چرا در فصول سرد سال افسرده می شویم؟
آیا با علائم و نشانه های افسردگی پاییزی آشنایی دارید؟ مراقب این بیماری روحی و روانی مزمن باشید . این اختلال می تواند با بی اشتهایی، گوشه گیری، استرس، کاهش اعتماد به نفس، اضطراب و ناامیدی خود را نشان دهد. دکتر رحیم خلیل زاده برای پیشگیری و مقابله با این عارضه راهنمایی های ویژه ای داده اند که درادامه خواهید خواند.
اختلال تاثیرپذیری فصلی (SAD) یا افسردگی پاییزی هر ساله در یک زمان مشخص از فصل‌های سرد سال مردم را گرفتار می کند و خزان فرد را در سکوت به نمایش می گذارد؛ اختلالی که در بسیاری از موارد با حرف زدن و به اصطلاح برقراری ارتباطات اجتماعی کاهش می یابد.
موضوع امسال روز جهانی بهداشت نیز افسردگی بوده و با هدف کمک به افراد مبتلا، پویشی با شعار بیا حرف بزنیم Depression: let s talk در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۶ در شبکه های اجتماعی آغاز به کار کرده است.
افسردگی اختلالی با مشخصه اصلی حالت پریشانی در وضعیت‌ها و موقعیت‌های مختلف به مدت حداقل ۲ هفته است؛ این بیماری به طور معمول همراه با علائمی نظیر نداشتن اعتماد به نفس، بی علاقگی نسبت به انجام فعالیت لذت بخش، بی حالی و احساس درد بدون دلیل ظاهر می شود.
اختلال افسردگی می‌تواند تاثیر منفی بر شخصیت فرد، کار یا زندگی تحصیلی و نیز وضعیت خواب، عادت‌های غذایی و سلامت عمومی داشته باشد و همین عوارض مراجعه به موقع به روانشناس و روان پزشک را در صورت مشاهده علائم، به امری ضروری تبدیل میکند.
در حال حاضر آمار دقیق از افسردگی در ایران و به تبع آن آذربایجان غربی وجود ندارد ولی وجود برخی اختلال های ناشی از افسردگی به عقیده کارشناسان بسیار مشهود است؛ اختلال هایی که به خاطر وضعیت فرهنگی موجود در بیشتر موارد درمان نمی شود.
رئیس مرکز آموزشی درمانی رازی ارومیه گفت: افسردگی یکی از اختلال های روحی و روانی شایعی است که در تمام سنین کودکی، بزرگسالی یا سالمندی بروز می کند.
دکتر رحیم خلیل زاده افزود: درصد شیوع افسردگی در سنین ۳۰ تا ۴۰ سالگی بالا بوده و ۱۲ تا ۱۵ درصد از افراد جامعه به آن دچار هستند که این میزان در زنان ۱۵ تا ۲۰ درصد است.
وی با اشاره به اینکه افسردگی آسیب جدی را به خلق، احساسات و هیجان های درونی فرد وارد می کند، اظهار کرد: کاهش علائق، لذت ها و میزان انگیزش از جمله مهمترین علائم افسردگی پاییزی است.
وی اضافه کرد: افسردگی باعث ناامیدی بیمار شده و در نهایت شدت بروز افکار منجر به خاتمه حیات را در بیمار به دنبال دارد؛ طبق تحقیقات از هر سه بیمار افسرده، ۲ بیمار دارای افکاری در این خصوص هستند.
کارشناس مسئول گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی نیز با بیان اینکه افزایش سلامت روان با برقراری ارتباطات اجتماعی امکان پذیر است، گفت: ما برای انجام فعالیت های طبیعی خود در زندگی روزمره به سلامت روان نیازمندیم و این سلامتی به برقراری رابطه سالم ما با اجتماع کمک می کند.
حسن کریمی ادامه داد: نشاط اجتماعی موجب برقراری گسترده روابط اجتماعی، گسترش مشارکت مردمی و هدفمندی در جامعه می شود و اختلال تاثیرپذیری فصلی را از انسان دور می کند.
وی اضافه کرد: عوامل ایجاد نشاط اجتماعی بسته به فرهنگ جامعه متفاوت بوده و شامل مقبولیت اجتماعی، امید به آینده، بیگانگی و محرومیت اجتماعی است.
