بایگانی ماه : ژوئن, 2017

کورش اسدی از نویسندگان  و منتقدان ادبی معاصر، جمعه شب دوم تیر ماه در سن ۵۳ سالگی در گذشت. او در حوزه داستان کوتاه یکی از نویسندگانی به شمار می‌رفت که در آثارش نگاه و رویکردهای تازه و بکری ایجاد کرده بود. شروع داستان‌نویسی وی از دوران نوجوانی‌اش بود. اسدی از اواخر دوره دبیرستان احساس کرد می‌تواند داستان بنویسد و به همین دلیل از همین دوران شروع کرد به نوشتن اما چون کسی را نمی‌شناخت این نوشتن به شکلی شخصی باقی ماند تا آن‌که در سال ۱۳۵۹ به همراه خانواده به تهران مهاجرت کردند. در دوره دبیرستان علاوه‌بر نوشتن، به طور جدی شروع به خواندن ادبیات کرد و در دوره سربازی بنا به گفته خودش، آثار تمام داستان‌نویسان مطرح ایران و داستان‌های جدی خارجی را خواند. پس از سربازی با هوشنگ گلشیری آشنا شد و با او تماس گرفت و اولین نوشته‌هایش را به او داد و دوستی‌اش با او شکل گرفت و نگاه وی نسبت به داستان آرام‌آرام ساخته شد. در آن مقطع چیزی که بر وی تأثیر گذاشت دیگر اعضای جلسات پنجشنبه‌ها در تهران بودند که اکثرشان اهالی خوزستان بودند؛ قاضی ربیهاوی و یارعلی پورمقدم ازمسجد سلیمان، همین‌طور کامران بزرگ‌نیا و دیگران. وی از خلال این جلسات با آن‌ها دوست شد و آن‌ها روی وی تأثیر زیادی گذاشتند و بعدها با هم جلسات جداگانه داستان‌خوانی گذاشتند. سال ۱۳۶۶ یا ۱۳۶۷ بود که اسدی اولین داستان‌های جدی‌اش را نوشت که بعدها مجموعه داستان شد. چیزی که بیشتر در داستان برای وی مطرح بود جستجو به دنبال چیزی گمشده و کشف یک راز (که معمولاً در زندگی شخصیت داستان است) بود. او برای مجموعه داستان «باغ ملی» در سال ۱۳۸۳ برنده چهارمین دوره جایزه گلشیری در بخش مجموعه داستان شده بود. از دیگر آثار او می‌توان به «پوکه‌باز»،  «باغ ملی»، «گنبد کبود» و «کوچه‌ ابرهای گم‌شده» اشاره کرد.
***

* ضمن تسلیت به شما، لطفا درباره آقای کورش اسدی و شخصیتی که از او می‌شناختید، برای مان بگویید.
کورش اسدی به قدری مهربان و صمیمی بود که هر بار که با او صحبت می‌کردم، انگار همین دیروز از هم جدا شده ایم. هر بار در دیدارهای مان می‌پرسید: «داری چی کار می‌کنی؟ » یا از طرح هایی که در حال نوشتن بودیم، سراغ  می‌گرفت و پیگیری می‌کرد. در تمام مدتی که ما با هم آشنا بودیم شاید بیش از ۲۰ بار هم با هم حرف نزده باشیم ولی هر بار که با هم دیدار داشتیم، نوع ارتباط مان به گونه‌ای بود که انگار از هم جدا و بی خبر نبوده ایم. رابطه مان تمام شدن نداشت.رابطه بین نویسنده‌ها یا به شکل افراطی دوستانه و صمیمانه است یا رابطه‌ای همراه با دافعه و قضاوت مداوم. ولی ظاهرا شما ارتباط قلبی خوبی با آقای اسدی داشته اید.من واقعا کورش را دوست داشتم. هیچ یادم نمی‌رود زمانی که جایزه گلشیری را برای داستان «باغ ملی» برنده شد، به یکی از دوستان گفتم که متن تقدیر از او را خودم خواهم نوشت و در این باره تاکید کردم. چون هم کورش آدم دوست داشتنی‌ای بود و هم گذشته از آن، کتاب «باغ ملی» را بارها خوانده بودم و باید اعتراف کنم که خیلی این کتاب در زندگی من تاثیر داشته است. این کتاب را به بهانه مسابقات خوانده‌ام، به بهانه خرید و سخنرانی درباره آن خوانده‌ام. من به بهانه‌های مختلف به این کتاب مراجعه کرده‌ام و خیلی نبود کورش اسدی، تلخ و بد است. خیلی زود این اتفاق افتاد! چهار، پنج ماه پیش همدیگر را در آبادان دیدیم و یادم هست که بیانیه‌ای خواند. آنجا همه می‌گفتیم باز کورش می‌خواهد بیانیه‌ای طولانی را بخواند. در آنجا از عبارت «نثر پاکیزه» استفاده کرد و من هم از این عبارت بی نهایت لذت بردم و گفتم: «چه کلمه خوبی. از این به بعد من هم آن را به کار خواهم برد.» انتخاب این عبارت، انگار سبزی خاصی داشت و احساس می‌کنم این رنگ را در باقی رنگ‌های سبز ندیده بودم. یادم می‌آید زمانی که برای جایزه ادبی اصفهان دعوتش کرده بودیم، مجله‌ای چاپ کرده بودیم که آثار ادبی دوستان و نویسندگان مختلف در آن آمده بود. چندین مصاحبه از دوستان نویسنده از «پاریس ریویو» برداشته بودیم و اشتباها این مطلب را «پاریس دیوید» چاپ شده بود و وقتی کورش مجله را ورق زد، متوجه این اشتباه شد و به من گفت: «علی تو باز چشمات کور بود، ندیدی این پاریس ریویو؟ »

