بایگانی ماه : نوامبر, 2017

سجاد خداکرمی- روزنامه بهار
رئیس فراکسیون اصلاح‌طلبان مجلس، رئیس شورای عالی سیاست گذاری اصلاح‌طلبان، رئیس بنیاد امید ایرانیان و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ اینها عناوینی است که محمد رضا عارف وزیر و معاون اول دولت اصلاحات و کاندیدای انتخابات ۹۲ که به نفع حسن روحانی کنار کشید، را با آن این روز‌ها می‌شناسند. سیاستمداری که در کنار این همه روزهاست که با فشارها و اتهامات بسیار روبروست و با هرچه نزدیک تر شدن به انتخابات مجلس یازدهم در سال ۹۸ فشارهای بیشتری را باید متحمل شود.

این سیاست مدار اصلاح‌طلب در سال‌های پس از انتخابات دور یازدهم ریاست جمهوری با کنار کشیدنی که برخی از آن با عنوان تحمیل یاد می‌کنند، خود را به سطح اول جریان اصلاحات رساند و با رسیدن موسم انتخابات مجلس دهم هدایت جریان اصلاحات را در انتخابات به دست گرفت و پس از آن هم رئیس فراکسیون اصلاح‌طلبان مجلس با عنوان امید شد، فراکسیونی که در کنار اثرات خیر در مجلس به بی عملی و عدم تاثیرگذاری لازم متهم است. بدون شک پیروز انتخابات دور دهم مجلس شورای اسلامی، لیست‌ امید بود. لیست‌هایی که در ائتلاف بین اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان، بسته شدند و در شهری مثل تهران، تمام قد رأی آوردند. اصلاح‌طلبان ادعای پیروزی داشتند، اما کم‌کم مشخص شد، تمام افرادی که ذیل لیست امید به مجلس راه پیدا کرده‌اند، اصلاح‌طلب نیستند. برخی همان اول کار، حساب‌شان را جدا کردند و برخی دیگر، آرام‌آرام و در روزهای بعد، خود را از این لیست، جدا کردند. در نهایت فراکسیون امید، در آزمون‌های مختلف از انتخاب رئیس مجلس گرفته تا رأی اعتماد به وزیران حسن روحانی، خود را به‌خوبی نشان نداد و نتوانست آن طور که اصلاح‌طلبان می‌خواستند و به آن دل بسته بودند، سربلند بیرون بیاید. برخی از چهره‌های اصلاح‌طلبی مشکل را در شخص محمدرضا عارف، رئیس این فراکسیون می‌بینند و معتقدند نداشتن یک شخصیت کاریزماتیک در عارف، منجر به بروز این عدم انسجام و عدم تأثیرگذاری شده است.
این انتقادها البته از جانب شخص محمد رضا عارف و از سوی برخی دیگر در فراکسیون امید پاسخ گفته شده، پاسخ هایی که برخی دیگر از نمایندگان فراکسیون امید را هم در برخی موارد قانع نکرده است چه رسد بسیار فعالین سیاسی اصلاح‌طلب و همچنین رای دهندگان این جریان سیاسی. رئیس فراکسیون امید باز هم در این موارد سخن گفته و می‌گوید، البته همین چند روز پیش بود که او در سخنانی اظهار داشت «هجمه‌ها به اصلاح‌طلبان در نقاط مختلف تصادفی نیست و بسیاری درصددند ‌القا کنند که رأی به اصلاح‌طلبان اشتباه بوده است.» سخنانی که هرچند در اصل و اساس حمله‌ها و هجمه‌ها از سوی جریان سیاسی مقابل اصلاح‌طلبان قابل درک و پذیرفتنی است اما سوال اینجاست آیا خیل انتقادها از فراکسیون تحت مدیریت عارف نیز همگی حمله و هجمه محصوب می‌شوند؟!
