بایگانی ماه : جولای, 2017

کودتای ترکیه، نه نمایشی بود و نه کنترل شده و ساختگی. یک ضربه سخت و مهلک بود که شاید به اندازه کافی و کارآمد، به شکل حرفه ای و اثرگذرا نواخته نشد.

دیپلماسی ایرانی: یک سال کامل از کودتای نافرجام ترکیه گذشت. کمال قلچداراوغلو رهبر حزب جمهوری خلق (CHP) یعنی بزرگ ترین جریان مخالف حزب حاکم، بر این باور است که کودتای مورد اشاره، ساختگی و کنترل شده بوده و همه چیز زیر سر اردوغان و یاران اوست!

قلچداراوغلو به عنوان رهبر یک جریان بزرگ آتاترکی رو به افول، در شرایطی چنین موضعی گرفته که حزب او به عنوان یادگار مصطفی کمال و قدیمی ترین حزب ترکیه در بدترین شرایط ممکن است، اردوغان در رفراندوم تغییر قانون و توسعه اختیارات، با رای ناپلئونی برنده شده و سوسیال دموکرات های گرد آمده زیر چتر حزب قلچداراوغلو، گفتمان و امکانی برای جلب آراء و توجهات طیف گسترده اسلام گرایان ترکیه ندارند و تاریخ در حال تکرار شدن است. یعنی اگر به مدت چند دهه، حکومت در دست حزب جمهوری خلق بود و اسلام گرایان، محکوم به سکوت و به حاشیه رانده شدن بودند، حالا دوران زین به پشت بودن لائیست ها و کمالیست ها فرا رسیده و در سربالایی نفس گیر، خسته و سخت، قدم بر می دارند.

از دیگر سو، رجب طیب اردوغان در مقام رئیس جمهور و رهبر حزب عدالت و توسعه (َAKP) با مساعدت و همراهی دولت باغچلی، رهبر حزب حرکت ملی (MHP) و مصطفی دستیجی، رهبر حزب وحدت بزرگ (BBP)، توانسته است یک بلوک و جبهه سیاسی اجتماعی گسترده به وجود بیاورد که دست کم، ۶۵ درصد از کل مردم ترکیه را تشکیل می دهد. اگر چه همه این آمار به دلایلی به عنوان رای موافق سر از صندوق رفراندوم در نیاورد، ولی وقتی پای مقابله با کودتا، سرکوب پ.ک.ک و دفاع از امنیت ملی ترکیه به میان می آید، این جبهه، حرف و آرمان واحدی دارد. به عبارتی دیگر، اردوغان و یاران او در اتاق فکر آکپارتی، موفق شدند از پدیده ی فتح الله گولن و کودتا، عامل و ملاتی بسازند که همه اجزا و تکه های امنیت خواه و آسایش طلب را، به هم بچسباند.

اکنون و در یک سالگی این کودتای عجیب که بدون شک از بسیاری جهات، بسیار بزرگ تر و مهم تر و اثرگذارتر از کودتاهای سالیان ۱۹۶۰ و ۱۹۸۰ و ۱۹۹۷ است، به بیان برخی بندها و پاراگراف های کوتاه، در مورد ترکیه، اردوغان و کودتا می پردازم که بخشی از آن یادآوری آن چه گذشت و بخش دیگر نیز، ناظر بر حال و آینده ی ترکیه است:

کودتای ترکیه، نه نمایشی بود و نه کنترل شده و ساختگی. یک ضربه سخت و مهلک بود که شاید به اندازه کافی و کارآمد، به شکل حرفه ای و اثرگذرا نواخته نشد. آن تانک ها، آن ژنرال ها، سربازان، تفنگ ها و هواپیماها، همگی واقعی بودند و آن تیمی که به هتل مانیسا رفت، به جد به دنبال ربودن و کشتن اردوغان بود و سران کودتا با کسی شوخی نداشتند. اما بنا به دلایل بسیاری که مهم ترین آنها، حضور مردم در میدان نبرد بود، کودتا به فرجام و آرمان خود نرسید.

مردمی که در شب کودتا به خواست اردوغان به میدان آمدند، غالبا هوادار حزب عدالت و توسعه بودند. در مورد ویژگی های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی این طیف، باید بیشتر تامل کنیم. در میان آن آدم هایی که به میدان آمدند و ۲۵۰ نفر از آنان جان خود را از دست دادند، همه جور آدمی بود. از پروفسور و آکادیمسین و بچه مرفه، تا کارمند، معلم، دانشجو و پابرهنه و کارگر و دستفروش. کودتای نافرجام، فرصت آن را فراهم آورد که آکپارتی، بزرگ ترین سرمایه خود را به روشن ترین شکل ممکن به معرض نمایش بگذارد. سرمایه ای که عبارت بود از همان مردمی که از تانک و هواپیما و تفنگ نترسیدند.

وقتی که بن علی یلدرم نخست وزیر، از طریق تلفن از مردم خواست به خیابان بیایند، خبری نشد. اما همین که اردوغان با پیگیری سمجانه گوینده ای به نام خانم خنده فرات از یک نرم افزار ارتباطی تلفنی با صدا و تصویر هراسان از مردم کمک خواست، ورق برگشت. معتقدم که درک این نکته مهم، بزرگ ترین کارت مثبت و در همان حال بزرگ ترین پاشنه آشیل آکپارتی را به ما نشان می دهد و به ما می گوید: اگر چه آکپارتی واجد بسیاری از شرایط یک حزب مقتدر، فراگیر، مدرن و پیشرو است اما در همان حال، فردمحور است و مشخص نیست اگر اردوغان در میان نباشد، چه بلایی بر سر حزب او خواهد آمد.

فتح الله گولن، یک پدیده به تمام معنا است. یک انسان عجیب با اهداف مرموزانه ای که بدون اغراق، گستره ی کار او، بسیار وسیع تر از قلمرو امپراتوری عثمانی است. او در یک صد و پنجاه کشور جهان، دارای مدارس، سازمان های آموزشی، خانه فرهنگ و دانشگاه است و گردش مالی مجموعه تحت امر او، بسیار غنی تر و پویاتر از بزرگ ترین بانک های ترکیه بود! او چیزی ساخته بود، که بسیار مهم تر و بزرگ تر از یک دولت و یک کشور بود. هیچ کدام از شاگردان او وزیر نبودند، اما تعیین می کردند چه کسی وزیر شود. شاگردان او خلبان نبودند اما می توانستند ژنرال و خلبان، انتخاب و تربیت کنند. آنها مدیر نبودند اما می توانستند با نفوذی که در سازمان سنجش و تشکیلات استخدامی داشتند، صدها قاضی، فرمانده ی پلیس، مدیر بانک، بازاری، روزنامه نگار، مهندس، کارآفرین و عالم دینی به بدنه بزرگ نهادهای مختلف ترکیه تزریق کنند و شبکه نفوذی بزرگی به وجود بیاورند که بدون آن که حزبی تشکیل دهد و خود را گرفتار رقابت انتخاباتی کند، با اشاره انگشت، همه چیز را بالا پایین کند. بنابراین نباید گول اشک های گولن را خورد و باید این واقعیت را پذیرفت که درک ماهیت این مجموعه ضدامنیتی اسرارآمیز، نه تنها برای ترکیه، بلکه برای همسایگانش هم، ضرورت دارد.