* آقای اسدی روحیه طنازی داشتند. آیا این روحیه در سبک و نوشتارش هم وجود داشت و دیده می‌شد؟
بله این روحیه را می‌توان در آثارش پیدا کرد. گرمایی که در رفتار و برخورد کورش وجود داشت، صمیمیتی ایجاد می‌کرد که سبب گفتارهای طنزآلود بین ما هم می‌شد.R شما آثار و داستان‌های کورش اسدی را دنبال کرده‌اید و همین طور از نزدیک ایشان را می‌شناختید. آثار ایشان را چطور ارزیابی می‌کنید؟وقتی «باغ ملی» را  می‌خواندم و یا وقتی «گنبد کبود» را، انگار تمام آن چیزهایی که کورش نوشته بود را به خوبی درک می‌کردم. نمی‌خواهم بگویم که آن چه می‌نوشت را به تمامی تجربه کرده بود ولی کلماتی انتخاب می‌کرد که دقیقا آن تجربه را به خوبی منتقل می‌کرد. کمتر نویسنده‌ای داریم که این قدر نزدیک به موضوع و تمی که می‌خواست، کلمات را سنجیده و درست انتخاب کرده باشد. همیشه ما با فاصله نسبت به موضوعی که در نظر داریم، می‌نویسیم و این فاصله سبب شده است که بارها تاکید کنیم که منظورمان چه بوده است؟ ولی نوشته‌های اسدی این طور نبود که آخرش بگوید می‌خواستم این را بگویم و شما به عنوان مخاطب، درک درستی به دست می‌آوردید. قصد ندارم بگویم که آن چه نوشته است را زندگی یا تجربه کرده است، چون به نظرم خیلی این عبارات کلی هستند؛ در واقع قصدم این است که تاکید کنم انتخاب کلمات قطع‌ها و پاراگراف‌های داستان‌های اسدی به گونه‌ای بود که شما را از حالی به حال دیگر می‌برد. منظورم از این وضعیت، پیش رفتن داستان هایش با کلمات بود و مخاطب را با خود همراه می‌کرد. کلمات داستان‌های او دقیق و به جا انتخاب شده‌اند و این ویژگی و سنجیدگی انتخاب کلمات برای رساندن مضمون را در کمتر نویسندگانی داشته ایم. راستش باید بگویم که با توجه به نگاهی که او به ادبیات فارسی ما و دانشی که داشت و همین طور شناختش از داستان‌های قدیمی که از فرهنگ و جغرافیای جنوب می‌آمد، خیلی مشابهت با شناخت او به یکی از نویسندگان برتر معاصر یعنی هدایت داشت. این تطبیق شاید خیلی بزرگ به نظر برسد، ولی به نظرم جایی که اسدی داستان را ادامه داد و زندگی را ساخت، به آدم هایی رسید که هدایت درباره آن آدم‌ها و وضعیت‌ها نوشته بود. این مدل نویسنده مثل کورش کم داشته‌ایم و من فکر می‌کنم که او ادامه دهنده داستان فارسی درست ما بود. او در آثارش ادا و اطوار نداشت.

