بایگانی ماه : سپتامبر, 2017

یکی از مباحث همیشگی در حوزه مدیریت دولتی که سابقه‌ای دیرینه دارد، جدایی یا نزدیکی اداره و سیاست است. آیا سیاست باید در اداره تزریق شود یا اینکه از آن دوری کند. میزان تزریق سیاست در اداره را سیاست زدگی اداره گویند. بی‌تردید هر اداره‌ای در هر کشوری از سیاست تبعیت می‌کند. بنا به ماهیت کشورهای جهان سوم به طور اعم و جمهوری اسلامی ایران به طور اخص، این پدیده، نگاه خبرگان مدیریت دولتی را از یک طرف و احزاب سیاسی و سیاست مداران را از طرف دیگر، به خود جلب کرده است.

پیامدهای سیاست زدگی افراطی

بی تردید سیاسی کردن بوروکراسی تبعاتی در پی خواهد داشت ولی منصفانه‌تر آن است که گفته شود اگر چه تبعات منفی آن برجسته‌تر است ولی برای خود دولت حزبی ممکن است تبعات مثبتی در پی داشته باشد. در این بخش به برخی از تبعات منفی آن برای ایران می‌پردازیم.

۱- شیوع استفاده از انعام مدیریتی

انعام مدیریتی اشاره به “امتیازاتی دارد که مدیران سیاسی بوروکراسی به هم حزبی‌های درون بوروکراسی یا وفاداران بوروکراتیک خود در بوروکراسی اعطاء می‌کنند” این که به تشخیص مدیر “دوستان سیاسی استاد نمونه شوند، وام‌ها دریافت کنند، ترفیع و ارتقاء داده شوند، بورسیه با پول ملت شوند، فرزندان دوستان سیاسی از پول مسلمانان بورسیه تحصیلی دریافت کنند” با منویات دین سازگار نیست. شیوع این پدیده زشت و دور از اخلاق مدیریتی در هر کشوری تهدید کننده اعتماد ملی، حرمت دین و شهروندان است.

۲- شیوع چاپلوسی سازمانی

وقتی خوبیت یا شایسته بودن از لنز مدیر سیاسی تعریف می‌شود و تنها معیار بزرگی سازمانی و حرفه‌ای افراد در سازمان “تبعیت پذیری بی چون و چرای” مافوق سیاسی – مدیریتی است، تنها راه پیشرفت توسل به”کرنش‌گری سازمانی و تنظیم مدیریتی” است.

۳- تزریق کینه جویی در سازمان

دو نوع کینه در روابط هیات حاکمه جدید سازمانی (در اثر تحولات سیاسی) و بدنه سازمان شکل می‌گیرد:
۱)کینه حزبی و سیاسی: چون برخی از بوروکرات ها در انتخابات حزبی مخالف طرف مقابل بوده‌اند، تلافی سازمانی راه حل ابراز این نوع کینه جویی است.

۲) کینه جویی سازمانی : هر دو طرف تلاش دارند به روش‌های مختلف به طرف مقابل ضربه وارد کنند بنابراین طرفین منتظر فرصت جبران هستند. اولی بر فلسفه بودن استوار است و دیگری برکمند شدن استوار است.

۴- ارزشمند شدن نوآوری به هر بهایی

وقتی رقابت‌های حزبی و سیاسی چتر خود را براعضاء و جوارح سازمان می‌گستراند هر مدیری برای ابراز “بزرگی مدیریتی” خود از یک طرف و برجسته کردن “عملکرد باندی و قومی” خود از طرف دیگر تلاش می‌کند تحولاتی درون ساختاری، فرآیندی، رفتاری و … سازمان ایجاد کند و برای “یادگاری مدیریتی” با سماجت از استفاده از ابزار مورد پسند خود حمایت می‌کند زیرا نوآوری به هر قیمتی نامی از وی برجای می‌گذارد؛ بگذار شهروندان ناراضی شوند، بگذار عملکرد سازمان کاهش یابد.

۵- آشناسالاری، خانواده محوری، باند گرایی و فامیل دوستی سازمانی

سازوکار کنترلی گماشتن افرادی مطمئن در پست‌های کلیدی است. از این رو بازرسی را به برادر، حسابرسی را به برادر خانم، جمع دار اموال را به دوست قدیمی، نگهبان دم در را به هم ولایتی و … واگذار می‌کند تا بتواند از بیت المال محافظت کند؛ اما وقتی تصور”مدیریت حلاوت قدرت است”به جای “مدیریت جای خدمت است” می‌نشیند، همگان تلاش می‌کنند از فرصت به عمل آمده برای ارتقاء ثروت و مکنت، جاه و جلال سازمانی، وجهه و اعتبار اجتماعی خود بهره گیرند.

