی چاپ کرده که احتمالا مقصود ناشر فقط سود مادی بوده است. حالا این «م. عمرانی» کیست؟ به احتمال زیاد مترجم کتابی دیگر از موراکامی است که ترجمه اش با انتقاد شدید مهدی غبرایی مواجه شد. خانم معصومه عباسی نتاج عمرانی چون دیده اند که کتاب قبلی چنین انتقاداتی در پی داشته حالا با اسم مستعار «م. عمرانی» ترجمه جدیدشان را چاپ کرده اند! در هر حال سوتی های درشت ترجمه ایشان را در همین صفحه در بخش رمان «Q84» توضیح داده ایم اما برسیم به ترجمه «جنگل نروژی». هر علاقه مند و اهل رمانی با کوچک ترین تحقیقی می تواند بفهمد چرا «جنگل نروژی» در این سال ها در ایران چاپ نشده است.

ترجمه مهدی غبرایی از این رمان هم مدت هاست در وزارت ارشاد است و مترجم نیز بارها گفته به حذفیات فراوان آن تن نخواهد داد و اگر داستان رمان با حذفیات لطمه ببیند آن را چاپ نخواهد کرد. با این حال شخصی به اسم مذکور کتاب را چاپ کرده و معلوم نیست چه بلایی سر تم اصلی رمان آورده! ضمن این که فارسی مترجم نیز فارسی سلیسی نیست و نشان از ترجمه ای ابتدایی دارد.

عدم آشنایی مترجم با زبان مبدأ یعنی فارسی، به وضوح در متن به چشم می خورد و خلاصه همه چیز جمع شده تا اولین پیشنهاد ما برای نخواندن کتاب، این رمان باشد! البته اگر علاقه زیادی به موراکامی دارید می توانید این رمان را تهیه کنید و بخوانید اما خب بدانید که «جنگل نروژی» که می خوانید جنگل مترجم است، نه جنگل موراکامی!

تقریبا کتابی نیست از نویسنده بزرگ چک در ایران ترجمه نشده باشد. اغلب ترجمه های آن هم ترجمه های مقبولی است و مخاطبان فراوان هم داشته. به خصوص که نام او همواره در سال های مختلف به عنوان یکی از بخت های جایزه نوبل مطرح بوده. هر چند که برخی آثارش حذفیاتی داشته اند و چاپ شده اند اما مترجمان همگی بر این باور بودند که رمان «آهستگی» این نویسنده عملا در ایران غیرقابل چاپ است.

با این حال یک عالمه مترجم در ایران سراغ این رمان رفته و عجیب این که آن را با تمام حذفیاتش چاپ کرده اند! کیومرث پارسای در نشر علم با عنوان «آهستگی»، نیما زاغبان در انتشارات مطالعات و روشنگران زنان با عنوان «آهستگی»، رویا منجم از انتشارات نگاه سبز با عنوان «کندی»، حمید جاهد در انتشارات سروینه با عنوان «آهستگی» و مینا سرکیسیان در انتشارات آیدا با عنوان «آهستگی». اینها همه ترجمه هایی هستند که به کیفیت آنها کاری نداریم بلکه مسئله آن است که قطعا همگی حذفیاتی داشته اند و عملا بهتر است سراغ «آهستگی» نروید.

در عوض اگر علاقه مند به خواندن آثار این نویسنده بزرگ هستید می توانید «بار هستی»، «زندگی جای دیگری است»، «مهمانی خداحافظی»، «هویت» و … را بخوانید. تمام این آثار هم تمام و کمال نیستند و ممکن است حذفیاتی داشته باشند اما دست کم به «آهستگی» نمی رسند چون همان طور که گفتیم مضمون اصلی «آهستگی» با فرهنگ ما مطابقت ندارد و در بازار کتاب ایران قابل عرضه نیست.

بنابراین هر ترجمه ای هم از این کتاب ترجمه ناقصی است. حتی یکی از ترجمه های فوق، کتاب را شبیه یک کتاب عاشقانه سانتی مانتال در آورده. مترجم دست برده و گویی کتابی دیگر تولید کرده است.

«ادگار لورِنس دکتروف» معروف به «ای. ال. دکتروف» در سال ۱۹۳۱ در نیویورک متولد شد. او از سال ۱۹۶۹ نویسندگی را به شکل حرفه ای پی گرفت و با رمان «کتاب دانیال» در سال ۱۹۷۱ به شهرت رسید. این رمان یکی از آثار مهم دکتروف است که هنوز به فارسی ترجمه نشده. البته اوج کار دکتروف را رمان «رگتایم» می دانند؛ رمانی که پس از انتشار، یعنی در ۱۹۷۵، برای نویسنده اش شهرت جهانی به همراه آورد. این رمان در ایران به همت نجف دریابندری ترجمه و از آن پس دکتروف به مخاطبان فارسی زبان معرفی شد.

دریابندری پس از آن «بیلی باتگیت» را نیز ترجمه و منتشر کرد که همین دو رمان از نویسنده ای قدرتمند خبر می داد و علاقه مندان را به سمت مطالعه آثار این نویسنده کشاند. با این حال، تا مدتی مترجمی سراغ آثار دکتروف نمی رفت تا این که چند اثر دیگر از او به فارسی در سال های اخیر ترجمه شد؛ از جمله «پیشروی» (ترجمه امیر احمدی آریان)، «هومر و لنگلی» (ترجمه الهام نظری)، «قصه های سرزمین دوست داشتنی» (ترجمه علیرضا کیوانی نژاد) و «آب کردن» (ترجمه ابراهیم اقلیدی).

به نظر می رسد ایشان نباید سراغ ترجمه رمان بروند چون واقعا نمی شود این رمان را با ترجمه ایشان خواند. در واقع می شود گفت ترجمه ای بد از چهره ای شناخته شده است.

هیچ کدام از ترجمه های موجود در ایران از این رمان را نباید خواند. چرا؟ کافی است به تعداد صفحات ترجمه های موجود در بازار نگاهی بیندازید و آن را با نسخه انگلیسی مقایسه کنید. نتیجه نشان می دهد در تمام ترجمه ها حدود ۱۰۰ تا ۳۰۰ صفحه از کتاب غیب شده است! بنابراین پیشنهاد ما این است که اجر ترجمه جدیدی دوباره به بازار آمد لااقل تعداد صفحاتش را نگاهی بیندازید. تعداد صفحات نسخه ترکی کتاب ۵۹۳ صفحه است و نسخه انگلیسی آن ۵۳۱ صفحه. با توجه به آن که مترجمان عموما یک صفحه متن فارسی را یک برابر و نیم یک صفحه انگلیسی می دانند، بنابراین ترجمه فارسی آن باید حداقل حدود ۷۵۰ صفحه باشد.

