بایگانی ماه : سپتامبر, 2017

روح‌الله ایرجی (نویسنده و کارگردان نمایش «رفقا، رقبا») با اشاره به ایده نمایشی این اثر گفت: حدود سال ۹۰ کمی روی پژوهش‌های حوزه تعزیه دقیق‌تر شدم و شروع به مطالعه‌شان کردم. به طور مشخص مجموعه مقالات چلکوفسکی و پژوهش مرحوم شهیدی در حوزه تعزیه را خواندم. وقتی سیر تاریخی تعزیه را مطالعه می‌کردم متوجه رقابت بین گروه‌های تعزیه از اواخر زندیه و به طور مشخص و پررنگ در دوره قاجار شدم. ایرجی خاطرنشان کرد: درواقع موضوعی که شروعش کاملا قلبی و ایمانی و براساس صداقت و ثواب و قرب الهی است تبدیل به بازاری برای رقابت شده بود و گروه‌هایی که قصه یک ایثار، از خودگذشتگی و یک کار کاملا قلبی، ایمانی و قرب الهی را بازنمایی می‌کنند و می‌سازند و هر سال دست‌اندرکار آن هستند و هرچند دارند بازگو می‌کنند اما دیگر اصلا به هدف و محتوایش توجهی ندارند. تعزیه برگزار کردن اسبابی برای رقابت برای پیشرفت‌های دنیوی و برای به دست آوردن جایگاه‌های مادی شده بود.

او ادامه داد: خب این برای من مساله بود چون مابه‌ازایش را در روزگار معاصر هم می‌دیدم. اینکه بخشی از گروه‌های دست‌اندرکار این کار شاید از محتوا و ایثاری که در این جنس کار وجود دارد و یک رفتار قلبی و ایمانی است دور شده‌اند و دنیازدگی تاحدودی در این قصه پررنگ شده است، دغدغه فکری من بود. من دنبال یک بستر داستانی بودم تا این دغدغه را در آن بازگو کنم؛ بنابراین قصه‌ام تبدیل به داستان دو خانواده تعزیه‌خوان در اواخر قاجاریه شد که اینها پدران‌شان علیرغم اینکه باهم رفیق بودند رقابت‌هایی باهم داشتند و امروز فرزندان این دو خاندان همچنان بر سر رقابت باهم هستند.

ایرجی با اشاره به روند نوشته شدن نمایش، بیان اینکه «در نوشتن سعی کردم کار را به سوی کمدی ببرم و از مجموعه توانایی‌ها و ویژگی‌های نمایش ایرانی سود ببرم» گفت: فضای کمدی و شادی‌بخش را با حضور یک سیاه وارد قصه کردم که در درون یکی از این دو خانواده تعزیه‌خوان بود. بنابراین از مجموعه تکنیک‌های نمایش شادی‌بخش سیاه‌بازی و تخت‌حوضی استفاده کردم و از آن طرف عناصر تعزیه هم در کار تنیده شد چون این دو خانواده دو گروه تعزیه‌خوان بودند و باید ویژگی‌های آن را با خود می‌داشتند.

این نویسنده و کارگردان با بیان اینکه اشاره تاریخی خاصی به تعزیه در ایران نداشته، گفت: فقط از نشانه‌هایی در متن و اجرا متوجه می‌شویم که زمان نمایش اواخر دوره قاجاریه است؛ چون مسائل تاریخی به شکل دقیقش مدنظرم نبود و تاثیر دراماتیکی در متن من نداشتند بنابراین دخیل‌شان نکردم چون باید آن وقت پاسخگوی مسائل تاریخی هم می‌شدم اما قرار نبود اصلا مسیر کاری من وارد این سمت و سو شود. چیزی که برای من مهم بود، پررنگ شدن این رقابت و دنیازدگی در یک امر دینی و ایمانی بود.

