بایگانی ماه : ژوئن, 2017

بحران قطر در خاور میانه بازارهای مالی جهان را تحت تاثیر قرار داد؛ به طوری که شاخص سهام سقوط کرد ، دلار تثبیت شد ، و قیمت نفت کاهش یافت.

به گزارش مهر به نقل از رویترز، روز دوشنبه پس از این که عربستان سعودی بزرگترین صادر کننده نفت خام جهان، امارات متحده عربی، مصر و بحرین روابط خود با قطر را قطع و این کشور را به حمایت از تروریسم متهم کردند؛ شاخص سهام اصلی قطر بیش از ۷ درصد سقوط کرد.  

قطر بزرگترین تولید کننده گاز طبیعی مایع (ال ان جی) جهان و تولید کننده عمده میعانات گازی است. ارزش نفت خام برنت با نگرانی از این که قطع روابط با قطر باعث آسیب دیدن توافق جهانی برای کاهش تولیدات شود حدود ۱ درصد کاهش یافت. آخرین قیمت بسته شده برنت ۴۹.۴۷ دلار بود، که ۰.۹۶ درصد کاهش داشت  و نفت خام آمریکا با افت ۰.۵۹ درصدی به ۴۷.۳۸ دلار به ازای هر بشکه رسید.

به نوشته رویترز، ظرفیت تولید نفت خام قطر در بین کمترین های اوپک رده بندی می‌شود اما تنش در بین اعضای این گروه می‌تواند منجر به تضعیف توافق ایجاد شده با هدف تقویت قیمت ها شود. ارزش سهام وال استریت سقوط کرد که بیشترین افت متعلق به اپل بود؛ در عین حال دلار از از کمترین ارزش برابری ۷ ماهه خود در برابر یورو دوباره فاصله گرفت و احیا شد.  

با چرخش تمرکز سرمایه گذاران به مسائل مهم این هفته که جلسه بانک مرکزی اروپا و انتخابات انگلستان است، دلار از پایین ترین مقدار ۷ ماهه خود که در روز جمعه پس از گزارش  ضعیف مشاغل آمریکا به آن دست یافته بود احیا شد و در مقابل سبد ارزهای مهم تثبیت شد و شاخص آن ۰.۰۹ درصد افزایش یافت.  

شاخص‌های سهام آمریکا نیز با سقوط سهام اپل پس از کنفرانس سالانه رونمایی از محصولات و خدمات این شرکت به پایین کشیده شد. میانگین صنعتی داو جونز ۲۲.۲۵ واحد یا ۰.۱ درصد سقوط کرد و ۲۱۱۸۴.۰۴ واحد شد. شاخص اس اند پی نیز۹۷.۲ واحد یا ۰.۱۲ درصد کاهش یافت و به ۲۴۳۶.۱  واحد رسید؛ شاخص ترکیبی نزدک هم  ۱۰.۱۱ واحد یا ۰.۱۶ درصد سقوط کرد و به ۶۲۹۵.۶۸ واحد رسید.

 

منبع: الف

روزنامه خراسان نوشت:
بر اساس ابلاغیه روزهای اخیر یک مسئول ارشد اجرایی به تعدادی از اعضای کابینه، با اشاره به ضرورت اصلاح آیین ‏نامه اجرایی قانون ابطال اسناد فروش رقبات و اراضی موقوفه که در اسفندماه سال قبل مورد تایید هیئت دولت قرار گرفته بود، تصریح شده بهره ‏برداری از اراضی حریم موقوفه تابع مقررات مربوطه است لذا جنگل ‏های طبیعی که در حریم موقوفات قرار می‏ گیرند، به عنوان جنگل باقی مانده و تغییر کاربری آنها با استناد به قوانین دیگر، مجاز نیست.
 

