حجاج کدام کشورها را عربستان از حج محروم کرده؟
سالهاست که سعودی‌ها تلاش می‌کنند مراسم حج را به اهرمی برای باجگیری‌های سیاسی از رقبا و مخالفان خود در منطقه تبدیل کنند؛ از دولت‌ها تا جنبش‌ها و سازمان‌های جهانی و حتی شخصیت‌های مستقل.
به گزارش فارس، کشورهایی که سیاست عربستان سعودی امسال آنها را از حج محروم کرده، فقط قطر نیست که الان با عربستان دچار اختلاف شدید سیاسی است.
از زمانی که «محمد البوعزیزی»، دوره‌گرد تونسی در زمستان ۲۰۱۰ اقدام به خودسوزی کرد تا آنچه بهار عربی خوانده می‌شود سر برسد تا به امروز موسم‌های حج با مسائلی روبه‌رو شده که هزاران مسلمان را از انجام این فریضه بازمی‌دارد.
برخی ملت‌های عربی به بهانه ترس از تروریسم از تشرف به خانه خدا محروم می‌شوند و همزمان ترس از تکرار حوادث دردناک در حج مطرح است که برای مجازات حکومت‌ها به دلیل مواضع سیاسیشان رخ می‌دهد.
امسال نیز ملت‌هایی از حضور در مراسم حج محروم ماندند بحران اخیر بین شیخ نشین‌ها، قطری‌ها را از عزیمت به حج بازداشت در این گزارش به عمده‌ترین کشورهایی که مردم آن قربانی اختلافات سیاسی شده و از حج محروم ماندند اشاره شده است.
حجاج قطری
در پنجم ژوئن گذشته، عربستان، امارات، بحرین و مصر قطعی روابط دیپلماتیک خود با قطر را اعلام و مجموعه اقداماتی را علیه دوحه اتخاذ کردند که عمره گذاران قطر هم از آن بی نصیب نبودند به گونه‌ای که اخراج عمره‌گذاران قطری از مکه مکرمه و هتل‌های عربستان به همراه داشت.
عربستان تصمیم گرفته بود که ظرف مهلت ۱۴ روز شهروندان قطری را از عربستان بیرون کند به گونه‌ای که بنا به تاکید کمیته ملی حقوق بشر در قطر عمره گذاران قطری به شیوه‌ای تحقیر آمیز به دوحه بازگردانده شدند آن هم نه به طور مستقیم از جده به قطر بلکه اول به فرودگاه ترکیه برده شده و از آنجا به دوحه منتقل شدند.
روزنامه «الشرق» قطر نوشت شرکتهای مسئول ارائه خدمات به حجاج قطری در نشستی که با وزارت اوقاف قطر برای بررسی تازه‌ترین تحولات موسم حج در سایه تحریم‌های تحمیلی علیه این کشور از سوی عربستان داشتند، تاکید کردند که قادر به تضمین سلامت جان حجاج قطری نیستند و امکان تکرار اتفاقاتی مثل آنچه بر سر عمره گذاران قطری در عربستان آمده وجود دارد بخصوص که سفارت عربستان در دوحه هم کاملا تعطیل است.
صاحب یکی از همین شرکت‌ها به روزنامه قطر گفته بود که شماری از شهروندان قطری که برای ادای عمره در ماه رمضان گذشته به عربستان رفته بودند در فردوگاه‌ها با دردسر زیادی روبرو بودند و برخی دفاتر خطوط هوایی که عمره گذاران را در فرودگاه بین المللی حمد جابجا می‌کرد به دستور مقامات با انتقال عمره گذاران مخالفت می‌کرد.
به دنبال اینکه عربستان در پی تنش با قطر شهروندان آن را از حج محروم کرد، دولت قطر عربستان را به تلاش برای سیاسی کردن حج متهم کرد و کمیته ملی حقوق بشر قطر در یادداشت اعتراضی به سازمان ملل نگرانی شدید خود را در خصوص سیاسی کاری‌های عربستان با شعائر دینی و استفاده از آن برای رسیدن به منافع سیاسی اعلام و تاکید کرد این اقدامات نقض آشکار همه منشورها و قوانین بین الملل است.