آیا در مساله گولن، اردوغان و حزب او مقصرند؟ بله. بدون شک. اردوغان و همراهان او، به مدتی مدید، از امکانات و توانمندی های گولن و شاگردان او استفاده کردند و بر نفوذ و زمامداری پنهان این دار و دسته عجیب، چشم بستند. بنابراین آنها نیز در این جریان قطعا مقصر هستند و باید خوب می دانستند که اجازه دادن به رشد یک جریان نفوذی گسترده، تا چه اندازه می تواند خطرناک و مهلک باشد. پس از دستگیری های گسترده، نزدیک به چهل هزار واحد ملک و مستغلات از جریان تحت امر گولن مصادره شد که غالبا بسیار گران قیمت و نفیس هستند و این ثروت عظیم در کنار ده ها هزار کادر کوچک و بزرگ در یک ساختار منابع انسانی عجیب داخلی و خارجی، یعنی یک دم و دستگاه بسیار بزرگ و وحشتناک که می تواند نه تنها یک کشور، بلکه چندین کشور جهان را فلج کند. در نظر داشته باشیم که فرزندان صدها و بلکه هزاران دیپلمات، متنفذین، اغنیاء و مقامات جهان در آسیا، اروپا، آمریکا و آفریقا در  مدارس گولن درس خوانده و می خوانند!

سوال: آیا شرایط تداوم شرایط اضطراری امنیتی و سرکوب کودتاگران منصفانه است؟ بدون شک، مساله پاکسازی و  جمع کردن بساط گولن، برای ترکیه و اردوغان، مساله حیات و ممات است و حفظ امنیت ملی، برای هیچ کشوری شوخی بردار نیست. اما جای هیچ تردیدی نیست که در این مسیر، زیاده روی هایی نیز صورت گرفته، خطاهایی روی داده، حق هایی ناحق شده و افراط و تفریط مشاهده شده و در کنار همه این خطاها، به مخالفین دولت هم جفا شده و فضای سیاسی و رسانه ای ترکیه، به شکلی غیر ضروری، محدود و دوقطبی شده است.

اردوغان می توانست در برابر کودتاگران، قاطع و در برابر مخالفین، منعطف و اهل تعامل باشد. اما او، غالبا با مخالفین خود، به شکل تند و تحقیرآمیز برخورد می کند و این مساله بعد از کودتا نیز، تشدید شده است.

در دوران پس از کودتا، اردوغان نتوانست با اروپا و آمریکا تعامل خوب و مثبتی برقرار کند و ترکیه از این ناحیه آسیب دیده است. صد البته اروپا نیز در برخی موارد دورویانه و با اتخاذ مواضع و استانداردهای دوگانه برخورد کرده و غربی ها نشان دادند که غالبا دلشان می خواست کودتا پیروز شود!

اگر چه بساط کودتا جمع شده اما آمریکا حاضر نشده گولن را تحویل دهد و از این گذشته، خاطر اردوغان از بابت انتخابات سال ۲۰۱۹ میلادی، چندان آسوده نیست.

احتمال تکرار کودتای نظامی در ترکیه، بسیار بعید و دور از ذهن است و می توان گفت؛ مخالفین آکپارتی، برای ضربه فنی کردن این حزب قدرتمند، تقریبا از هر روشی استفاده کرده اند و چنین به نظر می رسد که راه هایی جز کنار زدن اردوغان به شیوه های غیر دموکراتیک یا ممانعت از پیروزی او در سال ۲۰۱۹ وجود ندارد. اما هر دو گزینه دشوار هستند و شواهد نشان می دهد که کودتای نافرجام گولن، با وجود همه خساراتی که به ترکیه و همه لطماتی که به اعتبار این کشور زد، اما خون تازه ای در رگ های آکپارتی دوانده است و حالا حالاها در ترکیه، شاهد پاگرفتن جریان آلترناتیو نخواهیم بود.

منبع: الف

حدود یک سال پیش، کودتایی علیه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه انجام شد. اینکه چه کسی پشت اقدام برای سرنگونی دولت قرار داشته تا امروز هنوز نامعلوم باقی مانده است. اشپیگل تعداد بی شماری از اسناد را بررسی کرده است تا زمان نگاری وقایع را چنان که رخ داده اند، منتشر کند.

جمعه

هتل گراند یازگی کلاب توربان

مارماریس ، حدود ساعت ۸ شب

پرزیدنت اردوغان به همراه همسرش امینه، دخترش اسرا و شوهرش، سه نوه خود و برات البایراک، وزیر انرژی، تعطیلات را در سواحل اژه به سر می برند. اردوغان بعدها در مصاحبه ای گفت شوهر خواهرش از طریق تلفن به او خبر خبر داده که در استانبول “مشکلاتی با سربازان” رخ داده است. آنچنان که رئیس جمهور وقایع را نقل می کند او سعی می کند با رئیس سازمان اطلاعات، هاکان فیدان، تماس بگیرد اما بنا بر ادعای او در برقراری ارتباط با وی ناکام می ماند. رئیس جمهور ترکیه همچون یک حاکم مطلق بر کشورش حکم رانی می کند . اما می گوید از طریق شوهر خواهرش از تلاش برای کودتا با خبر شده است؟ اظهارات اردوغان به سوظن هایی دامن می زند که می گویند او پیش از زمانی که مدعی است از کودتا با خبر بوده، اما اجازه وقوع آن را داده تا منافع سیاسی را درو کند.

ستاد ارتش

آنکارا ، ۸:۳۰ شب

فیدان رئیس سازمان اطلاعات و رئیس ستاد ارتش هر یک راه خود را می روند. فیدان اندکی قبل از ورود سرلشگر مهمت دیزلی به ساختمان، ستاد ارتش را ترک می گیرد. دیزلی ۵۵ ساله و رئیس دپارتمان استراتژی نیروهای مسلح است. بعدها شاهدان نزد دادستان عمومی وی را از رهروان فتح الله گولن توصیف کردند. حدود ساعت ۹ شب، دیزلی در دفتر آکار، فرمانده ستاد کل را می زند تا وی را برای رهبری کودتا قانع کند. این داستانی است که آکار بعدها به بازجوها گفت، داستانی که با شهادت افسران دیگری که در مدت مکالمه در اتاق بودند هم خوانی دارد.

پل بسفر

استانبول، حدود ۱۰ شب

وولکان کوک، رئیس وب سایت خبری “هبردار” از یک مهمانی در راه خانه است، در خیابان سربازانی را مشاهده می کند که ورودی پل بسفر را می بندند. علت را می پرسد و پاسخ کوتاهی می گیرد: “موقعیت اضطراری اعلام شده، فوری است.” ژورنالیست ۳۰ ساله همه عمر آرزوی انتشار خبری داغ را داشت، گوشی اش را بر می دارد و به تحریریه خود خبر ارسال می کند: “ارتش اعلام وضعیت اضطراری کرده است.” کوک به نخستین خبرنگاری بدل می شود که خبر کودتا را منتشر می کند.