پس به این نتیجه می رسیم که اکثر ترجمه ها چنان با حذف منتشر شده اند که بهتر است مطالعه آنها را کنار بگذارید. اما درباره این رمان باید گفت داستان در محله های بالای شهر استانبول مثل نیشانتاشی، چوکورکوما، تقسیم، حربیه و بی اوغلی – محله هایی که نقشی کلیدی در زندگی خود پاموک داشتند – می گذرد. راوی، سرگذشت یک مرد ثروتمند استانبول به نام «کمال» را روایت می کند که به عشق دختری از طبقه فرودست جامعه به نام «فسون» گرفتار می شود.

او در ادامه درباره ارتباط رمانش با این موزه گفته: «در دهه آخر قرن گذشته که می خواستم رمان را چاپ کنم، در فکر ایجاد موزه نیز بودم اما از آنجا که انتشار رمان تا سال ۲۰۰۸ ممکن نشد، طبیعتا افتتاح موزه نیز دچار تاخیر شد. با این کار می خواستم خانواده ای خیالی را با خانه و اشیایی که در آن وجود دارد، به وجود آورم تا بعد آنها را به موزه بدل کنم و بعدتر رمانی از روی آن بنویسم.»

تاریخ عمارت این موزه به سال ۱۸۹۷ بر می گردد و برای تبدیل آ« به موزه از یک معمار موزه آلمانی و افراد متخصص دیگر مشاوره گرفته شده است. پاموک با ذکر این که هنوز هم در استانبول حتی یک پروژه «موزه استانبول» وجود ندارد، می گوید کار من در واقع مثل برداشتن قاشقی آب از یک اقیانوس بود!

یکی دیگر از کتاب هایی که به لطف مترجم به کلی تباه شده است، رمانی دیگر از هاروکی موراکامی است. این رمان سال ۹۴ با ترجمه شخصی به نام معصومه عباسی نتاج عمرانی (احتمالا همان م. عمرانی که «جنگل نروژی» را ترجمه کرده) جاپ شد. خب رمان، رمان سرشناسی است و در سال ۲۰۱۱ باعث شد بسیاری از مخاطبان رمان در سراسر جهان در صف بایستند تا آن را بخرند و بخوانند. به همین جهت ناشر (انتشارات آوای مکتوب) هم ترجیح داده با ترجمه ای افتضاح آن را به هر قیمتی شده روانه بازار کتاب ایران کند.

ترجمه آنقدر پر ایراد بود که این بار مترجم آثار موراکامی نتوانست سکوت کند. او در گفتگویی از مترجم اسم نبرد اما درباره آن گفت: «من به طور کلی معتقدم عصر، عصر آزادی جریان اطلاعات است و در این زمینه همه می توانند به این جریان دسترسی داشته باشند. هر کسی می تواند هر کتابی که دوست دارد را ترجمه کند. مثلا ترجمه ای که امیر مهدی حقیقت از کتاب «سوکورونازاکی…» ارائه داده ترجمه ای است که من درباره اش بحثی ندارم و اتفاقا ناشر خوبی آن را روانه بازار کرده اما همین موراکامی مترجمانی در ایران دارد که صرفا دست به کتاب سازی می زنند.

به تازگی کتابی با حجم ۱۲۰۰ صفحه (IQ84) منتشر شده و مترجم به معنای واقعی کلمه از اول تا به آخر آن گند زده است. مثلا Poland را هلند ترجمه کرده و از یک رجوع ساده به منابع هم دریغ کرده و هیچ به این فکر نکرده که ممکن است با این کار تاریخ را تحریف کند یا افلاطون را پلاتو ترجمه کرده یا … آنقدر از این نکات بسیار است که اگر بخواهم شرح دهم خود مجالی جداگانه می طلبد.»

در واقع مترجم حتی نمی داند که افلاطون را در زبان انگلیسی «پلاتو» می نویسند! به همین جهت شاهکاری که ایشان ارائه داده را نیز در فهرست کتاب های نخواندنی گنجانده ایم. اگر دیدید حتما نخرید و نخوانید!

«ماجرای عجیب بنجامین باتن» بعد از پخش فیلم آن به کارگردانی دیوید فینچر، به سرعت در ایران ترجمه شد. تا به حال دو ترجمه از این کتاب منتشر شده که به نظر می رسد هیچ کدام را نباید خواند! نه به خاطر ضعف ترجمه، به خاطر ضعف تألیف. چون اثر سینمایی به مراتب قوی تر از داستان ضعیف فیتز جرالد است.

«بنجامین باتن» اسکات فیتز جرالد، داستانی است سست و شتابزده. همینگوی راجع به «فیتز جرالد» پر بیراه نمی گوید. او «گتسبی بزرگ» را دوست داشت اما مابقی آثار این نویسنده را چندان نمی پسندید و احتمالا یکی از آن مابقی، همین «ماجرای مرموز…» بوده. داستان با تولد موجودی پیرپیکر و پیرچهره آغاز می شود که باعث شگفتی و البته طعن و تحقیر اطرافیان است. همه از او دوری می جویند و حتی پدر هم به این خرق عادت به دیده بلایی شوم می نگرد. نام این فرزند را «بنجامین باتن» می گذارند و پدر تا پایان زندگی به نوعی او را تحمل می کند.

و جالب است بدانید که در نسخه سینمایی، پدر او را رها می کند (ببینید فیلمنامه نویس چطور به زیبایی در داستان دخل و تصرف می کند.) این دخل و تصرف ها یکی – دوتا نیست.

شروع نسخه سینمایی با صحنه ای فوق العاده تاثیرگذار آغاز می شود که در داستان نیست؛ ساعت سازی که پسرش را در جنگ ویتنام از دست می دهد و تصمیم می گیرد ساعتی بسازد که خلاف عقربه های ساعت بچرخد.

همین خلاف آمد، بنای تولد مولودی می شود متفاوت از دیگران؛ زندگی «بنجامین باتن» جای آنکه از کودکی بیاغازد، از پیری آغاز می شود و روز به روز جوان تر می شود! «اسکات فیتز جرالد» در این داستان، طرح جالبی دارد که می توانست دستمایه تأملاتی اندیشمندانه راجع به انسان و زمان باشد؛ آنچه هرگز محقق نشده و کارگردان فیلم، جای خالی اش را دیده و در جهت پر کردن آن بر آمده است.