ایرجی با اشاره به مقاومت‌هایی که در گذشته نسبت به تعزیه صورت گرفته بود، گفت: البته این در تخصص پژوهشگران تعزیه است اما باید بگویم در اواخر قاجار و ابتدای پهلوی اول، مقاومت‌ها در برابر تعزیه شروع می‌شود و چند عامل دست به دست هم می‌دهد تا اجرای تعزیه متوقف شود. ابتدا روحانیونی بودند که از همان ابتدا مخالف این شبیه‌سازی و به صحنه آوردن قدیسان و امامان بودند البته در مقابل‌شان مراجعی هم بودند که با تعزیه همراهی کردند. از آن طرف اتفاق‌های سیاسی هم بوده؛ با قدرت گرفتن رضاخان، برگزاری تعزیه و مراسم عزاداری امام حسین(ع) جایگاهی برای طرح مسائل سیاسی و مخالفت‌ها می‌شود بنابراین حکومت از این بستر استفاده کرده و شروع به مخالفت می‌کند و به بهانه گردهمایی می‌خواهد مخالفت سیاسی در قالب تعزیه شکل نگیرد. هم‌زمان چون رفت و آمد به کشورهای اروپایی شروع شده و تئاتر به شکل غربی‌اش مطرح می‌شود یکسری از روشنفکران می‌گویند چرا سر تعزیه و تخت‌حوضی مانده‌اید؟ و تعزیه را مایه شرمساری می‌دانند. یک بخش به این دلیل است که شاید خرافات در نمایش‌های آئینی سنتی پررنگ شده و به زیان جامعه بوده اما یک بخش دیگر تندروی و غرب‌گرایی بیش از اندازه بوده که برخی روشنفکران متوجه گنج معنوی خود نبودند.

او ادامه داد: این مجموعه عوامل یعنی نظر علما درباره تجسم‌بخشی حضور قدیسان بر صحنه، عوامل سیاسی و سفر روشنفکران به غرب باعث شد تعزیه به حاشیه رفته و به آن بی‌توجهی شود و کسانی که تعزیه کار می‌کنند عقب‌مانده خوانده شوند. من در نمایش در حد دیالوگ‌های گذرا و به طور اشاره‌ای به این مساله پرداخته‌ام که گفته می‌شود «امروز نوبه تیارت فرنگی‌ست و روزگار تکیه و تعزیه گذشته است» اما از حدود سال ۱۹۵۰ دنیا متوجه داشته‌های فرهنگی خود می‌شود و پژوهشگران بزرگ هنر و به ویژه تئاتر دنیا با شروع مدرنیسم مساله بازگشت به گذشته را مطرح می‌کنند که بسترهای عمیق جهان‌شناسی و اندیشه زیرش بوده. آنها رفتند هنر بومی را از سرچشمه‌های زلالش استخراج کردند و گرد و غبار خرافه و عوام‌گرایی را گرفتند و دیدند چقدر ارزشمند است.

نویسنده و کارگردان نمایش «رفقا، رقبا» با بیان اینکه از نیمه دوم قرن بیستم هر سرزمینی متوجه داشته‌های فرهنگی خود شد و در ایران هم این اتفاق افتاد، گفت: در جشن هنر شیراز تعزیه‌خوان‌های خاص و پیشکسوت‌ها به همت فرخ غفاری جمع شدند و تعزیه دوباره احیا شد و دیداری بین هاشم فیاض و پیتر بروک رخ داد و می‌بینیم که پیتر بروک در مواجهه با تعزیه به وجد می‌آید. اینها هم‌راستا با نظرات فوق پیشرفته هنر در جهان می‌شود که یک اثر و سنت نمایشی که ارتباط قلبی ایمانی با تماشاگرش دارد یک ارتباط فرامتنی و فرازبانی با تماشاگرش برقرار می‌کند. همه اتفاقات تعزیه جهان را به وجد می‌آورد و افرادی از ایران در آن طرف مشغول تحصیل می‌شوند و از این مجالس تعزیه و نسخه‌های تعزیه که توسط غربی‌ها در موزه‌های مشهور دنیا نگهداری می‌شود پژوهش می‌کنند؛ افرادی مانند مثل پرویز نعمان، فرخ غفاری و بهرام بیضایی. و دوباره عظمت این نمایش ایرانی مشخص می‌شود. ایرجی در پایان اظهار امیدواری کرد با توجه به دیده و پسندیده شدن نمایش، بتوانند ادامه اجرای عمومی «رفقا، رقبا» را در یک سالن دیگر مهیا کنند.

