غذاهای معروف گیلان به همراه سیر

آمریکایی‌‌ها ۱۹ آوریل  هر سال را با برپایی جشن و جشنواره به مناسب روز ملی سیر جشن می‌گیرند. هرچند ما روز ملی سیر نداریم‌ اما در عوض در شمال ایران هر روز، روز ملی سیر است. به علاوه وقتی سیر تازه، با ساقه و برگ به بازار می‌آید جشنواره خودجوش سیر راه می‌افتد که بیا و ببین. چون عمر سیر سبز خیلی کوتاه است و مثل گل «همین پنج روز و شش باشد». اصلا بهار است و سیر تازه‌اش و همین بوی سیر تازه یعنی خانه، غذا، آشپزی، زندگی و… حتی اگر فقط در سبزی‌فروشی‌ها ببینیم و پای‌شان به آشپزخانه‌مان نرسد. اصلا بهار یعنی خوردن ماست و سیر تازه و رفتن به کما. هوای بهار هم که پایه است!

در پایتخت وقتی فصل سیر تازه می‌شود باید بال بال بزنیم که فرصتی پیش بیاید و دو روز تعطیل باشیم و بتوانیم یک دل سیر، سیر بخوریم، وگرنه مراودات اجتماعی به خطر می‌افتد و باید شغل‌مان را به متخصص بی‌هوشی تغییر بدهیم، اگر واقعا متخصص بی‌هوشی نباشیم البته! اما اگر سفرتان به شمال کشور مخصوصا شهرهای گیلان بیفتد می‌توانید با سیر خودکشی کنید و همه وعده‌ها، حتی نیمروی صبحانه را با سیر خام بخورید و از مردم لبخند تحویل بگیرید. بعضی‌ها می‌گویند چون همه سیر می‌خورند، کسی از بوی سیر آزار نمی‌بیند و بعضی‌ها این خیال آسوده را به سیرهای بدون بوی شمال نسبت می‌دهند و بعضی دیگر هم به رطوبت هوا. هرچه ‌ هست اگر گذرتان به شمال افتاد این یک قلم را فراموش نکنید.

 

حتی در مصر قدیم هم از سیر برای خوش طعم کردن غذا استفاده می‌کردند. البته برای مومیایی کردن اجساد هم به‌کار می‌رفت. می‌گویند، هومر شاعر و داستانسرای یونانی هم در نوشته‌های خود از آن یاد کرده ‌بود. در اروپا و اسپانیا از پیش از میلاد مسیح، سیر را می‌شناختند و از آن استفاده می‌کردند‌. بقراط؛ پدر علم طب در نوشته‌های خود از خواص ‌سیر یاد کرده و یکی دیگر از دانشمندان قدیم ۶۱ خاصیت مختلف برای آن قائل شده است‌.

جعفر شهری هم در کتاب طهران قدیم خود خواص سیر را با این بیت آغاز می‌کند : «سیر را چون پزی و میل کنی/ سرفه کهنه را بود نافع» و می‌نویسد: «با طبیعت گرم و خشک موافق حال سرد مزاج‌هاست و چون سردمزاج از آن بخورد باعث تحلیل غذا و جلای پوست می‌شود. خوردن سیر به شرط مناسب بودن زمان و مزاج و رعایت حد اعتدال، رطوبت‌های معده را جمع و درد مفاصل را رفع و خون را رقیق و لطیف می‌کند.صدا را صاف و اخلاط غلیظ سینه و اندرون را پاک و شکم درد و نسیان و سرفه و تنگی‌نفس و درد طحال و پهلو را رفع می‌کند. مداومت در خوردن سیر موی سفید را ریخته، موی سیاه رویانیده و خوردن آن با گردو فواید آن را بیشتر می‌کند.»

