بایگانی ماه : نوامبر, 2017

سیدمحمدعلی جنانی در گفت و گو با ایرنا افزود: براساس آمارها، بین سال های ۷۵ تا ۸۵ رشد جمعیت در کشور ۱،۷ درصد بود، اما جمعیت سالمندی ۲،۷ درصد رشد داشت و این آمار نشان می دهد رشد جمعیت سالمندی پرشتاب تر و با جهش بیشتری پیش می رود.وی تصریح کرد: براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، افراد بین ۶۰ تا ۷۵ سال را سالمند تعریف می کنند و اگر نسبت افراد ۶۵ سال به کل جمعیت از پنج درصد کمتر باشد به این جمعیت جوان می گویند، اگر این نسبت بین ۵ تا ۱۰ درصد باشد میانسال و اگر بالای ۱۰ درصد باشد سالمند محسوب می شود.جنانی اضافه کرد: موضوع سالمندی یکی از موضوعات بسیار مهم در سازمان تامین اجتماعی به شمار می رود و در کشور و به تبع آن در تامین اجتماعی چون نیمی از جمعیت کشور را تحت پوشش دارد، مورد تاکید جدی است.

مدیرکل امور فنی مستمری های سازمان تامین اجتماعی ادامه داد: طبق آمارها، موضوع سالمندی با نرخ باروری رابطه خطی معکوس و با شاخص امید به زندگی رابط خطی مستقیم دارد و متاسفانه در کشور ما هر دو پارامتر یعنی نرخ باروری در حال کاهش و امید به زندگی در حال افزایش است و اثر نامطلوب بر سالمندی می گذارد. مطالعات و پژوهش ها نشان می دهد که روند سالمندی به سمت سالمندی زنانه پیش می رود.وی تاکید کرد: همچنین پدیده سالمندی بر هزینه خانوار اثر نامطلوبی می گذارد؛ به گونه ای که هزینه خانوار بدون سالمند در طول سال ۵ میلیون تومان در سال ۹۳ بوده؛ اما در همان سال با سالمند ۲۰ میلیون تومان در سال بوده است.

** نگاه به پدیده سالمندی باید تغییر کند
جنانی اضافه کرد: بنابراین باید برای جمعیت سالمندی خود فکر اساسی کرد؛ البته در کشورهای دیگر برای سالمندان طرح هایی را پیاده می کنند که این طرح ها ابعاد اقتصادی، اجتماعی، رفاهی، بهداشتی، درمانی و مراقبتی دارند.وی خاطرنشان کرد: بنابراین در موضوع سالمندی باید اولا پارادایم و نگاه به پدیده سالمندی را عوض کرد و این تغییر نگاه در تمامی رسانه های دیداری و شنیداری و وسایل ارتباط جمعی باید متجلی شود. به عنوان مثال سمبل یک انسان سالمند را در قالب یک تصاویر شاد و چالاک و شاداب نشان دهیم؛ نه اینکه یک فرد با اثرات سالمندی مانند پیری، نداشتن شادی و نشاط را به همگان نشان دهیم.مدیرکل امور فنی مستمری های سازمان تامین اجتماعی گفت: باید به شرایط استمرار زندگی حرفه ای و شغلی سالمندان فکر کنیم، افزایش سن بازنشستگی را داشته باشیم، جنبه های تشویقی در جهت تثبیت در شغل، بهره گیری از تجارب در قالب قانون های پیشکسوتان حرفه ای و مدیریت دانش و تجربه، مشارکت در سازمان های مردم نهاد را در برنامه ریزی های خودمان داشته باشیم تا نگاه به پدیده سالمندی تغییر کند.وی تصریح کرد: همچنین سازمان ها باید به سمتی بروند که از تجارب بازنشستگان و پیشکسوتان جهت اصلاح و سیستم های خودشان استفاده کنند که یک نمونه آن در سازمان تامین اجتماعی استفاده از این افراد در بحث کارگزاری های رسمی است.

