فوتوفوبیا چیست؟ ویژگی های خاص سیستم بینایی افراد در پدیده نورهراسی
دلایل و مشکلات بسیاری وجود دارند که موجب می شوند ما بیش از حد در برابر نور حساس باشیم؛ از آفتاب سوختگی اعضای داخل چشم تا جدایی شبکیه، میگرن و یا حتی بیماری مِننژیت. اما دلیل اصلی نورهراسی یا فوتوبیا هنوز دقیقا مشخص نشده است.
گویا آی تی – با این حال، اخیرا در مطالعه ای مشخص شده است که رنگدانه ای که ما آن را در کنترل ساعت زیستی بدن موثر می دانیم، اطلاعاتی را به قشر بینایی مغز نیز می فرستد. محققان با استفاده از نوری که برای سایر گیرنده های بینایی نامرئی بوده است کشف کردند که این نوع تحریک می تواند به طور خاصی برای برخی از افرادِ حساس ناخوشایند باشد.
دانشمندانی از دانشگاه پنسیلوانیا به بررسی خصوصیات رنگدانه ی ملانوپسین پرداختند به امید آن که مشخص کنند آیا تحریک کلانوپسین توسط بخشی از مغز که مسئول تصویر سازی از فضای اطراف ما است قابل “مشاهده” است یا خیر.
مانوئل اسپیتچان، محقق ارشد این پروژه که اکنون در دانشگاه آکسفورد است می گوید:” مدت ها است که در طول روند تکامل انسان، ملانوسپین بخشی از سیستم بینایی ما محسوب می شود و این رنگدانه چند پاسخ بیولوژیکی مهم در برابر نور را کنترل می کند.”
یکی از این موارد نقشی است که رنگدانه ی پلانوپسین در باز و بسته کردن عنبیه چشم با توجه به مقدار نوری دارد که از طیف آبی دریافت می کند. پاسخ این رنگدانه به شدت نور نیز به تنظیم کردن ساعت بیولوژیکی بدن کمک می کند.
تاکنون دانشمندان مطمئن نبودند که آیا اطلاعات دریافت شده از سلول های شبکیه که شامل این رنگدانه می شوند به بخشی از قشر مغز که مسئول بینایی است فرستاده می شود یا نه.
اسپیتچان می گوید:”تشخیص آنکه آیا تجربه ی بینایی ما همراه با این رفلکس ها بوده است یا نه همیشه بسیار دشوار بوده است، زیرا هر نور معمولی که ملانوپسین را تحریک می کند همزمان سلول های مخروطی چشم را نیز که مربوط به بینایی معمولی ما هستند تحریک می کند.”
“ما مطمئن نیستیم چیزی که فرد می بیند ناشی از ملانوپسین یا سلول های مخروطی شکل است.”
در وضعیت حداقلی بینایی، مغز اطلاعات ارسال شده از دو نوع سلول موجود درکره ی چشم را به یکدیگر پیوند می دهد. سلول های استوانه ای حاوی رنگدانه هایی هستند که شدت کلی نور را حس می کنند. و سلول های مخروطی که از رنگدانه هایی به نام “اوپسین” برای حس کردن رنگ ها استفاده می کنند.
هر اوپسین به بخشی از طیف نور مرئی پاسخ می دهد و اطلاعات ترکیب شده با رنگ های مربوطه در مغز تطبیق داده می شوند. به این ترتیب سلول های استوانه ای و مخروطی ما در تلاش های مغز برای تشکیل یک تصویر یکپارچه و واقعی از اطراف، مشابه “پیکسل”ها عمل می کنند.
در میان این پیکسل ها تعداد محدودی از سلول های دریافت کننده به نام سلول های گانگلیونی حساس به نور شبکیه (ipRGCs) وجود دارند که حاوی ملانوپسین هستند.
برای بررسی تأثیر این سلول ها بر جزئیات بینایی محققان می بایست راهی برای فعال کردن آن ها پیدا می کردند، به طوری که هیچ یک از انواع دیگر سلول های تشخیص نور فعال نشوند.
تحقیقات قبلی انجام شده توسط این تیم روشی را پیش روی آن ها قرار داده بود: آن ها با تنظیم کردن یک طیف نوری در فرکانسی مشخص می توانستند ملانوپسین را بدون تحریک کردن سلول های مخروطی فعال کنند و البته عکس این حالت نیز امکان پذیر بود.
در واقع می توان پالس های نوری را طوری تنظیم کرد تا برای ipRPG و یا سلول های مخروطی نامرئی باشند.
محققان این تکنیک را روی چهار داوطلب پیاده سازی کردند و با دقت هر چه بیشتر روی مردمک این افراد تمرکز کردند تا متوجه شوند که آیا این پالس ها می تواند تأثیری بر تنگ شدن مردمک بگذارد.
با استفاده از اسکن fMRI آن ها دریافتند که پالس ها در قشر مربوط به بینایی مغز پاسخی را ایجاد کردند.
جئوفری ک. آگوایر می گوید:” این یافته ها واقعا جالب و هیجان انگیز هستند.”
“یک پاسخ عصبی در محدوده ی قشر پسِ سری به خوبی نشان می دهد که افراد تجربه ای خودآگاه از تحریک ملانوپسین دارند که به وضوع در بینایی آن ها محسوس است.”
برای اینکه روشن شود زمانی که ملانوپسینِ افراد توسط یک پالس ( از نوری که در شرایط دیگر نامرئی است) تحریک می شود چه احساسی پیدا می کنند، محققان این تکنیک را روی ۲۰ داوطلب دیگر نیز امتحان کردند.
هیچ یک از این افراد قبل از انجام آزمایش نمی دانستند که پالس نوری دریافت شده برای تحریک سلول های مخروطی تنظیم شده است یا قرار است ملانوپسین را تحت تأثیر قرار دهد.
از این افراد خواسته شده بود که با استفاده از صفت های مختلف، مانند روشن یا تاریک شرایط آزمایش را توصیف کنند و سپس از آن ها دعوت شد که توصیفات خود در جلسه ای که پس از این آزمایش برگزار شد بیان کنند.
نتایج نشان داد که این تجربه ی خودآگاه برای افراد چندان خوشایند نبوده است.
داوطلبان نه تنها توانستند پالس تحریک کننده ی ملانوپسین را “ببینند”، بلکه آن را به صورت افزایش نور در میدان دید خود، آن هم به شکلی ناخوشایند و تارکننده توصیف کردند. برخی از آن ها گزارش دادند که در حین انجام آزمایش رنگ هایی جزئی را به صورت سبز یا نارنجی دیده اند.
تجربه ای که برای این داوطلبان تنها ناخوشایند بوده است می تواند برای افرادی که سلول های ipRGC فراوانی دارند و یا به تحریک ملانوپسین پاسخ های شدیدی نشان می دهند بسیار آزار دهنده باشد.
آگوایر می گوید:”تحقیقات روی موش ها باعث شده است که ما تصور کنیم ملانوپسین در ایجاد احساس ناخوشایند در هنگام قرار گرفتن فرد در معرض نور بسیار زیاد نقش دارد.”
“افراد شرکت کننده در این مطالعه تحریک ملانوپسین را بسیار ناخوشایند توصیف کردند و ممکن است افرادی که دچار مشکل نورهراسی هستند سطح بالاتری از این پاسخ به ملانوپسین را تجربه کنند.”
منبع: گویا آی‌تی
