بایگانی دسته ی : چهرها

سنگ مزار فردوسی

آرامگاه فردوسی در توس خراسان

ماهنامه دنیای فوتبال – ترجمه نسیم فرزین: منچستر یونایتد با جذب هنریک میخیتاریان از بروسیا دورتموند، نه تنها کامل ترین هافبک تهاجمی اروپا را از آنِ خود کرد، بلکه صاحب ورزشکار فروتنی شد که خود را تماما وقف بازی می کند.

اولکساندر سردار، خبرنگار فوتبالی اوکراین، درباره او می گوید: «او فرد بسیار فروتن و نجیبی است. با زرق و برق دشمن است. در باشگاه شاختار، او در مجمع آموزشی زندگی می کرد، در دونتسک، خانه ای نداشت و تا جایی که می دانم، او حتی دوست دختر هم نداشت. تنها چیزی که برایش اهمیت داشت، فوتبال بود. هنریک، بسیار حرفه ای است و این چیزی است که میرچیا لوچسکو، مربی کهنه کار شاختار، همیشه با تاکید در موردش می گفت هر مربی، چنین بازیکنی با چنین ویژگی هایی می خواهد».

***

این بازیکن ۲۷ ساله به طور مساوی در بال راست، بال چپ و یا به عنوان بازیساز مرکزی، با سرعت، بینش، مکر و دیدش می تواند ریتم موزونی در حرکاتش به نمایش بگذارد.ب ا این حال برای هِنو (نام مستعار ارمنی او) توانایی ذاتی کافی نیست و او در دایره ای بی انتها از اهدافش به پیش می رود. وقتی مدرسه می رفت، به شدت مشتاق تقلید کردن از زین الدین زیدان بود، تا جایی که بارها و بارها ویدئوی پیروزی فرانسه در جام جهانی ۱۹۹۸ را می دید، و زمانی که در شاختار بود، ساعت ها در زمین تمرین باقی می ماند و روی ضربه های آزاد و گلزنی تمرین می کرد.

***

اگر بدانم بد بازی کرده ام، اصلا ستایش ها و تمجیدها را نمی پذیرم. من ماند در کیرشا (مجتمع تمرینی شاختار) را انتخاب کردم، برای این که می خواستم بیش تر روی تمرین ها و بازی هایم تمرکز کنم. هم تیمی های من به این خاطر من را مسخره می کردند و به من «رییس قرارگاه» می گفتند. من منزوی نیستم. هر وقت احساس کنم باید از فوتبال دور شوم، به شهر می روم و کمی استراحت می کنم و روز بعد را با ذهنی آماده آغاز می کنم. هرگز از مردم و هواداران پنهان نمی شوم. خودم را ستاره یا شخصی مهم نمی دانم. من یک انسان معمولی هستم».

***

بازی دقیق هنریک، نشانگر این است که او قادر است در هر بازی با هر تاکتیکی به خوبی عمل کند. فکر سریع و دوندگی هوشمندانه اش به سمت دروازه، باعث شده است که همیشه خطری جدی برای مدافعان حریف باشد. چه در زمین و چه بیرون از آن، از عقل و دانشش بهره می برد. او فارغ التحصیل آموزشگاه دولتی ارمنستان در رشته فرهنگ فیزیک بوده و در شعبه آموزشگاه سن پترزبورگ در ایروان، اقتصاد خوانده است.

***

مادرش، مارینا، سال گذشته به وب سایت فدراسیون فوتبال آلمان گفته بود: «او، ماندن در خانه و درس خواندن و آموزش دیدن را به بیرون رفتن ترجیح می داد. هنریک به تلاش کردن معتاد است».

***

برای لوچسکو، مربیش، در شاختار برای سه سال، مخیتاریان ذاتا فوتبالیست بود. این مربی رومانیایی که در حال حاضر هدایت زنیت سن پترزبورگ روسیه را بر عهده دارد، می گوید: «من در ابتدا او را در سن هفده سالگی، وقتی برای پیونیک ایروان مقابل شاختار بازی می کرد، کشف کردم. در آن زمان، بازیکنان ارمنی آنچنان بر سر زبان ها نیفتاده بودند. هنریک بسیار در آن بازی جنگید، هم تیمی هایش را به بازی وا می داشت و شانس های زیادی به وجود آورد. او بسیار بازیکن باهوشی است؛ کسی که ورزش را نفس می کشد و زندگی می کند».

***

دوران حضور مخیتاریان در شاختار، که سه قهرمانی لیگ اوکراین و سه قهرمانی دوگانه را کسب کرد، برای پیشرفتش حیاتی بود. با بازی های منظم در لیگ قهرمانان، او از نظر فیزیکی بسیار قدرتمندتر شد، استفاده بهتر از انرژی هایش را آموخت و ترفندهای تاکتیکی جدیدی از لوچسکوی زیرک فرا گرفت.

***

تاثیر مخیتاریان، روز به روز و سال به سال افزایش پیدا می کرد و در فصل آخرش در شاختار، او غیرقابل توقف بود. ۲۵ گل در ۲۹ بازیش در لیگ برتر اوکراین را به ثمر رساند. لوچسکو، با اطمینان در مورد بازی مخیتاریان می گوید: «او باعث شتاب تیم ما می شود.»

***

ژنتیک هم به نفع او کار می کرد. پدر مرحومش، هملت، یکی از بهترین بازیکنان تیم ملی ارمنستان و یکی از ستاره های دهه ۱۹۸۰ برای تیم آرارات ایروان در لیگ شوروی سابق بود؛ کسی که با هجده گل زده، دومین گلزن برتر لیگ شوری در سال ۱۹۸۴ شد.

***

پدرش همچنین یکی از اولین مهاجران فوتبال شوروی بود. در سال ۱۹۸۹ چند ماه بعد از متولد شدن هنریک، هملت به تیم دسته سومی «والنس» در فرانسه پیوست. تیمی که در شهری در جنوب لیون، با جمعیت زیاد یهودی و ارمنی واقع شده بود و خانواده مخیتاریان، پنج سال در آن جا زندگی کردند. هملت مخیتاریان با به ثمر رساندن گل های بسیار و سبک بازیش، ستاره تیمش بود و در سال ۱۹۹۲ باعث شد تا این تیم به دسته دوم صعود کند.

***

هنریک در سال ۲۰۱۲ به وب سایت شاختار گفت: «من تمام مدت بازی های پدرم را تماشا می کردم و همیشه می خواستم همراه او به تمرین بروم. وقتی مرا با خودش نمی برد، جلوی در می ایستادم و گریه می کردم. همیشه می خواستم فوتبالیست شوم».

***

مارینا می گوید هملت هیچ چیزی را بیش تر از بردن هِنو به تمرین ها دوست نداشت، اما بردنش باعث حواس پرتی می شد. بازیکنان اغلب تمرین را فراموش می کردند و به بازی با این پسربچه می پرداختند.

***

گیلز آواکیان، که یکی از دوستان خانوادگی آن ها در والنس بود، می گوید: «این بچه همیشه با توپ فوتبال دیده می شود و با این که بسیار کوچک بود، اما کنترل خیلی خوبی روی توپ داشت و شما کاملا می دیدی که او سعی دارد جا پای پدرش بگذارد».

***

تراژدی در حال وقوع بود. کمی بعد از رفتن برای بازی در تیم «ایسی» در سال ۱۹۹۵، هملت دچار تومور مغزی شد. مداوای بسیار زیاد و سه عمل جراحی نتیجه نداد و خانواده مخیتاریان به ایروان برگشتند، هملت در سال ۱۹۹۶ در حالی که تنها ۳۳ سال سن داشت و هنریک هم هفت ساله بود، از دنیا رفت.

***

برای مارینا، هنریک و خواهر بزرگ ترش مونیکا، دوران سخت و دردناکی بود، اما کم کم دوباره تصمیم به رفتن گرفتند. مارینا، کاری در فدراسیون فوتبال ارمنستان پیدا کرد و در حال حاضر هم یک مدیر برجسته است و هنریک به مدرسه فوتبال پیونیک، باشگاهی که به جذب بااستعدادترین و بهترین جوانان کشور شهرت داشت، پیوست.

***

در هر سنی، این نوجوان باعث تغییرات شگرفی در تیم می شد. در سن چهارده سالگی، از طرف باشگاه به سفری رویایی در آمریکای جنوبی رفت و چهار ماه در بهترین باشگاه برزیل، سائوپائولو، در کنار ملی پوشان آینده برزیل، هرنانس، اسکار و لوکاس مورا ماند و زبان پرتغالی را هم فرا گرفت.

***

در سن هفده سالگی و در سپتامبر ۲۰۰۶، در بازی مقابل شیراک، برای اولین بار برای پیونیک به میدان رفت و تنها یک ربع زمان لازم داشت تا اولین گلش در لیگ ارمنستان را به ثمر برساند. برای او در پیونیک افتخارات زیادی به دست آمد، از جمله، چهار قهرمانی لیگ، قهرمانی جام حذفی و بهترین بازیکن کشور شدنش در سال ۲۰۰۹٫

***

خیلی از آشنایان پدرش نمی توانستند چنین چیزی را باور کنند. چشمان شان نوجوانی را می دید که همان سرعت، تکنیک دریبل زنی و قابلیت های ضدحمله را به نمایش می گذارد.

***

در طول سال ۲۰۰۹،  شایعاتی مبنی بر جدایی قریب الوقوع مخیتاریان شدت می گرفت. در نهایت، پیونیک، او را با مبلغ ۳۵۰ هزار یورو به متالور دونتسک اوکراین فروخت؛ تیمی در لیگ برتر اوکراین با مالک ارمنی. با وجود رفتن به باشگاهی جدید و پیش رو داشتن راهی طولانی برای آموختن بیش تر، در حالی که تنها بیست سالش بود، بازیکن فصل متالور در فصل ۲۰۱۰-۲۰۰۹ شد و آن قدر تاثیرگذار بازی می کرد که کاپیتان تیم هم شد.

***

حسابی در اوکراین مشهور شده بود. اوایل ماه آگوست ۲۰۱۰، با مبلغ شش میلیون یورو به شاختار پیوست. درخشیدنش در سطح باشگاه، شروعی برای افتخارآفرینی او در سطح بین الملل بود. هجده سال بیشتر نداشت که یان پورتفیلد، که بعدها مربی ارمنستان شد، در بازی دوستانه مقابل آندورا در فوریه ۲۰۰۷، اولین بازی کامل ملیش را به او داد و هنریک به این روند رو به رشد ادامه داد تا در رقابت های انتخابی جام حهانی، تبدیل به یک بازیکن ثابت شد.

***

برترین گلزن فعلی تاریخ تیم ملی ارمنستان، در سال ۲۰۱۳ با انتقالی ۲۷٫۵ میلیون یورویی بحث برانگیز، از شاختار دونتسک به بروسیادورتموند پیوست. مقامات شاختار نمی خواستند این انتقال رخ بدهد، اما هنریک پافشاری زیادی به بازی کردن در یک لیگ معتبر داشت. در همین راستا، سرگی پالکین، مدیرعامل شاختار، از او به خاطر حاضر نشدن در تمرینات پیش فصل انتقاد کرد.

***

چیزی که جریان را پیچیده تر می کرد این بود که تنها نیمی از مبلغ انتقال او، به شاختار تعلق می گرفت، و تیم های سابقش، پیونیک و متالور، هرکدام ۲۵ درصد می گرفتند. روسای هر سه باشگاه برای نفع بیش تر می خواستند او را به آنژی ماخاچکالا روسیه بفروشند. هنریک که آن زمان به وین اتریش سفر کرده بود، نیاز به کمک کسی برای انجام این انتقال داشت و بدین منظور، مینو رایولا، مدیر برنامه های معروف ایتالیایی را برای این امر استخدام کرد.

