هفته نامه صدا – مهران علی یاری: مدتی از پدرش خبری نبود تا این که فهمیدند به کرمان رفته است. برای یافتن پدرش از اصفهان به کرمان رفت. نوشته اند در آن زمان خانواده او اثاث و وسیله های منزل را فروختند و به سختی هزینه سفرش به کرمان را فراهم کردند. زمانی که به کرمان رسید، فهمید که پدر صرافش از دنیا رفته و محمد حسن را با کوهی از بدهی تنها گذاشته است. بدهی هایی که با میانجیگری تجار اصفهانی پرداخت شد، اما این آخر کار نبود. دیگر دشواری های زندگی محمد حسن خان را راهی تهران کرد. او در تهران از یک یونانی رسم و راه تجارت را یاد گرفت و پس از آن کارش را بین المللی کرد.
محمد حسن خان به بیشتر کشورهای پیشرفته دنیا سر می زد تا هم صادر کند و هم وارد کند. او در این سفرها شیفته فناوری و البته سبک زندگی و کار ممالک پیشرفته شد و البته همیشه حسرت این که چرا در ایران ما مردم به این شدت و اندازه کار نمی کنند دلش را می سوزاند. او طی سفرهای مختلفی که به نقاط دور و نزدیک دنیا داشت، برای امین السلطان صدر اعظم دوره قاجار و برادرش ابوالقاسم نامه می نوشد.
محمد حسن خان در یکی از نامه ها حالش در پاریس را اینطور توصیف می کند: «در این پاریس که جای هیچ گونه غصه نیست از چشم هایم خون بیرون می آید. والله اعظم که شب و روزی نیست که در وقت نماز بی اختیار گریه و زاری نکنم و توبه و انابه نکنم. وضع این مملکت و مردم را می بینم و وضع آنجا را می بینم، دیوانه می شوم.»۱
«علم اینها را به کار (وا) داشته است و علم آنها از روی توجه است و مجلس وزرا و عقلا آنها را به طوری مجبور کرده اند که احدی نمی تواند غرض به خرج بدهد یا مداخله کند یا حمایت کند. طوری حد و حدود خود را دارند که به شهادت یک پلیس آدم را حبس می کنند یا این که از کشتن نجات می (دهند). نوشتجات تاجر و بقال و کفش دوز و وزیر – تمام بدن تعلل و تعطیل اجرا می شود. هر کس راه خود را و فکر خود را می داند.
کسی را زهره دزدی و تقلب و خیال بد نیست. یکصد ده هزار درشکه کرایه در این مملکت توی کوچه ها و بازارها حرکت می کند، غیر از مخصوص مردم و غیر از راه آهن کوچه ها. از لندن و ینگه دنیا و حتی … برلین و روسیه و اطریش هر ساعت راه آهن وارد می شود و مسافر و مال التجاره او را از آن طرف می برد. صدا از احدی بلند نیست. کسی نمی فهمد چه آمد و چه رفت و چه شد. نمی دانم چه قانون و قواعد گذاشته شده، تمام ایران به قدر پاریس جمعیت ندارد و همه دولت پرست هستند. حکمات دولت را به گوش و جان و دل می کنند و مطیع هستند.»۲
«تمام مردم اروپا گویا یک پارچه اند و متحد به یکدیگر هستند. اعلی و ادنی، فقیر و غنی، آدم ها و حیوانات، حتی سگ ها متحدا مشغول به کار هستند و کار می کنند و هر کس صبح و روز و شب در هر ساعت تکلیف معین و مشخصی دارد.»۳
همین دل نگرانی ها بود که محمد حسن خان امین الضرب را به بنیانگذاری یکی از متجددترین تجلی های توسعه به نفع بخش خصوصی در ایران ترغیب کرد. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران که امروز بیش از ۱۷ هزار عضو دارد از دل مجلس وکلای تجار شکل گرفته است، مجلسی که محمد حسن خان امین الضرب آن را در ۱۴ مرداد سال ۱۲۶۳ خورشیدی بنیان گذاشت. در گذر زمان نام مجلس وکلای تجار به «اطاق تجارت تهران» و «اتاق بازرگانی تهران» تغییر کرده است.