 

منبع: الف

اعتماد نوشت؛

گذشت کمی بیش از یک هفته بعد از تصمیم اوپک مبنی بر تمدید کاهش تولید طلای سیاه، قیمت‌ها در بازار هنوز جان نگرفته‌اند. برخلاف پیش‌بینی‌ها تغییرات قیمت بیشتر به سمت سقوط میل دارد تا آنکه راه افزایش در پیش بگیرد. حالا بر شمار تحلیلگران بازار نفت که می‌گفتند، اوپک در نهایت نمی‌تواند تاثیر شگرفی بر بازار نفت بگذارد، روز به روز افزوده می‌شود. روند معاملات هم نشان می‌دهد که امیدهای کمی برای افزایش قیمت طلای سیاه به بیش از ۵۵ دلار تا پایان سال میلادی جاری وجود دارد. این تحولات یعنی نقش اوپک نسبت به گذشته کمرنگ‌تر شده است؛ اوپک از تولیدکنندگان ۴٠ درصد نفت جهان تشکیل شده و حالا با همکاری چند تولیدکننده غیر عضو، مانند مکزیک و روسیه، هم توانایی کافی برای بازگرداندن قیمت نفت به سطح دلخواه را ندارد.

از حدود چهار سال پیش که ناگهان قیمت جهانی نفت کاهش پیدا کرد، اوپک که دیگر درگیر مشکلات سیاسی میان اعضای اصلی خود بود، ابتکار عمل را از دست داد و نه تنها نظاره‌گر سقوط قیمت‌ها شد بلکه با اضافه تولید، رمق بازار را هر چه کمتر کرد. آن زمان عربستان سعودی، به عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت جهان، میدان‌دار افزایش تولید بود اما تصور نمی‌کرد عاقبت خودش نیز با تبعات آن درگیر شود. درنتیجه کنار سعودی‌ها طیفی از متحدان منطقه‌‌ای و بین‌المللی شکل گرفتند که تا دو سال مانع توافق بودند. پس از‌ آنکه کسری بودجه به واقعیتی در اقتصاد عربستان و دیگر کشورهای اوپک تبدیل شد که امکان گریزی از آن نبود، طرفین به سمت توافق سوق پیدا کردند و سرانجام در ماه نوامبر سال گذشته، به اتفاق آرا کاهش تولید یک میلیون و ٢٠٠ هزار بشکه‌ای در روز عملی شد.

پیش از اجرای این توافق، قیمت نفت حدود ۴۵ دلار بود و پس از آن عمدتا نرخ‌ها حدود ۵ تا هفت دلار از قیمت پیش از توافق بیشتر بود. به بیان دیگر تمام تلاش‌ها و همدلی‌ها در اوپک که با همراهی چند کشور غیر عضو نیز دنبال شد، نهایتا پنج تا هفت دلار به تقویت قیمت طلای سیاه کمک کرد. پیش از این اتفاقات هم بارها از سوی کارشناسان نسبت به تصمیمات اتخاذ شده از سوی این سازمان هشدار داده شده بود؛ بارها از سوی صاحبنظران جهانی عنوان شد که رویه اوپک سرانجامی جز تلاش ندارد.

اکنون به نظر می‌رسد، هر چند همچنان این نهاد به فعالیت خود ادامه می‌دهد ولی توانایی کمتری نسبت به گذشته در کنترل قیمت و بازار دارد، به گونه‌ای که تنها یک هفته پس از توافق دوباره و ٩ ماهه مبنی بر ادامه کاهش تولیدات، امیدها نسبت به افزایش قیمت‌ها کم و کمتر شده است. علاوه بر این نگرانی‌ها از افزایش تنش میان عربستان و حامیانش با قطر هم مزید بر علت شده تا امیدها به پابرجا ماندن توافق اوپکی‌ها بیش از گذشته در هاله‌ای از ابهام قرار داشته باشد. در این میان بالا بردن قیمت نفت از سوی آرامکوی عربستان، برای گرید عرب لایت برای همه مناطق بزرگ آسیا، شمال غربی اروپا و امریکا که این امر منعکس‌کننده سایر نشانه‌ها مبنی بر این است که تلاش‌های اوپک برای محدود کردن عرضه به بازار، در حال به ثمر نشستن است.