وی اظهار کرد: اگر بخواهیم افرادی را که با نشاط و امید زندگی می کنند در یک کلمه توصیف کنیم، شاید هوشیار مناسب ترین واژه باشد.
کارشناس سلامت روان حوزه معاونت امور بهداشتی دانشگاه علو پزشکی آذربایجان غربی نیز با اشاره به اینکه حرف زدن با افراد قابل اعتماد می تواند قدم اول برای بهبود افسردگی باشد، گفت: حرف زدن در مورد افسردگی با یک عضو خانواده، دوست یا درمانگر نقشی کلیدی در آغاز درمان ایفا می کند.
الهام مهدخواه افزود: تشخیص قطعی افسردگی توسط روان شناسان، پزشکان و روان پزشکان انجام می گیرد؛ آگاهی از علایم بیماری و مراجعه به موقع و دریافت مشورت های تخصصی می تواند مسیر درمان را کوتاه و بازگشت به زندگی عادی را سرعت ببخشد.
وی بیان کرد: افسردگی یک بیماری است که در آن، خُلق فرد غمگین است و علاقه اش را به کارهایی که قبلا انجام می داده است را از دست می دهد.
وی با تاکید بر اینکه عملکرد روزانه فرد مبتلا به افسردگی مختل می شود و این شرایط حداقل به مدت ۲ هفته ادامه می یابد، اظهار کرد: کاهش انرژی، تغییراتی در میزان خواب و اشتها، بی قراری و اضطراب، فقدان قدرت تصمیم گیری، احساس بی ارزشی، عذاب وجدان، ناامیدی و فکر آسیب به خود از علایم موجود در افراد افسرده است.
کارشناس سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی گفت: داشتن زندگی سالم و بدون آسیب در گرو داشتن امید، نشاط و برنامه ریزی برای سلامت است.
نایب پاویر افزود: امید و نشاط نیز با تجهیز جامعه و افراد به دانش خود مراقبتی، خودیاری، خودآگاهی، دانش سلامت، سواد سلامت، انتخاب سبک زندگی سالم و با محوریت کسب قابلیت های جسمی، روحی، معنوی، اجتماعی محقق می شود.
این روانشناس اظهار کرد: همه این عوامل، نظام بهداشتی و نظام سلامت را متوجه به خدمات دهی و سرمایه گذاری در خارج از محیط بیمارستانی و به سمت خدمت دهی در حوزه پیشگیری اولیه و توانمندسازی مبتنی بر خود مردم کرده است.
وی بیان کرد: بیکاری، مشکل ازدواج و طلاق، مرگ یکی از اعضای خانواده و نزدیکان، پیامدهای ناشی از جنگ، فقر، افسردگی پس از زایمان در زنان، ابتلا به انواع بیماری ها به ویژه بیماری های اعصاب لاعلاج، ورشکستگی و بروز افسردگی با منشا ژنتیکی از جمله دلایل بروز افسردگی بوده و خطر ابتلا در برخی از فصل های سرد سال بالا ر است.
وی اضافه کرد: در اثر ابتلا به مشکلات روحی بسیاری از بیماری های جسمی از جمله مشکلات قلبی عروقی، سکته قلبی و مغزی، ریزش موی سر، اضافه وزن یا لاغری شدید و نیز مشکلات گوارشی پدید می آید که می توانند سلامت فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
فوق تخصص اعصاب و روان نیز با بیان اینکه بانوان ۲ برابر مردان دچار افسردگی می شوند، گفت: بانوان ۲ برابر بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به بیماری افسردگی هستند و در سال های اخیر نیز شاهد رشد قابل توجهی در این باره بوده ایم.
آرزو کیانی با تاکید بر اینکه افسردگی باید توسط خانواده ها جدی گرفته شود، اظهار کرد: اختلال تاثیرپذیری فصلی در بسیاری مواقع دارای اشکال پنهان است که به شکل اختلاف های خانوادگی و … بروز می کند.
پزشک فوق تخصص زنان و زایمان نیز با اشاره به اینکه افسردگی بانوان را در هر سنی تهدید می کند، گفت: افسردگی زنان بعد از بارداری، زایمان و یائسگی و حتی بعد از ازدواج مشکلی است که زنان را در سنین مختلف تهدید می کند.
