بایگانی ماه : جولای, 2017

 
نشریه‌ی انجمن پزشکان آمریکا در سال ۲۰۱۲ در گزارشی بیان کرده است: «درمان واریس از راه‌های گوناگونی امکان‌پذیر است که عبارتند از: روش‌های محافظه‌کارانه (دارو‌درمانی، پوشیدن جوراب واریس و تغییر سبک زندگی)، روش‌های نیمه‌تهاجمی (اسکلروتراپی و قطع بافت‌های داخل مجرایی)، روش تهاجمی (جراحی) و روش ترکیبی (ترکیبی از چند روش بالا)».
 
طبق گزارش سال ۲۰۰۷ در نشریه‌ی دانشکده‌ی سلطنتی جراحی بریتانیا، در جراحی رگ‌های واریسی عصب‌های بیمار نیز آسیب می‌بیند. همچنین واریس در نیمی از بیماران، پس از گذشت ۱۰ سال مجددا بازگشت داشته است. وجود رگ‌های واریسی معمولا نشانه‌ای پنهان از بروز نارسایی وریدی است که لزوما با درد یا ورم همراه نیست. اگر برای درمان واریس به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید، احتمالا قبل از صحبت درباره‌ی جراحی به شما پیشنهاد می‌دهد که سبک زندگی‌تان را اصلاح کنید.

۱. ورزش
ورزش منظم یکی از بهترین کارهایی است که برای بهتر‌شدن گردش خون در رگ‌ها و پایین‌آوردن ورم پا می‌توان انجام داد. برطبق گزارش مؤسسه‌ی ملی قلب، خون و ریه‌ی آمریکا، نشستن (مخصوصا نشستن در وضعیت نامناسب مانند زمانی که گردن را به جلو خم می‌کنید یا چهار‌زانو نشستن) و ایستادن طولانی‌مدت و بدون حرکت، خطر ابتلا به واریس و ناراحتی‌های ناشی از تجمع خون در رگ را چند برابر می‌کند.
 
زمانی که شما مدت زمان طولانی‌ بی‌حرکت می‌مانید، رگ‌ها عمل برگرداندن خون به قلب را سخت‌تر انجام می‌دهند و برای مبارزه با نیروی جاذبه مشکل پیدا می‌کنند. ورزش مقدار هورمون‌ها را به‌صورت کاملا طبیعی تنظیم کرده، وزن شخص را کم می‌کند و نمی‌گذارد از حد طبیعی خارج شود و فشارخون را پایین می‌آورد. تمام این موارد با هم به درمان واریس کمک می‌کنند.
 
براساس نظر متخصصان مؤسسه‌ی بیماری‌های قلبی و عروقی کارولینا، برای جلوگیری از ابتلا به واریس باید نرمش‌هایی را از قبیل بالا‌بردن پا، بالا نگه‌داشتن مچ پا، حرکات دوچرخه و خم‌کردن مچ پا به اطراف انجام دهید تا رگ‌های پا کش بیایند و قوی شوند. ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری که فشار کمی به بدن وارد می‌کنند نیز، فشار وارده به رگ‌ها را کاهش می‌دهند.
 
اگر از آن دسته افرادی هستید که با ورزش‌کردن عضلات‌تان درد می‌گیرد، پس به‌آرامی ورزش کنید و بعد از آن برروی عضله‌ای که درد گرفته است، کیسه‌ی یخ یا آب گرم بگذارید. برای کاهش درد و ورم ناشی از واریس، پاها را بالا بگیرید یا جوراب واریس بپوشید. با این کار به پایی که خون در آن به‌درستی به جریان نمی‌افتد، فشار ملایمی وارد می‌کنید.

