تلاش آمریکا برای جذب استعدادها در گروه مهندسی
بیش از ۴ میلیون دانشجو در دانشگاه‌های خارج از کشور خود تحصیل می‌کنند و صادرات آموزشی برای برخی از دولت‌ها اهمیت بسیاری دارد و کشورهایی همچون آمریکا برای جذب استعدادها به ویژه در گروه مهندسی و ریاضیات تلاش می‌کنند.
به گزارش تسنیم، شمار دانشجویان خارجی دانشگاه‌های روسیه در سال گذشته ۱۰ درصد و شمار دانشجویان اروپایی ۴۰ درصد افزایش داشته است و در این میان کشورهای هند و چین با رشد ۱۰ و ۲۰ درصدی افزایش دانشجو مواجه بودند.
این گرایش جهانی نشان دهنده آن است که تحصیلات عالیه بیش از گذشته اهمیت بین‌المللی پیدا می‌کند. بنا به آمار کارشناسان سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، بیش از ۴ میلیون دانشجو در دانشگاه‌های خارج از کشور خود تحصیل می‌کنند.
صادرات آموزشی برای برخی از دولت‌ها از اقلام مهم تشکیل دهنده بودجه است. علاقه به جذب دانشجوی خارجی در کشورهای توسعه یافته بسیار زیاد بوده و این علاقه همچنان روبه افزایش است. بنا به آمار مرکز تحقیقات تحصیلات عالیه دانشگاه کالیفرنیا، این دانشگاه برای حمایت از اقتصاد نوآوری ایالات متحده آمریکا، باید تعداد دانشجویان خارجی را تا سال ۲۰۲۰ دو برابر کند. هم اکنون بیش از ۷۰۰هزار دانشجوی خارجی در ایالات متحده آمریکا تحصیل می‌کنند. صحبت تنها در خصوص جذب بیشتر دانشجویان نیست، بلکه موضوع بر سر جذب دانشجویان با استعداد به ویژه در شاخه مهندسی و ریاضیات است.
امروزه نه تنها ایالات متحده بلکه برخی دیگر کشورها برای دانشجویان باهوش رقابت دارند. از جمله ژاپن قصد جذب ۳۰۰هزار دانشجوی خارجی تا سال ۲۰۲۵ را دارد. مالزی قصد دارد تعداد دانشجویان خارجی خود را تا سال۲۰۲۰ به ۲۰۰ هزار دانشجو برساند. چین نیز کنار ننشسته است، در این کشور بیش از ۲۶۵ هزار دانشجوی خارجی تحصیل می‌کنند و قصد دارند تا سال ۲۰۲۰ این رقم را به دو برابر برسانند.
دانشجویان خارجی روسیه از سال‌های دهه ۵۰ وارد این کشور شده‌اند. بیشتر آنها نمایندگان کشورهای سوسیالیستی بودند. سال ۱۹۶۰ زمانی که در مسکو، دانشگاه دوستی ملل پاتریس لومومبا افتتاح شد، جریان ورود دانشجویان خارجی خیلی بیشتر افزایش یافت تا جایی که از کشورهای عرب و شرق، آفریقا و آمریکای لاتین نیز برای تحصیل به روسیه آمدند.
پایه و اساس آموزشی برای آموزش دانشجویان خارجی در روسیه در حقیقت از صفر تشکیل شد. دوره‌های پیش دانشگاهی برای آموزش زبان روسی افتتاح یافت و پایه و اساس متدولوژی شکل گرفت.
جای تعجب ندارد روسیه حدود سال‌های ۱۹۹۰ از لحاظ شمار دانشجویان خارجی در موسسات عالی مکان سوم را پس از فرانسه و ایالات متحده به خود اختصاص داده بود. روی هم رفته در آن زمان ۱۲۶ هزار خارجی در روسیه تحصیل می‌کردند و در سال بعد شمار آنها تا ۳۹ هزار نفر کاهش یافت.