فرودگاه اسنوبا

آنکارا، حدود ۱۰ شب

برج مراقبت در آنکارا پیامی از همقطاران خود در پایگاه هوایی اکینچی دریافت می کند که به آنها اطلاع می دهد دو فروند جنگنده اف – ۱۶ از نوع لاو ۱ و لاو ۲ در ارتفاق ۲۱۰۰۰ فوتی از آسمان آنکارا عبور خواهد کرد. خلبان لاو ۱ می گوید: “این عملیاتی ویژه است.” اندک زمانی بعد، جت ها در ارتفاق پایین بر فراز پایتخت ترکیه جولان می دهند. برج مراقبت فرودگاه اسن بوغا توضیح می خواهد و همکاران آنها در پایگاه هوایی اکینچی می گویند که خلبان های اف – ۱۶ گیرنده های خود را خاموش کرده اند و دیگر در دسترس نیستند. بعلاوه، آنها می گویند که دو جت دیگر نیز به پرواز در آمده اند.

پل بسفر

استانبول ، ساعت ۱۰:۲۰ شب

ژنرال اومیت دوندار، فرمانده لشکر اول، تلاش بیهوده ای برای برقراری تماس با رئیس ستاد کل و معاونین اش انجام می دهد. عاقبت امر با ماشین به سمت پل بسفر می راند، اما وقتی می بیند ورودی پل توسط سربازان مسدود شده دور می زند. این، دست کم، حرف هایی است که بعدها در دادگاه زد. شرکت کنندگان در کودتا دوندار را یکی از مهمترین دشمنان خود می دانند و در یک گروه در واتس اپ از هم قطاران خود می خواهند تا وی را شکار کنند. یکی از سرهنگ ها در این گروه می نویسد: “فرمانده را شکار کنید. بهای اش مهم نیست.”

فرودگاه آتاتورک

استانبول، حوالی ۱۰:۴۵ شب

کمال قلیچدار اغلو، از رهبران مخالف هواپیمای اش به زمین نشسته و تازه توسط سخنگوی مطبوعاتی اش از کودتا با خبر شده است. به سمت معاون رئیس حزب آ ک پ (عدالت و توسعه) که کنار وی مقابل صف هواپیماهای خطوط هوایی ترکیه نشسته سر بر می گرداند و جمله ای را ادا می کند که نقشی تعیین کننده در رخدادهای آن شب ایفا می کند: “ما با کودتا مخالف هستیم.” قلیچدار اغلو و همکارش در حزب آ ک پ از محوطه فرودگاه وارد بخش وی آی پی می شوند. از این رو از مواجهه با طراحان کودتا حذر می کنند و راه خود را به سوی شهر پیدا می کنند. همان شب، در تلویزیون، قلیچدار اغلو تلاش ارتش برای قبضه قدرت را مورد انتقاد قرار می دهد.

پلیس ضد شورش، مقر اصلی، پادگان بایرام پاسا

استانبول ، ۱۰:۵۰ شب

دولت قصد دارد پلیس ضد شورش را بسیج کند، اما شورشی ها خروجی ساختمان را با یک تانک مسدود کرده اند. در گروه کودتا در واتس اپ،  سرهنگ دوم دوزنلی، هماهنگ کننده عملیات در استانبول، می نویسد: “پلیس تحت هیچ شرایطی نمی بایست بایرامپاسا را ترک کند، هر کار لازم است انجام دهید.”

منطقه دریای سیاه

حدود ساعت ۱۱ شب

بنعلی ییلدریم، نخست وزیر ترکیه، استانبول را ترک می کند تا با ماشین به آنکارا برگردد. اما خیابان ها تا حدی تحت کنترل کودتاگران است. محافظان ییلدریم هشدار می دهند: “نمی توانیم از این جلو تر برویم.” نخست وزیر نمی داند چه کند و هراس آن دارد که از آسمان مورد حمله قرار بگیرند. در جستجو برای یافتن راهی امن، ییلدریم و همراهان اش در بخش تاریکی از یک تونل در حال ساخت در دریای سیاه پنهان می شوند و ساعت ها در آنجا می مانند. در مصاحبه ای با شبکه “ان اِی وی” وی تایید می کند که بخشی از ارتش علیه دولت دست به کودتا زده است.

شنبه ، ۱۶ جولای ۲۰۱۶

دفتر نخست وزیر

آنکارا، اندکی پس از نیمه شب

۹ وزیر در نشستی برای بررسی بحران گرد هم آمده اند. بر اساس گزارشی که اخیرا در رسانه های ترکیه منتشر شده یکی از شرکت کنندگان می گوید: “بیایید برای مرگ آماده شویم.” در شبکه تلویزیونی “تی آر آی” یک گوینده خبر توسط طراحان کودتا مجبور به خواندن خبری می شود: “دموکراسی بر پایه قدرت های تفکیک شده نابود شده است. در این شرایط ما دیگر نمی توانیم به وظایف مان عمل کنیم. ما در لوای این شعار اوضاع را در دست گرفته ایم: صلح در کشور، صلح در جهان”.

استانبول، در همین بازه زمانی

کودتاچیان فرودگاه آتاتورک، ساختمان بورس بسرا و تلویزیون دولتی را به اشغال خود در آورده اند. دفاتر محلی حزب حکومتی آ ک پ را محاصره کرده اند. به نظر می آید آنها در نزدیکی دستیابی به موفقیت قرار دارند. دوزنلی، رهبر کودتا در واتس اپ می نویسد: “هر کس با اقدامات ما مخالفت کند با شدت عمل ما روبه رو خواهد شد. این یک دستور است.”

هتل گراند یازگی کلاب توربان

مارماریس، ساعت ۱۲:۲۴ نیمه شب

شایعاتی دست به دست می چرخد مبنی بر اینکه اردوغان یا مرده یا گریخته است، اما ناگهان در تلویزیون سی ان ان ترک حاضر می شود. وی در محل اقامت خود در تعطیلات از طریق اپلیکیشن “فیس تایم” مصاحبه می کند. تصویر رئیس جمهور غیر شفاف و گنگ است اما با این اوصاف قابل تشخیص است که او اردوغان است. وی از مردم می خواهد مقابل ارتش دست به مقاومت بزنند و از آنها استدعا می کند “به خیابان ها بروند و پاسخ شان را به کودتا گران بدهند.” قمار سختی برای رئیس جمهور است، با درخواست خود جان هزاران نفر را به خطر می اندازد. در این زمان اردوغان قصد دارد به آنکارا باز گردد، اما پس از مکالمه با اومیت دوندار، فرمانده لشکر اول ارتش، نقشه خود را تغییر می دهد. دوندار پای تلفن به او می گوید: “آقای رئیس جمهور من به شما وفادار هستم. به استانبول بیایید من امنیت شما را تضمین می کنم.” یک هلی کوپتر اردوغان و خانواده اش را به نزدیک ترین فرودگاه در دالامان می برد. خلبان برای گریز از رادار در ارتفاع پایین و با چراغ خاموش پرواز می کند.

استانبول ، ساعت ۱۲:۵۲ نیمه شب

ژنرال دوندار نیروهای خود را در موقعیت مقابله با طراحان کودتا قرار می دهد. مصاحبه ای تلویزیونی با ایستگاه تلویزیونی هابر (اخبار) انجام می دهد: “اقدام برای کودتا کار گروه کوچکی از سربازان است. این اقدام مورد حمایت ارتش ترکیه قرار ندارد.” بیانیه دوندار یک نقطه عطف ایجاد می کند. برای اولین بار، روشن می شود که بخش مهمی از ارتش خود را در مقابل کودتاگران قرار داده است.