جنانی ادامه داد: مدیریت و نهادینه کردن فعالیت های جسمی و ورزشی سالمندان، تقویت همبستگی بین النسلی، متناسب سازی فضای مسکن و محیط شهری، تامین امکانات و ارائه روش های درست برای نگهداری سالمندان در منزل، استفاده از خدمات سالمندان در ارائه خدمات اجتماعی و تقویت نگاه های توانبخشی از دیگر برنامه هایی است که باید برای سالمندان در کشور اجرایی شود. البته جمعیت سالمند در افق های پیش رو به این موضوعات نیاز دارد.سازمان تامین اجتماعی ۴۲ میلیون بیمه شده دارد که ۱۴ میلیون آن بیمه شده اصلی و سه میلیون نفر از آنها مستمری بگیر (از کارافتاده، بازنشسته و بازماندگان) هستند که ۱۸ نوع خدمت درمانی و بیمه ای به آنها ارائه می شود.
همچنین براساس آمارها، نسبت پشتیبانی( نسبت بیمه شده به مستمری بگیر) در سال ١٣۵۴ در ایران ۲۴،۸ بوده است که پس از طی دوره ۴٠ ساله در سال ١٣٩۴ به میزان ۵،۴ کاهش یافته است، این بدان معنی است که در سال ١٣۵۴، به ازای هر ۲۴،۸ بیمه شده اصلی، در آن سال یک نفر مستمری دریافت می کرده است و در سال ١٣٩۴، به ازای هر ۵،۸ بیمه شده اصلی، یک نفر مستمری دریافت کرده است.
منبع: بهارنیوز

چندی قبل پلیس فارس در جریان مرگ مردی میانسال در یکی از محله های شیراز قرار گرفت. تحقیقات اولیه حاکی از آن بود که برادر این مرد نخستین کسی بوده که با جسد وی روبهرو شده و پلیس را خبر کرده است.این مرد تحت تحقیق قرار گرفت و گفت که همسر برادرش می گوید که فردی پس از ورود به منزل شوهرش را به قتل رسانده است.پرونده با عنوان مرگ مشکوک به دادسرا ارسال و رسیدگی به آن شروع شد. همزمان جسد قربانی نیز به پزشکی قانونی منتقل شد تا بررسیهای تخصصی راز مرگ این مرد را فاش کند. ساعت ها از این جنایت گذشت تا اینکه پرونده برای ادامه رسیدگی در اختیار بازپرس جنایی قرار گرفت. با توجه به سرنخ های به دست آمده از پزشکی قانونی خواسته شد مشخص کند علت دقیق مرگ چه بوده است.

 

نتیجه پزشکی قانونی مشخص کرد که قربانی به دلیل خفگی جان خود را از دست داده است از این رو تحقیقات پیرامون این موضوع متمرکز شد.با این گزارش، همسر قربانی به دادسرا احضار شد تا بار دیگر از وی تحقیق شود. آنچه از نظر قاضی عجیب بهنظر میرسید، اینبود که چطور مردی وارد منزل آنها و باعث مرگ مرد میانسال شده و کسی مقاومتی برای این قتل نکرده است.وقتی دستور احضار همسر وی صادر شد ماموران با خبر شدند که از زمان جنایت، وی متواری شده است از این رو احتمال دادند که نامبرده در قتل همسرش دخالت داشته است. به همین دلیل تحقیقات در این رابطه متمرکز شد تا توانستند ردی از این زن را در بوشهر به دست آورند. با شناسایی مخفیگاه این زن ماموران برای بازداشت وی به استان همجوار رفته و نامبرده را دستگیر کردند.

 

وقتی زن در دادسرا حاضر شد، بازپرس پرونده از او درخصوص قتل پرسید و وی توضیح داد که مردی پس از ورود به منزلشان همسرش را به قتل رسانده است.در چنین شرایطی بازپرس مطمئن شد که اگر حرفهای این زن درست باشد، میبایست سرنخی از آن مرد در اختیار ماموران قرار می داد و به همین دلیل دستور بازداشت وی را صادر کرد و او به اداره آگاهی منتقل شد. پس از چند ساعت بازجوییدر نهایت وی که چارهای جز بیان حقیقت نداشت لب به بیان حقیقت گشود و به قتل همسرش اعتراف کرد.او گفت: مدت ها از ازدواج من و همسرم می گذشت در این مدت به شدت با هم اختلاف داشتیم.تا جایی که چندبار کارمان به درگیری و ضرب و شتم کشیده شد. از دستش خسته شده بودم به همین دلیل دنبال فرصتی بودم که او را به قتل برسانم از این رو چند روز قبل از جنایت نقشه قتل را با مردی که با او آشنایی داشتم مطرح کردم و تصمیم گرفتیم در یک روز مناسب نقشه را عملی کنیم.
روز جنایت او به منزلمان آمد و در یک موقعیت مناسب شوهرم را خفه کردیم. سپس جسد را آنجا رها کرده و متواری شدیم. با اعتراف این زن ماموران همدست وی را نیز دستگیر کردند. این دو متهم در ادامه صحنه جنایت را بازسازی کردند. بدین ترتیب با درخواست اولیای دم مبنی بر مجازات متهمان این پرونده برای صدور حکم نهایی به دادگاه ارسال شد.
منبع: بهارنیوز