۶- قوانین سازی حزبی

یکی دیگر از پیامدهای سیاست زدگی بوروکراسی “دوختن قوانین و مقرراتی است که به قامت هم حزبی‌ها و وفاداران بوروکراتیک حزبی ارزش متناسبی دارد”. به عبارت دیگر در فضای سیاست زدگی بوروکراسی، دستگاه حکمرانی تلاش می‌کند قوانین و مقرراتی وضع کند که متناسب با همپایان و دوستداران حزبی و مدیریتی‌شان باشد.

۷- رواج سکوت سازمانی

نظر به اینکه در سازمان‌های سیاست زده فرهنگ تقابلی و کینه توزی متداول است، بسیاری از کارکنان و حتی مدیران سکوت را بر فریاد ترجیح می‌دهند. سکوت اشاره به حالتی دارد که در آن “وضعیت کارکنان و مدیران شاهد زوال سازمان خود هستن ، مسائل کلیدی و سیاه چاله‌های سازمانی را خوب می‌شناسند، راه برون رفت از مخمصه عملکردی را می‌دانند ولی ترجیح می‌دهند بجای اظهار نظر سکوت را اختیار کنند.

۸- ترویج نفاق سازمانی

وقتی نفاق، استراتژی کسب رضایت مافوق قرار گیرد جو بدبینی و بی اعتمادی رشد و نمو می‌کند و افراد تلاش می‌کنند صرفاً کارهای روز مره خود را انجام داده و دوراندیشی را بی عقلی تصور کنند زیرا دوراندیشی سازمانی مستلزم صداقت و ابراز عقیده آزاد سازمانی است و تبعیت محض به معنای خودکشی است، زیرا منیت مدیریتی بعضاً کوری استراتژیک به همراه دارد و زوال دفعی نه تدریجی در پی خواهد داشت.

نتیجه گیری

اگر سازمانی در حوزه‌ای تخصصی با کارکنان تخصصی کار می‌کند و صرف آگاهی مدیران از عرصه‌های سیاستی آن سازمان و محیط سیاسی کفایت نمی‌کند و از طرف دیگر اثر بخشی چنین سازمانی در پرتو کارکنانی با دانش تخصصی محقق می‌شود، سیاست زدگی مضر است. بنابراین انتقال نیروی انسانی و جابجایی در چنین سازمان‌هایی دشواراست و مدیران منصوب سیاسی توان فهم محیط بوروکراتیک و آرایش ائتلاف‌ها را برای حمایت از دستور کار سازمانی خود ندارند.

دوم آنکه نیروی مدیریتی اثر بخش در سازمان‌های دولتی وجود داشته باشد ولی نیروهایی از بیرون تزریق شوند. چنین نوع سیاست زدگی نیز مخرب خواهد بود. سوم آنکه منصوب سیاسی نتواند از “سیاسی بودن” خود مزایایی عاید سازمان کند و در پرتو روابط بین سازمانی، خود مسیر تحقق اهداف سازمانی را تسهیل کند. در صورتی که این سه وضعیت وجود دارد، سیاست زدگی سازمان‌های دولتی استراتژی مناسبی برای دولت حاکم نیست.

*استاد دانشگاه تربیت مدرس

منبع: الف

یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر این‌که «مجلس حادثه تصادف اتوبوس حامل دانش آموزان هرمزگانی را پیگیری می‌کند»، گفت که مسئولان مربوطه باید مقررات و آیین‌نامه روشن و سختگیرانه‌ای درباره اعزام دانش‌آموزان و دانشجویان به اردوها و مسابقات با هدف تامین امنیت جانی آن‌ها تدوین کنند.

به گزارش ایسنا، علیرضا رحیمی در پی حادثه واژگونی اتوبوس دانش‌آموزان هرمزگانی در مطلبی در کانال تلگرامی‌اش با استفاده از این عبارات «باز هم حادثه جاده ای»، «باز هم دانش آموزان»، «باز هم قربانی در روز عید قربان»، «بازهم خودروساز داخلی»، «باز هم اورژانس و خدماتش»، «باز هم جاده و راهداری»، «باز هم راننده و کمک راننده»، «باز هم استان هرمزگان»، «بازهم آموزش و پرورش» گفت که داغ سنگین خانواده‌های داغدار حادثه تصادف اتوبوس حامل دانش آموزان عزیز هرمزگانی، ایران را در عید قربان مصیبت زده کرد.