به دنبال آن وزارت حج و عمره عربستان اعلام کرد که حجاج قطری می‌توانند با خطوط هوایی غیر از خطوط هوایی قطر خود را برای مراسم حج به عربستان برسانند.
وزارت اوقاف قطر در بیانیه‌ای اعلام کرد که وزارت حج عربستان از هر گونه تماسی با آن برای تامین سلامت جان حجاج و تسهیل امکانات برای ادای فریضه حج امتناع می‌کند و از دادن هر گونه تضمینی برای حفظ جان حجاج قطری طفره می‌رود وزارت اوقاف قطر از مقامات عربستان خواست موانع و مشکلات پیش روی حجاج قطری را رفع کند.
حجاج سوریه
برای ششمین سال متوالی سوری‌های حاضر در مناطق تحت کنترل دمشق، از عزیمت به حج محروم هستند و تنها شماری از دفاتر حج و عمره در لبنان با فراهم کردن ویزا برای ورود بسیاری از سوری‌ها به عربستان از طریق سفارت آن در بیروت اقدام می‌کنند که این کار تحت نظارت ائتلاف معارض سوریه انجام شده است.
از سال ۲۰۱۲ ائتلاف ملی نیروهای انقلابی و معارض سوریه طرف مجاز به ارتباط با وزارت حج و عمره عربستان است که می‌تواند از حجاج سوری مقیم مناطق تحت سیطره معارضان یا مناطق تحت سیطره نظام یا کشورهایی که میزبان آوارگان سوری است شامل ترکیه، اردن، لبنان و شیخ‌نشین‌ها ثبت نام کند.
به گفته کمیته عالی حج سوریه قریب به ۱۵ هزار نفر سوری عازم حج می‌شوند که شش هزار و ۵۰۰ نفر آنها از بین آوارگان مقیم لبنان، اردن، ترکیه، مصر و شیخ نشین‌ها هستند و چهار هزار و ۵۰۰ نفر دیگر از مناطق تحت سیطره نظام سوریه و چهار هزار نفر هم از مناطق تحت سلطه نظام سوریه مشرف می شوند.
حجاج یمن، قربانی همزمان آل سعود و وبا
به دنبال مداخله نظامی عربستان در یمن ریاض برای اعمال فشار بر الحوثی‌ها و طرفداران علی عبدالله صالح قید و بندهای دست و پا گیری برای حجاج یمنی وضع کرد و با گذشت بیش از ۲ سال و نیم از آغاز تجاوز نظامی علیه یمن امید یمنی‌ها برای ادای فریضه حج امسال کم رنگ‌تر از گذشته است آن هم پس از اینکه اخباری منتشر شده که حاکی است عربستان در حال بررسی اجرای طرح ممانعت از ورود حجاج یمنی به داخل خاک عربستان به بهانه شیوع وبا در بین یمنی‌هاست با وجود اینکه هنوز این تصمیم رسما اعلام نشده اما تردیدها درباره ممنوعیت حج بیش از ۲۴ هزار یمنی برای موسم حج امسال مطرح است.
در همین خصوص عبدالله عامر، معاون بخش حج و عمره وزارت اوقاف یمن در نشست خبری در صنعا گفت که عربستان برای اعطای مجوز به پانزده هزار حاجی یمن تعلل می‌کند تا فرصت حج از دستشان برود و از سوی دیگر انصار الله هم عربستان را به محروم کردن حجاج یمنی از ادای فریضه مقدس حج متهم کرد.
در عین حال عربستان تدابیر پیشگیرانه‌ای اتخاذ کرده و اجازه ورود یمنی‌ها بدون داشتن گواهی پزشکی سلامت به داخل خاک خود نمی‌دهد عربستان همچنین از یک سال پیش با عدم صدور روادید برای یمنی‌ها مانع ورود آنها به داخل یمن می‌شود.