یکی از برجسته ترین انتقادها از فراکسیون امید که بخش قابل توجهی و نه همه اعضای لیست امید را در خود جای داد و در ابتدا هم عنوان شد فراکسیون اکثریت مجلس است، تعداد اعضای آن است. پس از چندی که نمایندگان مجلس دهم بر صندلی‌های سبز پارلمان تکیه دادند، مشخص شد، تمام افرادی که ذیل لیست امید به مجلس راه پیدا کرده‌اند، حاضر نیستند در فراکسیون اصلاح‌طلبان مجلس حضور داشته باشند و همان اول کار حساب‌شان را جدا کردند و برخی دیگر هم آرام‌آرام و در روزهای بعد، خود را از این لیست، جدا کردند تا جایی که تعداد اعضای فراکسیون امید به یکی از بزرگترین هاله‌های ابهام این فراکسیون مبدل شد. موضوع با گذشت زمان با انتقادهای بسیار همراه شد، انتقادهایی که البته اینبار خود عارف نیز بدان پیوست و رئیس فراکسیون امید طی ماه‌های گذشته کسانی را که با لیست امید به مجلس راه یافتند و فراکسیون امید برآمده از این لیست را تنها گذاشتند را مورد حمله و انتقاد قرار داد. انقادهایی که برخی آن را ماحصل عدم مدیریت سیاسی مناسب خود عارف می‌دانند و انتقادهای وی را در این زمینه پاک کردم رد پای ناکارآمدی‌اش می‌دانند.

فرمانده بی سرباز!
موضوعی که البته روز گذشته از سوی داریوش قنبری رد شد. این عضو حزب مردم سالاری و نماینده پیشین مجلس در اظهار نظری پیرامون فراکسیون امید هرچند گفت که این فراکسیون نتوانست انتظارات جامعه اصلاح‌طلب را برآورده کند اما در عین حال گفت: آقای عارف به مانند فرمانده بی‌سرباز شباهت دارد. فرمانده‌ای که سربازانش فراری شده‌اند. با مشکل نبود نیرو مواجه است و کاری نمی‌تواند از پیش ببرد. به‌همین دلیل هم نبایستی انتظار بالایی داشته باشیم که آقای عارف یک‌تنه نقش اکثریت مجلس را ایفا کند؛ به هر حال ایشان یک نفر نماینده است و طبق قانون با سایر نمایندگان دارای حقوق و اختیارات برابر است. به همین جهت هم هست که آقای عارف نمی‌تواند به دیگران ضوابط خاص فراکسیونی را تحمیل کند و خواست اصلاح‌طلبان را به پیش ببرند. درست است که گفته می‌شود بیش از یک‌صد نماینده در فراکسیون امید حضور دارند، اما آن‌چه که هست، کسانی که همراهی درستی با فراکسیون امید دارند شاید بیش از سی نفر نباشند. در مجموع فراکسیون امید، در حد یک فراکسیون اقلیت توانایی دارد و نباید انتظارات زیادی را داشته باشیم. به‌هر حال از همان ابتدا هم مشخص بود که اختلافات میان فراکسیون امید بروز پیدا خواهد.

حدود ۱۰۰ نفر
در ارتباط با اعضای فراکسیون امید و انتظارها از این فراکسیون، اواخر هفته گذشته بهرام پارسایی عضو و سخنگوی فراکسیون امید هرچند میلی برای سخن از نقش عارف در این بین نبود اما او هم برخی انتقادها و انتظارها را تایید کرد و گفت: علیرغم‌اینکه بارها در فراکسیون امید پیشنهاد شده آمار رسمی‌اعضای فراکسیون و کسانی که فرم عضویت فراکسیون امید را پر کرده‌اند اعلام شود و‌این موضوع به تصویب هم رسیده اما‌ایرادی که وجود دارد‌این است که‌این کار انجام نشده و ذهنیت جامعه هنوز روی ۱۴۰ و ۱۵۰ نفری است که از لیست امید وارد مجلس شدند. تا وقتی که ما لیست واقعی را منتشر نکنیم‌این انتظار بحق است. سخنگوی فراکسیون امید ادامه داد: ما مصر هستیم لیست اعضای فراکسیون امید منتشر شود و ‌این مصوبه دو هفته گذشته شورای مرکزی فراکسیون است و دبیرخانه موظف است برای انتشار آن اقدام کند. به هر حال شفافیت یکی از شعارهای ما بوده و ما باید‌این شفافیت را در عمل نشان دهیم، ضمن‌اینکه عدم انتشار لیست اجحاف در حق فراکسیون است. وی با بیان‌اینکه «تعداد اعضای فراکسیون امید حدود ۱۰۰ نفر است» یادآور شد: اگر‌این تعداد منسجم و پایبند به جریان سیاسی خود باشند بسیار حائز اهمیت است و در‌اینجا کیفیت اهمیت بیشتری دارد. اگر ما نصف مجلس عدد داشته باشیم اما در تصمیم گیری‌ها پراکنده عمل کنیم ارزشی ندارد در حالیکه پایبندی اعضای فراکسیون به تصمیمات وجاهت و وزنه سنگین تری برای آن تلقی می‌شود.
