بایگانی ماه : آگوست, 2017

 تحولات میدان های نبرد به ویژه پیروزی های ارتش سوریه بر تروریست ها، درگیری میان گروه های تروریستی تا نشست سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه در تهران برای تعیین دستور کار مذاکرات صلح در آستانه، مورد توجه ویژه رسانه های عرب زبان قرار گرفت.

به گزارش ایرنا، نشست کارشناسی روند آستانه از روز گذشته (۱۷ مرداد) با حضور هیات های کارشناسی ایران، روسیه و ترکیه در تهران آغاز شده است. در این نشست دو روزه، موضوع آتش بس و مناطق کاهش تنش بررسی می شود و جمع بندی‌ها به نشست معاونان وزیران امور خارجه در نشست آستانه ۶ ،که قرار است اواخر ماه جاری میلادی در قزاقستان برگزار شود، اعلام خواهد شد.

پیش از این پنج دور مذاکرات آستانه در قزاقستان برگزار شده و به موازات آن نشست کارشناسان را که موضوعات فنی توافقات را دنبال می‌کنند، شاهد بوده ایم. مذاکرات آستانه که راهبرد آن دی ماه سال گذشته در نشست مشترک وزیران امور خارجه ایران، روسیه و ترکیه در مسکو اعلام شد؛ رویداد همگرایی سه کشور برای کاهش دامنه درگیری ها، توافق جمعی مبارزه با تروریسم و همچنین برقراری آتش بس فراگیر در سوریه از ۱۰ دی ماه سال گذشته را در پی داشت که در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل نیز تائید شده است.

** نشست سه جانبه تهران؛ مقدمه ای برای دور دیگری از نشست آستانه
روزنامه های «الاخبار» لبنان، «الدستور» اردن، «الوطن» عمان و شبکه خبری «المیادین» لبنان با اشاره به تحولات میدان های نبرد سوریه و تحولات سیاسی به ویژه نشست کارشناسی مذاکرات آستانه در تهران، شکست تروریست ها و حامیان آنان را در کانون توجه قرار دادند.

به نوشته روزنامه الاخبار، با نشست تهران زمینه برای برگزاری دور جدیدی از مذاکرات آستانه فراهم می شود. این در شرایطی است که تنش های قابل ملاحظه ای در چندین محور میان ارتش و گروه های مسلح در جریان است. این تنش ها بیشتر در مکان هایی است که گروه های مسلح به توافق کاهش منطقه تنش تن نداده اند. اما این نبردها عملیات ارتش سوریه و همپیمانان آن در منطقه البادیه را تعطیل نخواهد کرد.

ارتش سوریه و همپیمانان آن از چندین محور به سوی دیرالزور در حال پیشروی هستند و مسافتی حدود ۱۰۰ کیلومتر مربع از بادیه شرقی السویداء را به زیر کنترل خود در آورده اند. آنان در حومه جنوبی الرقه هم پیشروی کردند تا به حضور داعش در روستاهای حومه الرقه در ساحل رود فرات پایان دهند.

ارتش سوریه روز گذشته در عملیات خود موفق شد روستاهای «الخمیسه»، «الجابر»، «النمیصه» را به کنترل خود در آورد و نیروی هوایی داعش را در منطقه «معدان» هدف قرار دهد. پیش بینی می شود ارتش با پیشروی در جنوب این منطقه و جدا کردن آن از مناطق زیر کنترل داعش در جنوب شرقی، این منطقه را به زیر محاصره خود در آورد. همچنین ارتش عملیات خود را در داخل مرزهای استان دیرالزور ادامه می دهد. محورهای جنوبی شهر دیرالزور هم شاهد درگیری میان ارتش و نیروهای داعش بود. با گرم شدن نبرد در جبهه های «جوبر» و «عین ترما» در شرق دمشق، ارتش تحرک خود علیه داعش را آغاز کرد.

نبردها در شرایطی صورت گرفت که اختلافاتی میان گروه تروریستی «جیش الاسلام» و «فیلق الرحمن» به وجود آمده است و فیلق الرحمن گروه جیش الاسلام را متهم به سوء استفاده از عملیات علیه خود کرده است. همزمان با این تحولات در میدان های نبرد، دیروز کشورهای ضامن مذاکرات آستانه در تهران نشستی برگزار کرده اند. این نشست بر روی دستور کار نشست آینده آستانه و نتایج توافق های کاهش تنش متمرکز می شود.