افزایش اندک در نخستین  روز هفته
در آغاز هفته و روز گذشته قیمت نفت در معاملات بازار جهانی و به دنبال تشدید تنش‌ها در خاورمیانه و تحت تاثیر نشانه‌های محدود شدن عرضه اوپک به بازار، بیش از یک درصد افزایش یافت. براساس گزارشی که ایسنا تهیه کرده، نفت برنت که قیمت پایه بازار جهانی است، ۷۰ سنت یا ۴/١ درصد افزایش یافت و به ۶۵/۵٠ دلار در هر بشکه رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت امریکا به ٣۴/۴٨ دلار در هر بشکه رسید که ۶۸ سنت یا ۴/١ درصد نسبت به قیمت نهایی معاملات گذشته افزایش داشت. هر دو قیمت پایه هفته گذشته به دلیل نگرانی‌ها نسبت به افزایش تولید نفت امریکا و تشدید مازاد عرضه در بازار جهانی، حدود ۴ درصد کاهش داشتند. عربستان سعودی به همراه امارات متحده عربی، مصر و بحرین با متهم کردن قطر به حمایت از افراط‌گرایی و ضربه زدن به ثبات منطقه‌ای، روابط‌شان با این کشور که بزرگ‌ترین صادرکننده گاز طبیعی مایع در جهان به شمار می‌رود را قطع کردند. به گفته معامله‌گران، قیمت‌ها همچنین از محدود شدن عرضه در بازار معاملات نفت فیزیکی مورد حمایت قرار گرفتند. طبق آمار تامسون رویترز، صادرات نفت‌ اوپک به مشتریان در سراسر جهان ٣/٢۴ میلیون بشکه در روز در ماه مه بود که در مقایسه با ٨/٢۴ میلیون بشکه در روز در آوریل و در مقایسه با متوسط ١/٢۵ میلیون بشکه در روز در پنج ماه نخست سال میلادی جاری کاهش داشت. اوپک در سه ماه آخر سال ۲۰۱۶ به طور متوسط ۴/٢۶ میلیون بشکه در روز صادرات داشت.

با وجود این، بهای معاملات نفت برنت حدود هشت درصد پایین‌تر از سطح ۲۵ ماه مه است که اوپک تمدید توافق کاهش تولید تا پایان سه ماهه اول سال ۲۰۱۸ را اعلام کرد. ضعیف شدن قیمت‌ها به دلیل افزایش تولید نفت امریکاست که در این توافق مشارکت نداشته است. طبق آمار، تولید نفت امریکا بیش از ۱۰ درصد از اواسط سال ۲۰۱۶ به این طرف رشد کرده و به ٣۴/٩ میلیون بشکه در روز رسیده که نزدیک به سطح تولید عربستان سعودی و روسیه است.
به گفته تحلیلگران گروه بانکی ANZ، سرمایه‌گذاران همچنان نسبت به توانایی اوپک برای متعادل کردن مجدد عرضه و تقاضا در بازار تردید دارند و این موضوع به همراه دورنمای افزایش بیشتر تولید امریکا، قیمت‌های نفت را تحت فشار قرار می‌دهد. آماری که روز جمعه از سوی گروه صنعتی بیکر هیوز منتشر شد، نشان داد که شمار دکل‌های حفاری نفت امریکا برای بیستمین هفته متوالی افزایش یافته است.

میانگین قیمت نفت ۵۵ دلار خواهد بود
یک نظرسنجی که از سوی رویترز منتشر شده، نشان می‌دهد که با وجود توافق اوپک و متحدان برای تمدید توافق کاهش تولید تا سال ۲۰۱۸، تحلیلگران نسبت به چشم‌انداز قیمت نفت بدبین‌تر شده‌اند و انتظار دارند قیمت‌ها امسال به طور متوسط حدود ۵۵ دلار در هر بشکه باشد. آن‌طور که تسنیم از رویترز روایت می‌کند، کایلین بیرچ، تحلیلگر موسسه ‌ای آی یو گفت: «محدودیت‌های بیشتر اعمال شده از سوی اوپک به تقویت قیمت نفت کمک خواهد کرد، اما ما انتظار نداریم که این محدودیت‌ها برای سوق دادن قیمت متوسط نفت به بالای ۵۵ دلار در سال ١٨-٢٠١٧ کافی باشد. »