***

رایولا، پس از مذاکره با مدیرعامل باشگاه دورتموند، هانس یواخیم واتسکه، انتقال مخیتاریان به بوندسلیگا را عملی کرد.  وقتی این بازیکن تابستان گذشته دورتموند را به مقصد اولدترافورد ترک کرد، سناریویی مشابه اتفاق شد؛ در ابتدا باشگاه آلمانی قصد داشت بازیکن ارمنیش را تا آخرین سال قراردادش نگه دارد، تا این که رایولا، با جار و جنجال فشار را بالا برد. رایولا در این باره به مجله آلمانی «بیلد» گفت: «هنریک، از آن دسته آدم هایی نیست که از کشمکش خوشش بیاید. او این کارها را به من می سپارد».

***

فصل گذشته، مخیتاریان در تیم دورتموند خیره کننده بود؛ بیست گل در بوندسلیگا برای زنبورها با پاس های او به ثمر رسید و خودش هم یازده گل زد. البته او همیشه برای دورتموند یک ستاره نبود. در دو سال اولش در باشگاه، تحت مربیگری یورگن کلوپ، برای وفق دادن خودش با سبک بازی تهاجمی تیم، بسیار تلاش می کرد و می خواست که در پایان رقابت های ۲۰۱۵- ۲۰۱۴ آن جا را ترک کند.

***

با این حال، با شروع فصل قبل و روی کار آمدن توماس توخل، به جای کلوپ، همه چیز تغییر کرد. نه تنها سبک بازی توخل که مبنی بر تملک توپ و میدان بود، برای مخیتاریان مناسب تر بود، بلکه مربی جدید دقیقا می دانست برای آن که مخیتاریان، خودش را بهتر نشان دهد، چه کارهایی باید انجام شود. او بلافاصله کاری  کرد که این بازیکن ارمنی حس کند که خواهان بسیاری دارد و روی ذهنیت او کار کرد. ظاهرا توخل او را تشویق به خواندن کتاب روان شناسی ورزشی به نام «بازی درونی تنیس»، نوشته تیموثی گالوی کرده است.

***

توخل هم در مورد مخیتاریان می گوید: «هنریک، شخصی مودب و فروتن و با استعدادی خارق العاده است. او نیاز دارد که برای آن چه که هست، تمجید شود. من علاقه زیادی به شیوه بازیش دارم و عاشق حسی هستم که هنگام بازی انتقال می دهد: خلاقیت، حساسیت، و یک جور حس مالیخولیایی».

***

با احتیاط با هنریک برخورد کن، ژوزه مورینیو!

هفته نامه همشهری جوان – محمدتقی حاجی موسی: گفت و گو با رضا پرستش، که شباهت عجیب و غریبش به ستاره فوتبال جهان، باعث شهرتش شد.

مسی ایرانی؛ این لقبی بود که به رضا پرستش داده بودند و وقتی برای اولین بار عکس هایش را در فضای مجازی دیدیم با خودمان گفتیم حتما در عکس این طوری افتاده و از نزدیک خیلی هم نباید شبیه مسی باشد. واقعیت اما این بود که شباهت او به مسی از نزدیک بسیار شبیه تر از آن چیزی است که فکرش را بکنیم.

از اولش برایمان تعریف کن. اولین بار چه کسی گفت که تو شبیه مسی هستی؟

ساعت ۱۰ صبح زنگ زدند و گفتند سریع بیا این جا. رفتم آن جا و عکس و فیلم و… شروع شد و همه جا پخش شد. از آن جا این شباهت برایم جدی شد. از آن موقع همه عکس هایم با لباس بارسا و آرژانتین و… است. ریش هایم را هم بلند کردم و همه جا معروف شدم.

قبل از این که مسی بشوی، چه کار می کردی؟

قبلش دانشجوی رشته شهرسازی در دانشگاه آزاد شهر قدس بودم که هنوز هم ادامه دارد. کار خاصی نداشتم. باشگاه می رفتم و یک مقدار هم گرافیتی کار می کردم.

وقتی تصاویرت پخش شد، چه اتفاقی افتاد؟ پیشنهادی برای تبلیغات داشتی؟

پیشنهاد برای تبلیغات که زیاد داشتم ولی فعلا دست نگه داشته ام و می خواهم با فکر جلو برویم. برای مثال در این مدت شرکت های داخلی زیادی مثل یکی از تولیدکنندگان یخچال فریزر خواسته اند برایشان تبلیغ کنم اما نکرده ام.

پیشنهاد مالی شان چقدر بوده؟

پیشنهاد خارجی هم داشتی؟

بله، برای مثال یک شرکت اجاره خودرو در دوبی بود که ۳۰۰ هزار درهم امارات پیشنهاد داد اما قبول نکردم و فعلا نمی خواهم این طور کارها را انجام دهم.

در مراسمی که رفتی آدم های معروف هم بوده اند؟ برخوردشان چطور بوده؟

بله. خیلی حضور داشته اند. برای مثال خواننده های زیادی بوده اند که آن ها هم آمده اند و عکس انداخته اند. الان اگر بخواهم اسم ببرم باید از مهدی یراحی، امید حاجیلی و علیرضا عصار بگویم. افراد معروف زیاد دیگری هم بوده اند که من الان یادم نیست. در مجموع اما شخصیت مسی طوری است که همه دوستش دارند.

خودت و خانواده ات فوتبالی هستید؟

شدید. پدرم که به شدت فوتبالی است و هوادار دوآتشه رئال و پرسپولیس است. من هم که از اول طرفدار بارسا بودم و وقتی فوتبال شروع می شود، من این طرف  خانه ام و او یک طرف دیگر و برای هم کری می خوانیم. وقتی هم که یکی از تیم هایمان می بازد، این کری را ادامه می دهیم. من به او پیامک می دهم و تسلیت می گویم و از این طور چیزها.

چقدر تلاش می کنی تا چهره ات شبیه مسی شود؟

تلاش خاصی ندارم، چون مثلا موهای من دقیقا همرنگ مسی است. حالا توی بعضی عکس ها موهای مسی مشکی می شود ولی قبلا که موهایم بلندتر بود هم شبیه بودیم.

ولی واقعا مرزهای شباهت را رد کرده  ای و انگار بدل مسی هستی.

درست است، بعضی ها واقعا اشتباه می گیرند و فکر می کنند من خود مسی هستم.

این معروف شدن برایت دردسر هم داشته؟ احتمالا اولش خیلی جذاب بوده هنوز هم است؟

بله، هنوز جذابیت دارد ولی خب دردسر هم دارد؛ مثلا یک زمانی در مرکز خرید بوده ایم و دیرمان شده بود حالا مدام باید عکس بگیری. به مردم هم اصلا نمی شود نه گفت، چون هم ناراحت می شوند و هم می گویند دارد خودش را می گیرد. یک بار هم در سوئد یک مراسم بود که همه مرا اشتباه گرفتن. همین دیروز یک «ایونت» بود بچه های تنیس باز بودند. اصلا فکرش را نمی کردند که مسی را ببینند و یکی شان این قدر حالش بد شد که نشست روی زمین. رفتم بهش گفتم بابا من ایرانی ام. مسی نیستم که!

پیش آمده که فکر کنند خود مسی هستی و بیایند به زبان انگلیسی حرف بزنند؟

بله، در مجموعه انقلاب داشتیم راه می رفتیم دو سه تا مرد مسن داشتند می دویدند. یک دفعه مرا دیدند و یکی شان آمد شروع کرد به انگلیسی حرف زدن. گفتم من ایرانی هستم. فارسی هم حرف بزنید، می فهمم.

احتمالا مردم و طرفداران مسی خیلی حواسشان به تو است و انتظار دارند همیشه شبیه مسی باشی. الان بیشترین درخواستشان چیست؟

چیزی که مردم می خواهند این است که من خودم را شبیه مسی کنم. بعد از کوچک ترین تغییر در مدل مو و ریش سریع کامنت و دایرکت می آید که تو هم تغییر بده. الان اما آخرین توصیه شان این بوده که برو باشگاه لاغر کن! البته آن قدرها چاق نیستم ولی یک عکسی بیرون آمده از من که در آن شکمم بد افتاده ولی نهایت چهار، پنج کیلو وزنم بیشتر باشد و دارم لاغر می کنم.

پشنهاد تتو هم داشته ای؟

یعنی مثلا اگر فردا مسی کچل کرد، تو هم کچل می کنی؟

کچل کردن با رنگ کردن مو فرق دارد ولی باز هم سعی می کنم شبیه باشم.

این پیروی از چهره و رفتار مسی را تا کی می خواهی ادامه بدهی؟ تو الان زندگی خودت را کاملا رها کرده ای.

آرزویم این است که در جایگاهی قرار بگیرم که شخص دوم مسی باشم. مطمئنا مسی به عنوان بزرگ ترین بازیکن فوتبال دنیا خیلی کارها را نمی تواند انجام بدهد. خیلی جاها نمی تواند برود. من دوست دارم کسی باشم که این کارها را انجام بدهم. مثلا فلان مراسم را من بروم. فلان کار را من انجام بدهم. دوست دارم شخص دوم مسی باشم. جایگزین نه اما در کنارش باشم. خیلی ها دوست دارند مسی را ببینند یا مسی دوست دارد به خیلی ها کمک کند و شاید به هر دلیلی نتواند. دوست دارم من از طرف او این کارها را بکنم.

•    در مدت پنج، شش ماه گذشته رضا کلی مصاحبه داشته و روزی که برای عکاسی به آتلیه همشهری آمد، قبلش با شبکه تلویزیونی راشاتودی روسیه گفت و گو کرده و ویدئو ضبط کرده بود.

•    برخلاف چیزی که فکر می کردیم رضا اصلا اهل کلاس گذاشتن و این طور چیزها نبود و در عکاسی کاملا راحت بود. نکته جالب درباره مسی ایرانی این بود که بعضی رفتارهای مردم برای او هم عجیب بود. مثلا نمی فهمید چرا مردم از او امضا می گیرند! چون به نظرش او فقط بدل مسی است نه خود او.

رضا پرستش از روزهای آینده می گوید

این که مسی ایرانی در آینده می خواهد چکار کند از موضوعات مهمی است که ما هم از او پرسیدیم و او پاسخ های جالبی به ما داد.

خود مسی الان می داند شخصی مثل تو وجود دارد؟

مسلما خودش می داند و در اخبار خوانده.

الان خبری منتشر شده که تا هفته دیگر به اسپانیا می روی. یعنی با خود مسی ارتباط پیدا کردید؟

یک هفته دیگر نیست ولی به زودی به اسپانیا می رویم و توانسته ایم با خود لئو مسی ارتباط بگیریم.

یعنی مثلا از طریق چند نفر دارید پیگیری می کنید؟

چند تا نیستند، از طریق یک آدم داریم این کار را انجام می دهیم. گذشته از این رابطه من الان دارم یک سریالی بازی می کنم که کمدی است و خط داستانش این طوری است که با رفتن ایران به جام جهانی روسیه شروع می شود و بعد می رود اسپانیا. به احتمال زیاد از طریق همین سریال هم می رویم اسپانیا و داستان اصلی اش دیدن مسی است.

کارگردانش کیست؟

برای تلویزیون که نیست؟

نه از شبکه نمایش خانگی پخش خواهدشد.

تو چند سال با مسی تفاوت سنی داری؟

من متولد ۷۰ هستم؛ یعنی تقریبا پنج سال از مسی کوچک ترم.

چهره تو به چه کسی در خانواده شباهت دارد؟

به هیچ کسی نرفته شبیه کس خاصی در خانواده نیستم.

یعنی خودت منحصر به فردی؟

بله، (می خندد) البته ته چهره ای از پدر و مادرم دارم ولی آن طوری که شبیه باشم نه.

سن تو و مسی در حال بالارفتن است. تا کی می توانی به این کار ادامه بدهی؟

فعلا قرار است با مسی جلو بروم اما بیشتر سعی کرده ام در زمینه تبلیغات و سینما کار کنم. از وقتی این اتفاق افتاد با مشورت مدیر برنامه هایم سعی کرده ایم یک جوری از این داستان استفاده کنیم که چند وقت دیگر یکهو محو نشویم. مطمئنا قرار نیست تا آخر عمر بدل مسی باشم برای همین سعی کرده ایم هوشمندانه کار کنیم.

