بایگانی ماه : آگوست, 2017

فرادید| باید یک بار مادر شده باشی تا بدانی روز تولد فرزندت چقدر روز عجیبی است. روزی که تو برای اولین بار بعد از ۹ ماه انتظار کوچک‌ترین موجود از نوع بشر را در آغوش می‌گیری و باید از شیره جانت او را سیر کنی. سخت‌ترین قسمت ماجرا از همین جا شروع می‌شود، وقتی که مادران و مادربزرگان و دیگرانی هستند که مدام دستور العمل صادر کنند و بگویند چه بکن و چه نکن. اولین درگیری هر مادر بعد از زایمان نوع تغذیه فرزند است، اینکه شیر خشک بهتر است یا شیر مادر. بد نیست نگاهی کلی به مزایا و معیب هر دو نوع شیر داشته باشیم.

 

برای هر مادری تغذیه فرزندش از شیر خود، بسیار با ارزش و حیاتی است

برخورد اول

به گزارش فرادید، هیچ چیز بهتر از غریزه مادرانه نیست تا بتوانی فرزندت را درست در آغوش بگیری و او را سیر کنی. وقتی نوزادت را در آغوشت می‌گذراند تا به او شیر بدهی، چشم‌هایش را باز می‌کند و این اولین نگاه شماست. تو و فرزندت. فرزندی که تا ماه‌ها فقط و فقط همین ۳۰ سانت فاصله را می‌بیند. اولین شیری که به او می‌دهی غیر از مفید بودن باعث برقراری یک حس عاطفی شدید بین مادر و فرزند می‌شود.

شیر مادر

 اولین شیر یعنی آغوز، دارای عوامل محافظی (ایمونوگلوبولین‌ها) هستند که این غریزه را افزایش می‌دهند. گاهی مادر‌ها اصرار دارند حتما بچه را از شیر خودشان تغذیه کنند حتی به قیمت اینکه بچه گرسنه بماند و مواد غذایی کافی در ماه‌های اولیه زندگی به بدنش نرسد.

درست است که برای هر مادری تغذیه فرزندش از شیر خود، بسیار با ارزش و حیاتی است اما باید این نکته را پذیرفت که با شرایط و آب و هوای و غذاهای این روز‌ها کمتر کسی می‌تواند مثل مادران قدیم آنقدر شیر داشته باشد تا بچه به حد کفایت سیر شود. اگر این امکان برای کسی باشد بسیار هم خوب است اما اگر مادری شیر کافی ندارد بزرگ‌ترین ظلم در حق این انسان کوچک است که به زور بخواهیم او را گرسنه نگه داریم که حس مادر بودن خودمان را ارضا کنیم.

یقینا شیر مادر، فقط غذا نیست و حاوی پادتن‌ها و آنزیم‌هایی است که با میکروب‌ها مبارزه می‌کنند و به رشد کودک کمک می‌کنند. حتی بر اساس خیلی از پژوهش‌ها، کودکانی که با شیر مادر تغذیه شوند، در چند ماه اول عمر خود کمتر دچار عفونت‌های سینه و روده می‌شوندولی این یک دلیل قطعی نیست، چرا که خیلی از کودکان با عفونت ریه متولد می‌شوند و تا ماه‌ها حتی سال‌ها درگیر این بیماری‌اند و متاسفانه تجربه نشان داده تغذیه از شیر مادر لزوما برای درمان و جلوگیری از تشدید بیماری هیچ فایده‌ای ندارد.

 

  شیر مادر لزوما برای درمان و جلوگیری از تشدید بیماری هیچ فایده‌ای ندارد

از سوی دیگر برخی از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که شیر مادر فواید دراز مدت‌تری از قبیل افزایش هوش و کاهش خطر چاقی، آسم و اگزما دارد. ولی اکثر بچه‌هایی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند دچار کمبود آهن می‌شوند و به دلیل اینکه پزشکان در پاره‌ای موارد معتقدند اهن فقط از طریق شیر مادر به کودک برسد این موضوع در بچه‌ها ایجاد مشکل می‌کند.

در تحقیقات جدید، ادعاهایی مطرح شد در این باره که تغذیه با شیر مادر بهره هوشی کودک را بالا می‌برد و از او در برابر گستره وسیعی از بیماری‌ها در سنین بالا‌تر حفاظت می‌کند. سینتیا کولن و دیوید ریمی از دانشگاه ایالتی اوهایو در کولومبوس، که تقریبا ۷۰۰ خانواده امریکایی را در این پژوهش مورد بررسی قرار داده‌اند، ادعا می‌کنند که چنین نتایجی احتمالا ناشی از کم‌دقتی یا اشکال در پژوهش‌های پیشین بوده‌اند. با چنین ادعایی، تعجبی ندارد که پژوهش آنها توسط کسانی که تغذیه با شیر مادر را تبلیغ می‌کنند، به چالش کشیده شود.