فرودگاه دالامان، حدود ساعت ۱:۳۰ نیمه شب

اردوغان و خانواده اش سوار بر جت ریاست جمهوری، یک فروند گلف استریم ۴، به سمت استانبول پرواز می کنند. خلبان نشانه های هوایی را از “تی سی – اِی تی اِی” به “ای اچ وای ۸۴۵۶” تغییر می دهد تا کودتاگران را گمراه کند. اما با همه این اوصاف هواپیمای اردوغان تحت تعقیب جت های اف – ۱۶ قرار می گیرد. هیچ مشخص نیست که چرا در چنین شبی شورشی ها برای کشتن رئیس جمهور نزدیک تر نشده اند. این حقیقت که چرا آنها دست به چنین اقدامی نزدند تا امروز یک راز باقی مانده است. بعدها گزارش شد که شاید خلبان جنگنده نگران این بوده که هواپیمای مذکور، یک جت مسافری بوده باشد. با رسیدن هواپیما به استانبول، باند فرودگاه مسدود می شود. خلبان در شهر گشت می زند. اما رئیس پلیس استانبول به رئیس جمهور اطمینان خاطر می دهد که افراد او می توانند طی ۱۵ دقیقه برج مراقبت را اشغال کنند. اردوغان تصمیم به فرود هواپیما می گیرد.

استانبول، ساعت ۱:۴۵ نیمه شب

سیاست هرگز برای صبری اونال، ۳۵ ساله و برنامه نویس کامپیوتر جذاب نبوده است و به ندرت در انتخابات رای می دهد. اما وقتی در توئیتر از اقدام برای کودتا آگاه می شود رهسپار خیابان ها می شود. هزاران تن از مردم در منطقه اسکودور گرد هم آمده اند. مساجد به دستور دولت مردم را برای مقاومت علیه کودتا فرا می خوانند. اونال قصد دارد به سمت پل بسفر برود، در این لحظه فریاد مردی را می شنود: “بشین روی زمین. دارند تیراندازی می کنند.” بعد تانکی را می بیند که به سمت او می آید. اونال نمی تواند از سر راهش کنار رود. خودش را روی زمین پرت می کند. تصاویر ویدئویی نشان می دهد که تانک از روی او رد می شود. فشار روی یاغی ها بسیار است. یکی از عناصر اصلی کودتا در واتس اپ می نویسد: “ما تاکنون به ۲۰ -۳۰ نفر از مردم شلیک کرده ایم.” حدود ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ تن از تظاهرکنندگان ستاد مرکزی حزب آ ک پ را در استانبول تصرف کرده اند و شهروندان در فرودگاه آتاتورک دست به مقاومت زده اند. دونزلی، رهبر کودتا دستوری صادر می کند: “جمعیت هایی که کنار هم قرار بگیرند مورد اصابت گلوله قرار می گیرند.” یکی از همکاران اش در تایید می گویید: “خردشان کنید. بسوزانیدشان. هیچ سازش نکنید.”

پارلمان

آنکارا ، ساعت ۲:۳۵ نیمه شب

مصطفی یرانگولو، از نمایندگان پارلمان و عضو آ ک پ در کنار نمایندگان تمام احزاب سیاسی کشور مشغول کار روی بیانیه ای مشترک در مخالفت با کودتاست و در همین حال سربازان از آسمان مشغول تیراندازی به سمت ساختمان پارلمان هستند. اعضای پارلمان به سمت اتاق امن در زیر زمین ساختمان پناه می برند. در حالی که سازمان دهندگان کودتا کاخ ریاست جمهوری و ساختمان های سازمان اطلاعاتی را بمباران می کنند یرانگولو موبایل خود را بر می دارد. به همسر خود که به همراه بچه های شان در آلمان است پیام می فرستد، جایی که خودش در آنجا بزرگ شده است . برای زن اش می نویسد: “شجاع باش، مراقب بچه ها باش.”

هتل گراند یازگی کلاب توربان

مارماریس، ساعت ۳ نیمه شب

یگان های هلی کوپتر تحت کنترل کودتاگران از کوهستان های تاروس به هوا بلند می شوند تا به سمت مکانی که رئیس جمهور در تعطیلات است پرواز کنند و برای بازداشت او اقدام کنند. اما نیروهای امنیتی تمام ترافیک هوایی را متوقف می کنند. کودتاگران به جای آن از سمت ازمیر سرباز اعزام می کنند. سربازان در لباس های استتاری با طناب از سه هلی کوپتر بر فراز پایین می آیند و به سمت ملک و املاک گراند یازگی کلاب نوربان می روند. به هتل یورش می برند و شلیک هوایی می کنند، اما مدت هاست که اردوغان آنجا را ترک کرده است. یکی از افسران در گروه واتس اپ می پرسد: “آیا توانستند سر مار را جدا کنند؟” او پاسخی نمی گیرد.

میدان تقسیم

استانبول ، حدود ساعت ۳:۴۰ نیمه شب

پلیس میدان تقسیم را محاصره کرده است، بخش مرکزی شهر که عموما برای گردهمایی های سیاسی استفاده می شود. پلیس گاز اشک آور شلیک می کند و سربازان ارتش را بازداشت می کند. جت های جنگنده در ارتفاع پایین بر فراز شهر پرواز می کنند. برای یک لحظه، این احساس می آید که ترکیه در جنگ است. اما تظاهرکنندگان از خیابان ها عقب نشینی نمی کنند. مشارکت کنندگان در کودتا کنترل میدان تقسیم، مرکز کنترل بحران، ساختمان بورس و فرودگاه آتاتورک را رها می کنند. سرهنگ دوم دونزلی از مقر اصلی کودتا می نویسد: “خداوند کمک تان کند.”

فرودگاه آتاتورک

استانبول، حدود ساعت ۴:۱۵ صبح

مردم در فرودگاه تازه کودتاگران را عقب رانده اند. اینک آماده جشن استقبال از اردوغان هستند. دست های شان را بالا می برند تا به رهبر ترکیه سلام بفرستند. فریاد می زنند: “طیب ! آماده ایم برای تو بمیریم!” حالات صورت اردوغان صلب است. در سخنرانی خود، گولن، واعظ مذهبی را مقصر کودتای ارتش خطاب می کند. او می گوید: “اگر بپذیریم که هر اتفاقی به دلیلی رخ می دهد، پس این خیزش هدیه ای از طرف خداوند برای ماست چرا که دلیلی برای پاکسازی در ارتش ماست.”

مقر اصلی کودتا در اکینچی

آنکارا ، پس از ساعت ۶ صبح

از این زمان به بعد، تنها کاری که برای طراحان کودتا می ماند این است که مطمئن باشند جانشان در امان خواهد بود. جت های جنگنده متعلق به اعضای ارتش که به اردوغان وفادار هستند همین حالا برای در هم شکستن مقاومت کودتاگران به هوا برخواسته اند. اوکسوز، طراح کودتا بیهوده تلاش می کند از پایگاه هوایی فرار کند. ژنرال اوزتورک در حال سوار شدن به یک هلی کوپتر زیر آتش قرار می گیرد. وی بازداشت می شود، همین طور سرلشگر دیزلی و سرهنگ دوم دونزلی. نیروهای دولتی ژنرال آکار، رئیس ستاد کل ارتش را آزاد می کنند و او را با هواپیما به دفتر نخست وزیری می برند.