وی تداوم مازاد عرضه و رشد محدود مصرف را از دلایل این رشد قیمت محدود عنوان کرد. این تحقیق که از ٣۴ اقتصاددان و تحلیلگر انجام شده پیش بینی می‌کند که قیمت متوسط نفت در سال ٢٠١٧ به ۵۵ دلار و ۵٧ سنت برسد که پایین‌تر از پیش بینی ۵٧ دلار و ۴ سنتی ماه گذشته است. بر این اساس انتظار می‌رود قیمت نفت سبک امریکا امسال به طور متوسط به ۵٣ دلار و ۵٢ سنت برسد، در حالی که پیش‌بینی ماه گذشته ۵۴ دلار و ٧٣ سنت بود. این پیش‌بینی‌ها ضعیف‌ترین پیش بینی در سال جاری میلادی است و از آغاز سال پیش بینی‌های هر ماه نسبت به ماه پیش ضعیف‌تر بوده است.

سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت (اوپک) و برخی از تولید‌کنندگان غیرعضو این سازمان در روز ٢۵ مه ‌توافق کردند که توافق کاهش تولید برای کاهش روزانه ٨/١ میلیون بشکه از تولیدشان را تا ٩ ماه دیگر یعنی تا پایان مارس ٢٠١٨ تمدید کنند. ۶ ماهه نخست توافق مذکور در سی‌ام ماه جاری میلادی به اتمام می‌رسد. اما افزایش تولید نفت امریکا تاکنون موجب تضعیف تلاش‌ها برای کاهش میزان ذخایر نفت جهان شده است.

منبع: الف

سیدغلامحسین حسنتاش، کارشناس انرژی در شرق نوشت؛

حدود یک سال پیش حکومت عربستان سندی را تحت عنوان چشم‌انداز این کشور تا سال ٢٠٣٠ به تصویب رساند و منتشر نمود. در مورد این سند چند نکته قابل تأمل است:١- تدوین و ارائه و خصوصا انتشار چنین سندی در عربستان به نوبه خود پدیده‌ای جدید و قابل تأمل است و به نظر من قبل از هرچیز باید به خاستگاه یا انگیزه تدوین چنین سندی توجه نمود و در این زمینه دو نکته مهم قابل طرح است:

الف- عربستان سعودی از یک سو یکی از ده کشور جهان است که اقتصادشان بیشترین وابستگی را به درآمد صادراتی نفت خام دارد. اقتصاد عربستان بسیار غیرمتنوع است و حدود ٩١ درصد از درآمد صادراتی این کشور و بیش از ۴۵ درصد از تولید ناخالص ملی آن از نفت تأمین می‌شود. از سوی دیگر امنیت کشور عربستان مرهون موقعیت بی‌بدیل آن در بازار جهانی نفت و سازمان اوپک بوده است به این معنا که کشورهای صنعتی و ایالات متحده با توجه به تولید بیش از ٩ میلیون بشکه‌ای و صادرات بیش از ۶ میلیون بشکه‌ای نفت عربستان، برای حفظ ثبات نسبی بازار نفت ناچار بوده‌اند رژیم منسوخه عربستان را تحمل نموده و امنیت این کشور را حفظ کنند تا امنیت انرژی‌شان به خطر نیفتد اما از چند سال پیش با اقتصادی‌شدن نفت و گازهای غیرمتعارف (منابع شِیلی) در ایالات متحده وابستگی آمریکا به نفت عربستان بسیار کم شده است و ابتکار عمل در تنظیم بازار نفت از اوپک و عربستان گرفته شده است. 