  شیر مادر فواید دراز مدت‌تری از قبیل افزایش هوش و کاهش خطر چاقی، آسم و اگزما دارد

در ادامه این تحقیقات کولن و ریمی ۶۶۵ خانواده در ایالات متحده را بررسی کردند که در آن‌ها یک کودک با شیر مادر تغذیه شده بود و دیگری از شیشه شیر استفاده کرده بود. آن‌ها دریافتند که شیر مادر هیچ اثری بر چاقی، آسم، بیش فعالی، موفقیت علمی یا رابطه کودک با والدینش نداشت. بچه‌هایی که از شیر ناکافی مادران تغذیه می‌شوند در‌‌ همان ماه‌های اولیه دچار کمبود وزن و مشکلات دیگر می‌شوند. اکثر آن‌ها ضعیف می‌مانند و مدام مریض می‌شوند. ویتامین، کلسیم پتاسیم و مواد معدنی مهم دیگر به بدنشان نمی‌رسد و هزار ناراحتی برای ان‌ها پیش می‌آید.

شیر خشک

البته انتخاب شیر خشک خیلی مهم است اگر هرکس به سلیقه شخصی شیر انتخاب کند ممکن است بچه را دچار مشکل کند. کاری که متاسفانه در خانواده‌های ایرانی رواج دارد، هر وقت حس کنند تغذیه بچه به مشکل خورده خودشان سرخود شیر خشک تجویز می‌کنند و بدون توجه به وزن و سن بچه هر میزان که صلاح بدانند به خورد بچه می‌دهند. ولی باید بدانید که شیرخشک‌‌ها ۲ نوع هستند؛ شیرخشک ‌هایی که از شیر‌گاو و آن‌هایی که از منابع گیاهی تولید می‌‌شوند.

در این میان، شیرخشک ‌هایی که از شیر‌گاو تولید شده ‌اند، مناسب ‌ترین نوع شیرخشک هستند. اصولا شیر‌گاو به دلیل سنگین بودن، با داشتن ۳ تا ۴ برابر پروتئین بیشتر و ۵ تا ۷ برابر مواد معدنی بیشتر از شیر‌مادر، برای نوزاد بسیار دیرهضم است و ممکن است گاهی اوقات او را دچار ناراحتی‌‌های گوارشی کند؛ ولی وقتی از شیر ‌گاو برای تولید شیرخشک استفاده می‌ شود، ترکیبات آن تغییر می‌‌یابد و برای نوزادان قابل هضم می‌‌شود. شیرخشک ‌های ایجاد شده از منابع گیاهی نیز به دلیل دیرهضم بودن گیاهان توصیه نمی‌ شوند، در هر دو حالت باید با دستور پزشک نوع شیر انتخاب شود.

 

شیرخشک ‌هایی که از شیر‌گاو تولید شده ‌اند، مناسب ‌ترین نوع شیرخشک هستند

زمانی که مادران به هر دلیل امکان تغذیه فرزندشان با شیر خود را ندارند باید با نظر پزشک شیر خشک را جایگزین کنند. خوردن شیر خشک برای بچه مفید است، گرچه برخی معتقدند که آنتی بادی‌های شیر مادر را ندارد ولی امروزه انقدر تولید شیر خشک‌ها دقیق و کامل است که مادران می‌توانند با خیال راحت بچه‌هایشان را با آن تغذیه کنند.

نوزادانی که شیر خشک می‌خوردند سریع‌تر سیر می‌شوند بنابرانی زمان و وقت کمتری از مادر می‌گیرند، در این شرایط دیگر اعضای خانواده هم می‌توانند به مادر در غذا دادن به نوزاد کمک کنند. مادران در هر شرایط با آرامش خیال به بچه شیر می‌دهند و شب‌ها وقتی بچه شیر خشک بخورد و باشکم سیر بخوابد قطعا خواب آرام تری خواهد داشت.

بچه‌هایی که شیر خشک می‌خورند از نظر تامین مواد معدنی کامل هستند، آهن کافی دریافت می‌کنند و مادران نیاز ندارند رژیم غذایی خود را برای تامین این مواد تغییر دهند. چون مادران در دوران شیر دهی باید خیلی مراقب تغذیه خود باشند هر نوع ماده غذایی از شیر مادر به بچه منتقل می‌شود. مادر دچار زخم‌های نوک سینه و درد‌های بعد از آن نمی‌شود. با اینکه می‌توان شیر مادر را با دستگاه دوشید و برای نوزاد نگه داشت اما زمانی که مادر به هر دلیلی بیمار یا دور از خانه باشد نوزاد گرسنه است. در زمان بیماری‌های نوزادی که باید پروتئین و ویتامین بیشتری به بچه برسد شیر مادر به تنهایی جوابگو نیست.