منبع: بهارنیوز

حمید کارگر – رییس مرکز ملی فرش ایران – در گفت‌وگو با ایسنا، درباره «حراج ملی فرش» که ۱۰ شهریورماه دومین دوره آن در تهران برگزار شد، توضیح داد: من به استفاده از کلمه «حراج» برای رخدادی که درباره آن صحبت می‌کنیم، نقد دارم. شاید «حراج» معادل درستی برای مفهومی که ما مد نظر داریم، نباشد. معمولا در دنیای تجارت در کشور ما و در ادبیات حوزه بازرگانی، حراج به فروش و عرضه کالا به کمتر از قیمت خرید اطلاق می‌شود و کسی که مخاطب چنین حراجی قرار می‌گیرد، انتظار دارد با قیمتی نازل‌تر و کمتر از بازار مواجه شود.او ادامه داد: تعبیر عامیانه‌ی «به اموالش چوب حراج زده است» نیز برگرفته از زیر قیمت فروختن اموال است. شاید به کار بردن لفظ «حراج» برای فرش دستبافت ایرانی و آثار هنری صحیح نباشد و مفهوم مثبتی را که ما انتظار داریم، ایجاد نکند و کلمه «مزایده» که بار معنایی مثبتی مبنی بر افزایش قیمت دارد، مناسب‌تر باشد.
رییس مرکز ملی فرش ایران در ادامه، با تاکید بر این‌که ما به‌عنوان متولی فرش دستبافت کشور در جریان برگزاری چنین رخدادی نبودیم، گفت: متاسفانه مرکز ملی فرش ایران از سوی برگزارکنندگان این رخداد، به همراهی و همکاری فرا خوانده نشد. البته مرکز ملی فرش ایران مرجع صدور مجوز برای حراج‌ها نیست و مجوز حراج‌ها فارغ از این‌که مربوط به چه کالایی باشند، توسط اتحادیه‌های هر صنف صادر می‌شود.کارگر اظهار کرد: اکنون ما با یک حراجی در حوزه فرش مواجه هستیم که متولی فرش در کشور، از آن بی‌خبر بوده و هماهنگی در این زمینه با این مرکز انجام نشده است. هرچند ممکن است از نظر قانونی، به انجام هماهنگی با مرکز ملی فرش نیاز نبوده است، اما دو مرجع اصناف و وزارت فرهنگ و هنر ارشاد اسلامی باید در جریان برگزاری این حراج قرار می‌گرفتند. تا آنجا که من می‌دانم، برای برگزاری این حراج، از هیچ‌کدام از این مراجع نیز مجوز خاصی گرفته نشده است.
او با بیان این‌که ما با رخدادهایی در زمینه حراج فرش دستبافت موافق هستیم، گفت: اکنون جای رویدادی برای بها دادن به فرش، به‌عنوان یک اثر هنری مشابه آنچه در حراج‌های بین‌المللی رخ می‌دهد، در ایران خالی است. خوب است که در کشور ما، چنین رخدادهایی برگزار شوند تا فرش در افکار عمومی به‌عنوان یک اثر هنری فاخر که قیمت صعودی را می‌تواند تجربه کند، مطرح شود؛ اما پیش‌شرط‌های این رویداد به معنی مثبت، در ذهن مخاطب و معتبر بودن آن رعایت نشده است.