در شرایط جدید عربستان اگر بخواهد تولید خود را کم کند و یا با اوپک در جهت کاهش تولید همکاری کند تا قیمت‌ها افزایش یابد (مانند دو اجلاس اخیر اوپک)، بلافاصله تولید نفت شیل در آمریکا افزایش می‌یابد و عربستان سهم بازار خود را خصوصا در آمریکا بیش از پیش از دست می‌دهد و اگر هم بخواهد سهم بازار و میزان صادرات خود را حفظ کند قیمت نفت کاهش پیدا می‌کند و در هر حال درآمد نفتی این کشور کاهش یافته است و همچنین چنانچه گفته شد اهمیت امنیت این کشور برای ایالات متحده کاهش یافته است. لذا به نظر می‌رسد که عربستان با حس و درک این خطر، مجبور شده است از یک سو به فکر تنوع‌بخشی به اقتصاد خود بیفتد و از سوی دیگر راهکارهایی را برای افزایش ضریب امنیتی خود جست‌وجو کند؛ بنابراین عربستان با تنوع‌بخشی به اقتصاد خود از طریق سرمایه‌گذاری بر روی توریسم مذهبی و حمل‌ونقل و معدن می‌خواهد وابستگی به درآمد نفت را کاهش دهد و از طریق توسعه صنایع نظامی می‌خواهد ضریب امنیت خود را افزایش دهد.

ب- دقت در سطور سند چشم‌انداز عربستان نشان می‌دهد که حاکمیت این کشور در شرایطی که در بعد خارجی (چنانچه ذکر شد) با خطر امنیتی مواجه است در داخل هم دچار بحران است؛ تأکیدهایی که در این سند بر روی اشتغال، اهمیت سرمایه انسانی تحصیل‌کرده و حقوق زنان شده است این مطلب را بازتاب می‌دهد بنابراین دولت عربستان مجبور است از طریق متنوع‌سازی اقتصادی و سرمایه‌گذاری بر سایر پتانسیل‌های محدود این کشور، هم کاهش درآمد سرانه ناشی از کاهش درآمد نفتی را جبران کند و هم شغل ایجاد کند.

٢- اما اینکه عربستان تا چه حد خواهد توانست در مسیر اهداف تعیین‌شده در سند چشم‌انداز خود حرکت کند قابل بررسی و تأمل است. تحقق اهدافی چون گسترش روابط اقتصادی با سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس، گسترش بهره‌برداری از معادن و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد. اولا کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس هم مشکلات سیاسی زیادی با هم دارند و هم پتانسیل همکاری‌های اقتصادی‌شان بسیار محدود است. ثانیا گرچه در این سند به مسئله بهره‌وری هم توجه شده است ولی بعید است عربستان بتواند در تولید کالاها و خدمات با دیگر کشورها رقابت کند و در بازار پررقابت جهانی توفیق داشته باشد.

معلوم نیست که سرمایه‌گذاری جهانی نیز حاضر باشد در سایر زمینه‌های غیر از نفت در عربستان سرمایه‌گذاری کند. تنها زمینه‌ای که در سند چشم‌انداز ذکر شده و عربستان به‌طور نسبی در آن موفق خواهد بود گسترش توریسم مذهبی است خصوصا که این زمینه عمدتا مستلزم ساخت‌وساز بنا و مستغلات است و تجربه کشورهای وابسته به تک‌محصولی و گرفتار پدیده نفرین منابع، هم نشان داده است که تنها ساختمان‌سازی و بخش املاک و مستغلات و به عبارتی تولید کالاهای غیرقابل مبادله در سطح بین‌المللی، تا حدودی زمینه گسترش دارد. باید دید عربستان تا چه حد خواهد توانست درآمد توریسم را جایگزین نفت کند.

٣- مسئله عرضه سهام شرکت آرامکو که از زمان انتشار این سند مورد توجه قرار گرفته است نیز مسئله مهمی است. احتمال دارد عربستان بخواهد از این طریق هم منبع مستقلی را برای تأمین کسر بودجه خود فراهم کند و هم از طریق ذی‌نفع‌کردن مستقیم شرکت‌های بزرگ نفتی و خصوصا شرکت‌های آمریکایی در منابع نفتی خود ضریب امنیتی خود را ارتقا دهد.

