تصاویر/ وقتی آبادان سرنوشت جنگ‌جهانی را عوض کرد
فرادید| پالایشگاه نفت آبادان قدیمی ترین پایگاه تصفیه نفت ایران در تاریخ معاصر جهان نقطه سرنوشت‌سازی است چرا که به عقیده برخی سرنوشت جنگ جهانی دوم در آنجا رقم خورده است.
به گزارش مجله تاریخ فرادید، شرکت نفت ایران و انگلیس سال ۱۲۸۷ شمسی چندی پس از آنکه اولین چاه در منطقه مسجد سلیمان به نفت رسید فردی به نام “آندره کمپبل” را برای انتخاب محلی جهت احداث پالایشگاه در آبادان مامور کرد. تا پیش از راه اندازی پالایشگاه آبادان واحدهای کوچک، تصفیه و جداسازی نمک و گوگرد از نفت خام را انجام می دادند اما حجم رو به افزایش استخراج نفت ایجاد یک پالایشگاه در ابعاد صنعتی را اجتناب ناپذیر می‌کرد. کمپبل پس از ورود به آبادان، محوطه ای را به اندازه یک مایل مربع دور از هر گونه مسیر سیل و طغیان آب رودخانه و نزدیک به عمق مناسب رودخانه به طوری که نفت کش های بیست هزار تنی به راحتی در کنار آن پهلو بگیرند، انتخاب کرد تا در آن پالایشگاه و بر ساحل پایانه صدور نفت تاسیس شود.
انتخاب آبادان به منظور احداث پالایشگاه به این خاطر بود که این شهر به مناطق نفت خیز جنوب نزدیک بود و در میان رودخانه‌های اروند و بهمنشیر و در فاصله ۷۱ کیلومتری از خلیج فارس قرار داشت که به این خاطر دسترسی به آب های آزاد دنیا را ممکن می کرد.
سرانجام شرکت نفت انگلیس و ایران در سال ۱۲۸۸ شمسی قراردادی با شیخ خزعل منعقد کرد و یک مایل مربع از اراضی آبادان را برای احداث پالایشگاه از او خرید، طراحی پالایشگاه در این سال آغاز شد و کار احداث آن سه سال طول کشید.
در سال ۱۲۹۱ شمسی پالایشگاه آبادان با ظرفیت اولیه ۲۵۰۰ بشکه در روز کار خود را آغاز کرد و در سال ۱۳۰۰ ظرفیت آن به ۴۵ هزار بشکه در روز رسید و در سال ۱۳۱۶ شمسی تا مرز ۲۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت.
جنگ جهانی دوم و اشغال ایران اما باعث شد پالایشگاه آبادان به بزرگترین پالایشگاه جهان و نقطه سرنوشت ساز جنگ تبدیل شود. از آنجا که متفقین سوخت هواپیماهای خود را از این پالایشگاه به دست می‌آوردند طرح توسعه آن را به سرعت پیش بردند و تولید آن را به یکباره چندبرابر کردند. مورخان معتقداند شاید اگر هیتلر پیش از متفقین به این پالایشگاه دسترسی پیدا می کرد و ۲۵۰۰۰ بشکه سوختی که از آبادان به جبهه متفقین تزریق می شد به جبهه دول متحد می رفت سرنوشت جنگ چیز دیگری می شد.
عکس های دیده نشده زیر از معدود تصاویر برجای مانده از پالایشگاهی است که روزگاری بزرگترین و مهمترین پالایشگاه نفت جهان به شمار می‌رفت. این عکس ها که توسط “لری باروس” عکاس امریکایی برداشته شده، وضعیت آن را در سال ۱۹۴۵ میلادی و ۱۳۲۴ شمسی نشان می دهد؛ در این سال جنگ جهانی دوم با پیروزی متفقین به پایان می رسد و پالایشگاه نفت آبادان به عنوان تنها پالایشگاه موجود در منطقه خاورمیانه که سوخت هواپیما تولید می کند نقش غیرقابل انکاری در وقوع آن دارد. عکس ها فضای کلی پالایشگاه و نیز خط لوله هایی که نفت را از میدان نفتی “آغاجاری” به آنجا منتقل می کردند به تصویر کشیده است.
منبع: فرادید