«خیرت عبدالرحمانوف» وزیر امور خارجه قزاقستان دراین خصوص گفت: در نشست تهران بر روی دستور کار نشست آستانه توافق و پیش بینی می شود بررسی کاهش منطقه تنش در ادلب مورد بررسی این سه کشور قرار گیرد. زیرا این منطقه هنوز هم از چارچوب توافق های آتش بس خارج است و گروه تروریستی هیات تحریر الشام در این منطقه نفوذ دارد.

به نوشته تارنمای شبکه المیادین، «بشار الجعفری» رییس هیات مذاکره کنندگان سوریه پیش از این گفت: سوریه بر روی پیشرفت روند مذاکرات آستانه تکیه کرده است. زیرا پیشرفت روند مذاکرات آستانه به سود مردم سوریه است و کشورهای ناظر مذاکرات آستانه برای پایان دادن به خون ریزی و حل مسالمت آمیز امور تلاش می کنند تا تلاش ها بر روی مبارزه با تروریسم متمرکز شود.

روزنامه الدستور در گزارشی دیگر به قلم «عریب الرنتاوی» نوشت: همانطوری که منابع وابسته به مخالفان نظام سوریه می گویند؛ بازی در سوریه به پایان رسیده است و تحولات میدان نبرد و عرصه سیاست و دیپلماسی، تلاشی برای نشان دادن دستاوردهای کنشگران داخلی، منطقه ای و فرامنطقه ای است. به یقین نظام سوریه، رییس جمهوری و نهادهای این کشور در همه این تحولات با قدرت نقش خواهند داشت.

روزنامه الوطن عمان نوشت: پیروزی ارتش سوریه در فرماندهی نبرد طرح توطئه علیه سوریه سبب شده است همه عرصه ها برای ائتلاف ضد سوری تنگ شود. آنها آرامش خود را از دست داده اند. تقریبا همه برگ های برنده آنها سوخته است. اکنون آنها برای تغییر اصول بازی و طرح خود برای جلوگیری از پیروزی های پی در پی ارتش سوریه و همپیمانان آن در مبارزه با تروریسم با زمان در حال رقابت هستند. آنها بر روی الرقه، دیرالزور و نوارهای مرزی سوریه با عراق، اردن و ترکیه شرط بندی کرده اند.

** پایان نقش کاربردی مخالفان نظام سوریه
روزنامه «الدستور» اردن با اشاره به پایداری سوریه طی سال های گذشته در برابر طرح های توطئه آمیز و تغییر نگاه بین المللی به نظام سوریه، اوضاع نابسامان مخالفان سوریه را بررسی کرد و در گزارشی به قلم «ماهر ابوطیر» با عنوان «مخالفان سوریه بدون نقش کاربردی»، نوشت: چه اطلاعات درباره تغییرات نگاه بین المللی درباره مخالفان سوریه درست باشد و چه نادرست، می توان به طور آشکار گفت همه گروه های مخالفان سوریه از محاسبات بین المللی خارج شده اند.

در ادامه آمده است: می توان گفت اکنون بحران سوریه از راه گفت و گوی بین المللی و عربی مستقیم با نظام سوریه و نه مخالفان سیاسی و نظامی حل شدنی است. پس از پایداری نظام سوریه طی این سال ها، کشورهای اروپایی و منطقه به پایان دادن به جنگ در این کشور توجه کرده اند. شرایط بین المللی تغییرهای ژرفی را شاهد است. به یقین ما در زمان برقراری گفت و گوی مستقیم میان دشمنان عربی، منطقه ای و بین المللی با نظام سوریه و همپیمان آن هستیم تا به این جنگ پایان دهند. این در شرایطی است که نقش کاربردی مخالفان به پایان رسیده است. اکنون لازم است که به تروریسم پایان داده است. مخالفان باید با نگاهی ژرف به حجم تحولات علیه خود در همه عرصه این مساله را دریابند که جهان دیگر از آنان استفاده نخواهد کرد.

منبع: الف

ترکیه نمی‌تواند «جلوگیری از نفوذ تروریست» را بهانه‌ای برای دیوارکشی قلمداد کند. شاید بهتر باشد مقامات آنکارا بجای دیوارکشی مرزی، در راهبرد حمایت پنهان از برخی گروه‌های تروریستی تجدیدنظر و به این ترتیب امنیت داخلی خود را نیز تامین کنند.