محمد جلال عباسی شوازی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه یکی از مهمترین وقایع دهه های اخیر در کشور، افزایش میزان تحصیلات دختران بوده است، افزود: نظام حکومتی در سالهای اخیر برای برقراری عدالت آموزشی و تحصیلی میان دخترانی که در دهه های گذشته و قبل انقلاب به امکانات آموزشی دسترسی نداشتند، مراکز تحصیلات عالی را به نحوی گسترش داده که آنان رشد آموزشی بیشتری داشته باشند. این مساله پتانسیل های زیادی را برای کشور به همراه آورده است.

این استاد گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران، ادامه تحصیل زنان را نشان دهنده توانمندی آنان و جامعه دانست و تصریح کرد: این تغییرات برای جامعه بسیار مطلوب هستند، این درحالیست که تاکنون نتوانسته‌ایم زمینه‌های شغلی و مشارکت زنان در اقتصاد را فراهم کنیم. حاصل این سیاست نامتوازن این شده است که افراد تحصیل می کنند ولی دسترسی به شغل نداشته و یا دست کم مانند مردان در حوزه اقتصاد حضور ندارند.

عباسی شوازی با اشاره به حضور بیشتر زنان و دختران در دانشگاه ها و آمار رو به افزایش فارغ التحصیلان دانشگاهی اضافه کرد: با این وجود زمانیکه به مراکز صنعتی و خدماتی می رویم حضور زنان را پر رنگ نمی‌بینیم چرا که موانع ساختاری که در جامعه به وجود آمده زمینه را برای مشارکت زنان فراهم نمی‌کند.وی با اشاره به افزایش مهاجرت به دنبال موانع ساختاری حضور زنان در عرصه های شغلی اظهار کرد: وقتی به طور طبیعی بازار کار برای زنان فراهم نباشد ممکن است به دنبال پیشرفت تکنولوژی، حمل و نقل، تغییر آمال و آرزوهای دختران تحصیلکرده جوان، تمایل به مهاجرت افزایش یابد. همچنین خانواده ای که می‌بیند فرزندش تحصیل کرده ولی شغلی ندارند انگیزه پیدا می‌کند تا به مناطقی مهاجرت کند که امکان کار بهتر، بیشتر و یا خدمات مناسب تر داشته باشد.

این استاد دانشگاه با تاکید بر لزوم رصد درست شاخص‌های جمعیتی در جامعه اظهار کرد: گاهی باید به این شاخص ها با دید مثبت نگاه کنیم. برای مثال وقتی شما زنان تحصیل کرده‌ای در اجتماع دارید این یک نکته مثبت به نظر می‌رسد، چرا از پتانسیل این زنان نباید استفاده کنیم؟ چرا فقط باید آن را به شکل بحران دید؟ این زنان تحصیل کرده و جوانان سرمایه ملی هستند.این جمعیت شناس با بیان اینکه گاهی افراد برای ایجاد امنیت اقتصادی  مهاجرت می کنند ادامه داد: اگر امکاناتی فراهم کنیم که زنان در مناطق و شهرها، شهرستان‌ها و نقاط حاشیه ای و روستایی خودشان ماندگار شوند، به توازن و تعادل محیطی خواهیم رسید.