به گزارش رایزن فرهنگی ایران از روسیه، این شرایط اواخر سال‌های ۹۰ شروع به تغییر کرد و بهتر شد. امروز دولت سالانه برای دانشجویان خارجی ۱۵ هزار سهمیه برای آموزش در مراکز بودجه ای اختصاص داده است. در حال حاضر در دانشگاه‌های روسیه بیش از ۲۴۲ هزار دانشجوی خارجی تحصیل می‌کنند. مهم این hست که شمار آنها هر سال به طور مستمر افزایش می‌یابد و تنها در سال تحصیلی گذشته ۲۱ هزار نفر افزایش یافت و روی هم رفته چند سال قبل در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ تعداد دانشجویان خارجی ۱۵۳ هزار نفر بودند.
واضح است بیشتر دانشجویان خارجی از کشورهای مستقل مشترک المنافع هستند جایی که موضع تحصیلات عالی روسیه بسیار قوی است. بیشترین افزایش تعداد دانشجویان در طی این سال‌ها از کشور قزاقستان از ۱۹٫۸ تا ۴۶٫۴ هزار نفر، ترکمنستان از ۳٫۶ تا ۱۳٫۴ هزار نفر و اوکراین از ۶٫۱ تا ۱۲٫۳ هزار نفر بوده است.
تعداد دانشجویانی که برای تحصیل از کشورهای اتحادیه اروپا به روسیه آمده‌اند، چندان زیاد نیست و روی هم ۲۵۰۰ دانشجو است. مسئله مهم آنست که طی سال گذشته رشد بلافاصله ۴۰ درصدی صورت گرفت و تعداد دانشجویان هندی ۲۰ درصد و دانشجویان از چین ۱۰ درصد افزایش داشت.برای آنکه بتوان تقاضای دانشجویان خارجی را برای تحصیل عالیه در روسیه و در این شرایط سخت بازار بین‌المللی نه تنها حفظ بلکه افزایش داد، باید توان رقابتی دانشگاه‌های روسیه را تا حد زیادی بالا برد. ولادیمیر پوتین در سال ۲۰۱۳ فرمان اقداماتی در خصوص اجرای سیاست دولتی در حوزه آموزش و علوم را امضاء کرد. طبق این فرمان ۵ دانشگاه روسیه تا سال ۲۰۲۰ باید در شمار ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گیرند.
مؤسسه علمی خودمختار دولتی فدرال، “مرکز تحقیقات جامعه‌شناسی”وزارت آموزش و علوم فدراسیون روسیه ، تحقیق وسیع و گسترده‌ای را با هدف تبیین دلیل افراد خارجی برای انتخاب دانشگاه‌های روسیه به منظور تحصیلات انجام داد. جالب است بدانیم که ۲۷ درصد از مردم معیار اصلی خود را سطح بالای کیفیت آموزشی در روسیه و ۲۴ درصد هزینه قابل قبول آموزشی دانستند که این موضوع نیز بسیار مهم است. در حال حاضر تحصیل در دانشگاه‌های روسیه از ۶۵ هزار تا ۳۵۰ هزار روبل در سال متغیر است.
دانشگاه‌های بسیار محبوب نزد افراد خارجی، دانشگاه دوستی ملل روسیه، دانشگاه دولتی سنت پترزبورگ و دانشگاه پلی تکنیک پتر کبیر سن‌پترزبورگ است.
در خصوص تخصصاتی که دانشجویان خارجی انتخاب می‌کنند، در وهله نخست دانشجویان رشته‌های فنی- مهندسی با ۲۱٫۷ درصد، پزشکی ۱۷٫۲ درصد، اقتصاد و مدیریت ۱۵٫۹ درصد، علوم انسانی و جامعه شناسی ۱۲٫۲ درصد را انتخاب می کنند جالب اینجاست که ۱۱٫۸ درصد به عنوان تخصص رشته زبان روسی را انتخاب کرده‌اند.
بنیاد “روسکی میر” همچنین در اجرای اقداماتی درباره پیشبرد آموزش روسی در خارج از کشور شرکت دارد. از جمله، این بنیاد از دانشجویان خارجی با سطح پائین زندگی که برای آموزش در روسیه در چارچوب سهمیه آموزشی اقامت دارند، حمایت می‌کند.
منبع: الف