 




به گزارش میزان، ترکیه ساخت دیوار مرزی با ایران را آغاز کرد؛ آنکارا هدف از این کار را ممانعت از تردد شبه‌نظامیان کُرد و مبارزه با قاچاق کالا اعلام کرده است.

دیوار ۱۴۴ کیلومتری
آنطور که در گزارش خبرگزاری نوغان ترکیه آمده است، این دیوار مرزی که ۳ متر ارتقاع و ۲ متر عرض دارد همانند دیوار مرزی ترکیه و سوریه خواهد بود و هدف از احداث آن تقویت امنیت داخلی ترکیه است. برخی منابع دیگر ترکیه‌ای، طول این دیوار را ۱۴۴ کیلومتر اعلام کرده‌اند.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه که این روزها با انبوهی از مشکلات داخلی و خارجی مواجه است، در اوایل خردادماه سال جاری طی مصاحبه‌ای با اشاره احداث دیوار۶۵۰ کیلومتری در مرز ۹۱۱ کیلومتری ترکیه و سوریه، اعلام کرد که «ما در امتداد خط مرزی خود با عراق و همچنین در نقاطی مناسب از مرز مشترک خود با ایران نیز دیوار خواهیم ساخت».

دیوار مرزی تُرک‌ها در مرز با سوریه
آنکارا با هدف جلوگیری از ورود شبه نظامیان کُرد، تروریست‌های داعش و همچنین پناهجویان سوری به خاک این کشور، پروژه احداث دیوار مرزی با سوریه را در سال ۲۰۱۴ آغاز کرد. مراحل ساخت این دیوار در بهار امسال به پایان رسید و مقامات آنکارا پس از آن به سرعت دستور ساخت دیوار در مرزهای ترکیه با عراق و ایران را نیز صادر کردند.

شکست‌های سنگین از “پ ک ک” ؛ علت اصلی احداث دیوار
اواسط اردیبهشت ماه خبرگزاری ینی‌سافاک عربی به نقل از یک مقام ارشد دولتی ترکیه مدعی شد که «نیروهای مسلح ترکیه در هفته‌های اخیر شکست‌های سنگینی از طرف عناصر پ.ک.ک در مرزهای ایران متحمل شده و سازمان اطلاعات ترکیه پایگاه‌های عناصر پ.ک.ک در مرزهای ایران را مشخص کرده است». این ادعا که در خصوص صحت و سقم آن اطلاعات معتبر و موثقی در دست نیست، می‌تواند یکی از دلایل اصرار مقامات آنکارا به ساخت دیوار در مرز با ایران باشد.

ادعای تعجب‌آور آنکارا
همچنین در همان اواسط اردیبهشت‌ماه،«حریت» دیگر رسانه ترکیه‌ای طی خبری به نقل از یک مقام ارشد دولتی این کشور مدعی شد که «آنکارا قصد دارد برای مقابله با تحرکات حدود هزار نیروی مسلح “پ‌ک‌ک” که در مناطق مرزی با ایران مستقر هستند، دیواری به طول ۷۰ کیلومتر در مرز خود با ایران احداث کند».

شهریور ماه بهره‌برداری از فاز اول دیوار تُرک‌ها
اما آنطور که منابع ترکیه‌ای به نقل از یک مقام مسئول در نخست‌وزیری این کشور اعلام کرده‌اند، ساخت این دیوار آغاز شده است و مرحله اول احداث آن، شهریور ماه سال جاری به اتمام می‌رسد.

موضع ایران
همان اردیبهشت ماه سال جاری که بحث احداث دیوار توسط ترکیه در مرز با ایران رسانه‌ای شد، مسئولان ایران به آن واکنش نشان دادند؛ در ۱۹ اردیبهشت ماه، یکی از خبرگزاری‌های داخلی به نقل از یک منبع آگاه در وزارت امور خارجه نوشت که «ایران از موضوع تصمیم آنکارا برای دیوار کشیدن در قسمتی از مرز مشترک ایران و ترکیه جهت جلوگیری از ورود عناصر پ.ک.ک به خاک این کشور، اطلاع دارد».