رییس مرکز ملی فرش ایران درباره پیش‌شرط‌های این کار نیز اعلام کرد: هماهنگی با مرکز ملی فرش و تشکل‌های مرتبط، یکی از پیش‌شرط‌ برای برگزاری حراج است. ضمن آن‌که از نخبگان و کارشناسان کاربلد فرش دست‌بافت نیز برای قیمت‌گذاری آثار عرضه‌شده در چنین رویدادی استفاده نشده است. در نخستین دوره حراج فرش (سال ۱۳۹۵)، اسم یکی از افراد نام‌آشنا در حوزه فرش دست‌بافت به‌عنوان همکار آمده بود که آن اتفاق، فرجام خوبی نداشت و با اعتراض کارشناس یادشده روبه‌رو شد. در رخداد هفته گذشته نیز تا کنون نام هیچ‌کدام از فعالان حوزه فرش دست‌بافت اعلام نشده است.او گفت: طبیعی است که جنبه بی‌اعتباری این ماجرا، به اعتبار آن می‌چربد. ای کاش این اتفاق نمی‌افتاد و به‌جای با دیده شک و ابهام نگاه کردن به این رخداد می‌توانستیم قاطعانه از آن دفاع کنیم.
رییس مرکز ملی فرش ایران ادامه داد: اگر برگزارکنندگان حراج از منظر هنری به این موضوع نگاه کرده‌اند، حتما از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید کمک می‌گرفتند. به‌طور طبیعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای صدور مجوز، از مرکز ملی فرش نظر می‌خواست که چنین اتفاق‌هایی نیفتاده و این برنامه در سکوت رسانه‌ای و در جمع خودمانی و بدون طی شدن فرآیندهای معمول که به اعتباربخشی به آن کمک می‌کند، برگزار شده است.
کارگر اظهار کرد: ما انتظار داشتیم برای این کار، نهاد متولی فرش در کشور به همکاری فراخوانده می‌شد تا از خبرگان و کارشناسان نامدار حوزه فرش دستبافت برای قیمت‌گذاری، ارزیابی و انتخاب فرش‌ها استفاده می‌شد که این اتفاق نیفتاد. این روزها شاهد هستیم بسیاری از تشکل‌های حوزه فرش دست‌بافت حتی نسبت به صحت ارزیابی‌ها و اصالت فرش‌های عرضه‌شده در «حراج فرش» نیز دچار شک و ابهام هستند و اعداد و ارقام اعلام‌شده در حراج را زیرسوال می‌برند.
او درباره این‌که چه کسانی باید به این حراجی‌ها مجوز دهند و در این زمینه نقش ناظر را ایفا کنند؟ گفت: طبق قانون به‌مثابه کالاهای اعلام‌شده، باید از دو نهاد اتحادیه‌ها و مجامع امور صنفی و دیگری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز گرفت. بنابراین در قانون، مرجع صدور مجوز دیده شده است، اما این‌که این موضوع رعایت می‌شود یا خیر و آیا وزارت ارشاد ابزاری قوی برای این رویداد که با نام هنری برگزار می‌شود، دارد یا خیر، مطلع نیستم.
رییس مرکز ملی فرش ایران به پرسش دیگری مبنی بر این‌که آیا چنین حراجی‌هایی می‌توانند به بازار فرش آسیب بزنند؟ پاسخ داد: این‌گونه حراج‌ها اثر مستقیم ندارند، زیرا برای جمعی محدود، تعداد بسیار محدودی فرش به‌عنوان آثار هنری با قیمتی خارج از عرف بازار عرضه شده، بنابراین اثر مستقیم یا کوتاه‌مدت روی بازار فرش ایرانی ندارند؛ اما از منظر اعتباربخشی و اعتبارزدایی از فرش دست‌بافت و ارزش نهایی آن در بلندمدت، با شروطی که مطرح کردم می‌توانند در اعتماد مخاطب اثرگذار باشند.

