آسیب های فضای مجازی، واقعی است
به گزارش ایرنا، آخرین آمار تعداد کاربران اینترنت در ایران براساس اعلام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، ۴۷ میلیون و ۳۲۲ هزار و ۵۵۵ مشترک است.تعداد سیم کارت های فعال تلفن همراه، ۸۵ میلیون و ۶۰۴ هزار و ۴۶ خط است این در حالیست که تعداد کل خط های تلفن همراه ۱۵۶ میلیون و ۵۴۸ هزار و ۵۵۱ سیم کارت اعلام شده است.با تحلیل آمار و ارقام موجود و در نظر گرفتن هرم جمعیتی کشور، می توان دریافت که بیشتر کاربران ایرانی، جوانان هستند و در فضای مجازی فعالیت می کنند.آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز درباره سلامت فضای مجازی و کنترل کودکان و نوجوانان و آگاه سازی خانواده ها از آسیب های فضای مجازی گفته است که این موضوع به صورت جدی، در دستور کار وزارت ارتباطات قرار گرفته است.در این راستا، سیم کارت درسا و سیم کارت انارستان با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و اپراتور همراه اول برای مجموعه دانش آموزان ایرانی و در پاسخ به نیازها و خواسته های آنان طراحی شده که با فراهم آوردن برخی امکان ها تا حدودی موفق به کاهش نگرانی های خانواده ها می شود.از سویی دیگر معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز برای اجرای شتاب‌دهنده طرح کودک و نوجوان درسا اعلام کرده است که حمایت از محصولات کودک و نوجوان و پشتیبانی از تمام افرادی که حرفی برای گفتن دارند و میتوان روی آنها سرمایه‌گذاری کرد، یک رویکرد در معاونت علمی و فناوری است و این معاونت از این گونه اقدامات حمایت می‌کند.
در کنار همه تدابیری که از سوی دستگاه های متولی در حال پیگیری است، نقش پررنگ خانواده ها همواره انکارناپذیر است و همانگونه که خانواده ها به زعم خود برای تربیت فرزندان از هیچ چیز دریغ نمی کنند و همواره سعی بر فراهم آوردن همه نیازهای کودکان دارند، در زمینه نظارت بر فعالیت فرزندان در فضای مجازی نیز باید هوشیارانه با آنان همراهی داشته باشند زیرا همان طور که هیچ والدینی فرزند خود را در خیابان رها نمی کند، نباید در فضای مجازی او را تنها بگذارد.حسن عماری، روانشناس خانواده و نوجوان اظهار کرد: معمولا زمانی که وسیله جدیدی وارد زندگی می شود، فرهنگ استفاده از آن را در اختیار ندارد و در مورد فضای مجازی نیز همین طور است همچنین خانواده ها در مورد نحو استفاده از فضای مجازی حساسیت زیادی ندارند، مقاومت کمتری نشان می دهند، محدودیت قائل نمی شوند و فکر می کنند که محدودیت می تواند آسیب زا باشد و از تجدد و فرایند مدرن شدن، دور بمانند.وی خاطرنشان کرد: رویکردهای نوین تربیتی، تاکید بر اعمال محدودیت در هر سنی دارد و این محدودیت ها در همه جای دنیا هم وجود دارد اما فضای مجازی در کشور ما نسبت به کشورهای دیگر بی محابا در اختیار همه افراد جامعه قرار گرفته است و به دلیل ناشناخته بودن این محیط که خود، دنیای گسترده و قابل دسترسی را برای هر مخاطبی می گشاید.
** چهار سبک فرزند پروری
عماری به چهار سبک فرزند پروری اشاره کرد و افزود: سبک فرزند پروری مقتدر که در این نوع سبک، نظارت و کنترل والدین بر فرزند زیاد است اما مشورت با فرزند نیز انجام می شود. سبک فرزندپروری سلطه جویانه که در این سبک، نظارت و کنترل شدید اعمال می شود اما مشورت با فرزند وجود ندارد. سبک فرزندپروری سهل گیرانه که در این سبک، نظارتی وجود ندارد اما مشورت و اختیار به فرزندان داده می شود و سبک فرزندپروری بی توجه که نه نظارت و نه اختیار عمل وجود ندارد و در واقع فرزند و والدین در دو قطب جدا از یکدیگر عمل می کنند و انسجام رفتاری ندارند.این روانشناس اظهار کرد: خانواده ها متناسب با سبک زندگی و روش فرزندپروری، فرزندان متفاوتی را تربیت می کنند و بیشتر خانواده ها در مورد فضای مجازی چندگانه عمل می کنند و به دلیل نو بودن و ناشناخته بودن پیامدهای فضای مجازی، خانواده ها سبک برخورد مشخصی ندارند و براساس طبقه اجتماعی برخوردهای متفاوتی نشان می دهند.