استانبول، اوایل صبح

یکی از اعضای ارشد کودتا در واتس اپ می پرسد: “آیا عملیات لغو شده است؟” پاسخ می آید: “بله فرمانده، زنده باشید.”
منبع : اشپیگل/ دیپلماسی ایرانی

منبع: الف

حضور فعال جمهوری اسلامی ایران در حمایت از سوریه و عراق و تلاش برای نابودی مسلحین تکفیری در این کشورها افزایش امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران را در پی داشته است، چرا که نا امن ساختن محیط داخلی کشور ایران پس از نا امن سازی محیط پیرامونی آن یکی از اهداف گروه های تکفیری فعال در سوریه و عراق می باشد.مقدمه

طنین؛ حضور گسترده مسلحین تکفیری در طی چند سال اخیر در منطقه غرب آسیا، به ویژه در سوریه و عراق که همراه با شکل گیری بحرانی گسترده برای این کشورها بوده است، هرچند در ظاهر به عملکرد معارضینی باز می گردد که به دنبال ساقط کردن حکومت مرکزی کشورهای مذکورند، لیکن با توجه به اینکه بر اساس سازماندهی و اقدامات پشت پرده کشورهایی همچون آمریکا، رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عرب به خصوص عربستان و همچنین کشور ترکیه رخ داده است، بی شک دارای اهدافی است ورای مسائل داخلی سوریه و عراق و حتی فراتر از مسائل منطقه ای و فرامنطقه ای.

با توجه به مقدمه ای که ذکر شد و دقت در تحولات سال های اخیر منطقه و بررسی برنامه ریزی های سلطه گران جهانی و متحدان منطقه ای آن ها برای غرب آسیا و محور مقاومت آشکار می گردد که هدف نهایی از شکل دادن به وضعیت کنونی، «بحران سازی» برای وارد آوردن ضربه به محور مقاومت اسلامی و مهار نمودن قدرت روز افزون ایران می باشد چرا که استمرار حضور سوریه در محور مقاومت و پیوستن عراق به این جریان تهدیدی جدی برای آمریکا، رژیم صهیونیستی و اذناب منطقه ای آن ها خواهد بود. از این روست که پیوسته نظام سلطه با محوریت آمریکا و رژیم صهیونیستی تلاش نموده اند تا با استفاده از حکام وابسته عرب به مقابله با محور مقاومت بپردازند، جنگ های مکرر با گروه های مقاومت در منطقه از جمله حزب الله، حماس، انصار الله و … از این قبیل است، همچنین راه اندازی فتنه تکفیری ها نمود تازه ای از این سیاست نخ نما شده می باشد.

از این رو جمهوری اسلامی ایران از زمان ظهور گروه های تکفیری در عراق و سوریه و احتمال سقوط حکومت مرکزی در این کشور ها در کنار مردم و حکومت های آن ها بوده و از هیچ تلاشی برای نابودی تروریست های تکفیری دریغ ننموده است. لیکن علاوه بر آنچه نکات مورد اشاره فوق می توان دلایل و انگیزه های دیگری نیز برای حضور ایران در عراق و سوریه بر شمرد:

الف- دلایل منطقه ای

۱- کشور سوریه به دلیل نقش محوری که در ارتباط میان ارکان محور مقاومت ایفا نموده و قادر است در آینده ایفا کند نه تنها مورد نظر جمهوری اسلامی ایران می باشد بلکه دشمنان نیز همواره کوشیده اند تا نظام این کشور را از ایستادن در کنار ایران و حزب الله لبنان برحذر دارند، چرا که در این صورت قادر خواهند بود تا با تضعیف حزب الله لبنان زمینه را برای ناکارآمد ساختن این جنبش برای بازدارندگی در مقابل رژیم صهیونیستی فراهم نمایند. علاوه بر سوریه، عراق نیز جایگاه ویژه ای در محور مقاومت دارا می باشد، از سویی اکثریت مردم این کشور را شیعیان تشکیل داده اند، همچنین از منابع گسترده فسیلی نیز برخوردار است و از سوی دیگر موقعیتی کلیدی از حیث ژئوپولتیکی در منطقه غرب آسیا دارد، چرا که نه تنها با جمهوری اسلامی ایران دارای مرزهای بسیار طولانی است بلکه با سوریه نیز هم مرز است، از این رو با پیوستن این سرزمین به محور مقاومت نه تنها پازل جغرافیایی محور مقاومت تکمیل خواهد شد بلکه ظرفیت گسترده ای از حامیان مقاومت به دیگر فعالان این جبهه افزوده خواهند شد که از الحشد الشعبی به عنوان نمونه ای از آن می توان نام برد.

۲- حضور تکفیری ها در کشورهای عراق و سوریه علاوه بر ضربات سهمگینی که بر پیکره انسانی و اقتصادی این کشورها وارد آورده است، دارای ابعاد خطرناک منطقه ای نیز می باشد از جمله می توان به امکان گسترش این بحران به کشورهای همسایه اشاره نمود که از دو جهت می توان آن را مورد بررسی قرار داد، از سویی سبب گسترش رویکردهای افراطی این گروه ها در برخی کشورهای همسو با آن ها خواهد شد بگونه ای که شاید بتوان ادعا نمود که اگر جنگ سوریه و عراق و ددمنشی داعش و گروه های همچون داعش در این کشورها نبود عربستان سعودی به راحتی قادر به توجیح حملات خود به یمن نمی گردید و از سوی دیگر سبب ایجاد حوزه های تنش جدید در منطقه نیز خواهیم بود چرا که بر اساس تفکر تکفیری ها که نمود بارز آن داعش است تا زمانی که شیعیان و مخالفان سلفیون تکفیری وجود دارند سلاح زمین گذاشته نخواهد شد، از این رو در صورت سقوط دمشق و بغداد بی شک گزینه بعد حمله به ایران و سایر کشورهای منطقه خواهد بود.

۳- تلاش برای ممانعت از گسترش تنش های قومیتی و مذهبی در منطقه از اهداف مهم ایران برای پایان بخشیدن به جنگ سوریه و عراق می باشد، چرا که با ادامه این وضعیت شاهد شیوع و تعمیق شکاف های قومیتی و مذهبی خواهیم بود که به سادگی نمی توان آن ها را کنترل نمود.