برای ما سیر با سیر فرقی نمی‌کند و همه‌ را از بوی آن می‌شناسیم‌ اما سیرهای مناطق مختلف مثل سیر طارم، سیر قرمز کرمان و سیر شمال هم از نظر طعم و هم از نظر بو با هم فرق می‌کنند. مثلا سیر محلی رامهرمز از گونه‌های منحصر به فرد در میان گونه‌های مختلف سیر، از نظر طعم و عطر، خاص است و بخشی از تندی غذاهای جنوبی برای همین سیر رامهرمز است یا سیر خشک کشور تنها در همدان تولید می‌شود و به نوعی قطب تولید سیر خشک است. از سیر همدان ۷۰ نوع دارو گرفته می‌شود که در مصارفی مانند آسم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این روزها اما باید سیرهای چینی را هم جزو سیرهای موجود در بازار داخلی به‌حساب آورد؛ سیرهایی که فقط ظاهر مناسبی دارند و به درد مصارف دارویی، ترشیجات و پودر سیر نمی‌خورند.

بعضی‌ها می‌گویند سیرقلیه، بعضی‌ها هم می‌گویند سیر خورش. البته می‌توانید صدایش نکنید و فقط از طعم سیر تازه در آن لذت ببرید.

 

بوی بد سیر خودش نمی‌تواند فضای مجازی را پر کند  اما اگر در کنار نامی قرار بگیرد که مردم او را می‌شناسند و ماجرایش در برنامه پربیننده تلویزیون رخ داده باشد، چرا! شوخی مهران مدیری با سحر ذکریا وقتی مهمان برنامه طنز دورهمی بود چند وقتی در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی دست به‌دست شد. وقتی مدیری خاطره‌ای از روزهای همکاری با سحر ذکریا در مجموعه تلویزیونی پاورچین و بوی سیر تعریف کرد: «سر پاورچین ساندویچ می‌خریدن، با یه ظرفی اینقدر سیر (این اندازه را با بازوهای حلقه شده نشان می‌دهد)، اینو می‌ریختن و دیگه ساندویچ معلوم نبود. بعد فکر کن قرار بود با هم بازی کنیم. بعد از یه مدتی من دیدم اصلا از پنج متری جلوتر نمی‌شه بری.

بعد میزانسن‌ها رو طوری می‌دادم که مثلا ایشون ته سالن پشت میز ناهارخوری چیزی خرد ‌می‌کرد، من اون سر آشپزخونه ظرف می‌شستم، این جوری با هم حرف می‌زدیم. اگه یه بار دیگه به پاورچین دقت کنید این فاصله‌ها‌رو در هر سکانس می‌بینید. بعد بچه‌ها کم کم اومدن پیش من. گفتن می‌شه میزانسن‌های ما‌رو هم درست کنی؟ برای همین در اکثر قسمت‌های وسط به آخر پاورچین، خانم ذکریا یه سر سالن‌ هستن، کل گروه اون‌ور!»

در خیلی از انیمیشن‌ها و داستان‌های کودکانه‌ای که برای معرفی و آشنایی بچه‌ها با سیر ساخته می‌شود، سیر موجودی خودخواه و از خود راضی است. چیزی شبیه ‌ همان کاراکتری که پروین اعتصامی در بخش «مثنویات، تمثیلات و مقطعات» دیوان اشعارش در مناظره سیر و پیاز تصویر کرده: «سیر یک روز طعنه زد به پیاز/ که تو مسکین چقدر بد بویی، گفت از عیب خویش بی‌خبری/ زان ره از خلق، عیب می‌جویی، گفتن از زشت‌رویی دگران/ نشود باعث نکو رویی، در خود، آن به که نیک‌تر نگری/ اول، آن به که عیب خود گویی…» این شعر شرحی است بر ضرب‌المثل معروف «سیر به پیاز می‌گه بو می‌دی». هرچند ‌ بعد از حذف شعر «نکوهش بی‌جا» از کتاب‌های درسی، حالا در اشعار کودکانه جواب پیاز به همین خلاصه شده که «سیر که خودش بو داره/ ببین چقدر رو داره، با فیس و با افاده/ می‌گه پیاز بو داره».

منبع: برترینها