 

 نوزادانی که شیر خشک می‌خوردند سریع‌تر سیر می‌شوند

از طرف دیگر باید از نظر هزینه و شرایط اقتصادی هم خانواده را مد نظر قرار داد. تهیه شیر خشک هزینه‌های بالایی دارد، وسایل جانبی آن مثل شیشه شیر و سر شیشه و وسایل مربوط خودش هزینه‌های جداگانه و بالایی خواهد داشت، حمل و نقل این وسایل همیشه و همه جا سخت است و معمولا مادران این بچه‌ها تا سه یا ۴ سالگی درگیر جدا کردن بچه‌ها از شیشه هستند.

شیشه شیر باید همیشه استریل شده باشد، شیر باید به دمای خوب برسد بعد به بچه بدهید. همه مواد معدنی مورد نیاز بچه به طور طبیعی در بدن مادر و شیر او هست اما شیر خشک‌ها‌‌ همان را به شکل شیمیایی در اختیار بچه قرار می‌دهند که بعضی وقت‌ها می‌تواند خطرات عفونت را در آن‌ها زیاد کند. شیر مادر هضم ر احت تری دارد، بعضی وقت‌ها بچه‌هایی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند دچار یبوست‌های شدید می‌شوند و مشکلات معده آن‌ها را اذیت می‌کند.

 

 ارتباط عاطفی بین شما خیلی پیش از نوشیدن شیر شکل گرفته است

از لحاظ معنوی هم در آغوش گرفتن نوزاد به دفعات زیاد در شبانه روز و تماس فیزیکی بدن شما با پوست نوزاد بار عاطفی میان شما را زیاد‌تر می‌کند. البته نگران نباشید، شما در هر صورت باید زیاد نوزاد را در آغوش بگیرید و ارتباط عاطفی بین شما خیلی پیش از نوشیدن شیر شکل گرفته است.

در سراسر جهان کار‌شناسان معتقدند تغزیه با شیر مادر به خصوص در ۵ماه اول زندگی خیلی مفید است، این شیر خوردن می‌تواند تا۱۲ ماهگی ادامه داشته باشد و بعد از آن کم کم شیر پاستوریزه و خشک به تغذیه بچه اضافه شود. برخی می‌گویند در صورت کمبود شیر مادر با قند وآب نیاز بچه را برطرف کنید تا کمتر از شیر خشک استفاده شود. از طرف دیگر نوشیدن شیر مادر به آرامش و کم شدن وزن مادر کمک می‌کند و در دراز مدت خطرات ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را کمتر می‌کند.

 

 شیر مادر هضم ر احت تری دارد

ولی در مجموع اینجا باید فکر کنیم اگر من به زور بچه را گرسنه نگه دارم تا از شیر بی‌فایده من بخورد بهتر است یا اینکه او را با شیر خشک سیر کنم و بگذارم در ماه‌های اولیه رشد دچار مشکل نشود. اگر بتوانیم این باور اجباری را برای دادن شیر مادر کنار بگذاریم می‌توانیم در سلامت بچه‌ها بیشتر مفید باشیم. بچه‌هایی که مادرانشان شیر کافی ندارند بهتر است از‌‌ همان روز اول با شیر خشک پر از مواد مغذی سیر شوند. این کار باعث می‌شود بچه‌ها دچار کمبود مواد لازم و ضعف و بیماری نشوند.

باید گفت که این نکات صرفا در مورد مادرانی صدق می‌کند که بدنشان شیر کافی و گاهی مفید تولید نمی‌کند و بچه‌ها اغلب گرسنه هستند. گرسنگی در ماه‌های اولیه تولد بزرگ‌ترین ضربه را به مغز و جسم بچه می‌زند. بهتر است در این موارد کمی از تجربیات قدیمی‌تر‌ها فاصله بگیریم، این حرف به معنی بی‌احترامی به بزرگتر‌هایمان نیست این فقط یک روند طبیعی زندگی است که هر نسلی با نسل قبل خودش فرق‌هایی دارد که باید آن را پذیرفت. اینکه چون مادر من شیر خوبی داشته و ما شیر مادر خوردیم الزاما باید بچه من هم اینطور باشد باور غلطی است. بدن هیچ دو انسانی مثل هم عمل نمی‌کند. همین که کودک از آغوز، شیر اولیه مادر خورده باشد می‌تواند تضمینی برای سلامتش باشد.