رئیس موسسه ملی مطالعات جمعیتی با تاکید بر اینکه نمی توان بدون ارائه خدمات مردم را مجبور کنیم که در خانه خودشان بنشینند و به مناطق بهتر مهاجرت نکنند تصریح کرد: نمی شود درحالیکه در یک منطقه شغل به اندازه کافی وجود ندارد به خانواده ها گفت برای حفظ فرهنگ روستایی در آنجا باقی بمانند. این افراد نیازمند خدمات هستند. فرزند آنها باید تحصیل کند و سپس شغلی بیابد. عباسی شوازی در پایان با اهمیت نگاه جامع نگر نسبت به مسائل جمعیتی گفت: بایستی شاخص های مختلف جمعیتی در کنار هم قرار بگیرند و آن موقع مسائل را تحلیل کرد. برای مثال باید درآمد، سطح رفاه، بیکاری، اشتغال و نابرابری جنسیتی و … در کنار هم قرار دهیم و آن موقع به پاسخ سوال ها برسیم و برنامه ریزی جامع‌تری داشته باشیم.
منبع: بهارنیوز

گروه جامعه-رسانه ها: سال‌های کار در عسلویه، صورتش را آفتاب سوخته کرده. تارهای سفید لابه‌لای موهای انبوه مشکی به چشم می‌آید. ۳۴ ساله است، اهل فسا. حالا مدتی است تهران زندگی می‌کند. خیال دارد دوباره برای کار به عسلویه برگردد. عطای کار در ترکیه را به لقایش بخشیده. سیگار بهمن را از جیبش بیرون می‌آورد، قبل از اینکه آتش کند، می‌پرسد: «اشکالی نداره که؟» سرم را تکان می‌دهم. دود، تصویرش را محو می‌کند. یونس یکی از همان‌هایی است که با تبلیغات پرآب و تاب شرکت‌های کاریابی، راهی ترکیه شده.

تخصصش جوشکاری است. سابقه‌اش در‌ این کار بالاست. ۱۰ سال عسلویه کار می‌کرده، قبلش هم در شیراز. می‌گوید نمی‌خواهد اسم مستعار بنویسید، اسم خودم را بیاورید؛ یونس مشیری: «من هم مثل خیلی‌های دیگر فریب خوردم. توی تبلیغات خیلی خوب پرزنت می‌کنند. انگار آدم را روانشناسی می‌کنند. جوری حرف می‌زنند که خیال می‌کنی دیگر بهتر از این نمی‌شود. می‌گویند خودمان ترتیب رفتن‌تان را می‌دهیم و به کارفرما معرفی‌تان می‌کنیم. مدرک خاصی ازت نمی‌خواهند.

می‌گویند اگر تخصص داشته باشی، کافی است. بیشتر جوشکار و مبلکار می‌خواهند، خیاط هم همین‌طور. منتها جوشکار بیشتر از همه مورد نیاز است. شرکت پاسپورت را می‌گیرد تا بلیت تهیه کنند. پول بلیت و باقی هزینه‌ها البته پای خودمان است. شرکت یک میلیون تومان کمیسیون هم از متقاضیان دریافت می‌کند. البته این کمترین کمیسیونی است که می‌گیرند. تا ۲ میلیون تومان هم شنیده‌ام که از متقاضیان می‌گیرند. من مدارک و پول کمیسیون را دادم و بهم گفتند خبرت می‌کنیم. البته اینکه می‌گویم شرکت، یک اتاق ۴ متری در یک دفتر بازرگانی بود. بعد از چند وقت تماس گرفتند و گفتند فلان روز حرکت است.

من به همراه چند نفر دیگر بودم. آنها هم شرایط من را داشتند. اول گفتند یک نفر در فرودگاه آتاتورک استانبول می‌آید دنبال‌تان. بعد گفتند خودتان با تاکسی بروید میدان ساعت، آنجا دنبال‌تان می‌آیند. ما همین کار را کردیم، از فرودگاه رفتیم میدان ساعت. فکر می‌کردم کسی دنبال‌مان می‌آید که کارکشته و به چم و خم کار وارد است اما او هم یکی مثل خودمان بود که دو هفته زودتر از ما به استانبول رفته بود. او ما را از آنجا به خوابگاه برد. شرکت در تهران به ما گفته بود تا زمانی که سر کار برویم، هزینه اقامت‌مان با آنها خواهد بود. البته خورد و خوراک پای خودمان است. خوابگاه یک اتاق ۳ در ۶ بود برای ۹ نفر. یعنی ۲ متر برای هر نفر. شرایطش آنقدر افتضاح بود که دلت نمی‌خواست پا داخلش بگذاری اما دیگر چاره‌ای نداشتیم. فردا همراه یک نفر برای معرفی به کارفرما رفتم جوشکاری اسکلت ساختمان. کارفرما ترکی حرف می‌زد. می‌گفت من ۶ ماه پیش نیرو می‌خواستم. نفرِ شرکت فکر می‌کرد من ترکی بلد نیستم، به روی خودم نیاوردم. فردایش دوباره به کارگاه دیگری رفتیم؛ آنجا هم نیرو نمی‌خواستند و دوباره همان جریان تکرار شد.