گفته‌های پارسایی هم کماکان عدد درستی از سرشماری اعضای فراکسیون امید مجلس به دست نمی دهد و کماکان نشان می‌دهد مدیریت این فراکسیون در آخرین عمل خود با گذشت بیش از دو ماه که دغدغه مشخص شدن تعداد اعضای امیدی مجلس بالا گرفته هنوز هم موفق نبوده‌اند.
پیش‌بینی شده بود!
عارف خود نیز پس از گفته‌های پارسایی و در جمع اعضای جامعه اسلامی‌دانشگاهیان دانشگاه شریف در این ارتباط سخن گفت و از هم فراکسیونی‌ها خود انتقاد کرد. وی با اشاره به انتخابات مجلس دهم و ائتلاف با حامیان دولت (اصولگرایان معتدل)، یادآور شد: صراحتاً بگویم برای شکل گیری‌این ائتلاف هزینه‌های زیادی را متحمل شدیم و مورد انتقادات شدید جوانان اصلاح‌طلب قرار گرفتیم. البته در همان زمان پیش بینی می‌کردیم که بعضی‌ها در داخل مجلس راهشان را از ما جدا کنند ولی توقع نداشتیم که کسانیکه با برند «امید» وارد مجلس شدند رودرروی ما قرار بگیرند. وی افزود: کسانی که در لیست امید بودند و موفقیتشان به دلیل حضور در لیست امید بود وقتی به مجلس آمدند به بهانه آنچه آنها تندروی فراکسیون امید عنوان کردند از ما جدا شدند در حالیکه شعار اصلی ما در انتخابات و در مجلس دهم امید، آرامش و رونق اقتصادی بود و هیچگاه به دنبال تندروی نبوده‌ایم و‌این افراد به همین بهانه بی ربط از فراکسیون امید جدا شدند.
هرچند بخشی از انتقادهای عارف از این موضوع قابل درک است اما سهم او در شکل گیری وضعیت موجود کجا داستان فراکسیون اصلاح‌طلبان مجلس روایت می‌شود. وضعیتی که امروز فراکسیون امید با آن مواجهه است سلسله ای از ناکارآمدی هاست که در این میان جور تامین نظر رای دهندگان را اقلیتی دغدغه مند و توانمند در این فراکسیون به دوش می‌کشند. عارف هنوز هم در ارتباط با آخرین معضل این فراکسیون که مزمن نیز هست، هنوز موفق نشده تعداد امیدی‌ها را به درستی سرشماری کند و بعد از این همه عدم برآورد نظرها در فراکسیون تحت مدیریتش که آخرین آن بر سر رای اعتماد به وزیر علوم دولت دوازدهم رخ نمود می‌توان گفت این خود همان است که از قدیم گفته‌اند «هنوز هم در بر همان پاشنه می‌چرخد.»
منبع: بهارنیوز

به گزارش ایرنا، یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی افزود: برجام نه به صورت کامل، اما درحال اجراست. اگر دقت کنید من هیچ صفتی به کار نبردم و نگفتم کاملا درحال اجرا هستند. در حقیقت مواردی مانند افزایش حجم آب سنگین به میزان یک دهم تن در گذشته وجود داشتند که اصلاح شدند. من برای حال حاضر و آینده نزدیک می توانم بگویم که برجام درحال اجراست.مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی که به مناسبت شصتمین سال فعالیت سازمان بین المللی انرژی اتمی صحبت می کرد، گفت: برنامه هسته ای ایران تحت قوی ترین بازرسی های سازمان قرار دارد و این کشور خود را به انجام تمامی قوانین بین المللی و همچنین پروتکل الحاقی متعهد کرده است.