متاسفانه «بنجامین باتن» فیتز جرالد داستانی است بسیار شتابزده که تنها اتفاق آن همان به دنیا آمدن «بنجامین باتن» است و نویسنده برای خلق داستان های فرعی و ایجاد اتفاق های دیگر هیچ تلاشی نکرده است.

کتاب «او بازگشته است» اثری است از تیمور ورمش که انتشارات نگاه آن را منتشر کرده. ماجرا درباره بازگشت خیالی هیتلر به دنیاست و قاعدتا باید خواندنی باشد. به خصوص که محصول سال ۲۰۱۱ و از آثار جدید ادبیات داستانی جهان است. با این حال ترجمه اثر چنان ضعیف است که احساس می کنید از خواندن آن عاجزید. نمونه هایی از این آشفتگی را بخوانید:

«یا آن سیستم به اصطلاح اجتماعی را طراحی کند که گرمای مجانی برای میلیون ها مفتخور به خانه های شان ببرد که در ضمن فقط به نازپرورده و تنبل کردن پیشرفته ختم می شود.» (ص ۱۳۰)

«با این احوال اگر فقط برای انجام کارهای مسخره دفتری در خدمت قرار می گرفت، نوعی بازی شاد کننده می شد. بعد معلوم شد که این دستگاه، یک شکل مخلوط شده و خارق العاده است.» (ص ۱۳۴)

«در این بین فرانسه دشمن خوبی، یکی از نزدیک ترین دوستان ما شده بود.» (ص ۱۳۴) «راکت های او حمل و نقل و سلاح های آمریکایی نابودکننده جهان و در نتیجه ارباب جهان را تضمین می کرد.» (ص ۱۴۵) «نمی توانم پنهان کنم که ابتدا به شدت گیج نشده بودم.» (ص ۱۴۵)

«اما اتفاقی که در این افغانستان می افتاد، دیگر موضوع یک تنش شاداب و دائمی نبود.» (ص ۱۴۸)

«تا جایی که متوجه شدم مهاجرنشینان تازه و بازسازی های محبوب متکی به احساسات قدیمی اجرا نشده بود.» (ص ۱۴۹) در همین چند نمونه میزان تسلط ناکافی مترجم به زبان فارسی و زبان اصلی کاملا آشکار است و نیازی به توضیح واضحات نیست.

کتاب «دوست داشتم کسی جایی منتظرم باشد» نوشته آنا گاوالدا در حال حاضر به چاپ های متعدد رسیده است. ایرانی ها این نویسنده فرانسوی را به شدت دوست داشتند اما واقعیت این است کتابی که خواندید، نوشته آنا گاوالدا نبود بلکه ملغمه ای بود از ترجمه عجیب و غریب مترجم!

در توضیح این نکته باید گفت در شماره نوروزی مجله زنان امروز، نقدی بر ترجمه این کتاب چاپ شد که همه چیز را روشن می کند. نویسنده در این نقد آورده بود: «ترجمه خانم دارچینیان از کتاب خانم گاوالدا نه تنها ترجمه خوبی نیست بلکه غلط های واضحی که در آن وجود دارد، آدم را در مورد میزان تسلط مترجم به زبان اصلی کتاب به شک می اندازد… من فقط واضح ترین موارد را که جمله فرانسوی اساسا چیزی متفاوت و بعضا برعکس به فارسی برگردانده شده آورده ام (که بعضی از آنها واقعا باورنکردنی است) وگرنه اشتباه در ترجمه زمان فعل یا اشیا و اسامی خاص در همین چند صفحه به چشم می خورد که اگر می خواستم همه آنها را ذکر کنم از حوصله خوانندگان خارج بود.»

نمونه هایی از اشتباه های ترجمه متن کتاب: «بی نظیرترین زوج به نظر می آمدیم.» (صفحه ۱۶) ترجمه درست: «طرف پلاک های زوج بلوار بودیم که ساختمان هایش اعیانی ترند.»

متن کتاب: «(این شعر) هر بار همین طور تمام می شود.» (صفحه ۱۷) ترجمه درست: «(این شعر) هر بار دگرگونم می کند.»

متن کتاب: «بله، کمی عصبی بودم. مانند دختری ناشی که می داند آرایش مویش ضایع شده.» (صفحه ۱۹) ترجمه درست: «کمی عصبی ام، مثل آرایشگر تازه کاری که فهمیده کارش را خراب کرده.»

متن کتاب: «هوا گرگ و میش است، بلوار آرام است، از آن همه اتومبیل اثری نیست.» (صفحه ۲۰) ترجمه درست: «هوا کم کم دارد تاریک می شود، بلوار خلوت شده و اتومبیل ها چراغ های شان را روشن کرده اند.»

متن کتاب: «میزهای کافه ها دوباره پر می شوند…» (صفحه ۳۰) ترجمه درست: «پیش خدمت های کافه ها دارند میزها را می برند تو…»

متن کتاب: «پس من بدبخت اینجا چه کار می کنم!» (صفحه ۲۶) ترجمه درست: «پس فکر می کردی چی، بدبخت؟»

متن کتاب: «به قوطی های کنسرو تخیلاتم لگد می زنم.» (صفحه ۳۸) ترجمه درست: «توی خیالم، به قوطی خالی کنسرو لگد می زنم.»

گابریل گارسیا مارکز در یکی از مصاحبه هایش گفته بود آرزو دارد نویسنده یکی از رمان های کاواباتا باشد. مقصود او رمان کوتاه «خانه زیبارویان خفته» بود. مارکز در کتاب «یادداشت های روزهای تنهایی» (ترجمه محمدرضا راه ور) آورده: «روزی که در نوشتن داستانی عاجز مانده بودم، دو کتاب خواندم که معتقد بودم هر دو مفیدند. اولی، کتاب «تربیت احساسات» اثر «گوستاو فِلوبر» بود… کتاب دوم را که دوباره خواندم «خانه زیبارویان خفته» بود از یاسوناری کاواباتا که روح مرا تکان داد.»

مارکز بعدها رمان «خاطره دلبرکان غمگین من» را به تأسی از همین رمان کاواباتا نوشت. اگر مضامین دو رمان را بررسی کنید، خواهید دید که قرابت های آنها فراوان است. با این حال مارکز دست به کار خطرناکی زد. این کتاب اواخر عمر او چاپ شد و تقریبا تمام منتقدان اذعان کردند که یکی از ضعیف ترین آثار مارکز است. با این حال به خاطر جنجال هایی که در ایران بر سر ترجمه و انتشار این کتاب به راه افتاد، هنوز هم یک عده گمان می کنند رمان با ارزشی است. در حال حاضر نسخه های افست این رمان در بساط دستفروش های میدان انقلاب یافت می شود. عده ای هم تلاش می کنند این نسخه ها را بخرند و بخوانند در حالی که تقریبا تمامی آثار ترجمه شده از این نویسنده، از این رمان بهتر هستند.