۲. مراقب وزن خود باشید
 

 
افرادی که اضافه‌وزن دارند، به‌خصوص زنان و افراد میانسال، بیشتر درخطر ابتلا به واریس هستند. سنگینی وزن اضافی، فشار زیادی به رگ‌های شما وارد می‌کند و به ورم یا برگشت جریان معکوس خون دچار می‌شوید. این پدیده در سیاهرگ‌های بزرگی که نزدیک سطح پوست هستند (مانند سیاهرگ صافن در پا) بیشتر رخ می‌‌‌دهد.
 
«هافینگتون پست» در مقاله‌ای، به ارتباط بین چاقی و واریس پرداخته است. در این مقاله آمده است که تشخیص رگ‌های واریسی و درمان آنها در افرادی که اضافه‌وزن دارند، مشکل‌تر است؛ زیرا در فرد مبتلا، تا زمانی که پاها ملتهب و اندازه‌ی رگ‌ها بزرگ نشود، نمی‌توان متوجه بیماری شد. اندازه‌ی رگ‌ها در بخش درونی پا در این حالت به بیش از ۴ الی ۵ سانتیمتر می‌رسد.

 
بوته‌ی قره‌قاط و درخت شاه‌بلوط هندی برای درمان واریس مفید‌ند و استفاده از آنها برای بدن بی‌ضرر است. بشر هزاران سال است که از این دو گیاه برای درمان خانگی بیماری‌ها استفاده می‌کند. متخصصان آنها را برای درمان نارسایی وریدی مزمن مورد مطالعه قرار داده‌اند. از نشانه‌های نارسایی وریدی می‌توان به درد، ورم قوزک پا، احساس سنگینی، تیر‌کشیدن پا و گرفتگی عضلانی اشاره کرد. قره‌قاط و شاه‌بلوط هندی به دفع آب اضافیِ بدن کمک می‌کند و مشکلات گردش خون، ورم، اسهال، گرفتگی عضلانیِ ناشی از سندرم پیش از قاعدگی و ناراحتی‌های پوستی را درمان می‌کنند.
 
میوه‌ی درختچه‌ی قره‌قاط در اروپا به بلوبری معروف و خوردنی است. می‌توانید عصاره‌ی این میوه را بگیرید یا با آن نوعی چای دم کنید. از پوست درخت شاه‌بلوط هندی، دانه، برگ و گل‌های آن به‌صورت عصاره، کرم، چای و کپسول استفاده می‌کنند. به‌دنبال عصاره‌ی شاه بلوط هندی‌ای باشید که میزان «آئیسین» فعال آن ۱۶ الی ۲۰ درصد باشد. روزانه باید ۱۰۰ میلی‌گرم از این عصاره را مصرف کنید. برخی متخصصان نیز می‌گویند میزان مصرف قره‌قاط دوبار در روز و هر‌بار ۱۶۰ میلی‌گرم است.
 
می‌توانید این دو گیاه را هر روز با ۲۰۰ میلی‌گرم گیاه دارویی «کوله‌خاس»، ۲۰۰ میلی‌گرم عصاره‌ی هسته‌ی انگور و ۴۰۰ واحد ویتامین E مخلوط و مصرف کنید. این ترکیب، گردش خون را تقویت، از رگ‌ها در برابر فشار و آسیب محافظت و خون را رقیق می‌کند. محققان دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند نیز توصیه کرده‌اند که افراد مبتلا به واریس مصرف موادی را که حاوی ماده‌ی شیمیایی «روتین» هستند، افزایش دهند. «روتین» از خانواده‌ی «بیوفلاونوئید» هاست و از دیواره‌ی رگ‌ها محافظت می‌کند و کارایی آنها را افزایش می‌دهد. «بیوفلاونوئید» درد و ورم ناشی از رگ‌های واریسی را تسکین می‌دهد. مواد غذایی‌ای که حاوی این ماده هستند، عبارت‌اند از: هسته‌ی انگور، پوست درخت کاج، بوته قره‌قاط، زالزالک و گیاهانی که حاوی آنتی‌اکسیدان هستند (مانند میوه‌های حاوی ویتامین C).