آمانو ادامه داد: ایران همچنین با انجام اقدامات بیشتری برای حصول اطمینان از شفافیت به صورت داوطلبانه موافقت کرده است. ما درحال حاضر به مکان های بیشتری دسترسی داریم و اطلاعات بیشتری در مورد برنامه هسته ای ایران داریم که قبل از برجام وجود نداشتند.وی اضافه کرد: در ملاقات با حسن روحانی رییس جمهوری و علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی ایران از آنها خواسته ام به انجام تعهدات ادامه دهند و آنها بار دیگر اطمینان دادند که به تعهداتشان پایبند هستند.مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی با ابراز تاسف از آزمایش هسته ای کره شمالی در ماه سپتامبر گذشته هم اظهار کرد: نمی تواند گزارش جدید از وضعیت کره شمالی بدهد اما از رهبران کره شمالی خواست به تعهداتشان و همچنین قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی پایبند باشند.

آمانو در پاسخ به سووال حاضران درباره مقایسه فعالیت های آژانس در عراق و ایران گفت: مهم است افراد بدانند که طبیعت فعالیت های پادمانی آژانس در ایران و عراق بسیار متفاوت است.وی افزود: حضور آژانس در عراق حاصل جنگ بود و حضور آژانس در ایران حاصل مذاکره و توافق است و به همین دلیل است که این توافق کامل و بی نقص نیست.مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکید کرد: ایران در بخش های دیگر به صورت داوطلبانه با آژانس همکاری کرده است و من به همین دلیل است که می گویم این نوع نظارت بی سابقه است و قوی ترین سیستم ایمنی و پادمانی درحال حاضر برقرار است.آمانو در پاسخ به ادعاهای مربوط به ناکافی بودن برجام گفت: زمانی که یک کشور غیرهسته ای عضو ان.پی.تی می شود باید تمام دارایی های هسته ای خود را اعلام کند. ما به آن کشور می رویم و تجهیزات نظارتی را نصب می کنیم.

وی یادآور شد من باید تاکید کنم که پروتکل الحاقی ابزار بسیار قوی، عمیق و گسترده ای است که اجازه بازرسی بالایی به آژانس می دهد. باید بدانید که اگر کشوری که داوطلبانه به ان پی تی پیوسته است جلوی بازرسی و فعالیت های آژانس را بگیرد، گزارش تخلفاتش ثبت خواهد شد و نمی تواند عضو عادی باقی بماند.مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی تصریح کرد: ایران این پروتکل را به صورت داوطلبانه پذیرفته بود و تحت برجام نسبت به رعایت آن متعهد شد.آمانو درخصوص معضلات آژانس در رابطه با کره شمالی هم گفت: از سال ۲۰۰۹ اجازه دسترسی به سایت های هسته ای کره شمالی را نداشته اند و آماده هستند به محض بهبود وضعیت سیاسی برای بازرسی به کره بروند.

وی درخصوص برنامه عربستان برای توسعه فعالیت های هسته ای نیز اظهار کرد: این اتفاق هنوز نیفتاده است اما آنها اعلام کرده اند که چنین هدفی دارند و زمانی که شروع کنند ما مایلیم که برنامه جامع نظارتی آژانس را در آنجا نیز پیاده کنیم.مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در بخش دیگری از اظهارات خود به فواید فناوری های هسته ای اشاره کرد و گفت: تکنولوژی هسته ای فواید بسیاری دارد که می تواند کمک کند کشورها غذای بیشتر و برق، تولید و روش های درمان جدید کشف کنند، مدیریت آب داشته باشند و از دریاها و اقیانوس ها محافظت کنند.