ضمن این که اگر قرار است چنین رمانی را بخوانیم، بهتر است سراغ همان اثری برویم که مارکز بر اساس آن این رمان را نوشته؛ یعنی «خانه زیبارویان خفته». البته این رمان ۱۵ سال پیش توسط مترجم ضعیفی برای اولین بار در ایران ترجمه شد. به همین جهت چندان بین علاقه مندان کتاب با اقبال مواجه نشد. بعدها در سال ۸۷ مترجم دیگری هم آن را ترجمه کرد که چهره ای سرشناس نیست و ترجمه درخشانی هم ندارد. با این حال به نظر می رسد خواندن آن به مراتب، بهتر از «خاطره دلبرکان…» باشد.

اولین ترجمه ها از آثار پل آستر در ایران با ترجمه های شهرزاد لولاچی شروع شد. انتشارات افق رمان «کشور آخرین ها» را از این نویسنده آمریکایی منتشر کرد که به مذاق مخاطبان اهل رمان خوش آمد. بعد از آن بود که خیل مترجمان سراغ ترجمه آثار این نویسنده رفتند و به سیاق آنچه همیشه در ایران شاهدش بودیم، هر چه بود و نبود از این نویسنده ترجمه شد. اگر می خواهید با این نویسنده آشنا شوید، باید سه گانه نیویورکی یعنی «شهر شیشه ای»، «ارواح» و «اتاق دربسته» را بخوانید.

آثار دیگر این نویسنده هم کم و بیش قوت و ضعف دارند اما برخی آثارش را رسما می توان به عنوان آثاری پیشنهاد داد که نباید خواند! در فهرست این آثار هم باید «سفر در اتاق تحریر» را آورد. جالب اینجاست که این کتاب با سه ترجمه هم چاپ شده: «سفر در اتاق کتاب» ترجمه احسان نوروزی، «سفر در اتاق تحریر» ترجمه مهسا ملک مرزبان و «سفر در اتاق نسخه برداری» ترجمه مهدی غبرایی. واقعیت این است که این رمان یکی از ضعیف ترین آثار پ    ل آستر است و این که چرا باید سه مترجم سراغ ترجمه آن بروند خود جای سوال دارد!

پیمان خاکسار با ترجمه رمان «جزء از کل»، نویسنده ای را به فارسی زبان ها معرفی کرد که پیش از آن کتابی از او منتشر نشده بود. او بعد از استقبال خوانندگان ایرانی از این رمان، سراغ اثری دیگر از این نویسنده رفت که در حال حاضر با عنوان «ریگ روان» چاپ شده و جزو فهرست پرفروش های کتاب ایران است. با این حال مترجمی دیگر هم زمان با خاکسار، سراغ تولتز رفته و این اثر را با عنوان «شن روان» ترجمه کرده.

رمانی از نویسنده شهیر فرانسوی، لویی فردینان سلین در ایران منتشر شده با نام «شمال». این کتاب از سوی نشر جامی چاپ شده و گویا هیچ نظارتی روی ترجمه آن نبوده است والا چطور ممکن است رمانی که اصل آن ۶۲۷ صفحه است، در زبان فارسی به ۳۳۳ صفحه تنزل پیدا کند؟ اولین چیزی که به ذهن می رسد این است که شاید نصف آن با ممیزی مواجه شده که به نظر معقول نیست چون عموما کتابی که نیمی از آن با مشکل مواجه شود اصولا مجوز انتشار نمی گیرد.

بعد اما ناگهان با پیشگفتار عجیب کتاب مواجه می شوید که در آن مترجم اشاره کرده وسط راه خسته شده و ترجیح داده علی الحساب فعلا نصفه رمان را چاپ کند!

«دیربازی است اسیر سلین شده ام! اسیر تیزبینی، نازک بینی، ژرف نگری و پرخاشگری های دهشتبار گاه پوزش ناپذیر سلین! اسیر نیروی ویرانگر و همزمان سازنده سلین! و شناور شدنم در اقیانوس ژرف و بیکران اندیشه های توانفرسا و هشدار دهنده اش و چون توانم بس نبود، میانه راه از پای در افتادم و هنوز سکندری می خوردم و نیمه دوم را پس از بازیابی دنبال خواهم کرد.»

یعنی مترجم علنا گفته فعلا نصف رمان را ترجمه و چاپ کرده تا بعدا زمانی که از «سکندری» خوردن بیرون آمد، مابقی اش را ترجمه کند! بگذریم از نثر دشوار و طاقت فرسایی که اصلا اجازه خواندن همان نصفه را هم نمی دهد چه برسد به مابقی.

در ادامه چند مثال از این ترجمه ضعیف را خواهیم آورد تا متوجه باشید به هیچ وجه سراغ این ترجمه نروید. ضمن این که توجه داشته باشید نثر سلین به زبان «آرگو» و عامیانه معروف است؛ مفهومی که مترجم کلا با آن بیگانه بوده.

«و چه هراس آور است این احساس که آدمی تمام وقت و کوشش خود را صرف این بدهیبت اهریمنی تمامیت خواه بدسرشت بکند خانم! شما کینه خودتان را بفروشید و ساکت شوید!» (ص ۹) «گونه ای دلربایی از گوشه نگاهش می تراوید…» (ص ۱۸۷)

جرج آر آر مارتین، نویسنده ی داستان این سریال برای مدت زیادی در تبدیل سری داستان های خود با عنوان «ترانه ی یخ و آتش» (A Song of Ice and Fire) به فیلم بی میل بود زیرا نمی خواست که نسخه ی چاپی این مجموعه داستانتحت الشعاع نسخه ی تلویزیونی آن قرار گیرد. از این رو وقتی که دیوید بنیوف و دی بی وِیس برای ساخت نسخه ی تلویزیونی کتاب های او با مارتین صحبت کردند وی موافقت خود را به یک شرط اعلام کرد و آن شرط این که وی باید به یک سوال جواب می داد.