آره، خیلی هوشمندانه بوده، چون این طور اتفاقات هیچ بعید نیست زود هم سرد شود و این آدم را نگران می کند که بعدش چی می شود؟

یک حبابی است که اگر بترکد، نگران کننده است. مردم این جور اتفاقات را معمولا سریع فراموش می کنند.

با بدل رونالدو هم ارتباط دارید؟

مدتی با هم خیلی نزدیک بودیم ولی بعد از چند وقت به دلیل مسائلی از هم دور شدیم. چیزی که در این کار مهم است این است که اگر من بدل مسی هستم دلیل نمی شود خودم را بگیرم. اتفاقی است که افتاده، فصل جدیدی است در زندگی من.

روزی چند ساعت وقت صرف می کنی که شبیه مسی می شوی؟

خیلی وقت نمی گذارم، چون همین طوری شبیه هستم. تقریبا دو هفته ای یک بار آرایشگاه می روم. فرم مو و ریش من همین طور است. بعضی اوقات هم است که مثلا مسی موهایش را یک رنگ خاصی می کند که این جا نمی شود آن را درآورد.

می گویند اگر مسی یک جام ملی بگیرد ریش هایش را می زند. آن وقت چه کار می کنی؟

خودم هم می دانم که بالاخره یک روز ریش هایش را می زند. آن موقع اتفاق به نفع من است. چون فرم چانه و صورتم کاملا شبیه است و این شباهت بیشتر معلوم می شود. الان فقط یک مقدار صورتم چاق شده که باید لاغر کنم.

موهایت یک مقدار خلوت شده.

موهایم خلوت نشده کلا کم پشت است.

اگر موهایت بریزد چی؟ چه کار می کنی؟

مدیر برنامه های مسی از برنامه این روزهای رضا می گوید

زمانی که مسی ایرانی داشت جلوی دوربین حامد خورشیدی فیگور می گرفت با نادری، مدیر برنامه های او حرف زدیم و از چند و چون زندگی رضا پرسیدیم.

برنامه آینده تان چیست؟ چطور می خواهید از بین پیشنهادها انتخاب کنید؟

ما تا الان خیلی محتاطانه عمل کرده ایم. ما برنامه ای داریم برای قبل از جام جهانی. الان کار ما ارزان تر است. دم جام جهانی وقتی فوتبال داغ می شود، می توانیم بهره برداری بهترین بکنیم و آن موقع قیمت ها قطعا بالاتر می رود.

خیلی خوب است که این طوری کنترل می کنید. تا الان چقدر درآمدزایی داشته اید؟ باید پول خوبی درآورده باشید.

در مغازه موبایل فروشی تعمیرات موبایل انجام می داد. در حال حاضر هم دانشجو است.

واکنش ها در دانشگاه چطور بوده؟

در دانشگاه مثل بقیه جاها خیلی واکنش وجود داشته. استادها اما سخت تر نمره می دهند.

روزانه چقدر زمان صرف شبیه شدن رضا به مسی می شود؟

الان کم شده اما قبلا خیلی زمان می گذاشت الان دیگر الگوبرداری هایش را کرده و رفتارش شبیه شده، البته با توجه با فضای ایران اگر خیلی هم شبیه نشود، بهتر است. این جا بعضی کانت ها این طوری است که خودت باش و چرا این قدر خودت را شبیه به مسی می کنی؟

برنامه روزانه رضا چطور است؟ از صبح تا شب چه کار می کند؟

الان صبح از ساعت هشت تا ۱۱ می رویم باشگاه انقلاب، می دویم. بعدش می رویم خانه و اگر رضا مصاحبه نداشته باشد، استراحت می کند. کلاس زبان هم چون خصوص است یک روز در میان در خانه برگزار می شود. زمانش دست خودمان است.

فوتبالش چطور است؟

 

 

 

 

 

: چهاردهمین جشن بازیگر خانه تئاتر در حالی عصر روز شنبه ۱۶ اردیبهشت‌ماه برگزار شد که از سال‌ها تلاش فردوس کاویانی بازیگر باسابقه تئاتر تجلیل به عمل آمد. چهره رنجور کاویانی که در این روزها با بیماری دست و پنجه نرم می‌کند باعث شد، فضای رسانه‌ای کشور این موضوع را بیشتر مورد توجه قرار دهد. اما به مناسبت بزرگداشت این هنرمند بازخوانی داشته‌ایم از گفت وگویی که فردوس کاویانی در سال ۹۲ با ما داشت. در این گفت و گو فردوس کاویانی و اصغر همت  به مناسبت بزرگداشت این هنرمند در سی و دومین جشنواره تئاتر فجر میهمان بودند تا درباره سال‌ها فعالیت کاویانی در عرصه هنرهای نمایشی گفت و گو کنند. گفت و گویی که طنز نهفته در کلام کاویانی را بیش از پیش مشخص می‌کند.

 شرافت کاویانی افراطی است

اصغر همت جمله جالبی را در وصف فردوس کاویانی به زبان آورد: “فردوس شرافت افراطی دارد که باید آن را کنترل کرد” در ابتدای گفت‌و‌گو با فردوس کاویانی این جمله برای من اساسا معنایی نداشت، اگرچه نظم، صداقت، بی‌ریایی و دوری از تزویر‌های رایج دنیای امروز را پیش از این در مورد فردوس کاویانی بسیار شنیده بودم. اما هرچه به پایان این گفت‌و‌گو نزدیک شدیم به صورت ملموس به این جمله اصغر همت رسیدم.

فردوس کاویانی مرد عجیبی است در میان سه ساعت صحبت هیچ‌گاه کلمه من را از زبان او نشنیدم. (البته بنا به اجبار برای تنظیم خبر مجبور شدم که برخی موارد از این کلمه استفاده کنم.) طنز عجیبی نیز در میان صحبت‌های او وجود دارد که هم‌کلامی با او ساعاتی مفرح را برای هر شنونده‌ای رقم می‌زند. اما لازم است این نکته را نیز بدانید که خجالتی بودن و بی‌ریایی‌اش گاهی کلافه‌کننده نیز می‌شود؛ اما به واقع او بزرگی در میان بزرگان هنر این سرزمین است و بیشتر بزرگی‌اش نیز از اخلاق حرفه‌ای که دارد بر می‌خیزد.

او دنیایی از خاطراتش را در این نشست صمیمانه بیان کرد که برای لحظاتی نمی‌شد نخندید و یا بهتر است بگویم ریسه نرفت. خاطراتش آنقدر جذاب هستند و در درون آن‌ها آن‌قدر از بلاهایی که بر سرش آمده با بیان شیرینش سخن گفت که بی‌محابا ما را به یاد “آقوی همساده” مجموعه تلویزیونی “کلاه قرمزی” می‌اندازد.

برای اینکه جذابیت این خاطره‌گویی‌ها که اصغر همت در این نشست لطف داشتند و به عنوان مصاحبه‌کننده همراه بودند تا با فردوس کاویانی مصاحبه کنند، کم نشود از آوردن سوال و جواب‌های رایج در گفت‌و‌گو‌ها پرهیز کردم تا بدون واسطه با فردوس کاویانی و اصغر همت روبرو باشید. البته روحیه مثال‌زدنی اصغر همت در حمایت از آن‌چه که بر تئا‌تر و نسل کاویانی‌ها رفته نیز در این گفت‌و‌گو جالب بود که می‌توان این موضوع را نیز از لحن این بزرگ تئاتری دریافت.

وقتی از کرمان کوچ کردم

از بچگی عاشق نقش بازی کردن بودم. نه اینکه توپ و فوتبال رو دوست نداشته باشم ولی وقتی تعزیه می‌دیدم فکر می‌کردم چه کار جالبی و شیفته بازی کردن شدم. یادم هست تو کرمان فقیر زیاد بود و ساعت‌ها اینها رو می‌دیدم و بعد توی خونه ادای اونها رو در می‌آوردم. تا ششم ابتدایی صبر کردم ولی متوجه شدم تئاتری که من دنبالش هستم توی تهرانه برای همین پس از اتمام دوره شش ساله ابتدایی با ترفندی به تهران آمدم. چون شنیده بودم که تئاتر تهران بهتر است. برای همین یکی دو سال در تهران در پارچه‌فروشی کار کردم.

ماجرای سفر به آلمان برای تحصیل در تئاتر

(به پیشنهاد اصغر همت کاویانی ماجرا سفر به آلمان برای تحصیل تئاتر را بازگو کرد)

در امتحان بورسیه برای اعزام به خارج شرکت کردم و پس از قبولی راهی آلمان شدم. در آن زمان برای رشته تئاتر پذیرش نمی‌دادند من به توصیه دوستم در رشته شیمی ثبت نام کردم. نخستین روزی که من به کالج رفتم به مسئول دانشگاه جریان علاقه‌ام به تئاتر را گفتم و تاکید کردم که مایلم تئاتر بخوانم. او همان لحظه با آکادمی تئاتر دانشگاه تماس گرفت و موضوع من را با پروفسوری که مسئول آکادمی تئاتر بود گفت. آن پروفسور گفت که همان لحظه به دفتر کار او بروم. رفتم. او سر کلاس بود و به دستیارش گفته بود که وقتی رسیدم بروم سر کلاس. وقتی وارد کلاس شدم این شخص خواست که در همان لحظه امتحان بدهم.

استرس گرفته بودم اما شروع کردم به بداهه بازی کردن؛ او تک تک هنرجویان را فرستاد تا در مقابلم بازی کنند. استرسم و تمام آن بداهه‌ها باعث شدم اتود جالبی از کار در بیاید و همین مسئله باعث شد پروفسور مرا پذیرفت، اما با توجه به این که ترم آغاز شده بود، مجبور بودم تا ترم بعد صبر کنم. در همان دانشگاه در کالج زبان شروع به خواندن زبان آلمانی کردم آنقدر در این کار جدی بودم که زبان آلمانی را بهتر از خود آلمان‌ها صحبت می‌کردم به همین دلیل معلم فن بیان ما به من گفت: تو خیلی خوب آلمانی صحبت می‌کنی در چه رشته‌ای می‌خواهی تحصیل کنی؟

جریان را به او هم گفتم. او که پدر و مادرش کارگردان تئاتر بودند، ماجرا را برای رییس کالج تعریف کرد و رییس دانشگاه به من گفت که چون تو خیلی خوب آلمانی صحبت می‌کنی، ما تصمیم گرفته‌ایم که تو زبان آلمانی بخوانی. بنابراین نمی‌توانی تئاتر بخوانی. از این موضوع کاملا به هم ریختم و برای همین از زبان آلمانی متنفر شدم و بدون آن که به کسی بگویم به برلین رفتم و در رشته تئاتر ثبت نام کردم. پس از مدتی نامه‌ای از برادرم رسید که خبر می‌داد مرا از دانشگاه اخراج کرده‌اند و باید خاک آلمان را ترک کنم. من خیلی ناراحت شده بودم به پلیس مراجعه کردم و اعلام کردم که در دانشگاه دیگری تحصیل می‌کنم. اما اجازه تحصیل در رشته تئاتر را به من نمی‌دادند و به اجبار باید زبان آلمانی می‌خواندم.

دزدیده شدن پول و آغاز سرنوشت نامعلوم

در برلین در “هایم” زندگی می‌کردم و یک آلمانی با من هم‌اتاقی بود. مشکلات دانشگاه مرا کلافه کرده بود. یک روز که به حمام رفتم هم اتاقی‌ام آمد و گفت من کلیدم را جا گذاشته‌ام و کلیدت را بده. من آمدم دسته کلیدم را که کلید گنجه‌ای که تمام پول و مدارکم در آن قرار داشت را جدا کنم تا به او کلید دهم. ناگهان به خودم نهیب زدم که فردوس چرا به بشریت اعتماد نمی‌کنی؟ دسته کلید را به او دادم و وقتی بازگشتم تمام پول‌های من دزیده شده بود. به پلیس مراجعه کردم و پلیس نیز او را دستگیر کرد، اما پول‌های مرا نگرفتن وقتی به این موضوع اعتراض کردم به من گفتن ما از لحاظ قانونی این فرد را دستگیر کردیم و مسئول باز پس‌گیری پول‌های تو نیستیم.