آدم شرکت گفت تو تخصص لازم را نداشتی و جایی برای کار قبولت نمی‌کنند. از فردا باید پول پانسیون را بدهی و خودت فکر کار باشی، یا آن کاری را بکنی که ما برایت پیدا می‌کنیم. اعتراض کردم و گفتم تخصص من جوشکاری است. در ضمن من ترکی متوجه می‌شوم و فهمیدم کارفرماهایی که پیش‌شان می‌رفتیم اصلاً کارگر نمی‌خواستند. همین باعث شد که عذرم را بخواهند. چند روز آواره بودم تا از طریق یک آشنا، کاری پیدا کردم؛ یک کارگاه ساختمانی. تازه چون آشنا معرفی کرده بود با ماهی ۲ هزار و ۳۰۰ لیر مشغول شدم که نسبت به بقیه کارگران خارجی، حقوق بالایی می‌گرفتم در حالی که کارگر ترک، بابت همان کار ۶ هزار لیر می‌گرفت. من در عسلویه بیشتر از اینها می‌گرفتم اما به خاطر شرایط خودم دوست داشتم از ایران دور باشم. با چند نفر اتاق اجاره کرده بودم و دو ماه کار کردم. یکی از روزها کارفرما گفت همین امشب باید بروید. کار ما به هرحال غیرقانونی و بدون مجوز بود. از آنجا هم آواره شدم. نمی‌خواستم دست خالی پیش زن و بچه‌ام برگردم. سرتان را درد نیاورم، حتی با وعده کار، نزدیک بود در دام گروه‌های خلافکار بیفتم. یک بار حتی تا پای مرگ رفتم. آنجا داعش هم خیلی راحت روی کارگرهای خارجی حساب باز می‌کند و برایشان تبلیغ می‌کند.» یونس حالا به ایران برگشته. به قول خودش اندک اندوخته‌اش را هم بابت هزینه‌های زندگی در استانبول از دست داده و کلاهش هم که آن طرف‌ها بیفتد، دیگر نمی‌رود برش دارد.

سلیمان، ۲۵ ساله ترکمن است. او هم تجربه کار در ترکیه را دارد. می‌گوید: «شرکت برای اینکه خیال متقاضی‌ را بابت کار راحت کند، کانال تلگرامی درست کرده و فیلم کسانی را که برای کار رفته‌اند، آنجا می‌گذارد. کسانی که راضی هستند و دیگران را دعوت می‌کنند برای کار به ترکیه بروند. من کارگاه مبل‌سازی کار کرده بودم. گفتند مبلکار آنجا خیلی مورد نیاز است. یک میلیون و نیم کمیسیون دادم و به استانبول رفتم. آنجا گفتند اگر ترکی بلدی، می‌توانی راحت با کارفرما کار کنی. من مشکل زیادی نداشتم. برای کار مبل‌سازی قبولم نکردند البته گفتند مهارتت کم است و به درد ما نمی‌خورد. گفتند باید کار دیگری بکنی. به کارگاه تولید پوشاک معرفی‌ام کردند. آنجا کارم این بود که لباس‌ها را تا بزنم یا لباس‌هایی که زده‌دار است، از لباس‌های دیگر جدا کنم. چند نفر دیگر ایرانی هم آنجا بودند. آنها خیلی پیشرفت کرده بودند و روی شلوار جین، زاپ می‌زدند و سنگشور می‌انداختند. بابت کارم در آن کارگاه، از هفت صبح تا هفت و نیم شب، ماهی هزار لیر دستمزد می‌گرفتم. کرایه اتاق و خورد و خوراک هم که از آن کم می‌شد، در واقع چیزی نمی‌ماند. تازه با ترس و لرز هم باید گذران می‌کردیم.