مارتین از آن ها پرسید که آن ها فکر می کنند پدر و مادر واقعی شخصیت جان اسنو چه کسانی هستند و وقتی که آن دو جواب درست را دادند وی موافقت خود را اعلام کرد. اما همه می دانیم که اکثریت تماشاگران در پایان فصل ششم متوجه شدند که جان اسنو در واقع فرزند ریگر تارگرین و لیانا استارک است. به همین دلیل باید به بنیوف و ویس به خاطر هوش و ذکاوتشان تبریک گفت زیرا از سال ها پیش به واقعیت پی برده بودند.

۲- سریال در آستانه ی کنسل شدن قرار داشت

نکته ی جالب در مورد این سریال این است اپیزود آزمایشی این سریال در ابتدا با استقبال چندانی از طرف تماشاگران خصوصی آن مواجه نشد به همین دلیل شبکه ی اچ بی او تصمیم گرفته بود که پخش آن را کنسل کند. تهیه کنندگان و مدیران اجرایی شبکه از این موضوع بسیار ناراحت بودند و تقریباً همه چیز برای کنسل کردن آن آماده شده بود.

سوفیا ترنر (بازیگر نقش سانسا استارک) در این باره می گوید: ” ما مجبور بودیم تقریباً تمام صحنه ها را از نو بگیریم زیرا [صحنه های قبلی] بسیار بد بودند”. بازیگران سریال نیز تغییرات زیادی داشتند برای مثال امیلیا کلارک برای بازی در نقش دینریس تارگرین جانشین تامزین مرچنت شد. همچنین میشله فیرلی جای جنیفر الی در نقش کاتلین استارک را گرفت. اپیزود آزمایشی هیچ گاه پخش نشد. نکته ی جالب تر این که جورج آر آر مارتین خود در این اپیزود در یکی از نقش های فرعی (نجیب زاده ای پنتوشی با کلاهی بسیار بزرگ) در عروسی دینریس تارگرین ظاهر شده بود.

۳- آفرین جافری، همه از تو متنفرند!

تا قبل از ورود رمزی بولتون در فصل سوم به داستان، جافری برثیون را باید منفورترین شخصیت سریال دانست. جک گلیسون، بازیگر ایرلندی نقش جافری برثیون چنان نقش این پسر سادیست را ماهرانه و طبیعی بازی کرد که جی آر آر مارتین برای او این پیام را ارسال نمود:” به خاطر بازی فوق العاده ات به تو تبریک می گویم. همه از تو متنفرند”.

۴- کاتلین استارک، بانوی سنگدل

اگر شما تنها سریال «بازی تاج و تخت» را دیده اید باید به شما بگوییم که یکی از مهم ترین و دوست داشتنی ترین شخصیت هایی که در کتاب های «ترانه ی یخ و اتش» در سریال وجود ندارد. در نسخه ی کتابی داستان، عروسی خونین آخر ماجراهای کاتلین استارک نیست. در داستان چنین آمده که خاندان فرَی جنازه ی عریان وی را در آب می اندازند و جنازه ی او به مدت ۳ روز روی آب می ماند تا این که بریک دونداریون و انجمن برادران بدون پرچم او را پیدا می کنند.

بریک از ثوروس اهل میر ،روحانی سرخ، می خواهد که به او زندگی دوباره ببخشد، همان کاری که بارها برای خود دونداریون انجام داده بود. اما ثوروس این پیشنهاد را نمی پذیرد و می گوید که دیگر دیر شده است. اما لرد بریک قانع نشده و خودش دست به کار می شود و مراسم زنده کردن را انجام می دهد. در نتیجه لرد بریک زندگی خود را به کاتلین استارک می بخشد و خود می میرد.

وقتی که کاتلین استارک زنده می شود پوستش تیره شده و بخش هایی از بدنش به خصوص چربی های آن ذوب شده اند. موهایش سفید و نازک و صورتش پر از زخم های پرخون شده که در نتیجه ی چنگ انداختن کاتلین به صورتش بعد از مرگ راب به وجود آمده است. او نمی تواند صحبت کند زیرا خاندان فری گلوی او را بریده اند. با این وجود او همه چیز را به یاد دارد و وجودش را کینه فرا گرفته است. کاتلین استارک در واقع دیگر وجود ندارد و بانوی سنگدل (Lady Stonehear) جای او را می گیرد. او رهبری انجمن برادری را بر عهده می گیرد و در نبرد خونین برای انتقام از خاندان لنیستر و فری فرمانده آن ها می شود.

اما چرا این نقش تا این حد مهم است؟! زیرا او در نهایت بریَن و پاد را دستگیر کرده و برین را تهدید می کند که در صورتی که به جیمی خیانت نکند و او را با شمسیر موسوم به «اوث کیپر» (Oathkeeper) نکشد هر دوی آن ها را دار خواهد زد. آخرین باری که ما جیمی لنیستر شاه کش را در داستان کتاب می بینیم زمانی است که برین به او می گوید به کمک او نیاز دارد و جیمی کمی بعد در جنگل وحشی محو می شود. کاملاً مشخص است که این شیوه ی روایت داستان با نسخه ی تلویزیونی تفاوت های فاحشی دارد.

۵- زبان های ساخته شده در سریال

اگر چه در کتاب «ترانه ی یخ و آتش» مارتین از زبان های ساختگی به ندرت استفاده کرده است اما تولید کنندگان سریال به دامنه ی زبانی بسیار وسیع تری نیاز داشتند. بدین منظور آن ها به دیوید جی پترسون، موسس «انجمن تولید زبان» (Language Creation Society) مراجعه کردند و او زبان های دوثراکی و والیرین را با دقت کامل در قواعد گرامری و شیوه ی تلفظ ابداع کرد. البته برخی از این واژه ها از سریال های تلویزیونی دیگر الهام گرفته شده بودند.

راین ویلسون بازیگر نقش «دوایت شروت» در سریال کمدی «اداره» (The Office)، تعدادی واژه ی دوثراکی را به شخصیت «ارین» در یکی از صحنه های سریال «بازی تاج و تخت» آموزش می دهد و در این راه از قواعد گرامری جدیدی استفاده می کند. پترسون چنان از این قواعد جدید به وجد می آید که قوانین گرامری جدیدی با عنوان «ترکیب های زبانی شروتی» (Schrutean Compound)  را به راهنمای زبانی خود اضافه می کند.