 
اغلب مردم این دو اصطلاح را به یک معنا به‌کار می‌برند، ولی این دو ناراحتی پوستی، کاملا از هم متمایزند. دلیل ابتلا به آنها شاید یکسان باشد، ولی شکل ظاهری‌شان با یکدیگر فرق دارد.
 
رگ‌های عنکبوتی، که به آن مویرگ فراخی نیز می‌گویند، برروی پوست به‌صورت خطوط نازک یا شبکه‌مانند ظاهر می‌شوند. برخی هم به این رگ‌ها اصطلاحا خوشه‌های ستاره‌فشان می گویند؛ زیرا ظاهرشان شبیه نقطه‌های کدری است که همگی در یک نقطه از سطح پوست متمرکز شده‌اند. این ساختار بی‌شباهت به خوشه‌های ستاره‌ای درون کهکشان‌ها نیست.
 
رگ‌های عنکبوتی همانند رگ‌های واریسی مناطقی از قبیل پا، پشت ران، ماهیچه ساق پا، قوزک و از مچ به پایین را درگیر می‌کنند. این رگ‌ها از واریس کوچکتر‌ند و ازآنجایی‌که برروی لایه‌های سطحی پوست قرار دارند، درد و علائم حادی از خود نشان نمی‌دهند. رگ‌های مشبک هم ناهنجاری وریدی دیگری است که اندازه‌ی رگ در آن بزرگتر از رگ‌های عنکبوتی و کوچکتر از رگ‌های وریدی است.

علت ابتلا به واریس
خونی که رگ‌های واریسی حمل می‌کنند، فاقد اکسیژن است و به‌این‌دلیل، این رگ‌ها به رنگ آبی هستند. رگ‌های واریسی بیشتر پاها را درگیر می‌کنند (مخصوصا ران و ماهیچه‌ی ساق پا)، ولی ازآنجایی‌که سیاهرگ‌های کل بدن می‌توانند واریسی شوند، در دیگر اندام‌ها مانند صورت، پوست شکم و پشت کمر نیز آنها را می‌بینیم.
 
نکته‌ای که ذهن متخصصان و همچنین عموم مردم را درگیر کرده، این است که چه افرادی به واریس مبتلا می‌شوند؟ طبق بررسی متخصصان بخش رادیولوژی و جراحی مداخله‌ای دانشگاه پنسیلوانیا، نرخ ابتلا به واریس در افراد زیر بیشتر است:
 

•     افرادی که بالای ۴۰ سال دارند.

•     افرادی که شغل آنها ایجاب می‌کند چندین ساعت در حالت نشسته یا ایستاده قرار بگیرند. دراین‌حالت، خون در پاها جمع شده و سرعت گردش خون نیز در رگ‌ها کم می‌شود.

•     افرادی که تحرک بدنی کمی دارند و ترجیح می‌دهند یک‌جا بنشینند.

•     افرادی که به‌علت پیروی از رژیم غذایی غیرمغذی، ورزش‌نکردن، آسیب‌دیدن از ناحیه دست‌وپا، عدم تعادل هورمون‌های بدن و درمعرض استرس شدید‌بودن گردش خون ضعیفی دارند و دچار التهاب شدیدی شده‌اند.

•     زنان باردار یا زنانی که به‌تازگی وضع حمل کرده‌اند.

•     نوجوانانی که دوران بلوغ را تجربه کرده، زنانی که قرص ضدبارداری مصرف می‌کنند و زنانی که به دوران یائسگی خود نزدیک می‌شوند.

•     افرادی که بین اعضای خانواده خود سابقه‌ی واریس دارند.

•     افرادی که پوست روشن دارند و در‌معرض تابش شدید آفتاب قرار گرفته‌اند و پوست‌شان آسیب دیده است.