ترکیه که ویزای کار به ما نداده بود. اگر یک بار آدم را بگیرند، دیپورت می‌کنند و دیگر اجازه سفر به ترکیه را نمی‌دهند. نهایتاً ۳ ماه ماندم و کار کردم. در هر کارگاه مدت کوتاهی می‌ماندم چون اگر بفهمند کارفرما کارگر خارجی را بدون مجوز به کار گرفته، ۳۰ هزار لیر جریمه‌اش می‌کنند.» سلیمان حالا به ایران برگشته اما خیال دارد دوباره برود. یک ماه اینجا می‌ماند و بعد دوباره برمی‌گردد. شرایطش آنجا سخت است اما استانبول را دوست دارد، گرچه فرصت زیادی برای تفریح پیدا نمی‌کند.

بازار داغ آموزش زبان ترکی استانبولی
سر کلاس کنار هم می‌نشینند. با هم به درس گوش می‌دهند. با هم عبارت‌ها و جمله‌ها را تکرار می‌کنند و تمرین‌های حل شده را با هم مرور می‌کنند. اشکالات هم را می‌گیرند و سؤالات‌شان را از استاد می‌پرسند. زندگی اما برای هر کدام‌شان یک جور است. یکی دلش می‌خواهد سریال‌های ترکی را پیش از آنکه در شبکه فارسی زبان آنور آبی پخش می‌کنند، با زبان اصلی ببیند. یکی دنبال این است که هرجور شده با یک سلبریتی ترک سر دوستی باز کند و شاید اگر قسمت شد، پایش به سرزمین رؤیاهایش باز شود و ستاره احتمالی سریالی شود. یکی می‌خواهد زبان ترکی استانبولی‌اش قوی شود تا در سفرهای متعددش برای خرید جنس، دچار مشکل نشود؛ آخر ترک‌ها زیاد انگلیسی بلد نیستند.

برای محمد اما همه‌اش یک چیز است؛ ترکی یاد بگیرد تا برود ترکیه کار کند. ۲۸ ساله است، میانه اندام. لیسانس حسابداری دارد. بوتیک‌دار است. می‌گوید: «اینجا کارم خیلی کساد شده. از وقتی که پای برندهای ترک به ایران باز شد، مشتری‌های ما به شکل قابل‌توجهی ریزش کرد. دوستم استانبول است، می‌خواهم سرمایه‌ام را جمع کنم و بروم آنجا کار پوشاک کنم. کسی را هم پیدا کرده‌ام که یک جورهایی با هم شراکت کنیم؛ ترک است. می‌خواهم زبانم را قوی کنم که به مشکلی برنخورم. من خودم یک شاگرد در مغازه داشتم که رفت ترکیه برای کار. آنجا کار بسته‌بندی پوشاک می‌کند. در بخش نساجی کار زیاد است. البته کسانی که به عنوان کارگر ساده می‌روند، وضع‌شان فرق دارد اما اگر سرمایه ببری و کاری راه بیندازی، اتفاقاً خیلی هم استقبال می‌کنند.» محمد خیال دارد قانونی برای کار برود. می‌گوید: «می‌دانم که خیلی‌ها همین طوری می‌روند و مجوز کار در آنجا را ندارند. من تلاش می‌کنم هرطور شده قانونی بروم. صبر می‌کنم تا کارم درست شود. فعلاً یک سر می‌روم و شرایط را می‌سنجم تا ببینم چه می‌شود.»