این نهاد ۱۳۴ ساله روزگار تلخ و شیرین زیادی را به خود دیده است. ۹ تاجر و فعال اقتصادی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بر پارلمان بخش خصوصی ریاست کردند. پارلمانی که در جریان اعتراض تجار در زمان قاجار به شیوه اداره امور اقتصادی کشور شکل گرفت. در آن زمان حاج محمد حسن امین الضرب که ارتباط نزدیکی با صاحب منصبان در زمان قاجار داشت، پیشاهنگی جریان اعتراضی را به دست گرفت و در نهایت ناصرالدین شاه قاجار را قانع کرد که طی فرمانی دستور تشکیل مجلس وکلای تجار را برای استقلال بیشتر بازرگانان ایرانی صادر کند.
مشکل عدم امنیت مالی بازرگانان و مصادره اموال آنان توسط نماینده های دولت یکی از مهم ترین مسائل تجار در زمان قاجار بود. آنانی که به مجلس وکلای تجار برای شنیده شدن صدای شان توسط درباره قاجار امید بسته بودند. حکام دربارها عوض شدند و در نهایت طومار دربارها در هم پیچیده شد اما پارلمان بخش خصوصی همچنان برای حفظ منافع فعالان اقتصادی باقی مانده است.
کسانی که ریاست کردند
طی ۱۳۴ سال فعالیت مجلس وکلای تجار که امروز تبدیل به اتاق بازرگانی تهران شده است، ۱۴ فعال اقتصادی بر پارلمان بخش خصوصی ریاست کرده اند. محمد حسن امین الضرب اولین موسس و اولین رییس مجلس وکلای تجار بود. میراث امین الضرب امروز با رأی فعالان اقتصادی و بازرگانان تهرانی به مسعود خوانساری رسیده است.
* روسای مجلس وکلای تجار و اتاق بازرگانی تهران
* ۶۱ سال بی قراری
* محمد حسن امین الضرب
* دوره ریاست: ۱۲۶۳ تا ۱۲۶۵
حاج محمد حسن خان اصفهانی که بعدها ملقب به امین الضرب شد، از اولین بازرگانانی است که توانست برای واردات کالا و تکنولوژی با کشورهای غربی ارتباط تجاری برقرار کند. شغل خانوادگی امین الضرب صرافی بود. وقتی امین الضرب جوان بود، پدرش را از دست داد و کفیل خانواده شد. پس از مدتی از اصفهان به تهران آمد. بعضی گفته اند که او در این دوره در خیابان ها دوره گردی می کرد که البته این ادعا ثابت نشده است. کسب و کار حسن زمانی دگرگون شد که با پانایوتی یک بازرگان یونانی آشنا شد. او با کمک پانایوتی وارد کار صادرات پشم به اروپا شد و پس از مدتی با شراکت دو نفر دیگر که یکی از آنها برادرش بود، شرکت مستقلی را تاسیس کرد. از این دوره به بعد کار بازرگانی امین الضرب رونق گرفت.
او به کشورهای مختلف از جمله روسیه، گرجستان، ترکیه و کشورهای اروپایی از جمله فرانسه سفر کرد. نامه های حسن از مشاهداتش در کشورهای غربی نشان می دهد که او تا چه اندازه نسبت به کار دائمی و سازنده در کشورهای غربی مشتاق و از تنبلی و بیکاری مردم ایران آزرده خاطر و به آن منتقد بود. توجه او در سفر به فرانسه بیشتر به نهادهای اثرگذار بر جامعه متمرکز شد و شاید تشکیل مجلس وکلای تجار از همین جا کلید خورد.
امین الضرب تنها به کار تجارت مشغول نبود. امور عام المنفعه و انجام اقداماتی به نفع حاکمیت وقت از او بازرگانی همه فن حریف ساخته بود که بی نهایت مورد اعتماد و وثوق دستگاه قاجار قرار گرفت. امین الضرب در سال ۱۲۶۳ مجلس وکلای تجار را بنیان گذاشت که امروز از آن به عنوان گرانبهاترین میراث او برای بازرگانان ایرانی یاد می شود. در بهمن ماه سال گذشته اتاق تهران در همایشی از کارآفرینان ایرانی با تقدیم نشان امین الضرب قدردانی کرد نا نام محمد حسن خان اصفهانی را در یادها زنده کند. حسن امین الضرب در سال ۱۲۷۷ خورشیدی درگذشت.
