هفته نامه همشهری جوان: زهرا سعیدی، بازیگر سینما و تلویزیون از تجربه جالب تدریس در مدرسه همزمان با بازیگری می گوید.
سعیدی سال های سال است که در تئاتر، سینما و تلویزیون بازی می کند و برای مخاطبان چهره کاملا شناخته شده ای است. شاید خیلی ها ندانند این بازیگر در کنار بازی، معلم هم بوده. سال ها در مدرسه زبان انگلیسی تدریس می کرده و همزمان کار بازیگری را هم ادامه می داده، حتما تجربه تدریس در کنار بازیگری و مواجهه دانش آموزان با این مسئله، اتفاق بامزه ای را در زندگی او رقم می زند. با زهرا سعیدی درباره این تجربه جالب گپ زده ایم.
قبل از این که معلم شوید، بازیگر بودید و گویا یکسری مسائل باعث شده تصمیم بگیرید در کنار بازیگری این شغل را هم داشته باشید.
– بله. من قبل از این که معلم شوم، تئاتر کار می کردم. آن موقع هدفم این نبود که کار بازیگری را ادامه دهم اما علاقه داشتم. حتی مدتی هم با اداره فرهنگ و هنر آن موقع قرارداد بستم اما وقتی خواستم ادامه تحصیل دهم به خاطر اصرار مادرم که خیلی دوست داشت من معلم شوم، تصمیم گرفتم زبان تدریس کنم.
ورود به حرفه معلمی، قرار گرفتن مقابل کلاس و تعامل با بچه ها برای بعضی معلم های تازه کار، یک مقدار استرس به همراه دارد. طبیعتا این مسئله برای شما به خاطر این که بازیگر تئاتر بودید، خیلی راحت تر اتفاق افتاده.
– کار تئاتر باعث می شود آدم به یک جور خودشناسی برسد و همه چیز برایش راحت تر جلوه کند. ما در تمرین های مان بارها یک متن نمایشی را با زبان ها و لهجه های مختلف اجرا می کردیم تا بالاخره به ایده آل برسیم. همین باعث می شد که روی مان بیشتر باز باشد و وقتی جلوی دیگران قرار می گیریم هیچ استرسی نداشته باشیم. برای من هم ماجرا به همین منوال بود. از روز اول کلاس درس، به عنوان یک معلم بسیار مقتدر ظاهر شدم و هیچ ترسی نداشتم.
بچه ها می دانستند شما در کنار معلمی، بازیگر هم هستید؟
– آن موقع که من کار می کردم نه.خیلی کسی نمی دانست، چون معمولا افراد کمی به تئاتر می روند و کسی نمی دانست که من در تئاتر بازی می کنم، ولی بعدها که کار تصویر کردم، بله، همه فهمیدند.
بازیگران برای این که بتوانند خیلی خوب در نقش های شان جا بگیرند، نیاز به تحلیل قوی دارند. قطعا شما هم از این قاعده مستثنا نبودید. این تخیل یا خلاقیت، برای آموزش به کمک تان می آمد؟ یعنی ممکن بود از روشی خلاقانه برای تدریس استفاده کنید که شاید دیگر معلم ها سراغش نرفته باشند؟
– دقیقا. من روش های مختلفی برای تدریس داشتم. به مناسبت های مختلف نمایشنامه می نوشتم و از بچه ها می خواستم آن را با زبان انگلیسی اجرا کنند. کلا کارهای هنری شان را کم و بیش سرپرستی می کردم.
پس معلم جدی و خشکی نبودید؟ سعی می کردید با خلاقیت ویژه ای تدریس کنید و کلاس درس تان شاداب باشد.
– من خودم از کلاس معلم های خشکی که می آمدند جدی درس می دادند و می رفتند، فراری بودم. اصلا رشته زبان انگلیسی هم یک جوری است که نمی شود آن را خشک و جدی تدریس کرد. باید نبوغ و سرزندگی داشته باشد. من معتقدم که حتما دانش آموز باید سر کلاس در یک فضای شاد کار یاد بگیرد و به هیچ عنوان نباید تحقیر شود. باید در نهایت احترام و محبت با او رفتار شود تا نتیجه درست بدهد. من هم به عنوان معلم، نتایج مثبتی از این روش گرفتم.
پس این طوری نبوده که صرفا به عنوان یک شغل به آن نگاه کنید.
– نه، اصلا. البته هر کار دیگری را هم که مجبور باشم انجام دهم مباز هم سعی می کنم دوستش داشته باشم. چون اگر آدم کارش را دوست نداشته باشد، واقعا شکنجه می شود.
موقعی که همزمان با تدریس، کار تصویر هم انجام می دادید و بچه ها تصویر شما را در سینما و تلویزیون هم می دیدند، چه واکنشی داشتند؟ مواجهه شان با شما به عنوان یک بازیگر چطور بود؟
– خب، برای بچه ها که خیلی جذاب بود. قطعا اگر بهشان فرصت می دادم، دل شان می خواست تمام چهار ساعت کلاس زبان را راجع به بازیگری از من بپرسند اما من فرصت این کار را بهشان نمی دادم.