۶- عروسی سرخ در واقعیت رخ داده است

مارتین در کتاب هایش تا جایی که توانسته از داستان های واقعی الهام گرفته است. یکی از رخدادهای ناخوشایند در تاریخ اسکاتلند که باعث شد صحنه ی موسوم به «عروسی خونین» در فصل سوم این سریال شکل بگیرد واقعیت داشته است. در سال ۱۴۴۰، ویلیام ۱۶ ساله و فرمانروای داگلاس ها و برادر ۱۰ ساله اش توسط جیمز دوم، شاه نوجوان اسکاتلند به یک مهمانی دعوت شدند. مشاوران شاه ویلیام و برادر کوچکش را از محل مهمانی بیرون برده و بعد از یک دادگاه نمایشی هر دوی آن ها را گردن زدند. این حادثه بعدها به «شام سیاه» معروف شد. همچنین «عروسی ارغوانی» که در آن جافری به قتل می رسد بر اساس یک رخداد واقعی ساخته شده است که بر اساس آن در سال ۱۱۵۳، شاهزاده یوتاس انگلیسی در یک مهمانی مسموم شده و به قتل می رسد.

۷- برخی اوقات طرفداران به کمک سازندگان آمدند

اگر چه مارتین یک دنیای باشکوه و پرشور را در مجموعه کتاب های «ترانه ی یخ و آتش» به تصویر کشیده اما در برخی از موارد چیزهایی را نیز فراموش کرده است. از این رو بنیوف و ریس در برخی از موارد از قوه ی تخیل خود استفاده کرده اند تا این جاهای خالی را پر کنند. برای مثال در فصل ششم، از طراحان لباس سریال خواسته شد که سگک خاصی را برای شخصیت هاولند رید (با بازی لئو ووندراف» طراحی کنند تا در  طول صحنه های بازگشت به گذشته در مورد «برج شادی» (Tower of Joy) بپوشد. مارتین در کتابش به این سگک اشاره ی مختصری با عنوان یک کروکودیل شبیه «مارمولک-شیر» کرده بود اما هیچ جزییات دیگری در مورد آن وجود نداشت. جالب این که علاقمندان به کتاب های مارتین در طول سال ها تصورات خود را از این سگک به تصویر کشیده بودند و بنیوف و ویس از همین تصویر برای سگک مورد نظر استفاده کردند.

۸- قدرت واقعی اسب ها

در فصل ششم، در نبرد سواره نظام سپاه جان اسنو و رمزی بولتون، جان اسنو در میدان نبرد تنها می ماند و سواران رمزی بولتون و اومبر با سرعت فراوان به سمت او حمله ور می شوند اما لشکر اسنو نیز به سرعت برای نجات او اقدام می کنند که این دو صحنه از به یاد ماندنی ترین صحنه های نبرد موسوم به «نبرد حرام زادگان» به شمار می آید. البته اگر فکر می کنید که این صحنه ها با استفاده از پرده ی سبز گرفته شده است کاملاً در اشتباهید. در این صحنه بیش از ۸۰ اسب واقعی با سرعت تمام به سمت جان اسنو حرکت می کردند.

۹- «لیدی» پایان خوشی داشت

یکی از ناراحت کننده ترین صحنه های سریال در فصل اول رخ داد که در آن جافری دستور کشته شدن گرگ محبوب آریا استارک با نام «نایمریا» را صادر کرد. وقتی که سربازان نتوانستند این گرگ را پیدا کنند، ملکه سرسی دستور داد که گرگ سانسا با نام «لیدی» به جای او کشته شود. اگر چه ند استارک مرگ سریع و آرامی را برای این گرگ زیبا رقم زد اما هنوز هم ناله ی دردناک او در صحنه ی آخر را به یاد می آوریم. در واقع سوفی ترنر در طول فیمبرداری عاشق این سگ شد و او را نزد خود برد.

۱۰-اجازه دهید صحنه پر از جنازه شود

چطور سازندگان فیلم چنین صحنه ی تاثیرگذاری از جنازه های انباشته شده روی هم را در طول نبرد موسوم به «نبرد حرام زادگان» در انتهای فصل ششم به تصویر کشیدند؟! یک ویدیوی منتشر شده از پشت صحنه ی این بخش از نبرد نشان می دهد که تمامی این جنازه ها در واقع آدمک هایی در اندازه های واقعی انسان بوده اند و هیچ جلوه های ویژه کامپیوتری برای آن به کار نرفته است. برای این کار مانکن های بسیاری جمع شده و لباس های خاندان اومبر و زره خانواده ی بولتون به آن ها پوشانده شد. سپس لباس های آن ها را به گل و لای و خون غیرواقعی آغشته کرده و روی هم انباشته نمودند. حتی جنازه ی اسب هایی که در این نبرد دیده می شود نیز با استفاده از عروسک ساخته شده اند.

۱۱- ایگریت در واقع  یک بانوی متشخص است

برخلاف چهره ی خشن و وحشی که از ایگریت در این سریال به تصویر کشیده شده است، درواقع  رز لزلی بازیگر این نقش در یک قصر بزرگ شده است. او دوران کودکی خود را در قصر «لیکلی هد» در نزدیکب آبردین اسکاتلند گذرانده زیرا پدرش سباستین لزلی رییس خاندان لزلی بوده و قصر فوق به مدت بیش از ۵۰۰ سال است در تملک این خانواده قرار دارد.

۱۲- معضل لنزهای تماسی بازیگران

در کتاب های «ترانه ی یخ و آتش»، دینریس تارگرین و برادرش وایسریس چشم های ارغوانی دارند و سازندگان سریال تصمیم گرفتند که این موضوع را در سریال بگنجانند. در کمال ناباوری امیلی کلارک با لنزهای ارغوانی مشکل زیادی داشت و این موضوع باعث شد که سازندگان سریال مجبور شوند تصاویر مربوط به دینریس را دوباره با چشم های آبی طبیعی او بگیرند.

البته این تنها داستان مربوط به چشم ها در این سریال نیست: در بسیاری از اپیزودهای فصل ششم سریال، آریا استارک (با بازی مایسی ویلیامز) در طول آموزش خود نزد مردان بدون چهره کور است. مایسی ویلیامز برای این که چنین شرایطی را به خوبی بازی کند در تمام صحنه ها از یک لنز تماسی مات به قطر ۱۶ میلی متر استفاده می کرد که تنها در صحنه های نبرد یک سوراخ کوچک در وسط آن برای داشتن دیدی محدود تعبیه شده بود.