 
در افراد مبتلا به واریس، پیشرفت بیماری تنها مسئله‌ای نیست که باید با آن رو‌به‌رو شوند. عوارضی مانند خستگی، درد عضلانی و سنگینی دست‌وپا نیز آنها را آزار می‌دهد.
 
متخصصان پوست می‌گویند باوجوداینکه سازوکار ایجاد واریس شناخته شده است، ولی هنوز نمی‌توان بروز این بیماری را فقط به یک علت محدود کرد. دلیل عمده‌ی این بیماری تولید خون‌های راکدی است که درون رگ‌ها را پر کرده و به آنها فشار می‌آورد. یک نهاد بیماری‌های قلبی و عروقی در گزارشی آورده است که رگ‌های واریسی تحت فشار جاذبه گشاد می‌شوند. به‌مرور زمان این رگ‌ها بزرگتر می‌شوند، پیچ‌وتاب می‌خورند، برروی پوست برآمدگی‌هایی ایجاد می‌کنند و دردناک می‌شوند.
 
در بدن یک فرد سالم، خون به کمک شبکه‌ای از سرخرگ‌ها و مویرگ‌ها از قلب به اندام‌های بدن می‌رود. سپس به‌صورت یک‌طرفه ازطریق سیاهرگ‌ها به قلب برمی‌گردد. حرکت ماهیچه‌ها به سیاهرگ فشار می‌آورد و به‌این‌ترتیب، خون به قلب پمپ می‌شود. از این نکته درمی‌یابیم که یکی از فواید ورزش منظم، تقویت جریان خون است.
 
سیاهرگ‌ها در ساختمان خود دریچه‌های یک‌طرفه‌ای دارند. وظیفه‌ی این دریچه‌ها یک‌طرفه‌کردن حرکت خون به سمت قلب است و اجازه نمی‌دهند خون به عقب و پایین پا برگردد. در رگ‌های واریسی، مقدار کمی خون به عقب برمی‌گردد و ایجاد التهاب می‌کند. ضعیف کار‌کردن دریچه‌های سیاهرگی، قدرت گردش خون را پایین می‌آورد. البته هنوز مشخص نیست که چرا دریچه‌ی سیاهرگ‌های برخی افراد نسبت به افراد دیگر ضعیف‌تر عمل می‌کند. با جمع‌‌شدن خون در رگ‌های واریسی، دیواره‌ی رگ‌ها سخت می‌شود و قابلیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند. به‌این‌ترتیب رگ‌ها دیگر نمی‌توانند عمل پمپ‌کردن خون به قلب را به‌خوبی سابق انجام دهند.
 
ازآنجایی‌که واریس در رگ‌هایی شکل می‌گیرد که دریچه‌شان مشکل دارد، اغلب رگ‌های عمقی و پر‌حفره را درگیر می‌کند. سیاهرگ سافن که به آن سیاهرگ بلند هم می‌گویند، سیاهرگ بزرگی است که زیر پوست پا قرار گرفته است. این سیاهرگ نسبت به رگ‌های دیگر بیشتر واریس می‌گیرد. به تجمع خون در سیاهرگ‌ها نارسایی وریدی گفته می‌شود. این اختلال رگ را گشاد می‌کند و به‌دنبال آن خونی که در کنار دیواره‌های رگ جریان دارد، بی‌حرکت می‌ماند و دیواره‌ی رگ را سخت می‌کند.
 
تجمع خون در رگ به دلایل زیر رخ می‌دهد:

• تغییرات هورمونی در زمان بارداری یا یائسگی: ازآنجایی‌که زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض تغییرات هورمونی قرار می‌گیرند، احتمال ابتلا به واریس در آنها بیشتر است. طبق این نظریه، هورمون‌های زنانه رگ‌ها را سست می‌کنند و احتمال نشت‌کردن خون به بیرون از رگ را افزایش می‌دهند. اگر زنی در دوران بارداری یا بلوغ باشد، از قرص‌های ضدبارداری استفاده کند یا وارد دوره یائسگی شود، احتمال وقوع نشتی از رگ‌های او بیشتر می‌شود. بدن زنان باردار در راستای رشد کودک خون بیشتری تولید می‌کند؛ ازاین‌رو آنها به دلیل تقابل این حجم زیاد خون با نیروی جاذبه و فشار، در پاها یا اطراف معده‌شان مستعد ابتلا به واریس هستند.