* پدر برق ایران
* محمد حسین امین الضرب
* دوره ریاست: ۱۳۰۵ تا ۱۳۱۱
محمد حسین امین الضرب پسر محمد حسن امین الضرب موسس مجلس وکلای تجار بود. او پس از موسس مجلس وکلای تجار به ریاست آن رسید. دوره زندگی محمد حسین همزمان با پادشاهی ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار بود؛ دو پادشاهی که اولی پدر او را معتمد می دانست و ضرب سکه را به او سپرده بود و دومی پدرش را به اتهام تقلب در ضرب سکه به زندان انداخت. محمد حسین در نهایت توانست با پرداخت جریمه به صنیع الدوله داماد مظفرالدین شاه پدرش را از این مخمصه نجات دهد. جریمه ای چهل هزار تومانی در آن زمان.
محمد حسن پس از این اتفاق از ضرابخانه شاهنشاهی کنار گذاشته شد. افت و خیزهای زندگی پدر، محمد حسین را از جوش و خروش نینداخت. او در نهایت با وارد کردن برق به ایران لقب پدر برق ایران را به خود اختصاص داد. بعضی منابع نقل کردند که او همراه مظفرالدین شاه به روسیه سفر کرده بود که با کارخانه برق آشنا شد و آن را خریداری کرد.برق در آن زمان تنها به خیابان های متصل به دربار اختصاص یافت و در تهران با مقاومت بعضی از مردم که شناختی از این دستاورد بشری نداشتند همراه شد.
امین الضرب تنها یک تاجر نبود. او از سن ۱۶ سالگی با فنون صرافی آشنا شده بود، تجارت را از پدرش آموخته بود و معاشرت با سید جمال الدین اسدآبادی شخصیت او را تحت تاثیر قرار داده بود. استعدادهای محمد حسین امین الضرب در نهایت از چشم دربار مظفری دور نماند و او مثل پدرش تبدیل به یک فعال اقتصادی و سیاسی مورد اعتماد شد.
پس از پیروزی انقلاب مشروطه و صدور فرمان مشروطیت توسط شاه پیر قاجار، محمد حسین به عنوان نماینده تجار تهران وارد مجلس شد و البته به عنوان نایب رییس مجلس هم انتخاب شد. محمد حسین امین الضرب ۲۶ سال پس از صدور فرمان مشروطه درگذشت. او وصیت کرده بود که در شهر مقدس نجف به خاک سپرده شود.
* همیشه گرفتار
* حبیب الله امین التجار
* دوره ریاست: ۱۳۱۱ تا ۱۳۱۲
حاج حبیب الله امین التجار سومین رییس مجلس وکلای تجار بود. او در پنج دوره مجلس شورای ملی، نمایندگی مردم اصفهان را بر عهده داشت. حبیب الله امین در جنگ جهانی اول در کرمانشاه به اسارت قوای انگلیس در آمد. این اسارت یک سال طول کشید. او سرانجام در سال ۱۲۹۶ خورشیدی از اسارت انگلیسی ها آزاد شد. ۹ سال پس از این اسارت، رضاخان میرپنج به عنوان رضاشاه پهلوی پس از احمدشاه قاجار تاجگذاری کرد و حبیب الله امین ۶ سال بعد به ریاست مجلس وکلای تجار که از سال ۱۳۰۸ اتاق تجارت تهران نامیده می شد، رسید.
ریاست حبیب الله امین التجار بر پارلمان بخش خصوصی طولی نکشید. او یک سال نماینده تجار تهران در مهم ترین نهاد بخش خصوصی بود. حبیب الله تا پایان ۱۳۱۲ رییس اتاق تجار تهران بود که با پایان یافتن دوره اش از این سمت کنار رفت و پس از برگزاری انتخابات، عبدالحسین نیکپور جای او را گرفت.