شاید همه ی شما این صحنه را به یاد داشته باشید. در یکی از به یاد ماندنی ترین صحنه های فصل اول سریال، دینریس قلب یک اسب نر را برای بدست اوردن دل ریسس زنان دوثراکی به دندان می گیرد. جالب این که تهوع و انزجار امیلی کلارک در این صحنه واقعیت دارد. قلب اسبی که وی می خورد در واقع از یک ماده ی چسبناک درست شد و یک شربت شیرین قرمز نیز به آن تزریق گردید تا در حین خوردن قلب توسط دینریس این شربت مانند خون از آن بیرون زده و صورت دینریس را بپوشاند. اما تنها شیرین بودن یک چیز نمی تواند به معنای قابل خوردن آن باشد. کلارک خود این ماده را «چیزی شبیه مربای منجمد شده» توصیف کرده و ادعا می کند که بارها در طول فیلم برداری این صحنه به وی حالت تهوع دست داده است.

۱۴- یک لنیستر همیشه بدهی خود را می پردازد

اگر چه تیریون و سرسی در این سریال مناقشات و درگیری های زیادی با هم داشتند اما پیتر دینکلیج و لینا هیدی، بازیگران این دو نقش مدت زیادی است که در زندگی واقعی دوستان نزدیکی هستند. نکته ی جالب تر این که دینکلیج به هیدی پیشنهاد داد که برای بازی در نقش سرسی لنیستر پیشقدم شود. هیدی نیز پیشنهاد او را پذیرفت و نویسندگان فیلم نیز از جلسه ی آزمایش وی رضایت داشته و او را برای ایفای نقش سرسی لنیستر انتخاب کردند.

۱۵- خواندن کتاب کار بچه درس خوان ها است

اگر چه تاکنون ۶ فصل از این سریال بر اساس مجموعه داستان های «ترانه ی یخ و آتش» ساخته شده است اما در واقع تعداد زیادی از بازیگران سریال هنوز این کتاب ها را نخوانده اند. تاکنون ۵ جلد از این مجموعه کتاب توسط جورج آر آر مارتین منتشر شده و بازیگرانی مانند مایسی ویلیامز (در نقش آریا استارک)، لینا هیدی، پیتر دینکلیج یا لیام کانینگام (در نقش سِر داووس) هیچ کدام از این کتاب ها را نخوانده اند.

البته این موضوع با استقبال سازندگان سریال همراه شده است زیرا آن ها دوست ندارند که این بازیگران با داشتن پیشینه ی ذهنی از کتاب فوق وارد صحنه شوند زیرا تفاوت های بسیاری بین آن چه که در نسخه ی چاپی و نسخه ی تلویزیونی رخ می دهد وجود دارد. به همین دلیل هیچ کدام از بازیگران نمی دانند که کی نقششان به اتمام می رسد و بسیاری از آن ها با خواندن سناریوی هر فصل شگفت زده می شوند.

 رضا صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دهم مردادماه در پاسخ به درخواست یکی از کارگردان‌های سینمایی در نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان سینمایی دستور داده تا ظرف دو ماه مشکل فیلم‌های توقیفی در دولت روحانی و احمدی نژاد رفع شود. در متن نامه وزیر فرهنگ به محمدمهدی حیدریان رئیس سازمان سینمایی تاکیده شده بود: «گاهی حضوری اطلاع داده می شود یا در نشریات، روزنامه ها و فضای مجازی می خوانم که نسبت به بلاتکلیف ماندن برخی فیلم های توقیفی از دولت قبل تاکنون انتقادها و گلایه هایی وجود دارد… هر چه سریع تر و به فوریت و جدیت به این موضوع رسیدگی و گزارش آن برای بنده ارسال شود و ظرف مدت دو ماه پرونده فیلم های توقیفی بسته شود.»

با توجه به دستور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، باید فیلم‌هایی که در دولت‌های دهم و یازدهم توقیف شده‌اند مورد بررسی و رفع توقیف شوند. این دستور بدون هیچ استثنایی، تاکید عام دارد. بنابراین انتظار این است که مطابق با نص صریح دستور وزیر، شاهد رفع توقیف این فیلم‌ها باشیم اما آیا چنین اتفاقی رخ خواهد داد؟ در لیست توقیفی‌ها ممکن است فیلم سینمایی «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش درج شود اما با توجه به توافق مالی کلانی که میان تهیه کننده این فیلم و سازمان سینمایی انجام شده، این فیلم مدت‌هاست که توقیفی نیست و شرایط اکرانش فراهم شده اما همچنان ۱۲ فیلم سینمایی را می‌توان به صورت قطعی جزو توقیفی‌ها تلقی کرد.

با توجه به دستور صالحی امیری انتظار می‌رود در روز ۱۰ مرداد هیچ یک از این فیلم‌ها بلاتکلیف نباشند و با توافق میان مسئولان سازمان سینمایی و تهیه کنندگان و کارگردان‌های این آثار، پروانه نمایش این فیلم‌ها صادر شود تا شاید با تزریق‌ها این فیلم‌ها به جدول اکران سال ۱۳۹۶، روند رو به نزول فروش سینمای ایران به همان مسیری بازگردد که در سال ۱۳۹۵ شاهدش بودیم.

«خیابان‌های آرام» کمال تبریزی

«خیابان‌های آرام» ساخته کمال تبریزی یکی از آثار توقیفی است که سابقه توقیفش به دولت دهم باز می‌گردد. تبریزی ترکیبی از بازیگران شناخته شده چون نیکی کریمی، حسن معجونی، لعیا زنگنه، رضا داوود نژاد و محمد رضا فروتن را در ترکیه مقابل دوربین برد اما در سال‌هایی که اکثر آثار تبریزی سرنوشتی جز توقیف نداشت، این فیلم نیز در امان نماد و توقیف شد. تجربه نشان داده اگر فیلمی توقیف شود، ولو آنکه با چالش جدی همراه نباشد و صرفاً این توقیف محصول سوتفاهم میان مدیران و کارگردان باشد، به سادگی در دوره مدیران بعدی نیز رفع توقیف نخواهد شد و این سرنوشتی است که برای فیلم کمال تبریزی رقم خورد.

«عصبانی نیستم» رضا درمیشیان

فیلم سینمایی «عصبانی نیستم» ساخته رضا درمیشیان یکی از جنجالی ترین فیلم‌هایی بود که به واسطه برخی تهدیدها، شرایط تا لغو اکران این فیلم در کاخ جشنواره فیلم فجر نیز پیش رفت اما با ۱۷ دقیقه سانسور و حدف سکانس‌های پایانی در سی و دومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. «عصبانی نیستم!» در شش رشته بهترین بازیگر نقش اول مرد (نوید محمدزاده)، بهترین بازیگر نقش اول زن (باران کوثری)، بهترین تدوین (هایده صفی یاری)، بهترین صدابردار (نظام الدین کیایی)، بهترین صداگذار (محمد رضا دلپاک)، بهترین جلوه‌های ویژه (امیر سحرخیز و کامران سحرخیز) کاندید شده بود که الیته این جوایز در نهایت به این فیلم نرسید.