•     ناهنجاری در ساختمان رگ‌ها از بدو تولد.

•     التهاب رگ‌ها یا وجود لخته‌ی خون در آنها.

•     آسیب‌دیدن رگ‌ها، بیماری قلبی یا مانعی در رگ که جلوی گردش طبیعی خون را بگیرد.

•     افزایش وزن بدن: زمانی‌که وزن فردی ازحد معمول بالاتر برود، گردش خون او نیز آهسته‌تر می‌شود. پای چنین شخصی بیشتر ملتهب می‌شود و رگ‌ها تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرند.

 
چرا باید نگران رگ‌های واریسی باشیم؟
 رگ‌های واریسی در بیشتر موارد بدون علائم آزاردهنده هستند و مردم آنها را به چشم یک مشکل زیبایی می‌بینند. مقدار خونی که در رگ‌های واریسی تجمع می‌یابد، اندک است و بیشتر حجم خون به قلب بر‌می‌گردد، ولی با این اوصاف، داشتن واریس برای شما نوعی هشدار است که بدانید گردش خون شما مشکل دارد.
 
در بعضی موارد، رگ‌های واریسی پاره می‌شوند و مشکلاتی از قبیل زخم‌های روباز پوستی و ورم را به‌وجود می‌آورند. زمانی‌که واریس با درد همراه باشد، فرد در ساق و پاها دچار درد عضلانی و ورم می‌شود. این علائم دردناک خواب راحت را از فرد سلب می‌کند و کار، ورزش و پیاده‌روی عادی را برای او مشکل می‌کند.
 
برخی افراد و به‌ویژه خانم‌های باردار علائمی مانند احساس سنگینی و پر‌بودن در پاها، بی‌قراری، خستگی، گرفتگی عضلات، زخم‌های پوستی و خارش را تجربه می‌کنند. در رگ‌های واریسی ممکن است لخته‌ی خون شکل بگیرد و در این حالت شخص فورا باید تحت درمان قرار بگیرد.

• واریس، شایع‌ترین بیماری عروقی انسان است که حدود ۲۰-۱۰% جمعیت را مبتلا می کند.

•  زنان دست‌کم دو برابر مردان به واریس مبتلا می‌شوند، ولی سن و نژاد بیمار بر میزان ابتلا اثر نمی‌گذارد.

•  درمان‌های طبیعی واریس عبارتند از: ورزش، جلوگیری از اضافه‌وزن، استفاده از روغن‌های اسانس برای تنظیم هورمون‌های بدن، استفاده از رژیم غذایی ضدالتهاب و گیاهان دارویی مانند قره‌قاط و شاه‌بلوط هندی.

•  مواد غذایی‌ای که به‌دلیل‌ داشتن خاصیت ضدالتهابی برای درمان واریس بسیار مفید هستند، عبارتند از: غذاهای غنی از فیبر، غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان، ادرارآورهای طبیعی، غذاهای غنی از منیزیم، خوراکی‌های ادویه‌دار، ماهی‌های دریایی و سرکه‌ سیب.

•  رگ‌های عنکبوتی نیز مانند رگ‌های واریسی در پا، پشت ران، ماهیچه‌ی بین ران و ساق و از مچ به پایین ظاهر می‌شوند. این رگ‌ها از رگ‌های واریسی کوچک‌تر هستند، درد ندارند و بدون علامت هستند. دلیل تفاوت‌های ذکر شده به سطحی‌تر‌بودن آنها نسبت به رگ‌های واریسی برمی‌گردد.