امین التجار در دوره اولین شاه پهلوی انحصار صدور تریاک کل ایران را به مدت سه سال به دست گرفت، محصولی که محمد حسن خان امین الضرب به واسطه سود فراوان از صادرات آن به آسیای دور از سوی دربار تشویق شده بود. البته این انحصار سه ساله دوامی نیاورد، به این دلیل که امین التجار به اتهام پرداخت رشوه به عبدالحسین خان تیمورتاش وزیر دربار و از مهره های کلیدی حکومت رضا شاه به زندان افتاد. حکومت اموال حبیب الله خان را به همین اتفاق توقیف کرد. او شش ماه به حبس افتاد اما در نهایت عفو رضاشاه نجاتش داد و از زندان بیرون آمد. او در سال ۱۳۳۳ خورشیدی یعنی ۷۰ سال پس از تاسیس مجلس وکلای تجار از دنیا رفت.
* عبور از بحران
* میرزا عبدالحسین نیکپور
* دوره ریاست: ۱۳۱۲ تا ۱۳۳۵
چهارمین رییس میراث امین الضرب کسی نبود جز تاجر بلور میرزا عبدالحسین نیکپور که بیش از ۲۳ سال ریاست مهم ترین نهاد بخش خصوصی در ایران را بر عهده گرفت. بیست و پنجمین سال ریاست نیکپور بر پارلمان بخش خصوصی همزمان با سی امین سال تاسیس اتاق بازرگانی تهران بود. نیکپور طولانی ترین دوره ریاست بر پارلمان بخش خصوصی را پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به نام خود ثبت کرده است. اتاق بازرگانی در دوره ریاست نیکپور از بحران های متعددی عبور کرده است. ملی شدن صنعت نفت، اشغال ایران توسط متفقین و سختگیرانه شدن قوانین نظارتی بر کار تجار از عمده ترین مسائلی بود که پارلمان بخش خصوصی در دوره ریاست نیکپور از سر گذراند.
تحولات سیاسی در دوره ریاست نیکپور بیش از هر زمان دامن اتاق را گرفت. زمانی اتاق بازرگانی به افزایش اتاق ها و نمایندگان روی آورد اما با تغییر دولت ها همه چیز به هم ریخت و امکانات تازه ای که برای تجار در نظر گرفته شده بود، سوخت. یک نمونه از این تحولات این بود که نخست وزیر مصدق با استفاده از اختیارات قانونی اش نمایندگان اتاق تهران را از ۱۵ نفر به ۳۰ نفر ارتقا داد. به این ترتیب نمایندگان پیشه وران، اصناف و صنایعی مثل بیمه و حمل و نقل هم به عضویت اتاق در آمدند و انجمن هایی را تشکیل دادند اما با روی کار آمدن کابینه زاهدی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲، این انجمن ها از سوی دولت غیرقانونی شناخته شدند.
انتشار نشریه مرتب و مستقل، تاسیس بیمارستان خیریه، تاسیس خیریه مستمر بازرگانان و تشریک مساعی با بانک ها و بیمه ها دستاوردهایی بود که نیکپور برای اتاق بازرگانی تهران در دوره ریاستش به ارمغان آورد. او در جشن ۳۰ سالگی اتاق زودتر از موعدی که قانون مقرر کرده بود به دلیل بیماری از ریاست اتاق کناره گیری کرد.
نیکپور در سال ۱۳۴۷ درگذشت. کارنامه او سرشار از عناوین و سمت های مختلف سیاسی و اقتصادی است. عضویت در مجلس موسسان اول، نمایندگی مردم در مجلس شورای ملی در دوره نهم تا سیزدهم و دوره پانزدهم، عضویت در مجلس سنا، عضویت در کمیسیون اقتصادی قوام السلطنه در مذاکرات مسکو، تاسیس بانک پارس و موسسات بیمه ای بعضی از فعالیت های سیاسی و اقتصادی نیکپور است.
* رییس ناکام
* ابوالحسن صادقی
* دوره ریاست: ۱۳۳۵ تا ۱۳۳۶
ابوالحسن صادقی را می توان اولین رییس تحصیل کرده و کمتر تاجر اتاق بازرگانی برشمرد. پیش از صادقی تحصیلات روسای اتاق محدود به مکتبی، دروس قدیم، دوره متوسطه و در بهترین حالت دوره های مطالعاتی در اروپا می شد اما در سال ۳۵، اتاق بازرگانی تهران رییسی را به خود دید که بیش از تجارت تحصیل کرده و بیشتر از فعال اقتصادی یک بانکدار بود. صادقی در تبریز به دنیا آمده بود اما تحصیلاتش را در مدرسه سن لوئی تهران به پایان رسانده بود. در بعضی منابع آمده که او در رشته اقتصاد و امور دارایی در دانشگاه های اروپایی تحصیل کرده بود.
