از مصافحه تا مصالحه
داریوش احمدیان
مهمترین ماموریت محمدجواد ظریف در چهار سال اول دولت اعتدال حل وفصل پرونده هسته‌ای و برطرف کردن تحریم هایی بود که بر اساس اجماعی جهانی علیه کشورمان شکل گرفته بود و اثرات ملموسی را بر زندگی روزمره مردم گذاشته بود. این موفقیت به واسطه هماهنگی به وجود آمده در بین تصمیم گیران کشور در این موضوع خاص و اعتماد قابل توجه مقامات ارشد کشور به تیم سیاست خارجی دولت روحانی به رهبری ظریف به سرانجام نیکی رسید و در نهایت با برجام هم خطوط قرمز اعلامی از سوی مقامات ارشد نظام حفظ شد و هم بخش قابل توجهی از تحریم‌های اثرگذار بر معیشت مردم رفع گردید.
حالا و با قطعی شدن حضور ظریف در دولت دوازدهم ظاهرا ماموریتی تازه برای او تعریف شده است. ماموریتی بر اساس همان الگوی برد – برد که قرار است نتیجه آن «منطقه قدرتمند» باشد. قدرت‌های منطقه‌ای در خاورمیانه معمولا بیشتر از آن که در پی با هم قدرتمند شدن باشند به دنبال قدرتمند شدن خود و ضعیف کردن دیگران با رقابت‌های ناسالم هستند. همین موضوع باعث شده است که این منطقه که پتانسیل‌های قابل ملاحظه‌ای برای اثرگذاری در معادلات جهانی دارد بیشتر از آن که اثرگذار باشد اثرپذیر و غرق در بحران‌های گوناگون است.
تاکید رییس جمهور روحانی بر منطقه قدرتمند به جای تبدیل شدن به کشور قدرتمند منطقه از جمله راهبردهایی است که در صورت به سرانجام رسیدن آن می‌توانیم شاهد آن باشیم که پس از سال‌ها قدرت‌های منطقه خودشان بحران‌های موجود در خاورمیانه را مدیریت کرده و دخالت‌های قدرت‌های فرامنطقه‌ای را کاهش دهند. این افق و چشم‌انداز شاید در نگاه اول دور و دست نیافتنی باشد اما واقعیت آن است که مسیر بهینه‌ای که منافع ملی ایران و سایر کشورها را یقینا تامین خواهد کرد راهی جز این راه نیست.
دیدار و مصافحه کوتاه اخیر بین وزیر امور خارجه کشورمان و عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان بر اساس آن چه ظریف می‌گوید یک «سلام و علیک ساده» بوده است اما تحلیلگران عرصه سیاست خارجی بر این عقیده‌اند که هر کنش یک دیپلمات حتی به طور اتفاقی معنا و نتایجی مشخصی را در آینده خواهد داشت. مصافحه ظریف و الجبیر می‌تواند آغازی برای یک مصالحه باشد.
قطعا دیپلمات هایی که توانسته‌اند با کشوری که چهار دهه است با عنوان «دشمن» خطاب می‌شود به توافق مهمی دست یابند این توان را دارند که با قدرت‌های منطقه‌ای که با وجود تمامی اختلافات اشتراکات فرهنگی و حتی سیاسی قابل ملاحظه‌ای با ایران دارند وارد مرحله تنش زدایی شده و به مرور توافقاتی مبتنی بر برد – برد را بر روی میز تصمیم گیران کشورهای این منطقه قرار دهند. پیشنهادهایی که قطعا مقبول تندروها در هر کشوری از جمله کشور خودمان نخواهد بود اما نتیجه آن رهایی مردم این منطقه از بحران هایی است که بیش از همه باعث وارد آمدن خسارات فراوانی بر زندگی آنان شده است.
منبع: بهارنیوز