اما بعد از انتشار این سند عربستان با شانس انتخاب ترامپ مواجه شد و در آمریکا رئیس‌جمهوری بر سر کار آمد که تاجرمسلک و قابل خریداری است. آل ‌سعود در جریان سفر اخیر ترامپ به عربستان در واقع سعی کردند او و سیاست خارجی‌اش را با قراردادهای سنگین خریداری کنند، قراردادهایی که بعضا با سند چشم‌انداز مذکور نیز مطابقت ندارد. اما ترامپ همیشه رئیس‌جمهور آمریکا نخواهد ماند و تهدیدهایی که ذکر شد شتری است که پشت در خانه آل سعود خوابیده است. باید دید تا چه حد خواهند توانست در جهت اهداف سند چشم‌انداز خود حرکت کنند خصوصا که بعضی از اهداف انسانی این سند با ماهیت رژیم آل سعود در تعارض است.

منبع: الف

صادرات نفت ال ان جی از سوی ایالات متحده جنبه سمبلیک دارد که بگوید امریکا در بازار نفت و گاز تعیین کننده اصلی هستند.

محمود خاقانی کارشناس بین‌المللی انرژی در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به تمدید توافق کاهش سقف تولید به مدت ۹ ماه اظهار داشت: اکنون اوپک بیشتر به جایگاهی برای نمایش سیاسی کشورها تبدیل شده تا کشورهایی نظیر عربستان بگویند که در جهان تاثیرگذارند و روسیه هم از این فرصت برای مقابله با تحریم ها بهره برداری تاکتیکی می کند.

وی با بیان اینکه امروز دوران نفت به پایان رسیده است، افزود:  وقتی همه جهان پر از ذغال سنگ بود، چرچیل با یک تصمیم استراتژیک، سوخت ذغالسنگ تمام کشتی‌های جنگی را به نفت تغییر داد امروز نیز با پیشرفت تکنولوژی در تولید نفت و گاز نامتعارف و شیل اویل و شیل گس تا حدود زیادی مشتری نفت و گاز متعارف کم شده است.

 خاقانی تصریح کرد: از تدابیر اعضای اوپک کاهش هزینه تولید نفت و گاز است اما در ایران به دلیل مدیریت بدی که در گذشته اعمال شد هنوز هزینه ها بالا است اما هزینه تولید درکشوری مثل آمریکا پایین آمده است.

به گفته وی با توجه به افزایش هزینه های عربستان در خرید اسلحه و ساخت پالایشگاه در امریکا پیش بینی می شود که این کشور به توافق کاهش سقف تولید پایبند نماند و به طور مخفیانه تولید بیشتری داشته باشد. مثلا  می‌تواند بگوید به پالایشگاه خودم در امریکا نفت ارسال می کنم و به این ترتیب با افزایش عرضه نسبت به تقاضا احتمال کاهش قیمت ها وجود دارد.

این تحلیلگر انرژی با اشاره به تولید امریکا از شیل اویل‌ها گفت: آمریکا مقداری از تولید خود از نفت غیرمتعارف را به اروپا می فرستد اما در واقع صادرات نفت ال ان جی از سوی ایالات متحده جنبه سمبلیک دارد که بگوید امریکا در بازار نفت و گاز تعیین کننده اصلی هستند. بنابراین در زمان اوباما اینگونه برنامه ریزی کردند تا بتوانند سردمدار بازار نفت و قیمت آن باشند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: اکنون نیز وقتی می بینیم که عربستان اقدام به خرید اسلحه و ساخت پالایشگاه در امریکا می کند تنها به این دلیل است که حکومتش پابرجا بماند و با ایجاد جو ایران هراسی و ایجاد تجاهل نزد افکار عمومی کشور خود، ناوهای امریکایی را با التماس در منطقه نگاه می دارد.

منبع: الف