صادقی در اولین سال های فعالیت اقتصادی اش، جذب وزارت دارایی شد. او از وزارتخانه به بانک ملی رفت و مدتی هم به عضویت هیئت اقتصادی دولت در اروپا درآمد. صادقی پیش از این نماینده مردم تبریز در مجلس شورای ملی بود. وزارت راه و وزارت اقتصاد از دیگر سوابق اجرایی اوست. او پس از کار در دولت دوباره به مجلس بازگشت اما این بار نماینده مردم بود. مدیریت چند شرکت بازرگانی در نهایت پای صادقی را به پارلمان بخش خصوصی باز کرد و او در سال ۱۳۳۵ و پس از کناره گیری نیکپور به ریاست میراث امین الضرب رسید، دوره ای که خیلی طول نکشید.
صادقی در مسیر رسیدن به مراسم افتتاح فروشگاه فردوسی سکته کرد و مرد. مردی که یک سال زودتر از درگذشت امین الضرب به دنیا آمده بود در سالگرد ۷۳ سالگی مجلس وکلای تجار درگذشت.
* سینما، کفش، دانشگاه
* علی وکیلی
* دوره ریاست: ۱۳۳۶ تا ۱۳۴۲
وکیل دومین رییس تبریزی اتاق بازرگانی تهران بود. وکیلی شش سال ریاست میراث امین الضرب را بر عهده گرفت. در کارنامه او انواع و اقسام اقدامات تجاری و فرهنگی دیده می شود وکیلی تحصیل کرده سوییس بود. او پس از بازگشت از فرنگ به یزد رفت و به استخدام اداره کل انحصار تریاک این شهر در آمد. پس از مدتی به تهران بازگشت و به تجارت کفش مشغول شد. درج آگهی در مطبوعات برای فروش کفش، راه اندازی نمایندگی کفش ساکسون، راه اندازی نمایندگی اتومبیل های فورد، سرمایه گذاری در سینما و راه اندازی اولین سالن نمایش فیلم به نام گراند سینما، راه اندازی اولین سالن نمایش فیلم اختصاصی برای بانوان و انتشار مجله سینمایی «سینما و نمایشات» بعضی اقدامات اقتصادی و فرهنگی علی وکیلی است.
وکیلی همچنین سابقه نمایندگی مردم در مجلس شورای ملی در پنج دوره را در کارنامه داشت و در دو دوره نماینده مجلس سنا بود. در دورانی که او به ریاست اتاق بازرگانی رسید موسسه اعتباری دانشگاه راه اندازی شد که به دانشجویان فقیر کمک هزینه تحصیل می داد بدون این که وثیقه ای دریافت کند.
در دوره ریاست او دانشگاه بازرگانی هم تاسیس شد. در دور دوم انتخاب وکیلی به عنوان رییس اتاق بازرگانی تهران یعنی هفتمین انتخابات اتاق بازرگانی زنان هم در رأی گیری شرکت کردند و این بار، وکیلی دوباره بیشترین آراء را به دست آورد. وکیلی در دوره بعدی انتخابات اتاق بازرگانی یعنی در هشتمین دوره نامزد شد. او در سال ۱۳۴۶ در فروردین ماه در گذشت. نشریه اتاق بازرگانی نامه پس از درگذشت علی وکیلی و در پوشش خبری مراسم ترحیم او نوشت: «مرحوم علی وکیلی به خاطر خدمات ارزنده ای که طی زندگی افتخارآمیز خود انجام داد، به دریافت نشان هایی از رضا شاه و محمدرضا شاه و همچنین به دریافت نشان لژیون دونور از دولت فرانسه توفیق یافت.»