منبع: بهارنیوز

همزمان با انتشار قسمت یازدهم این سریال و قطعه جداگانه محسن چاوشی با عنوان «کاش ندیده بودمت» سینا سرلک با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود اعلام کرد که دیگر با این سریال خداحافظی کرده است. این خواننده درباره کناره‌گیری‌اش از سریال شهرزاد نوشت: «پخش صدای من در قسمت ۹ شهرزاد، به قدری باعث ناراحتی برای عده‌ای شد که در قسمت یازدهم صدای من و نام من از این سریال حذف شد. ممنون از جناب فتحی عزیز که بنده را به فصل دوم شهرزاد دعوت کردند و از آن عده هم که مرا از این سریال حذف کردند ممنونم. یا حق.» سینا سرلک در هر دو فصل سریال شهرزاد به عنوان همخوان با محسن چاوشی همکاری کرده بود. محسن چاوشی که در فصل اول سریال شهرزاد در قطعات پرطرفدار «کجایی» و «افسار» از صدای سینا سرلک به عنوان همخوان استفاده کرده بود، ترجیح داد تا در سری دوم این سریال همکاری‌اش را با این خواننده به عنوان همخوان ادامه دهد. اما در قسمت نهم از فصل دوم شهرزاد اتفاق دیگری افتاد. در این قسمت صدای سینا سرلک به تنهایی در قطعه‌ای جدید با عنوان «تنها امید زندگی» پخش شد. حذف نام محسن چاوشی از روی کاور این سریال بلافاصله گمانه‌زنی‌هایی را مبنی بر جدایی چاوشی از پروژه شهرزاد ایجاد کرد. این موضوعی بود که بلافاصله با واکنش تهیه‌کننده سریال شهرزاد روبه‌رو شد و سیدمحمد امامی در گفت‌وگویی با مهر اعلام کرد هیچ مشکلی بین سریال و چاوشی وجود ندارد: «محسن چاوشی هم خواننده فصل اول «شهرزاد» بود و هم خواننده فصل دوم است و با این مجموعه قرارداد دارد اما به اقتضای کار و قسمت‌های مجموعه قطعاتی را تولید می‌کند.» امامی در ادامه با تکذیب شایعه کناره‌گیری چاوشی از سریال گفته بود که این خواننده و سینا سرلک قطعات مستقلی دارند که به صورت متناوب در سریال شهرزاد پخش می‌شود. او به این اشاره کرده بود که محسن چاوشی این‌روزها در حال تولید قطعاتی برای قسمت‌های بعدی شهرزاد است. اما موضوعی که باعث شد تا شایبه جدایی چاوشی از سریال شهرزاد پیش بیاید تصمیمی بود که دست‌اندرکاران این سریال برای پخش قسمت نهم آن گرفته بودند. در تیتراژ پایانی این قسمت ترانه‌ای قدیمی دوباره پخش شد و علاوه بر قطعه مستقل سینا سرلک، نام محسن چاوشی هم از روی کاور سریال حذف شد. امامی این تصمیم را این‌طور توضیح داده بود: «طراحی استاندارد کاور این است که نام خواننده در پشت جلد درج شود و تنها در قسمت هایی که خواننده به طور مستقل کلیپ یا قطعه‌ای را خوانده است نام او هم روی جلد اول آورده می‌شود تا به نوعی برای مخاطب اطلاع‌رسانی شود. شاید پیش از این نام او با یک اشتباه در قسمت‌های اول بوده است اما از این به بعد نام او زمانی روی جلد اول کاور می‌آید که قطعه مستقلی را خوانده باشد.» این اتفاقی است که گویا همزمان با پخش قسمت یازدهم سریال افتاد و علاوه بر اشاره به نام چاوشی در روی کاور سریال شهرزاد قطعه «کاش ندیده بودمت» به آهنگسازی، تنظیم و خوانندگی محسن چاوشی با شعری از حسین صفا به صورت مستقل هم منتشر شد. اما همین برخورد موجب شد تا سینا سرلک از این سریال پرطرفدار خداحافظی کند تا همان حاشیه‌هایی را به یاد بیاورد که گروه موسیقی سریال شهرزاد از ابتدای پخش چند باری آن را تجربه کرده است.

منبع: بهارنیوز

به گزارش میزان، وی با اشاره وجود برخی ایرادات در فصل دوم این سریال تاکید کرد: به نظرم این سریال در فصل دوم بد نیست و داستان کار خودش را انجام می‌دهد اما آن کنشگر اصلی که در فصل یک وجود داشت در این فصل غایب بوده و جای خالی آن احساس می‌شود. بازیگر نمایش “اعتراف” در همین راستا ادامه داد: کنشگر اصلی قسمت اول که در داخل خانواده و بیرون جامعه تاثیرگذار بود و به نوعی همه را تفتیش کرده و دستور می‌داد در فصل دوم نیست. این شخصیت بر پا کننده بسیاری از آتش‌های داستان در فصل یک بود و حالا که حضور ندارد خلاء وجودی‌اش مشخص شده و از لحاظ کنشی تعادل داستان به هم خورده است.
 
وی با اشاره به حضور بازیگران جدید در فصل دوم شهرزاد تصریح کرد: بازیگران دیگری به جای شخصیت اصلی فصل اول به کار اضافه شده‌اند اما هنوز جایگزینی برای این چنین شخصیتی وجود ندارد. شخصیت عمه که در فصل دو اضافه شده تلاش هایی را انجام می‌دهد اما نتوانسته آن قاطعیت و کنشگری برادرش را داشته باشد.  بازیگر سریال “میوه ممنوعه” با اشاره به ناپختگی شخصیت داستانی قباد اضافه کرد: شخصیت قباد نیز در فصل دوم گرفتاری ها و قصه هایی دارد و از نظرم قصه کلی کمی مشکل دارد. البته تا جایی که می شد کارشان را انجام داده‌اند و خدا را شکر مخاطب هم سریال را دوست دارد.  نصیریان با اشاره تجربه شیرین حضور در فصل یک “شهرزاد” خاطرنشان کرد: برای بازی در نقش “بزرگ آقا” خیلی دلتنگ هستم و اینکه برای من کار و تجربه بسیار خوبی بود. تا جایی که می دانم مقدمات فصل سوم شروع شده اما هنوز هیچ تماسی با من گرفته نشده است.

منبع: بهارنیوز