فلسطینیان خارج از سرزمین فلسطین
در اوایل سال گذشته مقامات سعودی با صدور حکمی فلسطینیان مقیم کشورهای عربی را از سفر حج و عمره منع کردند و شرط گذاشتند که آنها باید مجوز خاصی از سوی تشکیلات خودگردان دریافت کرده باشند.
عربستان تصمیم خود را این گونه توجیه کرده که می‌خواهد مانع ورود عناصر تروریستی به عربستان شود این تصمیم شامل آوارگان فلسطینی حاضر در سوریه نمی‌شود بلکه همه آنهایی را که در خارج از سرزمین‌های فلسطینی هستند دربرمی‌گیرد.
در همین حال به منظور فرونشاندن خشم فلسطینی‌ها، ملک سلمان اعلام کرد که یک هزار حاجی فلسطینی از خانواده شهدا را پذیرا می‌شود و مقامات مصری هم اعلام کردند که گذرگاه رفح را نیمه‌های هفته آتی برای مدت چهار روز باز خواهند کرد تا حجاج فلسطینی از غزه عازم سفر حج شوند.
حجاج لیبی؛ از نماز در حرم تا زندان‌های حفتر
مقامات سعودی سه عمره‌گزار لیبیایی را بازداشت و به نیروهای حفتر تحویل دادند و هم اینک در زندان قرناده به سر می‌برند، دولت وفاق ملی به ریاست فایز سراج از وزارت خارجه عربستان خواست سرنوشت سه لیبیایی بازداشتی در زندان‌های عربستان را که در ۲۵ ژوئیه گذشته پس از ادای مراسم عمره بازداشت شدند مشخص کند.
کنسولگری لیبی در جده در پیامی خطاب به مقامات سعودی گفت که پس از تماس ای مستقیم با سرویس عربستان از وزارت کشور عربستان جواب گرفت که سه بازداشتی پس از هماهنگی بین دفتر پادشاهی عربستان و دولت شرق لیبی وابسته به حفتر تحویل داده شدند.
بر اساس نامه نگاری‌هایی که بین کنسولگری لیبی در جده و مقامات سعودی برقرار شده معلوم شد که بازداشتی‌ها ازسوی سرویس امنیتی عربستان بازجویی و سپس به سلول‌های انفرادی برده شدند.
حجاج ایران امسال به حج بازگشتند
اما امسال ایران پس از یک سال وقفه در اعزام حجاج به سرزمین وحی امسال از اواخر ماه گذشته کاروان‌های خود را به حج مشرف کرد؛ ایران به دنبال واقعه دو سال پیش «منا» که با کشته شدن ۷۶۹ حاجی که بیش‌ترشان ایرانی بودند مقامات سعودی را مسئول آن دانسته و تاکید کرد تا زمانی که شرافت و سلامت جان حجاج تامین نشود حاجی به عربستان اعزام نمی‌کند.
طی روزهای گذشته توافق‌های زیادی بین ایران و عربستان شده که از جمله آن توافق درباره ارائه تسهیلات به حجاج ایرانی و اجازه دادن به ایران برای گشایش دفتر کنسولگری برای پیگیری امور حجاج و گشایش خطوط هوایی ایران برای تسهیل پروازهای مستقیم از تهران به جده و مدینه و فراهم کردن امنیت و حمایت از این هواپیما از اقدام های عربستان در این زمینه است.
همچنین استقبال «محمد صالح البیجاوی» معاون وزیر حج و شماری از مقام های عربستان از حجاج ایرانی نیز در این زمینه مهم است.
همچنین ریاض پذیرفته است که دیه قربانیان حادثه منا و سقوط بالابر در مراسم حج سال ۲۰۱۵ را بپردازد.
منبع: الف