* تحصیل کرده آلمان
* محمد خسروشاهی
* دوران ریاست: ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۹
ساختمانی که امروز به عنوان ساختمان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در خیابان طالقانی شناخته می شود، یادگاری از ریاست محمد خسروشاهی هفتمین رییس اتاق بازرگانی بود. او پس از انقلاب سفید محمدرضا پهلوی روی کار آمد و در برخی منابع به عنوان یک فعال اقتصادی نزدیک به دولت معرفی شده است.
خسروشاهی در رشت متولد شد اما در دوره سیزدهم مجلس شورای ملی به عنوان نماینده مردم تبریز با پارلمان راه یافت. خسروشاهی در آلمان تحصیل کرده بود، پس از این چند سالی را برای تجارت به کشور بازگشت. او فارغ التحصیل رشته بازرگانی بود. خسروشاهی دو دوره ریاست پارلمان بخش خصوصی را بر عهده گرفت و سابقه عضویت در هیئت نمایندگی ایران در کنفرانس غرامات لندن و دبیرکلی کنفرانس اقتصادی تهران را هم بر عهده داشت.
* ریاست نائب رئیس
* علی اکبر محلوجی
* دوره ریاست: ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۳
علی اکبر محلوجی نائب رئیس خسروشاهی بود. او در دهمین دوره انتخابات ریاست اتاق تهران اکثریت آرا را به دست آورد و رئیس شد. در این دوره اتاق ایران هم تاسیس شده بود. علی اکبر محلوجی تا دوره لیسانس در ایران تحصیل کرده بود. او رشته اقتصادی و قضایی را در دانشکده حقوق تمام کرد و برای گرفتن فوق لیسانس به لوزان سوییس رفت.
محلوجی در غرب ماندگار نشد و به ایران بازگشت و سه سال مدیریت یک شرکت خانوادگی را بر عهده داشت. دو سال دیگر از فعالیت او در شعبه نیویورک این شرکت انجام شد. او در اواخر دهه ۲۰ به ایران بازگشت و شرکتی را تاسیس کرد که نمایندگی بیش از ۱۰ کارخانه آلمانی سازنده ماشین آلات سنگین بود. محلوجی شرکت های دیگری هم تاسیس کرد و بیشتر در کار واردات از اروپا فعالیت می کرد. او در سال ۴۱ به عنوان نائب رییس اتاق انتخاب شد و تنها یک دوره ریاست اتاق بازرگانی را تجربه کرد.
* آخرین رئیس
* عنایت بهبهانی
* دوره ریاست: ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷
عنایت بهبهانی متولد اهواز بود. او در دومین دوره ای که انتخابات اتاق بازرگانی تهران و ایران جداگانه برگزار می شد در انتخابات شرکت کرد. در این دوره محلوجی نامزد نشده بود، پس بهبهانی رأی آورد تا عنوان آخرین رییس اتاق بازرگانی تهران پیش از انقلاب را از آن خود کند. او فارغ التحصیل دبیرستان البرز بود و در میشیگان و مریلند آمریکا ماشین آلات کشاورزی و مکانیک خوانده بود. پدر عنایت از کارخانه دارهای معروف پیش از انقلاب بود. پسر هم زمانی که به ایران بازگشت، برای اداره کارخانه ها به پدر پیوست. او دو دوره نماینده مردم در مجلس شورای ملی بود و شرکت صنعتی جنرال را اداره کرد. بهبهانی در سال ۵۷ از سمت ریاست اتاق بازرگانی تهران استعفا داد.
* اولین رئیس انقلابی
* علینقی سید خاموشی
* دوره ریاست: ۱۳۵۸ تا ۱۳۸۱
خاموشی اولین رئیس اتاق بازرگانی تهران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود. ریاست خاموشی بر اتاق تهران ۲۰ سال طول کشید. خاموشی جزو هشت نفری بود که به فرمان امام خمینی (ره) وارد اتاق بازرگانی شده بودند. پس از حضور این گروه هشت نفره در اتاق بازرگانی تهران برای سروسامان دادن به امور در سال ۶۴ برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برای انتخاب هیئت رئیسه انتخابات برگزار شد.