شما را به عنوان یک معلم مقتدر می پذیرفتند؟
– بله، کاملا. من اجازه نمی دادم بیش از اندازه بخواهند به این مسئله ورود کنند.
در جایی گفته بودید که خیلی زودتر از موعد برای بازنشستگی اقدام کرده اید و تصمیم گرفته اید معلمی را کنار بگذارید. علاقه تان به بازیگری باعث شد چنین اقدامی انجام دهید؟
– بله. من یک جایی دیدم دیگر نمی توانم هر دو کار را با هم انجام دهم و باید از یکی از کارها دست بکشم.
پس ترجیح تان این بود که از معلمی دست بکشید.
– خب بازیگری وقت مشخصی نداشت؛ یعنی نمی توانی بگویی من در هفته دو روز می آیم سراغ بازیگری و چهار روز هم می روم معلمی می کنم چون وقتی قرار است به عنوان یک بازیگر در یک پروژه باشی باید تمام وقتت آزاد باشد. از یک جایی به بعد دیدم این دو کار با هم تداخل پیدا می کند و ترجیح دادم که از فرصت استفاده کنم و بازنشسته شوم.
بعدها هیچ وقت از این تصمیم پشیمان نشدید؟ یا مثلا دل تان برای درس و مدرسه تنگ نشد؟
– نه پشیمان نشدم ولی خب دوران تدریس همیشه برایم دلچسب بود. مثلا وقتی دیگران راجع به مدرسه خاطرات بدی تعریف می کنند و از این که مجبور بودند صبح های زود از خواب بیدار شوند، گلایه می کنند برایم عجیب است. همیشه می گویم من مدرسه را عاشقانه دوست داشتم و هنوز هم که هنوز است خاطرات خوشی از آن دوره دارم.
در دوره ای همزمان معلم بودید و بازی هم می کردید و به قول خودتان گهگاه اینها با هم تداخل هم پیدا می کرده. در این شرایط باید در کنار اینها نقش مادر را هم در خانه درست ایفا می کردید. این حجم بالای کار برای تان سخت نبود؟
– بسیار بسیار سخت بود و اما بچه هایم من را به خاطر کوتاهی هایم می بخشیدند.
اصلا وقت می کردید در خانه هم کنارشان باشید؟
– تا جایی که می توانستم بله. من یا مدرسه بودم یا سر کار یا کنار بچه ها. یعنی هیچ جای دیگری نمی رفتم و هیچ کاری نمی کردم. بچه ها هم این را درک می کردند و خیلی با من همکاری داشتند. دوستی و همکاری و همیاری شان خیلی به من کمک می کرد.
با توجه به این که همه می دانستند شما معلم هستید، پیش آمده بود که نقش معلم را به شما پیشنهاد دهند؟ آیا چنین نقشی را بازی کردید؟
– نقش زنی که در کنار سایر بخش ها و اتفاق های زندگی اش، معلم هم بوده، بازی کردم.
تجربه معلمی چقدر برای ایفای این نقش کمک تان کرد؟
– زیاد کمکی نکرد چون شخصیت معلمی که بازی کردم کاملا متفاوت با دوره معلمی خودم بود.
شما سال ها معلم بودید و همیشه در کلاس درس، همه مجبور بودند به حرف های شما گوش دهند. زمانی که مقابل دوربین قرار می گرفتید، از این که مجبور شوید به حرف کارگردان گوش دهید یا حق اعمال نظر نداشته باشید، اذیت تان نمی کرد؟ هیچ وقت شده بود حس کنید دل تان می خواهد آنجا هم امر و نهی با شما باشد؟
– مهم این است که کارگردان را قبول داشته باشم یا نداشته باشم. اگر قبول داشته باشم که این کارگردان کارش را بلد است، خیلی راحت به حرفش گوش می دهم و سعی می کنم از او یاد بگیرم اما اگر کارگردانی را قبول نداشته باشم، خیلی اذیت می شوم.
کلا از کارنامه کاری تان راضی هستید؟
– خدا را شکر، خیلی نسبی است. نمی توانم بگویم همه کارهای من عالی بودند. شاید اگر خیلی زودتر کار تصویر را شروع کرده بودم، آدم موفق تری بودم. شاید نقش های بهتری بازی می کردم ولی من همیشه می گویم که اگر دنیا را با تمام نعمت هایی که دارد تقسیم کنند و سهم هر کسی را بهش بدهند، به نظرم سهمی که به دست آوردم خوب بوده.
سینما انگار در خانواده شما موروثی است چون الان پسرهای تان ایمان و احسان افشاریان هم به عنوان کارگردان و صداگذار فعالیت می کنند.
– فکر کنم در ژن شان بوده. به هر حال در خانه ای که پدر و مادر فرهنگی بودند و مدام راجع به نمایش حرف می زدند، چنین فضایی نمی تواند بی اثر باشد. همه بچه های من الان دارند در فضای هنری کار می کنند. ما تشویق شان نکردیم اما انگار این فضا برای شان آشناتر بوده.
الان مشغول کار خاصی هستید؟
– بعد از تله فیلم «فصل شکار» که پسرم کارگردانی آن را به عهده داشت، الان قرار است با حسن هدایت در سریال «نزدیکی های بهشت» همکاری کنم.
منبع: برترینها