آغاز دوران بی‌پولی در آلمان و ماجرای فرش‌های دست‌باف ایرانی

دوران بی‌پولی سختی را در غربت می‌گذراندم. اما وقتی می‌خواستم از ایران بیایم برادرم دو تخته فرش به من داد که بیاورم. این فرش‌ها هم ماجرایی داشتند که در نوع خود جالب هستند. من از راه زمینی به آلمان رفتم و این فرش‌ها اسباب دردسر شده بودند. در ترکیه مجبور شدم که آن‌ها را تحویل دهم تا برای من به آلمان بفرستند. وقتی که پول مرا دزدیدند تنها امیدم به این فرش‌ها بود. از آنجایی که دزدیده شدن پول‌ها موجب شده بود من بتوانم چند ماهی بیشتر در آلمان بمانم در انتظار این فرش‌ها ماندم و وقتی که به گمرک رفتم تا فرش‌ها را بگیرم از من ۲ هزار مارک خواستن. من که پولی نداشتم مجبور شدم چند ماه سخت کار کنم تا این پول را جور کنم. وقتی این پول را با سختی زیاد توانستم در آورم و فرش‌ها را بگیرم از پسر خاله‌ام خواستم که فرش‌ها را برای من بفروشد تازه آن وقت فهمیدم که قیمت فرش‌ها ۳۷۰۰ مارک است.

کلاهبردار آلمانی که پلیس آلمان سی سال به دنبال او بود

فروختن فرش‌ها هم خودش ماجرایی بود. خریدار آلمانی فرش‌ها یک روز پس از اینکه فرش را خرید و در ازای آن چک داد به پسرخاله من مراجعه کرد و خواست که فرش‌ها را پس بدهد. او در میان همین صحبت‌ها از پسر خاله‌ام فرش‌های دیگری خواست که او نیز فرش‌های خود را به او فروخت و حتی از برخی از دیگر دوستانش نیز فرش گرفت و به این آلمانی فروخت و در ازای همه آن‌ها چند چک با یک تاریخ مشخص گرفت. پسر خاله‌ام وقتی برای وصول چک‌ها به بانک رفت، پلیس آمد و آن‌ها را دستگیر کرد و گفت این فرد خریدار یک کلاه‌بردار است که سی سال است پلیس آلمان به دنبال اوست! پس از این ماجرا تازه دوران گرفتاری‌هایم آغاز شد.

شکایت از پلیس به دادسرای آلمان

این اتفاقات باعث شد کلا من به آلمانی‌ها مشکوک شوم. وقتی موضوع نامه دانشگاه و دزدیده شدن پول‌ها را به صاحب‌خانه‌ام در برلین گفتم. او به من گفت ناراحت نباش و برو از پلیس آلمان به دادگستری آلمان شکایت کن. این کار را کردم. اما پس از مدتی نامه‌ای برای من آمد که باید ۷۲ هزار مارک برای این شکایت بپردازم. این پول مبلغ زیادی بود و من دوباره موضوع را با صاحب‌خانه‌ام در میان گذاشتم. او دوباره گفت، هیچ ناراحت نباش فردا می‌ریم اداره فقرا. همین کار را کردیم و به واسطه همین اداره‌ام به ۷۲ مارک کاهش یافت. البته در این مدت ویزای من تمدید می‌شد و من فرصت داشتم که کار کنم.

سفر به وین برای تحصیل در تئاتر

بلاهایی که در آلمان بر سر من آمد باعث شد که آلمان را به مقصد اتریش برای تحصیل در رشته تئا‌تر ترک کنم. پس از پذیرش پول زیادی نداشتم و از شانس بد یک تعطیلی سه روزه هم پیش آمد که کلا مقداری پول خرد برای من باقی مانده بود که در این سه روز فقط می‌توانستم کمی شیر و چند شیرینی بخورم. وقتی این تعطیلات تمام شد یک راست به سمت کاریابی دانشگاه رفتم؛ باورتان نمی‌شود در راه جرات نگاه کردن به قصابی سر راهم را نداشتم وقتی این گوشت و چربی‌ها را می‌دیدم هوش از سرم می‌رفت. مستقیم به کاریابی دانشگاه رفتم و گفتم فوری کار می‌خواهم.

ماجرای چهار پرس غذا در پارلمان اتریش

فردای آن روز از کاریابی داشگاه به من تلفن شد که به پارلمان اتریش بروم. من به مسئول آنجا گفتم کار می‌خواهم. نمی‌خواهم سیاست‌مدار شوم که به پارلمان برم. آن‌ها گفتند که باید برم. به پارلمان مراجعه کردم و متوجه شدم که برای کار و ظرف‌شویی من را به پارلمان معرفی کردند. آن‌ها چهارشنبه جلسه داشتن و به عنوان یک کار نیمه‌وقت می‌خواستن که من آنجا کار کنم. من هم قبول کردم. اما چشمتان روز بد نبیند. آنجا آنقدر کار بود که فرصت سر خاراندن هم نبود. بعد از شستن کلی ظرف تازه متوجه شدم ۹ صبح است و هنوز وقت غذا خوردن اعضای پارلمان نرسیده است.

دردسرتان ندهم پس از تمام شدم کار مسئول آنجا از کارم راضی بود و به من گفت هر چهارشنبه برای این کار به آنجا بروم. او بعد از توضیحات گفت بیا غذا بخوریم. من که چند روز گرسنگی کشیده بودم و از صبح نیز غذا‌های جور و واجور را دیده بودم وقتی اولین پرس غذا را به من دادن آن را نخوردم بلکه بلعیدم. مسئول آنجا گفت بازم می‌خوری؟ گفتم بله. پرس دوم را نیز مثل اولی بلعیدم. دوباره گفت می‌خوری؟ گفتم بله. آن را هم سریع خوردم. دوباره پرسید باز هم می‌خوری گفتم اگر ممکنه؟ پرس چهارم را هم به من داد ولی گفت دیگر نمی‌خواهد از چهارشنبه دیگر بیایی.

باز شدن دانشگاه تئاتر در ایران و بازگشت از اتریش

در اتریش هم روزگار خوبی را نمی‌گذارندم. به اجبار در یک لاستیک فروشی کار می کردم و فرصتی برای درس خواندن نداشتم. در وین هم در “هایم” زندگی می‌کردم. یک روز در هایم یکی از دوستانی که برادر داریوش آشوری مترجم بود را دیدم. با این دوست سر کلاس‌های حمید سمندریان آشنا شده بودم از او سراغ ایران را گرفتم. او گفت که از زمانی که تو رفتی در ایران دو دانشگاه تئاتر باز شده همین موضوع من را هوایی کرد تا به ایران باز گردم و در ایران ادامه تحصیل بدهم.

خاطرات مشترک کاویانی و همت در تئاتر

(در ادامه گفت وگو کاویانی و همت به مرور خاطرات مشترک خود در تئاتر پرداختند. این دو برای اولین بار در نمایش “جزیره” نوشته آثول فوگارد به کارگردانی رضا رادمنش با هم به ایفای نقش پرداختند.)

روایت نخست: اصغر همت

در زمان بازبینی این نمایش از ما خواسته شد تا جمله‌ای از نمایشنامه را حذف کنیم ما خیلی دنبال یک جمله جایگزین گشتیم. اتفاقا همان شب من به همراه رضا رادمنش در خانه آقای بهرام بیضایی بودم و وقتی این مسئله را با او در میان گذاشتیم با حضور ذهنی مثال زدنی که آقای بیضایی دارد یک جمله جایگزین پیشنهاد داد و ما خیلی خوشحال شدیم. این نمایش در سالن چهارسو اجرا شد و در یکی از شب‌ها در حال اجرا نمی‌دانم بر اساس شیطنت یا فراموشی جمله‌ای را گفتم که نباید می‌گفتم. بعد از این جمله من باید پتویی را روی سر خود می‌کشیدم و یکی از بهترین لحظه‌های نمایش با بازی زیبای فردوس اجرا می‌شد. همان طور که پتو بر سر داشتم متوجه شدم فردوس دیالوگ‌هایش را نمی‌گوید. نمی‌دانستم چه اتفاقی افتاده است. من هم در زیر پتو نمی‌دانستم که مشکل چیست. پس از سکوتی طولانی که البته با حال و هوای نمایش هم سنخیت داشت او باقی جمله‌اش را گفت. پس از اجرا و در پشت صحنه فردوس با آن حساسیت فوق‌العاده ای که دارد به من گفت: چرا این جمله را گفتی؟

این جمله من با روحیه خاصی که فردوس دارد باعث شده بود که او ذهنش درگیر شود که مبادا در سالن کسی باشد و برای نمایش مشکلی پیش بیاید، برای همین دیالوگ را فراموش کرده بود. او در آن لحظات سکوت دوباره نمایشنامه را در ذهنش مرور کرده بود تا به آن جمله رسیده بود و دوباره به همان جمله رسید و ادامه داد. این نوع حساسیت‌ها و ویژگی‌ها، ویژه امثال فردوس کاویانی است و من در زنده یاد مهدی فتحی هم این روحیه را سراغ داشتم.

روایت دوم: فردوس کاویانی

نمایش “جزیره” با استقبال خوبی روبرو شده بود و بیشتر شب‌ها تماشاگر تا داخل صحنه هم می‌آمد. من در بخشی از نمایش “جزیره” سیگاری بر لب می‌گذاشتم و با قوطی کبریت بازی می‌کردم. طبق میزانسن نباید کبریت روشن می‌شد. یک شب در اجرا دقیقا در کنار من تماشاگری نشسته بود که وقتی کبریت روشن نشد، به یک‌باره برای من فدک زد و من هم اول نمی‌دانستم چه کنم ولی تصمیم گرفتم تا سیگار را روشن کنم و با آن بازی کردم.

اداره تئاتر و حضور پیتر بروک

کارم را در تئاتر از اداره تئاتر آغاز کردم. در آن زمان نمایشی را با نام “تابستان یا قصه دراماتیک در شش شب و شش روز” نوشته ون کارتر و به کارگردانی زنده‌یاد رضا کرم رضایی در خانه نمایش تمرین می‌کردیم. نمی‌دانم تاثیر از کجا بود، ولی در آن دوران بچه‌ها تئاتر بال و پر نمی‌گرفتند. چون مسوولین به تئاتر اهمیت نمی‌دادند. به عنوان مثال اداره تئاتر طوری رفتار می‌‍کرد که بچه‌ها در همان تئاتر متداول باقی بمانند و خلاقیتی ایجاد نشود. در همین نمایش، کرم رضایی تصمیم گرفت که پیش از اجرا یک نمایشنامه‌خوانی برگزار کند. روز موعد تماشاگران زیادی برای تماشا به سالن آمده بودند.

اما بیشتر آن‌ها در طول نمایش به تدریج رفتند و من که نگاه غم‌انگیز کرم رضایی را می‌دیدم باخودم فکر کردم که یعنی این نمایشنامه‌خوانی ارزش آن را نداشت که آن‌ها تا آخر آن را دنبال کنند؟ با این حال ما در این نمایش به شکل کارگاهی و کمدی دلارته گونه به خلاقیت نزدیک شدیم. من نخستین بار در همین نمایش با آربی آوانسیان آشنا شدم. او همراه با پیتر بروک برای دیدن نمایش ما آمده بودند. پیتر بروک پس از دیدن نمایش گفت: شما شرقی‌ها خیلی بیشتر از ما این نوع نمایش‌ها را می‌شناسید و آن را لمس کرده‌اید. من اجراهای گوناگونی از این نمایش را دیده‌ام و بهترینش اجرای شما بوده است.

این نمایش دومین نمایشی بود که پس از تاسیس خانه نمایش در آن جا به روی صحنه می‌رفت. با این حال برای همه نمایش‌ها تبلیغات می‌شد، اما برای نمایش ما هیچ تبلیغی نمی‌شد. همچنین کارشکنی‌هایی هم در اداره تئاتر صورت می‌گرفت که به همین دلیل من ترجیح دادم در آنجا نمانم و به کارگاه نمایش رفتم.