ب- دلایل ایدئولوژیک و راهبردی

سخن گفتن صرف از دلایل ایدئولوژیک پیرامون حضور جمهوری اسلامی ایران در عراق و سوریه که در بعضی محافل مرسوم گردیده است، بی شک تک بعدی نگرستین به موضوع است از این رو در این قسمت هر دو بعد ایدئولوژیک و راهبردی را پیرامون این موضوع در کنار هم مورد کنکاش قرار خواهیم داد:

-بعد ایدئولوژیک

حضور ایران در سوریه و عراق را تا حدی می توان ناشی از دلایل ایدئولوژیک و ماهیت اعتقادی جمهوری اسلامی ایران نیز عنوان نمود. این موضوع از دو جهت انگیزه ای شده است برای حضور ایران در دو معرکه مذکور:

نخست اینکه بر اساس اصل ۱۵۴[۱] قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حمایت از مستضعفین جهان در برابر سیاست ها و اقدامات مستکبران و مزدوران آن ها جزو وظایف اساسی این نظام می باشد از این رو هنگامی که گروه های تکفیری تحت حمایت اربابان غربی خود دست به کشتار انسان های بیگناه و تصرف سرزمین های آن ها می زنند، ایران نخواهد توانست در برابر این اقدامات بی تفاوت به منافع ملی کوتاه مدت خود بیندیشد و در کنار این معرکه به تماشا بپردازد؛ گذشته از این، ماهیت ایدئولوژیک حاکم بر جمهوری اسلامی ایران و مسئولان آن نیز مؤید تلاش برای حمایت از مظلومان سوریه و عراق است، انسان هایی که بدون هیچ گناهی و بی هیچ پناهی به کام مرگ فرستاده می شوند؛ از جمله آیه ۷۵ سوره نساء بر روی این موضوع تأکید دارد که مسلمانان بایست برای آزادی مظلومان و مستضعفان به مبارزه با ظالمان و مستکبران برخیزند:” وَ ما لَکُمْ لا تُقاتِلُونَ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ وَ الْمُسْتَضْعَفینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ الَّذینَ یقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْیه الظَّالِمِ أَهْلُها وَ اجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیا وَ اجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ نَصیرا[۲]: چرا در راه خدا و مستضعفان از زن و مرد و کودک مبارزه نمی‎کنید، کسانی که می‎گویند: خداوندا ما را از این سرزمین که مردمش ستمکارند رهایی بخش و از جانب خود برای ما یار و یاوری معین فرما”. امام خمینی(ره) نیز به عنوان بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، اهمیت حمایت از مظلومان و مستضعفان جهان را اینگونه مورد تأکید قرار می دهد: «ما باید از مستضعفان جهان پشتیبانی کنیم… زیرا اسلام… پشتیبان تمام مستضعفان جهان است«[۳]  و در جای دیگر اینگونه می فرماید: «ایران قدرت خود را صرف پشتیبانی از سایر مسلمانان خواهد کرد»[۴]

دوم قرابت ایدئولوژیک و اعتقادی موجود میان دولت های حاکم بر این کشورها و بعضاً مردم ساکن در آن ها که در معرض خطر حضور تکفیری ها و رفتار غیر انسانی آن ها هستند با جمهوری اسلامی ایران، به ویژه شیعیان ساکن در این کشورها که نسبت به سایر فرق بیشترین کشته را داده اند و در رأس بغض و کینه موجود در مسلک تکفیری ها قرار داشته و دارند نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان تنها نظام شیعی حاکم در جهان را بر آن داشته است تا بر اساس وظیفه دینی خود از حقوق پایمال شده این مظلومان همیشگی تاریخ، دفاع نماید و از کشتار روز افزون و شکنجه های طاقت فرسای آن ها به دست تکفیری ها جلوگیری به عمل آورد.

– دلایل راهبردی و ژئوپلتیک

عراق و سوریه از جهات راهبردی و ژئوپلتیک از اهمیت بالایی برای ایران برخوردارند و سقوط این دو کشور در دامان تکفیری ها و حامیان غربی و عربی آن ها بی شک هزینه جبران ناپذیری برای ایران در پی خواهد داشت. چرا که از سویی سوریه را می توان گذرگاهی راهبردی به سوی جهان عرب، سپری مطمئن در برابر قدرت نمایی آمریکا و رژیم صهیونیستی و شاید مهمتر از این موارد سر پل ارتباطی بی بدیل برای ارتباط با حزب‌الله لبنان دانست؛ عراق نیز با توجه به ویژگی های راهبردی و ژئوپلتیک سرزمینی خود از اهمیت ویژه ای در سیاست خارجی ایران برخوردار است از جمله دلایلی که موجب این اهمیت گشته اند و بعضا در ابتدای بحث بعضاً مورد اشاره قرار گرفتند عبارتند از: حضور جمعیتی با اکثریت شیعه در این کشور، برخورداری از منابع عظیم گاز و نفت و امکان تبدیل شدن به بازاری مناسب برای صادرات کالاهای ایرانی، مرزهای مشترک طولانی موجود میان دو کشور، مالکیت مشترک بر رودخانه اروند، وجود قومیت های نسبتا یکسان در هر دو کشور و اثر پذیر آن ها از یکدیگر و مواردی از این قبیل.

ج- دلایل امنیتی

– امنیت داخلی

حضور فعال جمهوری اسلامی ایران در حمایت از سوریه و عراق و تلاش برای نابودی مسلحین تکفیری در این کشورها افزایش امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران را در پی داشته است، چرا که نا امن ساختن محیط داخلی کشور ایران پس از نا امن سازی محیط پیرامونی آن یکی از اهداف گروه های تکفیری فعال در سوریه و عراق می باشد، اقدامات تروریستی ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ و بسیاری از تلاش های دیگر که با شکست روبرو شده است نمونه ای از تلاش برای تحقق این هدف می باشد، حال آنکه نبرد با این گروه های تروریست در خارج از مرزهای ایران به ویژه در عراق و سوریه و زمینه سازی برای نابودی آن ها و تضعیف پیوسته توانایی های انسانی و لجستیکی این گروه ها سبب خواهد شد تا از اینگونه اقدامات حذر نمایند و توان کافی برای تحقق آن را نداشته باشند.

– امنیت برون مرزی

منافع گوناگون سیاسی، اقتصادی و به ویژه وابستگی متقابل کشورهای منطقه موجب در هم تنیدگی امنیت این کشورها با یکدیگر شده است، این در هم تنیدگی از سویی می تواند سبب پایداری هرچه بیشتر امنیت گردد و از سویی ممکن است به نا امنی در منطقه دامن زند؛ حال آنکه در حد بالایی می توان این در هم تنیدگی امنیتی را در میان سه کشور ایران، عراق و سوریه جستجو نمود. در وضعیتی که سوریه و عراق هر دو نیازمند حامی اقتصادی و متحدی مقاوم برای خروج از بحران های موجود هستند، جمهوری اسلامی ایران نیز به حضور این کشورها در راستای تقویت محور مقاومت نیازمند است. از این رو بن مایه اتحاد میان این سه کشور را می توان تهدیدات ناشی از عملکرد رژیم صهیونیستی، عربستان، ترکیه و اذناب آن ها در منطقه دانست که همگی تحت لوای آمریکا به دشمنی با ایران و محور مقاومت برخواسته اند. لیکن اهمیت این وابستگی امنیتی میان ایران، عراق و سوریه را در چند گزینه می توان خلاصه نمود: شکل گیری موازنه قوا به نفع محور مقاومت، تضعیف اذناب منطقه ای نظام سلطه به ویژه عربستان و رژیم صهیونیستی، افزایش نفوذ ایران و کشورهای فعال در محور مقاومت در میان سایر کشورها منطقه غرب آسیا (آنچه که در مورد قطر مشاهده نمودیم نمونه ای برای این موضوع است)، ممانعت از حضور قدرت های فرامنطقه ای در منطقه و تضعیف تلاش های آن ها برای پیشبرد منافع خود و عدم نقش آفرینی آن ها در تحولات جاری منطقه، کاهش تنش های قومیتی و مذهبی در منطقه و … .