این منبع آگاه به این نکته نیز اشاره کرده بود که «به طور معمول و بر اساس قوانین بین‌المللی، ترکیه هر اقدامی که بخواهد در مرزهای مشترک دو کشور انجام دهد باید با اطلاع ایران باشد».

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز روز دوشنبه ۲۵ اردیبهشت در جریان نشست خبری خود در پاسخ به سوالی پیرامون قصد ترکیه برای احداث دیوار در مرز مشترک با ایران گفت: «مقامات آنکارا ما را در جریان این ایده قرار داده‌اند و این دیوار در منطقه صفر مرزی نیست و در درون عمق خاک ترکیه است».

قاسمی در همان نشست خبری این را هم گفت که تهران از هر اقدامی که بتواند به ثبات مرزهای دو کشور کمک کند، استقبال می‌کند.

انتفاع تهران از اقدام آنکارا
اما فارغ از مسائل امنیتی که دغدغه اصلی تُرک‌ها در احداث دیوار در مرز مشترک با ایران است، برخی ها معتقدند این امر برای ایران به لحاظ اقتصادی و در امر مبارزه با قاچاق بسیار مفید باشد؛ چرا که سالانه دو میلیارد دلار منسوجات قاچاق از مرزهای ترکیه وارد کشور می‌شود که با احداث این دیوار و اتخاذ تدابیر جانبی که متعاقب این اقدام صورت خواهد گرفت، قاچاق از ترکیه به ایران، کاهش چشمگیری پیدا می‌کند.

روشی منسوخ و نخ‌نما
در مقابل برخی ها هم معتقدند احداث دیوار مرزی برای ایجاد امنیت داخلی یک امر منسوخ و قدیمی است که تنها از سوی نوباوگان عالم سیاست همچون دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید آمریکا دنبال می شود.

دروغ بزرگِ ارتباط ایران با “پ ک ک”
سیدعلی قائم‌مقامی در همین رابطه به خبرنگار میزان می گوید: در دنیای امروز که از خمپاره، موشک و هواپیما استفاده می‌شود، ساخت دیوار ارزش امنیتی ندارد مگر اینکه بخواهند به‌وسیله آن جلوی پیاده نظام را بگیرند و دیوار هم تا حدی می‌تواند جلوی عملیات نفوذ را بگیرد. ترکیه به نوعی با این سیاستش قصد تحقیر کشورهای ایران، سوریه و عراق را دارد و ساخت دیوار به این بهانه که (پ ک ک) یا وابستگان آن در حال نفوذ هستند از نظر مسائل امنیتی کاربردی ندارد.

این کارشناس مسائل ترکیه پاسخ ادعای رسانه های ترکیه را هم می دهد و می افزاید: ترکیه مدعی است (پ ک ک) توسط ایران هم مورد حمایت قرار می‌گیرد در حالی‌که ایران به هیچ وجه حمایت آشکار یا پنهانی از این گروه ندارد و هیچ پایگاهی که (پ ک ک) بتواند در آنجا آموزش ببیند، مسلح شود و یا عملیاتش را از آنجا طراحی کند، در ایران وجود ندارد. اما ترکیه برای اینکه بتواند افکار عمومی خود را توجیه کند، ایران را هم جزو حامیان (پ ک ک) تلقی می‌کند. (پ ک ک) در عراق و در سوریه و همچنین در کشورهای اروپایی به‌صورت سازماندهی شده و در مقرهای آشکار فعالیت می‌کند و  در ایران به هیچ وجه حتی نمایندگی سیاسی هم ندارد، در این شرایط است که ترکیه می‌خواهد دیوار ضدنفوذ (پ ک ک) در مرز مشترک خود با ایران بسازد.

قائم مقامی به سیاست های خودخواهانه ترکیه در حوزه سدسازی هم اشاره می کند و می گوید: ترکیه برای اینکه منطقه امنی در داخل خاکش درست کند، سدهایی را احداث کرده تا بوسیله آنها از نفوذ (پ ک ک) جلوگیری کند البته این اقدام نوعی بهانه است. ترکیه در این دیپلماسی سیاست آبی می‌خواهد کشورهای عراق، سوریه و ایران را در مخمصه شدید قرار دهد، این کار ابعاد بسیار گسترده‌ای دارد.