گرفتن مجوز کار در ترکیه اما به این راحتی‌ها نیست؛ خصوصاً برای کارگران. گرچه اغلب شرکت‌های کاریابی این را به شما نمی‌گویند. بیشترشان از طریق سایت و یا کانال‌های تلگرامی به تبلیغات می‌‌پردازند. بعضی وقت‌ها حتی شرکتی در کار نیست. افراد خودشان مجزا به جذب متقاضیان کار اقدام می‌کنند و متقاضیان جذب شده را به شرکت‌ها معرفی می‌کنند و پورسانت‌شان را می‌گیرند. با یکی از شماره‌ها تماس می‌گیرم، جواب نمی‌دهد. بلافاصله پیامک می‌آید: «لطفاً از طریق تلگرام، ارتباط برقرار کنید.» عکس پروفایلش، یک صفحه زرد با لوگوی ساده است که یک شماره تلفن اعتباری زیرش به چشم می‌خورد. نمی‌دانم کسی که آن طرف خط است، مرد است یا زن. شرایط برای اعزام به کار را سؤال می‌کنم و بلافاصله یک لیست کپی شده برایم فرستاده می‌شود: «خدمات ما به نیروهای اعزامی به کار: ۱- مشاوره کار، انتقال کارجو به اسکان موقت و محل کار ۲- اجازه کار از کارفرما برای ۳ ماه اول و مشاوره و معرفی ضامن جهت اخذ ویزای اقامت یکساله. ۳- مشاوره در صورتی که دنبال محل جهت اجاره یا شغل مناسب هستید. ۴- ضمانت حقوق دریافتی و ضمانت کاری و اجتماعی تا مدت زمانی که در کارگاه معرفی شده مشغول به کار هستید.» همچنین لیستی از مشاغل مورد نیاز بلافاصله پشت بند پیام اول فرستاده می‌شود؛ مشاغلی همچون کارگر ساختمانی، جوشکار آهن و اسکلت، نجار، مبل‌ساز، نگهبان، گارسون، قالیشو، کارت پخش کن، کارگر کارواش و کارگر ساده اتوکار و بسته‌بند.

سماجت به خرج می‌دهم و دوباره تماس می‌گیرم. بعد از چند بار تماس پشت سر هم بالاخره کسی تلفن را جواب می‌دهد. انتظار دارم بی‌حوصله باشد اما با خوشرویی جواب می‌دهد. توضیح می‌دهد که پیدا کردن کار برای خانم‌ها سخت‌تر است اما اگر زوج باشید، می‌توانید با هم در کارگاه خیاطی به عنوان چرخکار مشغول شوید یا در رستوران کار کنید. حقوقش هم بین هزار تا هزار و ۳۰۰ لیر است. در ضمن باید نفری هزار و ۵۰۰ لیر هم بابت مشاوره پرداخت کنید. اعزام‌تان هم در سریع‌ترین زمان ممکن است فقط اگر پاسپورت ندارید، زودتر بروید پلیس +۱۰ اقدام کنید.

ترک‌ها چه می‌گویند؟
مراد ییلماز، اهل ترکیه و شاغل در صنعت پوشاک است. سؤالات را از طریق دوستی ترک زبان برای او می‌فرستم و مراد این طور پاسخ می‌دهد: «در ترکیه کارگرهای ایرانی و افغانی زیادی برای کار می‌آیند. سه ماهه می‌توانند کار کنند و بینش فاصله بیندازند و دوباره مشغول شوند. افغانستانی‌ها بیشترشان از مرز ایران می‌آیند؛ از ماکو و مهاباد. شرایط کارشان، چه کارگران ایرانی و چه افغان اگر خیلی خوب نباشد، بد هم نیست. برای کارگر حتی اگر درآمدش کمی بیشتر از کشور خودش باشد، باز می‌ارزد. اما قوانین در موردشان سختگیرانه است. برای کسانی که سرمایه‌گذاری می‌کنند اما شرایط خوب است. خیلی‌ها آمدند اینجا مغازه زدند یا در تولیدی‌ها سرمایه‌گذاری کردند و اتفاقاً موفق هم هستند.»

بر اساس اعلام کنسولگری ترکیه در ایران، در جمهوری ترکیه، بر اساس قانون ۴۸۱۷ سه نوع اجازه کار برای خارجی‌ها پیش‌بینی شده است که عبارتند از: اجازه کار مدت‌دار، اجازه کار نامحدود و اجازه کار برای موارد استثنایی. بر اساس قوانین موجود ترکیه، خارجیان می‌توانند از هر یک از موارد فوق، به شرط به جا آوردن شرایط قید شده در قانون بهره‌مند شوند و اجازه کار گرفته و در ترکیه مشغول به کار شوند. مدت اعتبار اجازه کار مدت‌دار، بر اساس قرارداد کار، یک سال بوده و برای کار در محل کار مشخص و حرفه خاص صادر می‌شود. پس از اتمام یک سال، اجازه کار برای همان شغل و محل کار، در صورت توافق دو طرف (کارفرما و کارگر)، اجازه کار تا ۳ سال دیگر تمدید می‌شود. پس از اتمام اجازه کار ۳ ساله، این نوع از مجوز تا ۶ سال با توافق دو طرف قابل تمدید است. همچنین در صورتی که یک خارجی حداقل ۸ سال مداوم در ترکیه اقامت داشته و شاغل باشد، اجازه کار دائم بدون محدودیت جغرافیایی برای او صادر می‌شود.