به طور کلی می توان گفت حضور ایران در عراق و سوریه براساس اصل قرآنی و عقلی همچون مسایل امنیتی، راهبردی و سیاسی صورت گرفته است.
***********
 -[۱]اصل ۱۵۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: «جمهوری اسلامی ایران سعادت انسان در کل جامعه بشری را آرمان خود می‌داند و استقلال و آزادی و حکومت حق و عدل را حق همه مردم جهان می‌شناسد. بنا بر این در عین خودداری کامل از هر گونه دخالت در امور داخلی ملت های دیگر، از مبارزه حق‏طلبانه مستضعفین در برابر مستکبرین در هر نقطه از جهان حمایت می‌کند.»

[۲]- قرآن کریم، سوره نساء، آیه ۷۵.

[۳] -صحیفه نور، ج ۴، ص ۳.

[۴]- صحیفه نور، ج ۱۱، ص ۲۶۲.

منبع: الف

برخی تحلیلگران معتقدند سازمان اصلی داعش مستحکم است و حتی اگر خبر کشته شدن بغدادی صحیح باشد، تزلزلی در این سازمان تروریستی به وجود نمی آید، زیرا رهبری داعش بر عهده یک شورای ۱۲ نفره است که اکثر آن ها هنوز زنده هستند.

گروه تروریستی داعش در بیانیه کوتاهی که در شهر تلعفر در غرب موصل منتشر کرد، ضمن اعلام خبر کشته شدن ابوبکر البغدادی، از اعضای داعش خواستند در سنگرها بمانند و پایداری کنند. همچنین اعلام شد به زودی جانشین ابوبکر بغدادی معرفی خواهد شد.پیش از این، داعش هر گونه اعلام خبر و اظهار نظر در باره سرنوشت بغدادی را ممنوع اعلام کرده بود، اما دو روز پیش از صدور بیانیه جدید، این ممنوعیت برداشته شد.

طنین: اعلام خبر مرگ بغدادی آن هم چند روز پس از آزادسازی موصل دارالخلافه خوخوانده داعش، حلقه پیروزی های محور مقاومت و سلسله شکست های متوالی داعش و حامیانش را تکمیل کرد.

البته پیش از این نیز اخباری از کشته شدن بغدادی منتشر شده بود. وزارت دفاع روسیه هفته گذشته اعلام کرده بود جنگنده های سوخوی ۳۵ در ماه می میلادی گذشته، تجمعی از داعش را در جنوب شهر رقه در سوریه بمباران کرد که در اثر آن تعدادی از رهبران داعش از جمله ابوبکر بغدادی کشته شدند. از دیگر کشته شدگان، ابوالحجی المصری فرمانده داعش در رقه و سلیمان الشواح رئیس دستگاه امنیتی داعش بودند.

البته ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا در ادعای روس ها تردید کرده و اعلام کردند نمی توانند صحت چنین اخباری را تایید کنند. یکی از مسئولان وزارت دفاع آمریکا هم اعلام کرده بود بغدادی پیش از محاصره موصل از این شهر گریخته و به صحرای الانبار و یا سوریه رفته و احتمالا در مناطقی میان شهر المیادین سوریه و گذرگاه مرزی بوکمال در تردد است. به گفته این مقام پنتاگون، بغدادی اوامر لازم را به پیروانش داده و کار میدانی را به آنان واگذار کرده بود.

هنوز منابع و سایت های رسمی داعش مانند خبرگزاری اعماق خبر مرگ بغدادی را تایید نکرده اند. آمریکایی ها هم در این بیانیه تردید دارند و البته اعلام کرده اند امیدوارند خبر کشته شدن رهبر داعش درست باشد. 

نکته قابل توجه آن است که سرکرده داعش در  مجموع در سایه و خفا زندگی می کرد. وی تنها یک بار در ژولای ۲۰۱۴ در مسجد النوری در موصل ظهور کرد و پس از آن هرگز در محافل عمومی دیده نشد. آخرین بار نیز در پاییز سال گذشته یک پیام صوتی از او منتشر شد که پیروانش را به جهاد و مقاومت فراخوانده بود. بغدادی خصوصا طی هشت ماه گذشته کاملا در خفا بوده و حتی عناصر داعش او را نمی دیدند و به همین دلیل به او لقب «شبح» داده بودند.

آینده داعش بعد از مرگ البغدادی

اکنون سوال مهم آن است که آینده داعش پس از مرگ رهبر آن چه خواهد شد؟

در بیانیه کوتاه داعش توصیه شده از فتنه و اختلاف پرهیز شود که این امر حاکی از آشفتگی و تزلزل سازمانی در صفوف داعش است. اخباری نیز از اختلافات و سرخوردگی عناصر داعش در تلعفر به گوش می رسد و گفته می شود برخی از عناصر داعش توسط دستگاه امن این گروه بازداشت شده اند. ظاهرا در تلعفر که تنها شهر عراقی باقی مانده در دست داعش است، دست برتر با عناصر خارجی داعش است که با بغدادی میانه خوبی نداشتند و اینک در صدد سیطره بر سازمان هستند. اختلافات تا حدی شدید است که برخی ناظران پیش بینی می کنند میان داعشی ها کودتا و جنگ خونین داخلی درگیرد.

در مقابل، برخی تحلیلگران معتقدند سازمان اصلی داعش مستحکم است و حتی اگر خبر کشته شدن بغدادی صحیح باشد، تزلزلی در این سازمان تروریستی به وجود نمی آید، زیرا رهبری داعش بر عهده یک شورای ۱۲ نفره است که اکثر آن ها هنوز زنده هستند. 

همچنین پیش بینی می شود در شرایط بحرانی فعلی، رهبری داعش به یک کمیته سه نفره سپرده شود که شامل ایاد العبیدی، ایاد الجمیلی و طراد الجربه می باشد. دو نفر اول عراقی و نفر سوم سعودی است. برخی هم از یک شورای ۹ نفره سخن گفته اند که قرار است خلیفه داعش از میان آنان برگزیده شود. 

پیش بینی دیگر آن است که پس از مرگ بغدادی، داعش دچار انشعاب شود. حداقل سه شاخه انشعابی قابل تصور است: شاخه سوریه که احتمالا به جبهه النصره بپیوندند. شاخه عراق که به القاعده بازخواهد گشت و شاخه داعش جهانی که در صدد حفظ ساختار فعلی و توسعه آن به فراسوی مرزهای عراق و سوریه خواهد بود.

با توجه به حمایت و سرمایه گذاری کلانی که حامیان داعش از سال ها پیش روی این سازمان و رهبرانش انجام داده اند، بعید است به این سادگی ظرفیت های بجا مانده از آن را از دست بدهند، لذا دور از انتظار نیست اگر در آینده شاهد ظهور سازمانی جدید با رهبری جدید و نامی تازه، اما با رویکرد تکفیری و تروریستی در منطقه باشیم.