وی با اشاره به ورای رفتارهای ترکیه تصریح می کند: کارشناسان نزدیک به رجب طیب اردوغان و همچنین روزنامه‌نگارانی که وابستگی کامل به حزب عدالت و توسعه دارند هم‌اکنون تلاش دارند بگویند موشک‌های ایران تهدیدی برای امنیت ترکیه است و این کشور باید سیستم‌های پدافند موشکی را تقویت کند و ترکیه به‌شدت تلاش دارد کشورهای اسلامی، عربی و ایران را عامل تهدید نشان دهد تا بتواند در داخل ترکیه نظامی‌گری کرده و ابعاد امنیتی را گسترش دهد.

روش های نوین
کشورها باید برای تامین امنیت داخلی به روش های نوین تری متوسل شوند؛ همین چند روز پیش بود که یک منبع محلی در موصل عراق با استناد به مدارک و اسناد موجود اعلام کرد از ۳ منبع اصلی تغذیه مالی گروه تروریستی تکفیری داعش، ۲ منبع مرتبط با ترکیه هستند بنابراین ترکیه نمی تواند «جلوگیری از نفوذ تروریست» را بهانه ای برای دیوار کشی قلمداد کند. شاید بهتر باشد مقامات آنکارا بجای دیوارکشی مرزی، در راهبرد حمایت پنهان از برخی گروه‌های تروریستی تجدیدنظر  و به این ترتیب امنیت داخلی خود را نیز تامین کنند.

منبع: الف

دلیل این که اجرای باقی برجام، نه مضمون کامل آن، انجام نشد برای این بود که رهبران کشورهای ۱+۵ و ایران از آنچه قولش را داده بودند شانه خالی کردند، بارزترین آنها مذاکرات با امریکا بعد از توافق هسته ای بر سر قضایای خاورمیانه بود.

دیپلماسی ایرانی: طرفداران محور مقاومت که متشکل از ایران، سوریه بشار اسد و حزب الله است وقتی که امریکای دونالد ترامپ از زبان وزیر امور خارجه و نماینده اش در سازمان ملل گفت که هدف اول امریکا حمله به تروریسم و گروه های تروریستی وابسته به آن از جمله داعش است، خیلی خوشحال شدند. این حرف نشان می دهد که سرنگونی بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه هدف آن نیست و این گونه برداشت کردند که امریکا قبول کرده است که این ملت سوریه هستند که سرنوشت خود را تعیین می کنند. در مقابل دشمنان محور مقاومت احساس نگرانی و ترس کردند. طرفداران محور مقاومت همچنین خوشحال شدند وقتی که شنیدند آیت الله سید علی خامنه ای به طور علنی از رئیس جمهور ایران می پرسد: «فایده توافق هسته ای که امضا کردیم چه بود؟ کشور از این توافق چه به دست آورد؟ فقط چند میلیارد دلار امریکا. و تحریم ها همچنان به قوت خود باقی ماندند.» اما دشمنان ایران با شروع دوره ریاست جمهوری ترامپ به دلیل سیاست های خصمانه اش علیه ایران اسلامی و این که آن را حامی تروریسم می داند، خوشحال شدند. و این احتمال را دادند که این رفتارها می تواند منجر به جنگ مستقیم نظامی علیه ایران یا متحدانش شود.