کارگاه نمایش

در کارگاه نمایش صبح وارد سالن می‌شدیم و شب آنجا را ترک می کردیم. یا صبح برای تمرین به سالن می آمدیم و حدود ساعت یک یا دو می رفتیم و دوباره ساعت پنج برمی گشتیم و برای اجرا آماده می شدیم. به عبارتی بیشتر با هم بودیم. همه کارها هم از جمله بلیت فروشی و راهنمایی تماشاگران و گریم و … به وسیله خود اعضای گروه انجام می‌شد. حتی برخی اوقات بچه‌ها در همان محل تمرین می‌خوابیدند. همین امر باعث می‌شد که به جز روزهای شنبه در سایر روزهای سال ما روی صحنه بودیم. خود من سال‌ها غروب خورشید را ندیده بودم. چون همیشه در زمان غروب در داخل سالن بودم. همیشه پیش از تمرین کمی تمرکز و سپس بدن و بیان خود را گرم می‌کردیم و پس از آن آماده و کوک شده به روی صحنه می رفتیم.

آربی آوانسیان

وقتی من به کارگاه نمایش رفتم، عضو گروه آربی آوانسیان شدم. نحوه کار کردن با آربی گذشته از این که ما صبح پس از تمرین بدن و بیان صندلی نداشتیم و روی زمین می‌نشستیم و تمرین می‌کردیم، اینگونه بود که در تمرین‌ها هرکسی می‌توانست هر نقشی را که می‌خواهد بگیرد. یک بار پرویز پورحسینی و زاهد هر دو با هم نقش کالیگولا را خواندند و پس از تمرین آوانسیان تصمیم گرفت که نمایش کالیگولا را با دو نفر اجرا کنند. یادم هست که یکی از صحنه‌ها با وجود تمرین زیاد درست اجرا نمی‌شد. یک روز در زمان استراحت پیشنهاد کردم که خنده‌های هیستریک داشته باشیم.

وقتی آن را تمرین کردیم، آوانسیان هم پسندید و قرار بر این شد که آن صحنه به همین شکل اجرا شود. منظورم این است که در آن دوران همه میزانسن‌ها در تمرین‌های بازیگران خلق می‌شد. حتی یادم هست یک بار ما تا صحنه سوم تمرین کرده بودیم و هنوز به صحنه چهارم نرسیده بودیم. آربی آن روز از ما خواست که صحنه چهارم را هم بدون تمرین اجرا کنیم. آنقدر تمرکز بچه‌ها بالا بود و خوب شخصت‌ها را درک کرده بودند که صحنه چهارم را هم تا آخر بازی کردند و این صحنه بدون تمرین پیدا شد. گروه‌هایی می‌توانند به این شکل و به صورت کارگاهی کار کنند که هم‌نفس باشند و یکدیگر را کوک کنند.

نمایش “پیرمرد مضحک”

(اصغر همت از نمایش “پیرمرد مضحک” به عنوان یکی از بهترین بازی‌های فردوس کاویانی یاد کرد و از او خواست خاطرات این نمایش را بازگو کند.)

نمایش “پیرمرد مضحک” داستان مردی بود که در زمان پیری خود را محاکمه می‌کرد. او مجسمه‌هایی را دور تا دورش چیده بود و با آن‌ها دادگاهی برای محاکمه خودش ترتیب داد. یادم هست در این نمایش که بیش از دو ساعت بود ما یک مجسمه از سوسن تسلیمی ساختیم و به عنوان رئیس دادگاه گذاشتیم. در طول بخش اول نمایش این مجسمه حضور داشت و بعد از انتراکت سوسن تسلیمی جای مجسمه می‌نشست و بعد از دقایقی این مجسمه می‌خندید و تکان می‌خورد. این موضوع بسیاری از تماشاگران را شک می‌کرد.

“پیرمرد مضحک” ضبط نشد

(کاویانی در پاسخ به همت در زمینه ضبط ویدیویی نمایش “پیرمرد مضحک” توضیح داد)

متاسفانه “پیرمرد مضحک” را ضبط نکردیم و این موضوع به دلیل کوتاهی خود ماست. چون ما در آن دوران دوربین را قبول نداشتیم و معتقد بودیم که تئاتر باید زنده اجرا شود و تماشاگر با مونتاژ خودش آن را ببیند. بنابراین نمی‌توان تئاتر را به دوربین منتقل کرد. همین اعتقاد باعث شد که ما این نمایش را ضبط نکنیم و امروز هیچ نسخه‌ای از آن در دست نباشد.

کارگردانی کاویانی

نمایش “مرگ تصادفی یک آنارشیست” از داریوفو را در سال شصت کارگردانی کردم. نقش یک آن نمایش را زنده‌یاد رضا ژیان بازی می‌کرد. نمایش ما در زمان بازبینی با سانسور مواجه شد و پیش از آن که به اجرا برسیم ماجرای هفتم تیر رخ داد و اجرای نمایش ما به دلیل هماهنگی اتفاقاتی که در نمایش می‌افتاد و ماجرای هفتم تیر غیرممکن برای اجرا تشخیص داده شد. آقای فخرالدین انوار در آن دوران همزمان رییس تئاتر شهر و رییس تلویزیون بود. با توجه به این که نمایش اجرا نشد من پیشنهاد کردم که ضبط تلویزیونی داشته باشیم و به بهانه ضبط حقوق گروه پرداخت شود. نمایش ضبط شد. قرار بود که از تلویزیون پخش شود، اما دوباره ماجرایی در کشور پیش آمد که مانع شد. یادم هست که چهار بار این اتفاق افتاد. تا آن که چهارمین باری که قرار بود نمایش ما از تلویزیون پخش شود، آیت الله دستغیب ترور شد و دوباره پخش نمایش به تعویق افتاد. این نمایش تا امروز پخش نشده است. اما در آرشیو تلویزیون موجود است. نمایش دیگری را هم با نام “انسان، حیوان، تقوا” به شکل کمدی دلارته کارگردانی کرده‌ام.

ماجرای گول زدن رضا ژیان

در سال هفتاد دوباره من نمایش “مرگ تصادفی یک آنارشیست” را کارگردانی کردم و در تالار چهارسو به روی صحنه بردم. چند اجرای نخست این نمایش را با همان گروه قدیم اجرا کردیم. باز هم رضا ژیان نقش اول بود و با توجه به این که نقش سختی داشت و نمایش در ماه رمضان اجرا می‌شد، اجرا برای رضا سخت بود. من به او گفتم یک شب تو اجرا کن و یک شب خودم که به هر تو فشار نیاید. او هم پذیرفت. اجرای اول را ژیان به روی صحنه رفت. شب دوم وقتی به سالن آمدیم به او گفتم: رضا! من لباس عوض کنم یا خودت اجرا می‌کنی؟ فکر می‌کنم تو نمایش را خیلی خوب اجرا می‌کنی. البته طوری بیان کردم که او خودش اجرا کند. موفق هم شدم و همین منوال تا پایان نمایش ادامه داشت و در همه اجراها او به روی صحنه رفت.

خاطره مشترک از زبان همت

(اصغر همت اجرای نمایش “آهسته با گل سرخ” را به همراه کاویانی یادآوری کرد )

یک بار هم یادم هست که در زمان بمباران گفتند شهر مشهد آرام است. ما هم نمایش “آهسته با گل سرخ” را با گروه و به همراه فردوس برای اجرا به مشهد بردیم. یک شب اجرا کردیم و در شب دوم اجرا به چشم خودم عده‌ای چماق‌دار را دیدم که برای تعطیل کردن اجرا آمده بودند و نمایش را به تعطیلی کشاندند. البته در حال حاضر آنها تغییر عقیده داده‌اند. روزنامه خراسان هم نوشته بود که در مشهد، یعنی جایی که متعلق به شهید است، زن نباید به روی صحنه نمایش اجرا کند. البته امروز آن را کتمان می‌کنند. اما در آن دوران تنها جرم ما همین بود. در آن نمایش فردوس نقش عموی مرا بازی می کرد که برخلاف خودش عموی نامهربانی بود.

کاویانی از “پلکان” می‌گوید

در این نمایش در تاریکی صحنه و در هنگام جا به جایی دکور باید گریم من تغییر می‌کرد و پیرتر می‌شدم، لباسم هم به سرعت عوض می‌شد و فرصت چک کردن نداشتم. یک بار زمانی که صحنه بعد آغاز شد و من به سوی تماشاگر برگشتم تماشاگران خندیدند. تعجب کردم اما دلیل را متوجه نشدم. از بالکن هم چند نفر از اعضای گروه علامت می‌دادند. از سمت راست و چپ صحنه هم تماشاگران به من اشاره می‌کردند. من باز هم متوجه نشدم. تا این که هرمز سیرتی که نقش دیگری در نمایش داشت روی صحنه گفت: قربان! زیپ شلوارتان باز است.

من تازه متوجه شدم و رو به تماشاگر زیپم را بستم. البته رو به تماشاگر این کار کردم چون در تئاتر معتقدیم که بازیگر نباید تماشاگر را ببیند و باید فرض کند که دیوار چهارم صحنه در آن طرف است. من هم رو به دیوار این کار را کردم. اتفاقا در همان شب در جابه جایی بعدی و در تاریکی زانوی من محکم به لبه دکور خورد و در صحنه بعد وقتی روی صندلی نشسته بودم صدای چکه‌ای را روی کفشم احساس کردم، متوجه شدم که خونریزی شدیدی دارم. از خدا خواستم که بتوانم نمایش را تمام کنم و خدا هم اجابت کرد و من پس از پایان نمایش زانویم را درمان کردم.

نگاه همت به کاویانی

استانیسلاوسکی به شدت بر اخلاق تئاتری تاکید داشت. استاد ما دکتر محمد کوثر معتقد بود که تئاتر تنها زمانی می‌تواند تعطیل باشد که جنازه بازیگر را جلوی در سالن بگذارند. زمانی که می‌خواهیم از فردوس کاویانی صحبت کنیم نمی‌توانیم از نظم او بگذریم. به نظر من شرافت تئاتری کاویانی در حد افراط است. یعنی باید فردوس کاویانی یا کسانی با چنین روحیه‌ای را مهار کرد که موضوع را در زمان‌هایی که هیچ چیز جدی گرفته نمی‌شود، جدی نگیرند. یک انسان چقدر می‌تواند شریف و منضبظ و وفادار به عرصه‌ای باشد که خود را وابسته به آن می‌داند؟! فردوس کاویانی برای این قدر و منزلتی که امروز دارد زحمت کشیده و آن را به دست آورده است.

او از جمله بازیگرانی است که مسایل تکنیکی تئاتر را به طور کامل می‌داند، حس فوق‌العاده‌ای دارد و بر بدن و بیانش مسلط است. حال امروز در شرایطی که تئاتر حتی به او لطمه جسمی و روحی زده است از او تجلیل می‌شود. اما آیا خودش از شرایطی که در تئاتر دارد راضی است؟ تئاتر باید او را زنده کند و برایش لذت‌بخش باشد. چرا این لذت را از او گرفته‌اند؟ من به جرات می‌گویم که اگر او مانند دوران جوانی همه روزهای سال را در تئاتر می‌گذراند و غروب خورشید را نمی‌دید، اکنون ما با فردوس دیگری و از نظر روحی و جسمی به مراتب سلامت‌تر از آنچه امروز هست روبه رو بودیم.

خارج از صحنه تئاتر

(فردوس کاویانی چند بار در طول زندگی‌اش در زمینه خرید زمین و ساخت خانه برای هنرمندان تلاش کرده است و همت آن را یادآوری می‌کند.)