منبع: الف

مداخله و اثرگذاری روسیه در انتخابات اخیر ریاست جمهوری آمریکا یکی از گزاره های مطرح و اتهامی پیش روی رییس جمهوری این کشور بوده و پس از گفت وگوی اخیر رهبران واشنگتن و مسکو و به میان آمدن پای فرزند ترامپ در این پرونده، نگاهی بسیاری به این موضوع دوخته شده است.

به گزارش ایرنا، انتخابات ۲۰۱۶ ریاست جمهوری آمریکا به عنوان یکی از جنجالی ترین انتخابات آمریکا و منتخب آن هنوز از حاشیه های خود رهایی نیافته اند.

مانور تبلیغاتی «دونالد ترامپ» رییس جمهوری کنونی در رقابت های انتخاباتی با مهره ایمیل های افشا شده «هیلاری کلینتون» رقیب دموکرات، نقش بسزایی در پیروزی جمهوریخواهان ایفا کرد. ترامپ که از هر فرصتی برای بزرگنمایی این رسوایی سخن به میان می آورد شاید هرگز تصور نمی کرد که اتهام دامنه دارتری متوجه خود او و کابینه وی شود؛ اتهام نزدیکی با دولتمردان روسی و مداخله و نفوذ مسکو در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به نفع ترامپ.

** ابهامات موجود در زمینه احتمال مداخله روسیه در انتخابات آمریکا
موضوع احتمال مداخله روسیه در انتخابات آمریکا و روابط پنهانی ترامپ و اطرافیان وی با مقامات روسی حتی قبل از برگزاری انتخابات مطرح بود اما پس از پیروزی نامزد جمهوریخواهان شکل جدی تری به خود گرفت. به دلیل تیرگی روابط میان مقامات کاخ سفید به ویژه شخص ترامپ با رسانه های پرقدرت این کشور، ناظران هر روز شاهد ابعاد تازه ای از این پرونده اند.

در این میان، پای «دونالد ترامپ جونیور» فرزند ارشد رییس جمهور آمریکا نیز به پرونده مزبور کشیده شده است. پس از انتشار خبرهایی تازه از دیدار فرزند ترامپ با «ناتالیا وسلنیتسکایا» یک وکیل روس در فاصله پنج ماه مانده به انتخابات، بحث مداخله در انتخابات آمریکا و اتهام تبانی تیم انتخاباتی ترامپ با مقامات روسی دوباره داغ شد.
ایجاد چنین جوی در فضای عمومی و رسانه ای آمریکا باعث شد تا ترامپ جونیور در اقدامی پیشدستانه قبل از انتشار جزییات دیدار آنها و همچنین ایمیل های رد وبدل شده، از این موضوع رونمایی کند. او اصل ملاقات را مورد تایید قرار داد اما اظهار کرد که پدرش از این امر بی اطلاع بوده است.

اظهارات فرزند ارشد ترامپ مبنی بر غیرمفید بودن اطلاعات وکیل روسی علیه کلینتون و همچنین سخنان خانم وسلنیتسکایا مبنی بر ارتباط نداشتن با سران مسکو راه به جایی نبرده و رسانه های مخالف دولت در این زمینه قصد بهره جویی حداکثری را دارند.

این رسانه ها مدعی شده اند که این ایمیل ها علاوه بر ارسال برای پسر ترامپ به «جرد کوشنر» داماد ترامپ و «پاول منافورت» مدیر رقابت های انتخاباتی رییس جمهوری آمریکا نیز فرستاده شده است. بنابراین، پای این سه نفر به پرونده اتهامی جدید باز شده است.

این اتهام ها در حالی مطرح می شود که همواره ترامپ آن را دروغ و توطئه دموکرات ها علیه دولت خود می داند. از طرفی، روسیه نیز تاکنون موضعی مشابه ترامپ اتخاذ کرده و به رد این اتهامات پرداخته است.

چند روز پیش «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه در اجلاس گروه ۲۰ اظهار کرد که مسکو هرگز در انتخابات آمریکا دخالت نکرده است. در مجموع، آنها معتقدند که اشتباهات دموکرات ها در انتخابات آمریکا و تلاش آنان برای سرپوش گذاشتن بر شکست سیاسی، زمینه ساز مطرح شدن اتهام دخالت روسیه در انتخابات آمریکا شده است.

** مداخله از منظر نهادهای امنیتی و برخی رسانه های آمریکایی
یک سال پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) اعلام کرد به اسناد و اطلاعاتی دست پیدا کرده که نشان می داد پوتین دستور حمله سایبری به ایمیل های شهروندان و سازمان های این کشور را صادر کرده است.

بر مبنای گزارش سازمان سیا، رییس جمهوری روسیه دستور داده بود تا ضمن اخلال در انتخابات آمریکا به نفع ترامپ وارد عمل شوند تا وی بتواند این بازی بزرگ سیاسی را در مقابل کلینتون ببرد.

موضوع جالب تری که ماه گذشته از سوی روزنامه «واشنگتن پست» رسانه ای شد این بود که «باراک اوباما» رییس جمهوری وقت آمریکا به واسطه گزارش های مقامات سیا از این امر اطلاع داشته اما در آن مداخله نکرده است. دلیل این امر نیز ترس دموکرات ها از متهم شدن به دستکاری در انتخابات بوده است.

دستور ترامپ مبنی بر برکناری «جیمز کومی» از مدیریت «پلیس فدرال آمریکا» (اف بی آی) و انتصاب «رابرت مولر» به عنوان مسوول پرونده تحقیق در مورد نفوذ روسیه در انتخابات بر دامنه گمانه زنی ها افزود. ترامپ در گفت وگو با شبکه «ان.بی.سی» اخراج کومی را تصمیمی شخصی دانست که به دلیل عملکرد نامناسب او اتفاق افتاد.
مخالفان دولت اما مدعی اند که دلیل اصلی برکناری رییس اف بی آی نه به دلیل ناکارامدی وی بلکه به خاطر اصرار او بر تحقیق و تفحص درباره همکاری ستاد انتخاباتی ترامپ با روسیه بوده است.

اظهارات مدیر برکنار شده اف بی آی در برابر کمیته اطلاعاتی سنای آمریکا نیز قابل توجه بود. جیمز کومی در این کمیته که برای ادای شهادت در پرونده مورد نظر حضور یافته بود اظهار کرد که درباره نفوذ و مداخله روسیه در انتخابات آمریکا تردیدی ندارد و با قاطعیت از ادعاهای خود مبنی بر حمله سایبری گسترده مسکو در جریان انتخابات آمریکا سخن به میان آورد.

پرونده تقلب در انتخابات آمریکا پس از گذشت چند ماه از زمامداری ترامپ هنوز باز است و در این مدت دولت جمهوریخواه ترامپ با چالش های متعددی در این خصوص روبرو بوده است.

برکناری «مایکل فلین» مشاور امنیت ملی ترامپ پس از فاش شدن روابط وی با سفیر روسیه از جمله این چالش ها بود. پس از وی اتهام هایی از این دست متوجه «جف سشنز» وزیر دادگستری و دادستان کل آمریکا شده است و باید منتظر ماند و دید آیا او هم به سرنوشت فلین دچار خواهد شد یا خیر.

منبع: الف