آیا واقعا این احساس ها به جاست؟

کسانی که موضوع را به دقت بررسی می کنند و منطقه و تحولات آن و کشورهای درگیر در آن، چه داخلی چه خارجی را به خوبی دنبال می کنند، می گویند که این احساس ها به دور از واقعیت هستند. امریکای باراک اوباما هیچ وقت جز یک بار از بشار اسد نخواست که از قدرت کنار بکشد با وجود این که به او همیشه حمله لفظی می کرد و او را مورد تهدید قرار می داد. مواضعش در حد نظری باقی ماند برای این که طرح عملی سیاسی – نظامی اش هیچ وقت اجرا نشد، برای این که رئیس جمهور اوباما همیشه از درگیری مستقیم نظامی اجتناب می کرد. امریکای ترامپ هم همین کار را می کند اما به شکل برعکس. او می گوید که توجهی به کناره گیری بشار اسد از قدرت ندارد و بر تروریسم تمرکز می کند. اما این به آن معنا نیست که از او حمایت می کند یا در حد و اندازه خودش کاری می کند که او در قدرت بماند، یا این که با دشمنش، ایران همکاری می کند و حتی با رقیب سرسخت روسی اش که برای توقف جنگ در سوریه تلاش می کند، همکاری می کند تا سوریه به یک توافق کامل برسد و بشار اسد رئیس جمهور بماند و حکومتش همچنان حاکم بماند. حرف مهمی که ترامپ زده این است که گفته ملت سوریه خود سرنوشتش را تعیین می کند. در نظر امریکایی ها، چه آنهایی که به ترامپ تمایل دارند چه آنهایی که طرفدار اوباما هستند، منطق هر کدام از آنها، این است که همه مردم، چه آنهایی که در سوریه باقی ماندند و بشار اسد را تایید کردند و از او دفاع نظامی کردند چه کسانی که پذیرفتند زیر سایه او به دلیل واقعیت ها و منافع با وجود این که او را تایید نمی کنند، در سوریه بمانند، چه آن دسته که به زور نظامی مهاجرت کردند و از ترس جنگ به لبنان و اردن و ترکیه و کشورهای عربی و اسلامی دیگر پناه بردند، چه کسانی که به اروپا و امریکا و استرالیا خود را رساندند و در آن جا پناه گرفتند، لازم است که همه آنها در آزادی کامل چه در داخل سوریه چه در خارج از آن، در چارچوب سازمان ملل و جامعه جهانی و نهادهای متنوع آن آینده خود را خودشان انتخاب کنند. در چنین انتخاباتی اهل عقل می گویند که شک دارند رئیس جمهور بشار اسد برای دوره جدید ریاست جمهوری انتخاب شود. مگر این که این باور وجود داشته باشد که مردمی که در سوریه تحت کنترل او باقی مانده اند، می توانند بر رای اکثریت به دو دلیل فوق دست یابند. این دلیل روشنی است برای این که خوشحالی طرفداران محور مقاومت و دشمنان آن به جا نیست.

پرسیدم دلیل احساس خوشحالی کسانی که طرفدار محور مقاومت و رهبر آن، ایران هستند و همچنین دشمنان آنها چیست؟
همین صاحب نظران می گویند که دلیل احساس خوشحالی آنها «پروپوگاندایی» است که حکومت ایران و رسانه هایش به راه انداخته اند. در حالی که رهبران یا اکثر آنها به خوبی حقایق بسیاری را می دانند از جمله این که می دانند وضعیت منطقه با وجود دستاوردهایی که بعد از دخالت روس ها در سال ۲۰۱۵ به دست آوردند، چندان خوب نیست. این دستاوردها موقتی باقی خواهند ماند و به پیروزی متحول نخواهند شد. چنین تحولی تا کنون به دست نیامده است برای همین شاید نگرانی و تشویش یا حداقل اضطراب دشمنان آنها بی جا باشد. البته درک این واقعیت سبب نمی شود که آنها به «پروپوگاندای» خود ادامه ندهند برای این که توقف آن آزار بسیاری می رساند. واقعیت مربوط به توافق هسته ای که میان دولت اوباما و پنج کشور دیگر با ایران امضا شد، این است که بخشی از این توافق اجرا شد. دلیل این که اجرای باقی آن، نه مضمون آن، انجام نشد برای این بود که رهبران آن کشورها از آنچه قولش را داده بودند شانه خالی کردند، بارزترین آنها مذاکرات با امریکا بعد از توافق هسته ای بر سر قضایای خاورمیانه بود. ایران بعد از امضای توافق هسته ای اجرای طرح منطقه ای اش را پیش برد، طبیعی است که در چنین حالتی واشنگتن نتواند آن چه امضا کرده و کلامی که گفته است را اجرا کند.  

اما درباره این سوال که آیا دشمنان محور مقاومت باید از دشمنی ترامپ با ایران خوشحال باشند برای که این دشمنی به جنگی سرسختانه مستقیم یا نیابتی با ایران بینجامد؟ و چگونه؟ به طور غیر مستقیم به این دو سال پاسخ دادند و سوال های فرعی بسیاری از دل آن مطرح کردند و در آخر گفتند آن چه امریکای ترامپ و امریکای اوباما و دیگران در منطقه می خواهند به طور خلاصه این است: «اسرائیل امن باشد و ایران منضبط و تحت کنترل و نه کشوری که به دنبال خلافت است.»

منبع: الف