آیا ارزش هنرمند ما این است که پس از یک عمر تلاش اجاره‌نشین باشد؟ نکته‌ای که همیشه مرا ناراحت می‌کند این است که یکی از دلایلی که باعث شد حال فردوس کاویانی خوب نباشد، تلاشی بود که او انجام داد تا چند نفر صاحب‌ خانه و زمین شوند. او به جای آن که روی صحنه بازی کند با دل رئوفی که دارد خواست برای چند نفر سرپناه فراهم کند و در این راه بلایی نبود که سر او نیاید. چرا باید چنین باشد؟ همین موضوع سلامتی او را تهدید کرد و باعث شد تا امروز حال خوشی نداشته باشد.

مقایسه تئاتر امروز با تئاتر سال‌های پیش

پرده نخست: کاویانی

تئاتر امروز با تئاتر دوره جوانی ما بسیار متفاوت است. در آن دوران گروه‌های ویژه تئاتر در اداره تئاتر یا کارگاه نمایش یا واحد نمایش تلویزیون بودند. این گروه‌ها به طور مرتب تئاتر کار می‌کردند. به عنوان مثال خود ما هیچ‌گاه بیکار نبودیم و حتی گاهی شاید ۱۰ نمایش را به صورت رپرتوار اجرا می‌کردیم. یعنی تئاتر هیچ‌گاه تعطیل نمی‌شد. ولی این روزها گروه‌ها از هم پاشیده‌اند و نمی‌توانند دور هم جمع شوند. اعتمادی هم میان اعضای گروه‌ها نیست. چون اگر فیلم یا سریالی در زمان تمرین به هرکدام از اعضای گروه پیشنهاد شود، آنها تمرین و تئاتر را رها کرده و می‌روند. به طور کلی هرچه می‌گذرد، کار تئاتر سخت‌تر می‌شود.

پرده دوم: همت

الان با توجه به مشکلاتی که به ویژه از نظر اقتصادی در زندگی‌ها ایجاد شده، این رفتارها ناگزیر است. در آن دوران هر کسی با دستمزد اندک امورات خود را می‌گذراند و پای خیلی چیزها در تئاتر می‌ایستاد. به عبارت دیگر بزرگترین مشکل ما در تئاتر امروز، نبود امنیت و به ویژه از نظر مالی است. همین امر باعث شده که نسل ما از جمله آقایان کاویانی، پورصمیمی، پورحسینی و دیگران در تئاتر کمتر دیده شوند. فراموش نکنیم که خانه ما تئاتر است، اما متاسفانه این امنیت وجود ندارد. حتی اگر امروز هنوز تئاتری هرچند به شکل نصفه و نیمه وجود دارد، آن هم به دلیل تلاش ماست.

اعتبار ما از تئاتر است و حتی اگر امروز تلویزیون یا سینما به ما توجه دارد به این دلیل است که ما از تئاتر آمده‌ایم. اما خود تئاتر به ما توجهی ندارد همه اینها به این موضوع بازمی‌گردد که ما در آن بالاها کسانی را نداریم که اهمیت تئاتر را بشناسند. حتی کسانی را که برای ما تعیین می‌کنند از این حوزه نیستند. در حوزه تئاتر تفوق تعهد بر تخصص جواب نداده است. یعنی اهمیت دادن به تعهد بیش از تخصص. یک متخصص می‌تواند متعهد باشد، اما یک متعهد در زمینه هنر هرگز نمی‌تواند متخصص باشد. بنابراین به نظر من در زمینه هنر این تفوق باید به تخصص داده شود. این مشکل گریبان‌گیر تئاتر امروز ماست.

تئاتر بی‌رمق امروز این تعداد نمایش و هنرمند نمایشی در توان تئاتر کشور ما نیست. یعنی تئاتر جاری ما نیست که این همه نیرو را گرد آورده است بلکه این نیروها تنها به دلیل همان به اصطلاح عشق به تئاتر در این عرصه مانده‌اند. هرچند که به نظر من این اصطلاح هم جای بحث دارد. این یعنی از خود گذشتگی تئاتری‌ها. امروز تئاتر ما هست چون نمی‌شود که نباشد. اما بودن در این وضعیت به نوعی برابر با نبودن است. وضعیت تئاتر امروز درست مانند کسی است که در حالت احتضار است. هر چه هم که او را با اکسیژن و دارو زنده نگه داریم نفس می‌کشد، اما به محض قطع شدن دارو یا اکسیژن می‌میرد. تئاتر ما هم سال‌های سال است که در همین حال است و ما تنها دل خوش کرده‌ایم که قلبش می زند. در حالی که هیچ روحی در این کالبد وجود ندارد. ما نیازمند درانداختن طرحی نو هستیم. باید از بیخ و بن تئاتر را پی ریزی کنیم.

درد دل برخی مدیران تئاتری حسن نظر وجود دارند. اما این امر تئاتر را درمان نمی‌کند. تئاتر از سرچشمه دچار گرفتگی است. اهمیت تئاتر، این هنر جادویی و قدسی و انسان ساز بر مسوولین روشن نیست و تا زمانی که چنین است هیچ اتفاقی جز گذران برای تئاتر ما نخواهد افتاد.

اما آقای کاویانی که یکی از شریف‌ترین و منضبط‌ترین و یکی از جدی‌ترین هنرمندانی است که عمر خود را در راه تئاتر صرف کرده است، چند سال است که در تئاتر مابه شکل جدی نیست و چرا نیست؟ هنوز هم زمانی که من به یاد نمایش “پیرمرد مضحک” می افتم مو بر بدنم راست می‌شود. این تجلیل برای خالی نبودن عریضه است. آقای مسعودی در تئاتر خرم آباد کجاست؟ تنها در گوشه‌ای نشسته و شعر می‌سراید. در حالی که تئاتر نباید فرصت شعر گفتن را به او می‌داد. او ناگزیر به قلم پناه برده است. محمود استادمحمد رفت. خیلی‌های دیگر هم یا رفته و یا می‌روند. نسل ما کو؟ چرا پیوندی که باید بین نسل ما و نسل امروز باید باشد وجود ندارد؟ سیاستی که درباره تئاتر اعمال شده نادرست بوده و نادرست اعمال شده است.

تغییر استانداردها

(کاویانی به دلیل کم‌کاری اش در این روزها اینگونه اشاره کرد)

در حال حاضر همه چیز عوض شده است. به عنوان نمونه یک سریال سیزده قسمتی دست کم شش یا هفت ماه فیلمبرداری نیاز دارد. اما این روزها می‌خواهند که همه سریال را ظرف دو ماه فیلمبرداری کنند. این موضوع فشار بسیار زیادی را به بازیگر وارد کرده و او را فرسوده می‌کند. حتی فرصتی برای حفظ کردن دیالوگ‌ها نیست چه برسد به خلاقیت در بازی. خود من در چنین سریال‌هایی بازی کرده و انرژی زیادی از دست داده‌ام. یکی از دلایلی که در سال‌های اخیر هیچ کاری را نپذیرفته‌ام همین است.

ایجاد ارتباط، رمز موفقیت تئاتر

(همت بر مشکل ایجاد ارتباط در تئاتر امروز تاکید کرد)

یکی از مهمترین موضوعات تئاتر “ایجاد ارتباط” است که بزرگترین ارتباط میان صحنه و تماشاگر روی می‌دهد. مهمتر از آن ارتباط میان اعضای گروه و شناخت آنها از یکدیگر است. اعضای گروه باید ریتم یکدیگر را بشناسند. این ارتباط در آن دوران به دلیل بودن اعضای گروه با یکدیگر ایجاد می‌شد. حتی ما در دوران دانشجویی درس اصلی را از استاد زمانی فرا می‌گرفتیم که در گروه‌های دانشجویی بودیم. چون تنها دوساعت در کلاس حاضر می‌شدیم و در مقابل چندین ساعت در گروه بودیم و به نوعی می‌توان گفت که همیشه با هم بودیم.

کاویانی و جمله پایانی

در هر صورت هر کاری که کرده‌ام برای همین کشور و برای مردم این کشور بوده است و امروز خوشحالم کمی به این زحمات توجه شود.

خبرگزاری ایبنا: میرزا جبار عسگرزاده معروف به جبار باغچه‌بان در سال ۱۲۶۴ در ایروان پایتخت کنونی جمهوری ارمنستان چشم به جهان گشود. جدش از مردم تبریز  یا ارومیه بود. وی ابتدا در تبریز کودکستانی را تحت عنوان «باغچه اطفال» دایر کرد و به همین دلیل خود را باغچه‌بان نامید.

باغچه‌بان مدرسه ناشنوایان را در سال ۱۳۰۳ با وجود مخالفت‌های بسیار از جمله مخالفت دکتر محسنی، رئیس فرهنگ وقت در تبریز دایر کرد. این کلاس در کنار باغچه اطفال باغچه‌بان در کوچه انجمن در ساختمان معروف به عمارت انجمن تأسیس شد.

وی از سال ۱۳۰۷ خورشیدی با وجود دشواری‌های وسیع چاپ و کلیشه، چاپ کتاب‌های ویژه کودکان را با نقاشی‌هایی که خود می‌کشید آغاز کرد. یکی از کتاب‌های وی با عنوان «بابا برفی» از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده و شورای جهانی کتاب کودک آن‌را به عنوان بهترین کتاب کودک انتخاب کرد.

باغچه‌بان در سال ۱۳۱۲ خورشیدی به تهران آمد و دبستان کرولال ها را تأسیس کرد. وی همچنین در سال ۱۳۱۲ دستگاهی اختراع کرد که کرولال‌ها از طریق دندان و حس استخوانی قادر به شنیدن می‌شدند. این دستگاه پس از تکمیل شدن به نام «تلفن گنگ» در اداره ثبت اختراعات به ثبت رسید.

میرزا جبار عسگرزاده در سال ۱۳۲۲ جمعیتی به نام جمعیت حمایت از کودکان کرولال تأسیس کرد. وی در سال ۱۳۲۳ برای مجله‌ای به نام سخن تقاضای امتیاز کرد، اما چون پیش از این امتیاز مجله‌ای به همین نام صادر شده بود ، امتیاز مجله زبان به نام او صادر شد و نخستین شماره آن در اول بهمن ۱۳۲۳ خورشیدی به چاپ رسید.

وی چون به صحت روش خود ایمان داشت در سال ۱۳۱۱ در شیراز «بازیچه الفبا» را ساخت و در تهران آن‌را از طریق نوشتن کتاب‌های «دستور تعلیم الفبا»، «الفبای سربازان»، «الفبای خودآموز برای سالمندان» و «اسرار تعلیم و تربیت یا اُصول تعلیم الفبا» به تکامل رساند که از عوامل مهم گسترش آموزش و پرورش به سبک نوین در ایران محسوب می‌شود و با وجود گذشت سال‌ها همچنان به عنوان مترقی‌ترین روش آموزشی در مدارس به‌ویژه کلاس‌های نهضت سواد‌آموزی و آموزش در مقطع دبستان در سراسر کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
 
ادامه مسیر علم به روش باغچه‌بان

در دبستان‌های ما، متدی در کار نیست و اغلب از آموزگاران از چگونگی انجام کار خود بی‌خبر هستند و نمی‌دانند کاری که می‌کنند ، صحیح است یا نیست و آنچه در کار است بی‌اُصولی و سلیقه کورکورانه اشخاص است که موجب عدم رضایت مردم و مدیران مدارس و روسای دوائر فرهنگ و بالاخره خود وزارت فرهنگ می‌گردد.»
 
باغچه‌بان در ادامه این مقاله نوشته است: «من با همه گرفتاریهایی که دارم، محض مبارزه با این بی‌اصولی‌ها به نوشتن این مقالات مبادرت کرده‌ام و امیدوارم با نشان دادن مأخذهای قوانین علمی و طبیعی متد خود و طرز تطبیق این قوانین در تدریس الفبا ، بتوانم به علاقمندان تعالیم ابتدایی راه صحیح را نشان دهم. ….. اگر در دبستانها متد و اصول صحیحی در کار بود و از اجرای صحیح قوانین آموزش ممانعت نمی‌شد ، کودک نَه فقط در دبستان رفوزه نمی‌شد بلکه نوشتن و خواندن را بدون حس رنج مانند زبان محیط خود به طور خودیاب می‌آموخت.  پس متد تدریس عبارت از ارائه آن عمل صحیحی است که موجبات خودیابی و خودآموزی کودکان را فراهم می‌سازد.»
 