در این انتخابات هم خاموشی رأی خوبی کسب کرد و رئیس اتاق ماند. در دوره خاموشی ریاست دو اتاق تهران و ایران یکی شده بود تا زمانی که گروه تحول خواهان با سرگروهی بهزادیان در انتخابات اتاق تهران رأی بالایی به دست آوردند و از آن پس، خاموشی تنها رئیس اتاق ایران باقی ماند. خاموشی هم مثل بیشتر روسای پیشین پارلمان بخش خصوصی سابقه نمایندگی در قوه مقننه را در کارنامه دارد؛ البته در دوره چهارم مجلس شورای اسلامی.
او در دوره ای به ریاست بنیاد مستضعفان رسید. معاون وزیر بازرگانی بود، به عضویت شورای پول و اعتبار در آمد و عضو هیئت مدیره چند شرکت ریسندگی و بافندگی هم بود. از پنج دوره ریاست خاموشی بر اتاق بازرگانی به عنوان دوران بی هیاهو و حاشیه نام می برند. دوره ای که دست کم اگر اختلاف و مشکلی هم بود رسانه ای نمی شد. علینقی سید خاموشی هم اکنون عضو هیئت مدیره شرکت سرمایه گذاری ایران است.
* تحول خواه
* محمدرضا بهزادیان
* دوره ریاست: ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۴
محمدرضا بهزادیان فارغ التحصیل دانشگاه امیرکبیر و معاون امور اداری و مالی وزیر کشور در دولت اصلاحات بود. او سابقه حضور به عنوان نماینده مردم قائنات در سومین دوره مجلس شورای اسلامی را هم داشت. بهزادیان پس از ۲۰ سال ریاست علینقی خاموشی یکی از سه عضو زنده از گروه هشت نفره فرمان امام (ره) بود و به ریاست اتاق بازرگانی رسید اما دوره ریاست او خیلی طول نکشید.
از از مهم ترین اتفاقات دوره ریاست سه ساله بهزادیان که با روی کار آمدن دولت نهم به پایان رسید، جداسازی اتاق تهران و ایران بود. در این دوره علینقی خاموشی ریاست اتاق ایران را بر عهده داشت و تصمیم بهزادیان برای جداسازی اتاق تهران از اتاق ایران باعث بروز تنش هایی بین آنها شد. بهزادیان و گروه تحول خواهان از نظر فکری متفاوت از جریان اتاق ایران حرکت می کردند.
بخشی از درآمد اتاق ایران از توان اجرایی و اداری اتاق تهران تامین می شد و جداسازی این دو، به کاهش درآمدهای اتاق ایران منجر می شد. همین مسئله یکی از دلایلی بود که به شکل گیری گروه مخالفان جداسازی کمک کرد. تنش های بین خاموشی و بهزادیان در این دوره بالا گرفت. به نظر می رسد که در دوره پنجم اتاق بازرگانی تلافی ۲۰ سال بی حاشیه بودن اتاق در آمده است. سه سال ریاست بهزادیان بر پارلمان بخش خصوصی تهران پر از تنش و درگیری با خاموشی بود. خاموشی در نهایت زمینه استیضاح بهزادیان را فراهم کرد. این استیضاح باعث شد هیئت رئیسه اتاق تهران از کار بر کنار شود. پس از آن دوره ریاست محمد آقا نهاوندیان آغاز شد.
* یک صبحانه کاری مهم
* محمد آقا نهاوندیان
* دوره ریاست: ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶
صبحانه با مسئولان نام طرحی ابتکاری است که آقا نهاوندیان برای استحکام هر چه بیشتر ارتباط پارلمان بخش خصوصی و مسئولان دولتی در دوره ریاستش در اتاق بازرگانی اجرا کرد. نهاوندیان پس از بهزادیان به ریاست اتاق تهران رسید. او تحصیلکرده، دانشگاه جرج واشنگتن آمریکا بود و دکترای اقتصاد گرفته بود. نهاوندیان سابقه تدریس در دانشگاه های تهران و تربیت مدرس را دارد. دوره ریاست او بر اتاق تهران با روی کار آمدن دولت نهم آغاز شد و پیش از اتمام دور اول ریاست جمهوری احمدی نژاد به پایان رسید.