«آشغال‌های دوست‌داشتنی» محسن امیریوسفی

فیلم سینمایی «آشغال‌های دوست داشتنی» به کارگردانی محسن امیریوسفی تنها فیلم توقیفی است که ارجاعات بسیار واضح و مستقیمی به حوادث سال ۱۳۸۸ دارد. این فیلم روایت یک مادر است که دخترش در جریان درگیری‌های سال ۱۳۸۸ دستگیر شده و حال مادر از سوی یکی از دوستانش ترغیب می‌شود تا برای آنکه دخترش بیش از این به دردسر نیافتد، وسایلی را به سطل آشغال بریزد و در اینر مسیر اتفاقات جالبی رخ می‌دهد. سوای داستان این فیلم سینمایی، «آشغال‌های دوست داشتنی» یکی از آثار قوی در حوزه جلوه‌های ویژه محسوب می‌شود و در حوزه فنی سینمای ایران، یک گام به جلو است.

«پارادیس» علی عطشانی

«پارادایس» تازه ترین فیلم علی عطشانی همچون فیلم‌های پیشینش جنجالی است. این فیلم روایت چند روحانی است که در سفر به آلمان تا حدودی تحت تاثیر جو قرار می‌گیرند. مهران رجبی که در نقش یک روحانی سن و سالدار به نوعی مرشد طلبه جوان‌ تر با بازی جواد عزتی تلقی می‌شود، اقدام‌های خلاف عرفی انجام می‌دهد که برای اطرافیان قابل هضم نیست. عطشانی به دنبال اکران فیلمش در اکران عید فطر بود اما در فاصله نه چندان طولانی تا عید فطر امسال نیز خبری از اکران این فیلم سینمایی نیست.

«ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» عبدالرضا کاهانی

«این فیلم مطابق با فیلمنامه ساخته شده است» اصرار عبدالرضا کاهانی بر این تعبیر، بر این سیاست کاری استوار است که با توجه به ساخت این فیلم مطابق با فیلمنامه‌ای که مورد تصویب شورای پروانه ساخت قرار گرفته، شورای پروانه نمایش باید به این فیلم پروانه نمایش دهد. هرچند میان یک فیلمنامه تا یک فیلم می‌تواند تفاوت‌های آشکاری باشد که دست شورای پروانه نمایش را برای اعمال سانسور باز کند اما اینکه فیلم به طور کامل توقیف شود، جزو اتفاقات غیرمنتظره برای کاهانی است.

«وقت داریم حالا» عبدالرضا کاهانی

عبدالرضا کاهانی همزمان با درگیری برای اکران «ارادتمند؛ نازنین، بهاره و تینا»، فیلم سینمایی «وقت داریم حالا / On a Le Temps» را در فرانسه ساخت. این فیلم روایت یک ایرانی به نام «عماد» است که پس از چند سال تحصیل در شهر کوچک «بزانسون» قصد دارد خود را به یک آژانس مانکن در «پاریس» معرفی کند. در حالی که به دوست خود که دختری فرانسوی به نام «کارولین» است، گفته می خواهد به ایران برگردد. در آستانه سفر و جدایی همیشگی، کارولین که – زیر سن قانونی است – او را مطلع می‌کند از سوی عماد باردار است!

«خانه پدری» کیانوش عیاری

کیانوش عیاری «خانه پدری» را در دولت یازدهم تا اکران برد اما در نهایت این فیلم عملاً اکران نشد. عیاری در این فیلم روایت یک خانواده را می‌کند که دختر خانواده به واسطه سوءظن رابطه نامشروع با جوانی از سوی پدر و برادش در زیرزمین به شکل فجیعی کشته می‌شود و چالش می‌شود.

«کاناپه» کیانوش عیاری

کیانوش عیاری همزمان با تلاش برای رفع توقیف «خانه پدری»، کاناپه را کلید زد و همان گونه که انتظار می‌رفت در کنار چند بازیگر حرفه‌ای چون فرهاد آییش، ابوالفضل پورعرب و بابک حمیدیان‌، شماری قابل توجهی از نابازیگران را مقابل دوربین بود، تا علاوه بر وفادار ماندن به سبک فیلم‌سازی‌اش، پروژه کم هزینه تری تولید کرده باشد. کاناپه اما چالش تازه‌ای برای این کارگردان و مسئولان سینمایی شد. عیاری در این فیلم به جای روسری از بازیگرانش خواست در نماهای داخلی از کلاه گیس استفاده کنند اما کلاه گیس شبیه موی واقعی بود و به همین دلیل فیلم توقیف شد.

«گزارش یک جشن» ابراهیم حاتمی‌کیا

فیلم سینمایی «گزارش یک جشن» تنها فیلم ابراهیم حاتمی کیا است که تاکنون اکران نشده و حاتمی کیا نیز پیگیر اکرانش نیست. زمانی که بحث ساخت «چ» جدی شد، سازمان سینمایی امتیاز این فیلم سینمایی را خرید و از این منظر به نظر می‌رسید این فیلم مسیر ساده‌تری برای اکران داشته باشد اما وقتی سازمان سینمایی قصد اکران خصوصی این فیلم سینمایی برای اهالی رسانه را داشت نیز با مقاومت حاتمی کیا مواجه شد و مسئولان وقت سازمان سینمایی نیز برای جلوگیری از جنجال قید اکران خصوصی فیلمی که مالکیتش را خریده بودند، زدند!

«خرس» خسرو معصومی

فیلم سینمایی «خرس» یکی از جنجال‌برانگیزترین فیلم‌های توقیفی است. این فیلم داستان مرد رزمنده‌ای است که تصور می‌شده شهید شده اما در واقع سال‌ها اسیر بوده است. این رزمنده پس از آزادی از اسارت و در هنگام بازگشت به منزل با ازدواج همسرش روبرو می‌شود و این گره اصلی داستان است. پرویز پرستویی، مریلا زارعی‌، فرهاد اصلانی‌، ‌علی اوسیوند، ‌ناصر آقایی‌، اوود فتحعلی بیگی‌، ‌مائده طهماسبی، ‌ابوالفضل شاه‌کرم و اکبر معززی برای به تصویر کشیدن این روایت ملتهب مقابل دوربین رفته‌اند اما در نهایت مشخص بود که چنین داستان ملتهبی به سادگی پروانه نمایش دریافت نخواهد کرد.