از انتشار نشریات فکاهی تا اختراع تلفن گُنگ

انتشار نشریات فکاهی، روش جدید برای آموزش الفبا، پایه‌گذاری ادبیات نمایشی کودکان، آغاز تعلیم به کودکان کرولال، الفبای گویای باغچه‌بان، تأسیس نخستین کودکستان در شیراز، تألیف نخستین نمایشنامه ویژه کودکان ایران، پایه‌گذاری آموزش ناشنوایان در ایران، اختراع تلفن گنگ یا گوشی استخوانی، روش شفاهی در تعلیم ناشنوایان، آموزش روش حساب ذهنی به ناشنوایان، گاهنجار (گاه‌نما) وسیله‌ای برای نشان دادن پستی و بلندی‌های اقیانوس‌ها روی نقشه به کودکان و الفبای گویا از جمله مهم‌ترین ابتکارات علمی جبار باغچه‌بان است.
 
میرزا جبار عسکرزاده (باغچه‌بان) در روز چهارم آذرماه ۱۳۴۵ در سن ۸۱ سالگی چشم از جهان فروبست.

 آثار ماندگار از پدر ناشنوایان ایران

•  – «برنامه کار آموزگار» سال ۱۳۰۲
• – «الفبای آسان» سال ۱۳۰۳
• – «الفبای دستی مخصوص ناشنوایان» سال ۱۳۰۳
• – «خانم خزوک» سال ۱۳۰۷
• – «زندگی کودکان» سال ۱۳۰۸
• – «گرگ و چوپان» سال ۱۳۰۸
• – «پیر و ترب» سال ۱۳۱۱
• – «بازیچه دانش» سال ۱۳۱۱
• – «دستور تعلیم الفبا» سال ۱۳۱۴
• – «تهران، دبستان ناشنوایان» سال ۱۳۱۹
• – «علم آموزش برای دانشسراها» سال ۱۳۲۰
• – «بادکنک» سال ۱۳۲۴
• – «الفبای خودآموز برای سالمندان» سال ۱۳۲۶
• – «پروانه‌نین کتابی» سال ۱۳۲۶
• – «الفبا» سال ۱۳۲۷
• -‌ «اسرار تعلیم و تربیت یا اصول تعلیم الفبا» سال ۱۳۲۷
• – «الفبای گویا» سال ۱۳۲۹
• – «برنامه یک‌ساله» سال ۱۳۲۹
• – «کتاب اول ابتدایی» سال ۱۳۳۰
• – «حساب» سال ۱۳۳۴
• – «کتاب اول ابتدایی» سال ۱۳۳۵
• – «آدمی اصیل و مقیاس واحد آدمی» سال ۱۳۳۶
• – «درخت مروارید» سال ۱۳۳۷
• – «خیام آذری» سال ۱۳۳۷
• – «رباعیات باغچه‌بان» سال ۱۳۳۷
• – «روش آموزش کر و لال‌ها» سال ۱۳۴۳
• – «من هم در دنیا آرزو دارم» سال ۱۳۴۵
• – «بابا برفی» سال ۱۳۴۶
• – «عروسان کوه» سال ۱۳۴۷
• – «زندگینامه باغچه‌بان به قلم خودش» سال ۱۳۵۶
• – «شب به سر رسید» سال ۱۳۷۳
• – «کبوتر من» سال  ۱۳۷۳

در دنیای هالیوود، افراد و چهره های سرشناس زیادی حضور دارند. آن ها دارای ثروت هنگفتی هستند و زندگی راحتی را تجربه می کنند. حضور در فیلم های مختلف و ارتباط با یکدیگر، باعث می شود که بازیگران و خوانندگان مشهور با یکدیگر ازدواج کنند. البته این گونه پیوندها معمولا چندان مستحکم نیست و خیلی زود به جدایی و طلاق می انجامد.

با این حال، زوج هایی نیز وجود دارند که توانسته اند زندگی خود را برای سال ها با همسرشان بگذرانند و روزهای خوبی را تجربه نمایند. ما در این مقاله قصد داریم ۳۱ مورد از موفق ترین روابط میان چهره های سرشناس و بازیگران هالیوود را به شما نشان دهیم.

لیسا کودرو و میشل استرن؛ ۲۴ سال

کودرو در سال ۱۹۹۵ با میشل استرن ازدواج کرد، اما آن ها ۸ سال قبل یکدیگر را دیده بودند. آن ها پس از دیدار در تولد یکی از دوستانشان، با یکدیگر نامزد کردند و بعد نیز باقی ماجرا رخ داد.

کودرو در رابطه با زندگی اش می گوید: “هنگامی که من و میشل تصمیم گرفتیم با یکدیگر ازدواج کنیم، می دانستیم که نمی توانیم از دوست داشتن هم تا ابد اطمینان حاصل نماییم، اما مطمئن بودیم که همراه هم با مشکلات پیش رو مواجه خواهیم شد. ما به ازدواج خود متعهد هستیم. بعد از این همه مدت، یک پیوند ایجاد می شود و عشق معنای دیگری پیدا می کند.”

---

سارا جسیکا پارکر و متیو برودریک؛ ۲۶ سال

این زوج در سال ۱۹۹۱ میلادی توسط برادر خانم پارکر با هم آشنا شدند. ازدواج آن ها سال ۱۹۹۷ شکل گرفت و حاصل آن اکنون سه فرزند است. آن ها معمولا چیزی از روابط خود بروز نمی دهند، با این حال آقای برودریک اظهار داشته که «برقراری ارتباط» کلید موفقیت زندگی اش است.

---

دیوید بویی و آیمان؛ ۲۶ سال

دیوید بویی خواننده سرشناس و فقید، همسرش را در سال ۱۹۹۰ ملاقات کرد و در همان نگاه اول به او علاقه مند شد. آیمان در این رابطه می گوید: “من نمی خواستم با شخصی مانند او وارد رابطه شوم. همیشه می گفتم که به دیوید جونز واقعی (نام اصلی دیوید بویی) علاقه دارم. من به زندگی هنری دیوید بویی علاقه نداشتم. دیوید تنها یک شخصیت و خواننده بود. مردی که من ملاقات کردم، دیوید جونز بود.”

---

اسنوپ داگ و شانت تیلور؛ ۲۸ سال

آن ها اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی یکدیگر را ملاقات کردند. کار این زوج در سال ۲۰۰۴ به طلاق کشیده شد، اما اسنوپ و همسرش سال ۲۰۰۸ بار دیگر ازدواج نمودند. اسنوپ داگ در رابطه با زندگی اش اظهار داشته:

“من آشفتگی و آزاری که در مسیر کسب موفقیت هایم به همسرم رسید را درک کردم. من متوجه نبودم که با او چگونه رفتار می کنم و چطور او را آزار داده ام. من داشتم به خودم خیانت می کردم. تا زمانی که متوجه شدم باید این زن که مرا دوست داشته و از فرزندانم نگهداری کرده را دوست بدارم و زندگی ام را در اولویت قرار داده و موسیقی و تجارتم را مسئله دوم خود بدانم.”

---

کایرا سجویک و کوین بیکن؛ ۲۸ سال

آن ها یکدیگر را در فیلم «Lemon Sky» ملاقات کردند و مدت کوتاهی پس از آن نیز ازدواج نمودند. البته در صحبت های اخیر این زوج فاش شده که هنگامی که کایرا ۱۲ سال داشته، نخستین دیدار شکل گرفته است. آقای بیکن اظهار داشته که تنها یک بار عصر هنگام برنامه اجرا کرده و آن هم زمان ملاقات با همسرش بوده است.

“دختر کوچکی در آن جا حضور داشت و نمایش را دیده بود. برادرش به او گفت که تو بازیگر مرد را دوست داشتی، برو و این را به او اطلاع بده. او دختر کوچکی به نام کایرا بود و تنها ۱۲ سال داشت.”

---

تام هنگس و ریتا ویلسون؛ ۲۹ سال

تام هنکس همسرش را در فیلم «داوطلبان» ملاقات کرد. وی در آن زمان از همسر اولش جدا شده بود و پس از یک سال آشنایی با ریتا، ازدواج دومش سر گرفت. آقای هنکس اظهار داشته: “هنگامی که همسرم را ملاقات کردم، با خود گفتم که دیگر هیچ گاه تنها نخواهم ماند.”

---

اپرا وینفری و استدمن گراهام؛ ۳۱ سال

نخستین ملاقات آن ها به سال ۱۹۸۶ میلادی باز می گردد. این زوج هیچ گاه به طور رسمی با یکدیگر ازدواج نکردند، اما در سال ۲۰۱۲ نامزدی خود را اعلام نمودند. اپرا اعلام داشته که ازدواج برای زندگی و رابطه غیر معمولی و فوق العاده آن ها زیادی معمولی جلوه می کرده و به همین دلیل، آن ها از ازدواج رسمی چشم پوشی کرده اند.

اپرا اظهار داشته: “اگر از آقای گراهام در این رابطه سوال کنید، او به شما خواهد گفت که اگر ازدواج می کردیم، امروز در کنار هم نبودیم. او مردی سنتی است و این رابطه بسیار غیر سنتی به شمار می رود.”

---

تینا ترنر و اروین باخ؛ ۳۱ سال

وی که از دوستان اپرا به شمار می رود، تصمیم گرفت رویه ای متفاوت در پیش بگیرد و به طور رسمی ازدواج کند. خانم ترنر پس از ۲۷ سال رابطه با همسرش، در سال ۲۰۱۳ مراسم ازدواجش را برگزار کرد. او چند روز پس از این اتفاق، در مصاحبه ای این سخنان را بر زبان آورد:

“این همان شادی است که مردم درباره اش صحبت می کنند. من دیگر هیچ آرزویی ندارم و می توانم نقش عمیق بکشم و بگویم که همه چیز خوب است.”

---

گلدی هان و کرت راسل؛ ۳۴ سال

خانم هان که مادر کیت هادسون هنرپیشه سرشناس نیز هست، رابطه با همسرش را در سال ۱۹۸۳ آغاز کرد. آن ها هم ازدواج نکرده اند، اما راهی طولانی پیموده و اکنون دارای پسری به نام «وایات» هستند. او در این رابطه اظهار داشته: “اگر ازدواج می کردم، مدت ها بود که طلاق گرفته بودم. ازدواج امری سرگرم کننده و روانی است. اگر احساس می کنید که باید میان شما و دیگری پیوند و تعهد برقرار باشد، آن گاه ازدواج گزینه مناسبی به شمار می رود.”

---

جولیا لوئیس دریفوس و برد هال؛ ۳۵ سال

او شوهرش را اوایل دهه ۸۰ میلادی در منطقه شمال غرب ملاقات کرد. آن ها در سال ۱۹۸۷ ازدواج کردند و اکنون دو پسر دارند. جولیا درباره پیدا کردن همسرش احساس خوش شانسی می کند و در این رابطه می گوید:

“من با فرد مناسبی ازدواج کردم و احساس خوش شانسی می کنم. خانواده و ازدواج من یک اولویت بوده است. خیلی از مردم چنین حرف هایی را مطرح می کنند، اما من خیلی سخت تلاش کردم تا همه چیز رو به راه باشد. این موضوع به دلخوشی من تبدیل شده، زیرا تنها راهی است که می توانستم با آن در این شغل و تجارت دوام بیاورم و با خانواده ام همراه باشم.”

---

فلیسیتی هافمن و ویلیام اچ میسی؛ ۳۵ سال

آن ها اوایل دهه ۸۰ میلادی با یکدیگر ملاقات کردند و قبل از ازدواج ۱۵ سال نامزد بودند. اکنون ۲۰ سال از ازدواج رسمی آن ها می گذرد، اما خانم هافمن همچنان در این رابطه هیجان زده است. وی اظهار داشته: “من هنوز هم به او عشق می ورزم. من خیلی خوش شانس هستم که همسری مانند او دارم. دیدن ویلیام هنوز هم مرا سر ذوق می آورد.”