دکتر فاطمه بهادری افزود: از هر ۱۰۰ نفر، ۵۰ نفر بعد از زایمان در معرض مبتلا به بیماری افسردگی پس از زایمان قرار می گیرند و بهترین راه مقابله با آن تقویت شاخصه مهارت های ارتباط میان فردی در افراد است.
وی اضافه کرد: افسردگی پس از زایمان در صورتی که شدید باشد، نگران کننده است و با علائمی از قبیل تغذیه نامناسب، کاهش و یا افزایش غیر عادی وزن، بی انگیزگی در امورات زندگی و … همراه است.
وی اظهار کرد: میزان بدرفتاری های جسمی و جنسی در کودکی در دختران بیشتر است و زنان در مقایسه با مردان بیشتر در معرض عوامل استرس زای مزمن مانند فقر، مسئولیت مراقبت از فرزند و افراد بیمار خانواده قرار دارند.
وی ادامه داد: در جوامع مختلف بر اساس فرهنگ، محدودیت های اجتماعی بیشتری برای زنان در مقایسه با مردان وجود دارد و همین طور نقش هایی که در جامعه برای زن تعریف می شود مثل مادر، پرستار و مراقبت کننده و غیره و محدودیت های ناشی از آن ممکن است زنان را از فعالیت های مثبت و مورد علاقه شان باز دارد.
وی اضافه کرد: برای زنان تایید و صمیمت و پذیرش از طرف اطرافیان در روابط بین فردی اهمیت بسیار زیادی دارد و بنابراین آنان در برابر از دست رفتن روابط و فقدان، آسیب پذیرتر هستند.
بهادری افزود: اختلال تاثیرپذیری فصلی را می توان در یک تقسیم بندی ساده به گروه علایم جسمانی و علایم روانی تقسیم کرد که علایم جسمی شامل خستگی، کاهش انرژی، دردهای جسمانی، انواع اختلال های خواب، مثل کم خوابی شبانه، پرخوابی، منقطع بودن خواب، کابوس های شبانه، دیر به خواب رفتن، بی اشتهایی، پراشتهایی، کندی در حرکت ها، بی قراری، بی نظمی های دوران قاعدگی، کاهش میل و عملکرد جنسی است.
وی تمرکز نداشتن، نشخوار ذهنی (ناتوانی در کنترل افکار منفی) در مورد مشکلات و عیب ها، تجربه علایم اضطراب، انزوا و گوشه گیری، احساس ناامیدی و غمگینی، احساس بی ارزشی و افکار مرگ را از علایم روانی افسردگی عنوان کرد.
وی بیان کرد: به طور موثری از بروز افسردگی پیشگیری و آن را به طور کامل درمان کرد و این درمان معمولا با مصرف داروهای ضد افسردگی یا درمان های روانشناختی یا ترکیبی از هر ۲ انجام می شود.
وی اضافه کر د: حرف زدن در مورد افسردگی با یک عضو خانواده، دوست یا درمان گر نقشی کلیدی در آغاز درمان ایفا می کند.
وی گفت: تشخیص قطعی افسردگی توسط روان شناسان، پزشکان و روان پزشکان انجام می شود و آگاهی از علایم بیماری و مراجعه به موقع و دریافت مشورت های تخصصی می تواند مسیر درمان را کوتاه و بازگشت به زندگی عادی را سرعت ببخشد.
این متخصص زنان و زایمان گفت: مادر سالم به ویژه از نظر سلامت روان، فرزندان سالم تری را تربیت می کند و مادری که نتواند نیازهای عاطفی کودک خود را به نحو صحیح برآورده کند، هم خود دچار مشکلات جدی روان شده و هم فرزند او شرایط رشد و نمو مناسبی را تجربه نخواهد کرد.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، بار بیماری افسردگی تا چندی دیگر به بیشترین بار بیماری ها در دنیا و به رتبه اول خواهد رسید و نرخ افسردگی در زنان بیش از مردان است.
حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی خانواده ها، توسعه نشاط اجتماعی و خانوادگی در کنار توجه به معنویات از نظر بسیاری از صاحب نظران عوامل مهم پیشگیری از بروز افسردگی به شمار می رود اما سهل ترین راهکار برای فرار از اختلال تاثیرپذیری فصلی حرف زدن است.
ایرنا
منبع: دکتر سلام