او در خرداد سال ۸۶ به ریاست اتاق بازرگانی ایران رسید. طی سال های ریاست جمهوری احمدی نژاد حواشی برای نهاوندیان ایجاد شد اما مشی میانه روی او مانع تشدید فشارها بود. تلاش های نهاوندیان در ارتقای سطح روابط اتاق بازرگانی با مسئولان دولتی و قانونگذاران نقش اتاق را پر رنگ تر کرد. با روی کار آمدن دولت یازدهم، نهاوندیان به عنوان رییس دفتر رئیس جمهور برگزیده شد و پیش از ارائه کابینه پیشنهادی رئیس دولت دوازدهم به مجلس، نام او در بین گمانه زنی ها درباره وزرای دولت دوم روحانی پررنگ بود.
* وزیر بازرگانی حامی بخش خصوصی
* یحیی آل اسحاق
* دوره ریاست: ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۴
یحیی آل اسحاق از اواسط دوره اول ریاست جمهوری احمدی نژاد تا نیمه دوره اول ریاست جمهوری روحانی بر اتاق تهران ریاست کرد. آل اسحاق از طرفداران اقتصاد آزاد است. او در دوره ای به عنوان وزیر بازرگانی فعالیت کرد و در داستان الحاق و تفکیک وزارتخانه های بازرگانی از صنعت و معدن، همیشه از طرفداران تشکیل وزارتخانه ای جدا برای تجارت بوده است.
آل اسحاق در دوره وزارت بازرگانی در دولت های سازندگی و اصلاحات به عنوان حامی بخش خصوصی شناخته شد. او در دوره ای رئیس هیئت امنا و قائم مقام بنیاد مستضعفان بود. آل اسحاق در سه دوره انتخابات اتاق بازرگانی تهران رأی بالایی کسب کرد. این طرفدار نگاه غیر سیاسی به اقتصاد کشور در آخرین انتخابات مجلس شورای اسلامی شرکت کرد اما رأی نیاورد. آل اسحاق هم اکنون عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران است اما در هیئت رئیسه حضور ندارد.
* یادآور نام امین الضرب
* دوره ریاست: ۱۳۹۴ تاکنون
* مسعود خوانساری
رئیس کنونی اتاق تهران در رشته مهندسی کشاورزی تحصیل کرده است. خوانساری سابقه معاونی وزرای کشاورزی و راه ترابری را در کارنامه دارد. او همچنین موسس و مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری آتی سامان است. عضویت در هیئت مدیره سیمان خاش، فارس، خوزستان و کارون، ریاست هیئت مدیره شرکت لیزینگ اقتصاد نوین و مدیرعاملی شرکت آکام تجارت صدرا از دیگر سوابق رئیس کنونی اتاق تهران است.
ریاست مسعود خوانساری بر اتاق تهران همزمان با آغاز تلاش های دولت برای لغو تحریم ها و اجرای برجام بود. استفاده از فرصت های برجام با برقراری رابطه فعالانه با بخش خصوصی کشورهای صاحب فناوری از مهم ترین رویکردهای ریاست فعلی اتاق تهران است. همچنین در دوره ریاست مسعود خوانساری مراسم امین الضرب با حضور فعالان بخش خصوصی برای زنده کردن نام حسن امین الضرب بنیانگذار مجلس وکلای تجار و تقدیر از کارآفرینان نمونه کشور برگزار شد. در این مراسم علاوه بر تقدیر از کارآفرینان برتر و پیشکسوت از پژوهشگران فعال در زمینه کارآفرینی و رسانه های برتر اقتصادی با اهدای نشان امین الضرب قدردانی شد.
پی نوشت
۱٫ حاج محمد حسن امین الضرب: از پیشگامان تجدد ایران، ایران نامه، پاییز ۷۶، شماره ۶۰، صفحات ۵۹۱ تا ۶۱۲
۲٫ همان، صفحه ۶۰۴
۳٫ همان، صفحه ۶۰۵
منبع: برترینها
پول‌نیوز – دانشمندان برای اولین بار موفق به تولید یک ربات شده اند که تنها از رشته های دی ان ای تشکیل شده و از آن می توان برای انجام اموری همچون پاکسازی بدن یا جابه‌جایی برخی مولکول ها یا املاح استفاده کرد.
پول‌نیوز – دولت سوییس در بیانیه‌ای از حملات سایبری به سرورهای وزارت دفاع این کشور خبر داد.