وی ضمن ابراز تسلیت صمیمانه به خانواده های داغدیده و آرزوی سلامتی عاجل برای مصدومین این حادثه گفت که مسئولان ذیربط در دولت باید به فوریت برای اعزام دانش آموزان و دانشجویان به اردوها و مسابقات، مقررات و آیین‌نامه‌های روشن و سختگیرانه‌ای با هدف تامین امنیت جانی سرمایه‌های کشور تدوین و اعمال کنند.

به گفته وی مسئولیت وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم در تدوین مقررات و نظارت بر اعزام دانش‌آموزان و دانشجویان، روشن و قابل مطالبه است.

نماینده تهران تاکید کرد که مجلس شورای اسلامی وظیفه نظارتی خود را از طریق کمیسیون های ذیربط و نمایندگان نسبت به این حادثه اعمال خواهد کرد.

وی گفت که همه نسبت به سرمایه‌های انسانی کشورمان مسئولیت مشترک داریم و مسئولان بخشهای مختلف دولتی در این خصوص، مسئولیت مضاعف دارند.

منبع: الف

رئیس جمهور ترکیه، تعقیب قضایی چند محافظ ترکیه‌ای به اتهام شرکت در درگیری با معترضان در شهر واشنگتن از سوی مقامات آمریکا را یک “رسوایی” خواند.

به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری رویترز، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه امروز (جمعه) اظهار کرد، تصمیم مقامات آمریکا برای دستگیر کردن محافظان امنیتی ترکیه‌ای که در یک درگیری در واشنگتن با معترضان ضد اردوغان شرکت داشتند یک رسوایی است.

اردوغان در مصاحبه با خبرنگاران بعد از ادای نماز عید قربان گفت: این اتفاق یک رسوایی کامل است. این یک نشانه رسواکننده درباره نحوه کارکرد عدالت در آمریکا است.

اخیرا در جریان سفر اردوغان به واشنگتن ۱۱ تن در یک درگیری و اعتراض به سفر وی در این شهر آسیب دیدند. رئیس پلیس شهر واشنگتن این اتفاق را یک “حمله بی‌رحمانه به معترضان صلح طلب” در خارج از اقامتگاه سفیر ترکیه در آمریکا خواند.

آنکارا به اعلام جرم علیه پرسنل امنیتی ترکیه از سوی وزارت دادگستری آمریکا اعتراض کرد. این افراد به حمله به معترضان در جریان سفر اخیر رییس جمهور ترکیه به واشنگتن در مه سال جاری میلادی متهم شده‌اند. به طور کلی ۱۹ تن از جمله مقامات امنیتی ترکیه در تصاویر ویدئویی گرفته شده از درگیری‌های ۱۶ مه سال جاری میلادی با معترضان کُرد در مقابل محل سکونت سفیر ترکیه در واشنگتن دیده می‌شوند. این افراد به دنبال دیدار رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی‌اش هم دیده و شناسایی شدند.

پس از آنکه مقامات آمریکایی اعلام کردند که تصاویر گرفته شده نشان می‌دهد محافظان ترک و دیپلمات‌های ترکیه معترضان را کتک زده‌اند، نام سه تن دیگر به این پرونده اضافه شد.

 این در حالی است که وزارت امورخارجه ترکیه در بیانیه‌ای به شدت نسبت به این اقدام واشنگتن واکنش نشان داد.

منبع: الف

آنکارا ضمن استقبال از آزادسازی شهر تلعفر، بر لزوم سپردن کنترل این شهر به مردم محلی تاکید کرد.

به گزارش فارس، دولت ترکیه با استقبال از آزادسازی شهر «تلعفر» در عراق از اشغال گروه تروریستی داعش، تاکید کرد این شهر باید توسط مردم محلی اداره شود.

وزارت خارجه ترکیه با صدور بیانیه‌ای گفت: «ما از پایا موفقیت‌آمیز عملیات نظامی برای آزادسازی تلعفر استقبال می‌کنیم.»

به نوشته وبگاه روزنامه «حریّت» وزارت خارجه ترکیه با بیان اینکه اکنون در کنار مردمی که از تلعفر گریختند هستیم، بر لزوم مجازات داعشی‌هایی که رنج و درد بر مردم تحمیل کردند، تاکید کرد.

آنکارا همچنین خواستار برقراری امنیت کامل توسط نیروهای عراقی در این شهر و ممانعت از عواقب منفی پس از آزادسازی آن شده و تاکید کرد کنترل تلعفر باید به دست مردم خودش سپرده شود.

منبع: الف