آمانو افزود: آژانس در طول دهه های فعالیتش به کشورها برای رسیدن به این اهداف و همچنین برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار که در سال ۲۰۱۵ تصویب شدند، کمک می کند.وی ادامه داد: ما به مکان هایی توجه می کنیم که ماده هسته ای، تجهیزات هسته ای، مهارت های هسته ای یا ترکیبی از آنها وجود دارد. آژانس به این کاری ندارد که این محل نظامی است یا غیرنظامی، هر جایی که یک یا چند مورد از سه مورد یادشده وجود داشته باشد، ما درخواست اجازه بازرسی می دهیم و اگر این درخواست ما رد شود به سازمان ملل گزارش می کنیم.
منبع: بهارنیوز

اشکان قاسمی
روزنامه بهار
۱٫ انتخابات دوره دوازدهم ریاست جمهوری (۲۹ اردیبهشت۱۳۹۶) در حالی به پایان رسید که دگر باره همای ظفر و کامیابی بر دوش حسن روحانی نشست و هواداران و رای دهندگان به او، با امید روزافزونی به تحقق وعده‌های انتخاباتی اش دل بسته بودند و بسط دال‌های اصلاح طلبی را آرزو می‌کردند اما با گذر ایام، نه تنها این مهم محقق نشد، بلکه روحانی در کنش‌های غیرگفتاری، به جامعه روحانیت مبارز نزدیکتر شد، اعضای ارشد حزب اعتدال و توسعه  مانند محمدباقر نوبخت و محمود واعظی در دولت دوازدهم، نفوذ بیشتری یافتند، زنان و اهل سنت برای وزارت و معاونت وزارت معرفی و انتخاب نشدند و گزینه پیشنهادی وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری (منصور غلامی) نیز با مخالفت اکثریت دانشجویان طیف هوادار اصلاحات مواجه شد.
۲٫ مقایسه رویکرد روحانی در ایام قبل و بعد از انتخابات و چرخش‌های زبانی و غیرزبانی رئیس‌جمهور، نشان دهنده تغییری آشکار در مواضع اوست به نحوی که بسیاری از رای دهندگان به روحانی را اگر نگوییم پشیمان، حداقل ناخرسند و دلزده کرده است. دلیل تغییر چنین رویکردی را باید در بینش روحانی به مولفه ماندگاری در قدرت جست. او که سال‌ها در سطوح بالای سیاسی و امنیتی، زمامدار امور بوده به نیکی آگاه است که برای تضمین آینده سیاسی‌اش باید با ساختارهای فرادست قدرت و حاکمیت در ایران همسو شود و در این راه ابایی ندارد که در برابر مطالبات هوادارانش سکوت پیشه کند. چه آن که روحانی به وزن و جایگاه هر دو در صحنه سیاست ایران آگاه است و می‌کوشد در چارچوب انتقاد نرم از ساختارهای سنتی قدرت، هم از سعی وافر در تحقق وعده هایش سخن گوید و هم از ساختارشکنی در بن مایه‌های سیاست‌ورزی خودداری کند.
۳٫ به یاد آوریم که انتخاب روحانی در سال ۱۳۹۲معلول شرایط و ساختاری بود که هاشمی رفسنجانی را رد صلاحیت کرد و با اصرار سید محمد خاتمی، محمدرضا عارف، کاندیدای اصلاح‌طلبان از صحنه رقابت‌ها کناره گرفت و اکثر هواداران اصلاح طلبان آرای شان را به سبد حسن روحانی ریختند. از این رو، روحانی معلول مناسبات قدرتی است که مجال نقش آفرینی را به او اعطاء کردند.
روحانی برخلاف هاشمی رفسنجانی و خاتمی و حتی احمدی‌نژاد جریان‌ساز نیست، بلکه جلوس او بر کرسی  ریاست جمهوری، زاییده قبض و بسط جریان‌های سیاسی در ایران است. به همین دلیل او به وعده‌هایش چندان پایبند نیست، چه آنکه هر زمانی در دایره گفتمانی یک جریان به بازی قدرت روی می‌آورد و می‌کوشد منویات خویش را به پیش ببرد.