---

آنجلا باسِت و کورتنی بی ونس؛ ۳۷ سال

بازیگر مجموعه «داستان ترسناک آمریکایی» شوهرش را در سال ۱۹۸۰ ملاقات کرد. آن ها در سال ۱۹۹۷ با یکدیگر ازدواج کردند و اکنون فرزندان دوقلو دارند که نامشان برونوین و اسلیتر است.

---

آزی و شارون آزبورن؛ ۳۸ سال

این دو نفر کاملا برای یکدیگر ساخته شده اند. آن ها در سال ۱۹۷۹ با هم آشنا شدند و سه سال بعد به طور رسمی ازدواج نمودند. آن ها اخیرا مشکلاتی با یکدیگر داشته اند، اما به نظر می رسد در حال بازسازی روابط هستند و قصد دارند امسال زندگی را دوباره آغاز کنند.

دختر آن ها در این رابطه می گوید: “مراقبت از زندگی چیز خوبی است. هر کسی در زندگی اش روزهای سختی دارد، اما آن ها معنای عشق واقعی هستند. دیدن دوباره عشق ورزیدن آن ها و این که می خواهند عمیقا همدیگر را دوست داشته باشند، باعث می شود که بفهمم خانواده من تا چه میزان خاص است.”

---

مریل استریپ و دان گامر؛ ۳۹ سال

مریل استریپ که بیشترین نامزدی اسکار در میان تمام بازیگران را در کارنامه دارد، در سال ۱۹۷۸ همسر خود را ملاقات کرد؛ تنها ۶ ماه پس از درگذشت شوهر اولش بر اثر سرطان ریه. حاصل این ازدواج ۴ فرزند بوده است. آن ها درباره رابطه شان چندان صحبت نمی کنند، اما خانم استریپ هنگام دریافت جایزه اسکار در سال ۲۰۱۲، درباره همسرش این جملات را به زبان آورد:

“من می خواهم اول از دان تشکر کنم، زیرا اگر این کار در آخر سخنانم انجام شود، موسیقی پخش می گردد و همه چیز به هم می ریزد. من می خواهم بدانی که با ارزش ترین چیز ها در زندگی مان را تو به من داده ای.”

---

دنزل و پائولتا واشنگتن؛ ۴۰ سال

آن ها در سال ۱۹۷۷ با یکدیگر آشنا شدند و ۶ سال بعد به طور رسمی ازدواج نمودند. با این حال درخواست ازدواج آقای واشنگتن قبلا سه بار رد شده بود. وی قبلا فکر می کرده که خواسته اش را تنها دو بار مطرح کرده، اما همسرش در مصاحبه ای این گفته را اصلاح نمود.

---

دالی پارتن و کارل دین؛ ۵۲ سال

آن ها در سال ۱۹۶۴ همدیگر را دیدند و ۲ سال بعد ازدواج کردند. آن ها درباره بیش از ۵۲ سال زندگی مشترکشان چیز زیادی در رسانه ها بروز نداده اند، اما یک تفاوت آن ها را کنار یکدیگر نگه داشته است. پارتن در این رابطه می گوید: “مسئله جذب شدن به چیزهای مخالف است. ما کاملا با هم متفاوت بودیم و همین موضوع سرگرم کننده بود. من هیچوقت نمی دانم که او چه چیزی می خواهد بگوید و یا چه کاری انجام می دهد. همسرم همیشه مرا شگفت زده می کند.”

موریس مترلینگ، نویسنده، نمایش نامه نویس، شاعر و فیلسوف بلژیکی در ۲۹ آگوست سال ۱۸۶۲ به دنیا آمد.

او زبان آلمانی و فرانسه را در خانواده فراگرفت و در مدرسه زبان لاتین آموخت. موریس مترلینگ تحصیلات مقدماتی را در مدرسه سن بارب به پایان برد و جهت فراگیری رشته حقوق، فلسفه و حشره شناسی وارد دانشگاه شد و مدارج آن را با موفقیت پشت سر نهاد و پس از فارغ التحصیلی به سال ۱۸۸۴ به عضویت کانون وکلای دادگستری شهر کان درآمد و بعد به ریاست این کانون رسید.

اما محیط آنجا نتوانست روح کاوشگر موریس مترلینگ را آرام سازد، لذا به سال۱۸۸۷ به فرانسه رفت. ولی چند ماه پس از ورودش به فرانسه به علت مرگ پدر مجبور به ترک آنجا شد و دوباره به شهر کان مراجعت کرد.

موریس مترلینگ شاهکار نمایشنامه نویسی خود را به سال ۱۹۰۷ به نام “پرنده آبی” به قلم کشید که در کمترین مدت به چندین زبان ترجمه گشت. حال دیگر او در اوج شهرت بود و پادشاه بلژیک به وی لقب اشرافی کنت را داده بود و پادشاه انگلستان کاخی را برای وی در آنجا ساخت.

او به شیوه سمبولیست‌ها اشعار خود را می‌سرود و ترجمه‌هایش جزو شاهکارهای جاویدان ادبیات فرانسه محسوب می‌گردد. مترلینگ آثار زیادی از خود به جای گذاشته‌است.

موریس مترلینگ در سال‌های پایان زندگی دچار اختلال حواس شد و در یکی از تیمارستان‌های ویژه در آمریکا به سر برد. برنده جایزه ادبی نوبل در سال ۱۹۱۱ در ۹ مه ۱۹۴۹ میلادی در سن ۸۷ سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت.

برخی از مهمترین آثار موریس مترلینگ عبارتند از :

نمایشنامه‌های “مرگ تن تاژیک”، “معجزه”، “درام ماری ماکدولین”، “آریان و بارب بلو”، “پله آس” و “ملیزاند” و کتاب‌های “قانون بزرگ”، “جاده‌های کوهستانی”، ” ساعت سنگی”، “دیوان اشعار”، “راز بزرگ”، “معبد مدفون”، “هوش گل‌ها”، ” گنجینه ناچیز”، “بعد چهارم”، “میزبان ناشناس” و “سایه بال‌ها”.

مترلینگ ناگهان نویسندگی تئاتر را رها کرد و شروع به نوشتن کتاب‌های فلسفی کردد. این کتاب‌ها که به راستی در جهان علم و ادب، غوغا به پا کردند، عبارتند از :

۱- عقل و سرنوشت ۲- زندگی زنبور عسل ۳- معبد ویرا ۴- دو باغ هوش گلها ۵- مرگ ۶- بقایای جنگ ۷- صاحبخانه ناشناس ۸- جاده های کوهستانی ۹- راز بزرگ ۱۰- زندگی موریانه ۱۱- زندگی فضا ۱۲- عرصه فرشتگان ۱۳- زندگی مورچه ۱۴- ساعت ریگی ۱۵- سایه بالها ۱۶- قانون بزرگ ۱۷- قبل از سکوت بزرگ ۱۸- گنجینه فقرا ۱۹- دروازه بزرگ

برخی از کتاب‌های مترلینگ در زمان حیاتش، تنها در فرانسه بیش از یکصد و پنجاه بار تجدید چاپ شد.

یپرم در سال ۱۲۴۴ خورشیدی در یکی از توابع گنجه (واقع در جمهوری آذربایجان امروزی) موسوم به «پورسوم» به دنیا آمد. او از جوانی به خاطر روحیه ماجراجویی با گروه‌های مسلح آشنایی پیدا کرد و وارد عرصه مبارزه و فعالیت علیه سیاست‌های ضد ارمنی امپراتوری عثمانی شد. وی در فاصله سال‌های ۱۲۶۶ تا ۱۲۶۸ شمسی عضو گروه فدائیان ارمنستان جوان بود. چون دولت روسیه قصد دستگیری مخالفان را داشت، یپرم با گروهی از ارامنه بر آن شد که به خاک عثمانی پناهنده شود اما به دست مرزداران روسیه گرفتار شد.

در سال ۱۲۷۹ خورشیدی یپرم از طرف «داشناک» برای تشکیل شاخه حزب در گیلان، راهی شد. وی در دوره حضورش در گیلان در اداره راه‌سازی مشغول به کار شد و سپس در رشت کوره آجرپزی راه انداخت و به آجرپزی مشغول شد. در این دوران بود که گروهی از قفقازیان و ارمنیان جنگجو به عنوان کارگر به رشت آمده و در آنجا مشغول به کار شدند. این کارگر‌ها بعد‌ها گروه مجاهدین فدایی ارمنی را شکل دادند که به سرکردگی یپرم‌خان در سال ۱۳۲۷ قمری همراه با سپهدار تنکابنی از رشت راهی تهران شدند. از این زمان به بعد بود که یپرم در هر گوشه از ایران که به او و یارانش نیاز بود حاضر می‌شد و رویاروی مستبدان و طرفداران آن‌ها می‌ایستاد و می‌جنگید.

پس از فتح تهران و خلع محمدعلی شاه قاجار از سلطنت که یپرم‌خان نقشی اساسی در این پیروزی داشت، روزنامه‌ها اخبار فتح و رشادت‌های یپرم را منعکس کردند. در این ایام هیات مدیره‌ای تشکیل شد و یپرم را با دادن اختیاراتی نامحدود به ریاست شهربانی کل (نظمیه) پایتخت منصوب کرد. در این سال یپرم که سرکردگی ۵۰ نفر از مجاهدان را به عهده داشت به همراه ۲۰۰ نفر بختیاری به سرکردگی جعفرقلی‌خان سردار بهادر، که بعدا ملقب به سردار اسعد شد، و با کمک عده‌ای قزاق برای دفع یاغیان آذربایجان فرستاده شدند.

این درگیری با پیروزی یپرم‌خان و همراهانش به پایان رسید تا رحیم‌خان سردار نصرت چلپیانلو که مهم‌ترین سرکرده یاغیان بود به روسیه فرار کرده و پناهنده شود. مخبرالسلطنه هدایت که در این هنگام والی آذربایجان بود، در کتاب خاطرات و خطرات می‌نویسد: «یپرم بیش از اندازه به خود می‌نازد و الحق رشید هم هست، با هفت‌تیر وارد سنگر شخص رشیدخان شده است و رحیم‌خان از ترس مسلسل فرار کرده است.»

محمدعلی شاه با اینکه از ایران گریخته بود، اما به تحریکات خود ادامه می‌داد. در سال ۱۳۲۹ قمری هنگام بازگشت شاه مخلوع به ایران جنگ‌هایی میان قوای هوادار محمدعلی شاه و نیروهای دولتی (مشروطه‌خواهان) صورت گرفت. سرکرده نیروی دولتی یپرم‌خان بود و توانست در نزدیکی ورامین قوای طرفدار محمدعلی شاه به فرماندهی ارشدالدوله را شکست دهد و خود او را هم دستگیر کند. ارشدالدوله بلافاصله در دادگاهی صحرایی به مرگ محکوم شد و حکم وی نیز بدون کمترین درنگ به اجرا درآمد.

اندکی پس از این ماجرا، که یپرم‌خان با جنازه ارشدالدوله به تهران بازگشت، قوای دولتی برای دفع سالارالدوله به سمت غرب رهسپار شد. در این لشکرکشی نیز یپرم یکی از سرکردگان بود. یپرم‌خان همچنین در واقعه پارک اتابک که به کشته شدن عده زیادی از مجاهدین و ستارخان سردار ملی انجامید، فرماندهی قوای دولتی را عهده‌دار بود.

سرانجام در ۲۹ اردیبهشت‌ماه سال ۱۲۹۱ شمسی برابر با ۱۹۱۲ میلادی در جریان یکی از جنگ‌های دوران مشروطه، یپرم‌خان و همراهانش به هنگام عزیمت از همدان به کرمانشاه، به قلعه شورجه که اهالی آن با سالارالدوله همراهی کرده بودند، یورش بردند که در میانه تیراندازی‌ها گلوله‌ای به یپرم اصابت کرد. این چنین بود که یپرم‌خان در حالی که ۴۸ سال سن داشت، جان باخت و بعد‌ها روشن شد که ضارب وی بنام «عبدالباقی» ارباب آن آبادی بوده است.