* به نظر شما مهم‌ترین ویژگی سبک داستان نویسی آقای اسدی را چه می‌دانید؟
داستان گوی خوبی بود و به درستی داستان تعریف می‌کرد و ما را در فضای داستان هایش غرق می‌کرد و خواننده را دنبال خودش می‌کشید. مهم‌تر از همه این که وقتی داستانش به پایان می‌رسید، هنوز داستان در خواننده ادامه دارد و ضمنا داستان‌هایش امروزی بود. نمی‌خواهم بگویم که داستان هایش مدرن بودند. نه، امروزی بود و نسل‌های مختلف می‌توانستند با آن ارتباط برقرار کنند. آثار او علاوه بر ارزش‌های داستانی، ارزش‌های دیگری چون مسائل جامعه شناختی، مسائل تاریخی و غیره که مایلید از داستان بگیرید را هم دریافت می‌کردید.مخاطب می‌توانست در جهان داستان‌های او زندگی کند. کورش همان قدر که دست و قلبش باز بود، داستان‌هایش هم همین ویژگی را داشتند و با مخاطب مهربانی می‌کرد.

منبع: بهارنیوز

به گزارش ایلنا، رضا مهدوی (نوازنده سنتور، پژوهشگر و مدیر سابق مرکز موسیقی حوزه هنری) در یادداشتی که با عنوان «”ربنا”یی که پخش نشد» برای ایلنا ارسال کرده؛ نگاهی چندباره به این ماجرا انداخته است که در ادامه می‌آید:
«ربنا» میراث ناملموس فرهنگ ایرانی که به ثبت ملی رسیده، یکی از آثار محمدرضا شجریان و شامل ۴ دعا از آیات قرآن است که همه با عبارت ربنا آغاز می‌شود. به گفته محمدرضا شجریان این اثر در یکی از استودیوهای رادیو در تیر ۱۳۵۸ در کلاس درس ضبط شد. پس از آن با استقبال مسئولان وقت روبه‌رو می‌شود و بدون هماهنگی با شجریان از رادیو پخش می‌شود. از آنجا که این اثر به شدت مورد اقبال مردم قرار می‌گیرد، شجریان اعتراضی نکرده و آن را متعلق به مردم می‌داند.
تا زمانی که مواضعی بین صاحب این اثر و حاکمیت ایجاد می‌شود و همچنان این مانع گویا حل‌شدنی نیست؛ شاید با پادرمیانی پیشکسوت و ریش‌سفیدی این مسئله نیز برطرف شود.محمدرضا شجریان هنرمندی است که اگرچه ناخواسته اظهارنظر سیاسی هم داشته باشد، در نهایت دلش با ملت ایران است و می‌خواهد آنچه که از هنر ایرانی ارائه کرده، در سلامت کامل باقی بماند و اصطلاحا هنر آلوده به سیاست نشود، ما ارزشمندتر از هنر و فرهنگ ایرانی، سرمایه دیگری نداریم. پس باید تا می‌توانیم از آن حفاظت و حمایت کنیم.
چند سالی است که در آغاز ماه مبارک رمضان، صحبت‌هایی از احتمال پخش «ربنا»ی شجریان شنیده می‌شود ممکن است در دوره‌های مختلف با استفاده از علایق فرهنگی و هنری مردم، دولتمردان وعده‌هایی بدهند اما باید توجه داشت که صدا‌و‌سیما جزو نهادهایی است که در اختیار ریاست‌جمهوری نیست. حتی از خواست قاطبه مردم هم آنچنان که باید و شاید تبعیت نمی‌شود.
این نهاد موازین و شورای سیاستگذاری خاص خود را دارد که در هر دوره‌ای براساس مدیریت کلان خود این سازوکارها تغییر می‌کند. در این صورت شاید استفاده از نام استاد شجریان را تنها به وعده‌های انتخاباتی مربوط بدانیم، هرچند که باید خوشحال باشیم که حداقل سه تن از ۶ نفر کاندیدای ریاست جمهوری نام موسیقی را بردند، چه بسا اگر نتایج انتخاب طور دیگری می‌شد، شاید به طور کلی وضعیت موسیقی تغییر می‌کرد و حتی نمی‌توانستیم به سادگی از موسیقی صحبت کنیم. 