۴٫ فقدان تحزب راستین در ایران از عوامل مهمی است که نه جریان‌های سیاسی و نه افرادی که به قدرت می‌رسند، چندان جوابگوی مطالبات هواداران‌شان نیستند. نیک حافظه ما یاری می‌کند که بعد از نابسامانی‌های شرایط سیاسی و اقتصادی در دولت احمدی نژاد، بخشی از اصولگرایان از او تبری جستند و رئیس‌جمهور دولت نهم و دهم نیز بارها اعلام کرد با حمایت اصولگرایان به قدرت نرسیده است. اکنون نیز روحانی خود را وام‌دار هیچ گروه سیاسی نمی‌داند و برخی از اصلاح‌طلبان نیز از عدم پایبندی او به خواسته‌های‌شان گله‌مند هستند، اما او را در دایره اصلاح‌طلبی تفسیر نمی‌کنند، بلکه تاکید دارند چاره‌ای جز رای دادن به روحانی نبود!
۵٫ ناتوانی روحانی در عمل به وعده‌های سیاسی و اقتصادی و محقق نشدن انتظاراتی که از برجام می‌رفت، عامل دیگری است تا او با نزدیک شدن به طیف اصولگرای سنتی حداقل از انتقاد آنان در امان باشد.
به قولی، برجام، به فرجامی که انتظار می‌رفت منتهی نشد. وانگهی به قدرت رسیدن‌ ترامپ در ایالات متحده آمریکا و سیاست تهاجمی وی ضد ایران، گفتمان روحانی را به اصولگرایان سنتی نزدیک‌تر کرده و سازواره‌های اعتدال طلبی در سیاست خارجی او کمرنگ‌تر شده است.
۶٫ سردرگمی و ضعف جریان اصلاحات بعد از انتخابات ۱۳۸۸ عامل دیگری است که این جریان را به حمایت از روحانی مجبور کرده و از رفتار رئیس‌جمهور چنین قرائت می‌شود.گویی اصلاح‌طلبان به روحانی وامدارند که دگرباره آنان را در بازی قدرت و مناصب کلیدی وارد کرده و به این طیف سیاسی مجالی داده تا در چارچوب مناسبات موجود پوست‌اندازی کند و به بازیابی هویت خویش خویش بپردازد. از این رو راه صواب را نه در پایبندی به مطالبات اصلاح‌طلبان و هوادارانشان، بل در کنش‌های منبعث از گفتمان، دال‌ها و هویت سیال آن چه را اعتدال می‌نامد، تفسیر می‌کند.
۷٫ تلاش برخی از اعضای دولت مانند واعظی و علی جنتی برای به کرسی نشاندن علی لاریجانی در انتخابات هیات رئیسه مجلس و صحبت‌هایی مبنی بر امکان حمایت اصلاح‌طلبان از این چهره سیاسی دیرپا در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، مبین سعی حلقه روحانی برای ائتلاف با بخشی از جناح راست سنتی است و در این بازی پیچیده سیاست، گفتمان اصلاح‌طلبی در دولت وی به حاشیه می‌رود. تیتر روزنامه‌‌های نزدیک به اصولگرایان بعد از قبولی منصور غلامی از آزمون مجلس برای ورود به وزارت علوم بیانگر بخشی از واقعیت‌های موجود در صحنه سیاست ایران است. یکی از این روزنامه‌ها با تیتر «بیم و امید؛ منصور غلامی با حمایت فراکسیون ولایی و مستقل و با ۱۸۰رای راهی ساختمان هرمزان شد» بر این نکته تاکید داشت که روحانی برای رای اعتماد به وزیرانش نیازی به آرای فراکسیون امید ندارد. آن چنان که محمدرضا عارف نیز در مصاحبه‌ی اخیر خود، از مخالفت این فراکسیون با محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات سخن به میان آورده بود. تفسیر قبولی آذری جهرمی و منصور غلامی و رد حبیب ا. . . بیطرف (گزینه مورد حمایت اصلاح طلبان برای وزات نیرو) از آزمون رای اعتماد پارلمان دهم، حکایت از آن دارد که فراکسیون امید نقشی حاشیه‌ای در انتخاب وزیران داشته و روحانی خود را محق می‌داند که در پیشبرد منویات خویش به این کنشگر چندان اعتنایی نکند و در میدان دیگری به قمار سیاست دست بزند.
منبع: بهارنیوز