** بار آموزشی بازی ها در سنین ۵ تا ۱۱ سال بیشتر باشد
متخصصان روانشناسی خانواده و نوجوان در مورد بازی در فضای مجازی گفت: بازی از جمله نیازهای اصلی کودکان است و سرگرمی و آموزش دو مولفه بسیار مهم در بازی های کودکانه به شمار می آید و در سنین ۵ تا ۱۱ سال بهتر است بار آموزشی بازی ها بیشتر باشد.عماری خاطرنشان کرد: خانواده ها باید برای زمان های بازی کودکان کنترل هایی داشته باشند اما کنترل بدین معناست که والدین، عاملانه اقدام کنند یعنی علاوه بر وضع محدودیت برای استفاده از فضای مجازی یا بازی های رایانه ای، برای دیگر ساعات فرزندان نیز برنامه ریزی داشته باشند.
وی با انتقاد از خانواده های امروزی گفت: معمولا خانواده ها برای فرزندانشان به بهانه مشغله های فراوان، وقت نمی گذارند هرچند ممکن است هزینه های بسیاری برای اوقات فراغت آنان صرف کنند اما باید بدانند که پرورش کودکان به عنوان ثمره زندگی در هر خانواده ای در گرو توجه به آنان است.
عماری توصیه کرد، خانواده ها از دوران کودکی فرزندان را آموزش دهند تا برای گذران فراغت، انتخاب های هوشمندانه داشته باشند مثلا هنگام خرید بازی به توانمندی هایی اشاره کنند که از بازی های پیشنهادی والدین بدست می آید و یا زمانی که می خواهند به کودک جایزه بدهند و او را تشویق کنند، بازی های آموزشی هدیه دهند.
** آسیب های فضای مجازی معلول علت های اجتماعی است
مصطفی اقلیما، آسیب شناس اجتماعی و رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران از منظر اجتماعی به موضوع فضای مجازی و استفاده از بازی های رایانه ای پرداخت و گفت: فضای مجازی در همه جای دنیا استفاده می شود و اگر می گوییم فضای مجازی اشکال دارد به دلیل این است که محیط اجتماعی نامطلوب است و در واقع آسیب های فضای مجازی معلول علت های اجتماعی است که باید آن علل را بیابیم و رفع کنیم.وی با تاکید بر تاثیر محیط اجتماعی بر وقوع آسیب ها، افزود: برای بررسی موضوعات مختلف اجتماعی باید به ریشه ها و علت پدیدار شدن آن پرداخت؛ شرایط زندگی، فشارها و آسیب های اجتماعی که خانواده فرد متحمل می شود، شرایطی که فرد در محیط مدرسه تجربه می کند همه و همه زمینه ساز بروز مشکلات است.اقلیما اظهار کرد: اگر زمانی رسانه ها محدود بود، اکنون هر آنچه که فرد بخواهد می تواند بیابد و دنبال کند و در واقع دلخواه افراد مبتنی بر نیازی است که در جامعه تعریف می شود و اگر واقعیت اجتماعی براساس آسیب ها شکل بگیرد، آنگاه در فضای مجازی مشکلات صد چندان می شود.وی ادامه داد: به عنوان نمونه اگر امروز در جامعه افراد زیادی معتاد می شوند بدین معنا نیست که مواد مخدر زیاد است بلکه براساس بررسی های آسیب شناختی، علت این است که فشارهای اجتماعی و شرایط زندگی نامطلوب، زمینه سو مصرف مواد مخدر را برای افراد فراهم می کند بدین ترتیب مواد مخدر افراد را به سوی خود جذب نمی کند بلکه شرایط نامطلوب باعث می شود که افراد به سمت مصرف مواد مخدر گرایش پیدا کنند.اقلیما با تاکید بر متن اجتماعی اظهار کرد: به عنوان یک آسیب شناس، زمینه های اجتماعی را موثر می دانم و تمام علل و عواملی که باعث می شود فردی دچار آسیب شود، اجتماعی است.
این آسیب شناس اجتماعی درباره نقش اطلاعات و آگاهی گفت: اگر اطلاعات و آگاهی که به افراد داده می شود، نادرست باشد، نتیجه درستی هم بدست نمی آید و ما حرف های زیادی می زنیم اما واقعیت های اجتماعی که فرزندان ما می بینند، ملاک عمل برای آنها قرار می گیرد.رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران با تاکید بر اینکه اصلاح سبک زندگی چاره کار است، خاطرنشان کرد: مردم با واقعیت ها زندگی می کنند و متاسفانه رواج ضد ارزش هایی مثل دروغ باعث می شود تا این مساله فراگیر شود و قبح آن هم از بین برود و واقعیت این است که ما در فضای مجازی مشکلی نداریم بلکه در رفتارهایمان با فرزندان، آنان را به سمت جور یا ناجور سوق می دهیم.
منبع: بهارنیوز