نکته اینجاست که براساس قوانین ترکیه، اتباع خارجی برای گرفتن اجازه کار در ترکیه، باید از کشور متبوع‌شان و یا کشور محل اقامت دائمی‌شان به کنسولگری‌های ترکیه در آن کشور مراجعه کرده و پرونده تقاضای کار را تکمیل کنند. این درحالی است که شرکت‌های کاریابی که عموماً به جذب کارگر در مشاغل مورد نظرشان اقدام می‌کنند، به هیچ عنوان چنین شرطی پیش پای متقاضیان قرار نمی‌دهند و به آنها وعده می‌دهند که صرفاً با در دست داشتن گذرنامه و در کمترین زمان ممکن، شرایط کار و اقامت‌شان را در ترکیه فراهم می‌کنند.

یاد ویدئویی می‌افتم که در یکی از کانال‌های کاریابی ترکیه دیدم. پسر جوانی که با ذوق و شوق حرف می‌زند و حین صحبت دست‌هایش را با هیجان تکان می‌دهد: «اینجا همه چی رله ست. بیاین بچه‌ها منتظرتون هستیم.» با خودم فکر می‌کنم همین چند جمله چطور می‌تواند دل متقاضیان را ببرد، آنقدر که صابون زندگی در خوابگاه کوچک و کثیف و کار در شرایط نامطمئن را به تن‌شان بمالند و راهی کشور همسایه شوند. یاد یونس می‌افتم که گفت نمی‌توانم جای چاقویی را که خورده‌ام، نشانت دهم این را طوری گفت که انگار از دهان نهنگ گریخته باشد.

نیم نگاه
من به همراه چند نفر دیگر بودم. آنها هم شرایط من را داشتند. اول گفتند یک نفر در فرودگاه آتاتورک استانبول می‌آید دنبالتان. بعد گفتند خودتان با تاکسی بروید میدان ساعت. فکر می‌کردم کسی دنبال‌مان می‌آید که کارکشته و به چم و خم کار وارد است اما او هم یکی مثل خودمان بود که دو هفته زودتر از ما به استانبول رفته بود. او ما را از آنجا به خوابگاه برد.خوابگاه یک اتاق ۳ در ۶ بود برای ۹ نفر. یعنی ۲ متر برای هر نفر. شرایطش آنقدر افتضاح بود که دلت نمی‌خواست پا داخلش بگذاری اما دیگر چاره‌ای نداشتیم.

شرکت برای اینکه خیال متقاضی‌ را بابت کار راحت کند، کانال تلگرامی درست کرده و فیلم کسانی را که برای کار رفته‌اند، آنجا می‌گذارد. کسانی که راضی هستند و دیگران را دعوت می‌کنند برای کار به ترکیه بروند. من کارگاه مبل سازی کار کرده بودم. گفتند مبلکار آنجا خیلی مورد نیاز است. یک میلیون و نیم کمیسیون دادم و به استانبول رفتم. آنجا گفتند اگر ترکی بلدی می‌توانی راحت با کارفرما کار کنی. من مشکل زیادی نداشتم. برای کار مبل سازی قبولم نکردند البته. گفتند مهارتت کم است.

گرفتن مجوز کار در ترکیه اما به این راحتی‌ها نیست؛ خصوصاً برای کارگران. گرچه اغلب شرکت‌های کاریابی این را به شما نمی‌گویند. بیشترشان از طریق سایت و یا کانال‌های تلگرامی به تبلیغات می‌‌پردازند. بعضی وقت‌ها حتی شرکتی در کار نیست. افراد خودشان مجزا به جذب متقاضیان کار اقدام می‌کنند و متقاضیان جذب شده را به شرکت‌ها معرفی می‌کنند و پورسانتشان را می‌گیرند. با یکی از شماره‌ها تماس می‌گیرم، جواب نمی‌دهد. بلافاصله پیامک می‌آید: «لطفا از طریق تلگرام، ارتباط برقرار کنید.»
منبع: بهارنیوز