نباید از رئیس‌جمهوری خرده گرفت که وعده‌ای را داده‌اند و اکنون که ماه رمضان رفته و همه در انتظار شنیدن «ربنا»ی محمدرضا شجریان ماندیم اما خبری از عملی شدن آن وعده‌ها نیست. این اشکال را نباید به دولت آقای روحانی گرفت چراکه ایشان این توانایی را دارند که به مردم پاسخ درست بدهند اما گاهی قوانین و مقررات و اختیارات اجازه نمی‌دهد خواسته ایشان عملی شود. هرچند که در دید کلان شاهد هستیم که پس از ممنوعیت پخش این اثر، بسیاری از مردم بیشتر مشتاق شنیدن آن شدند، چه اتفاقی مهم‌تر از این؛ در سال‌های اخیر جمعیتی میلیونی حتی کسانی که با موسیقی سنتی آشنایی نداشتند شنونده «ربنا» شدند که البته این موضوع را می‌توان از نگاه رفتارشناسی هم بررسی کرد، مردم ایران به نوعی متفاوت از مردم جهان هستند.
وقتی در موضوعی، محدودیتی ایجاد شود، بیشتر به سمت آن اتفاق جذب می‌شوند. اینجاست که مدیران بالادست باید زاویه دید و ابزار مراقبتی از خود را تغییر دهند و ملایم‌تر با مردم برخورد کنند. به خصوص هنرمندان؛ دولت نیز باید به همین موضوع توجه کند که هنرمندان برخاسته از کف خیابان‌های همین کشور هستند و مردمی‌ترین ابزار را برای ارائه اثر خود دارند. شجریان یک شخصیت تماماً مردمی است. مسئولین نباید نگران باشند که با پخش این اثر این هنرمند ممکن است برگ برنده‌ای به دست جریان خاص بدهند، چراکه «ربنا»ی شجریان، در مقدس‌ترین لحظات مردم جای گرفته و به هیچ طیف و حزب خاصی تعلق ندارد.
اگر اینطور ادامه پیدا کند مدیران وقت خود ضرر می‌کنند و دیگر نمی‌توانند از اینکه مردم مخاطب شبکه‌های خارجی و بیگانه شده‌اند، ایرادی بگیرند. آنها بهتر است در جذب حداکثری آرا و افکار مردم تلاش کنند و این برگ برنده را که به مطالبات مردم توجه می‌کند را از آن خود کنند. به نظر من با پخش ربنا از همین فردا، (اصلا چرا ربنا که در طول سال امکان شنیدنش وجود دارد را مختص به ماخ مبارک رمضان بدانیم). مردم معتقدتر و متعهدتر به نظام می‌شوند. هنرمندان به خصوص که با آثار هنری خود بر این حمایت تاکید می‌کنند.
بس چه بهتر که این حمایت دوطرفه باشد. نکته دیگر اینکه استاد شجریان، «ربنا» و آهنگ مثنوی افشاری خود را برای مردم تحریم نکردند. ایشان به اینکه بدون مجوز آثارشان از رسانه‌های گروهی پخش می‌شود، اعتراض کرده بودند، آثاری که انحصار شرکت خودشان است که باید در همین جا از فرصت استفاده کرد که روزی کپی‌رایت در کشور ما قانونش رعایت شود و نه تنها مردم که رسانه ملی نیز باید به این حق پایبند بماند.
درنهایت باید گفت که مسئولین توجه کنند که این مردم و هنرمندان، همراه تمام سختی‌های کشور و تحریم‌ها بودند. اگر این‌چنین نباشد بنابراین توجه به مطالبات آنها شاید نوعی قدرشناسی از آنان باشد، مطالباتی که در حد برداشتن تحریم از پخش این اثر به خصوص اثری که همچنان به عنوان بهترین‌ها محسوب می‌شود و اقشار سیاسی، مذهبی و ملی کشور از آن به عنوان یک یادگار کهن ملی و دینی یاد می‌کنند.تمامیت ملت ایران خواهان این هستند که صدای آرامش‌بخشی که از نهایت وجود «ربنا» می‌گوید، را در ملکوتی‌ترین لحظات عبادت خود بشنوند.

منبع: بهارنیوز