اوضاع کودکان افغانی در مدرسه «سفیران مهر آسمان»
به گزارش ایران خبر، مدرسه «سفیران مهر آسمان» سه سال است که با هدف آموزش و توانمند سازی کودکان بازمانده از تحصیل افغان، در شهرری آغاز به کار کرده است. گزارش کوتاه ما از یک روز این مدرسه را می خوانید.
فاطمه باقری: گلویش را صاف می کند و بااعتماد بنفس می گوید:«بزرگ که شدم، می خواهم اِنجینییِر شوم!» یکهو یادش می آید:«آهان! شما به آن مهندس گفته می کنید!» این روایت پرنده های کوچک مهاجری است که تازه چندماه است از گرد راه رسیده اند. کودکانی که دلتنگ خانه، معلم ها و طبیعت زیبای افغانستان هستند، اما حافظه تصویری شان هم پر است از جنگ ،نا امنی، فقر و بیکاری. مثل خیلی های دیگر، می شود ساده از کنار کودکان مهاجر افغان رد شد . می شود گفت:«وقتی جنگ های داخلی و خارجی افغانستان تمام نشدنی است ، درس خواندن کودکان آنها چه فایده ای دارد؟!» می شود با مهاجرین افغان نامهربان بود و تک تک مشکلات کشور میزبان را به گردن آنها انداخت. اما مدیر و معلم های مدرسه «سفیران مهر آسمان» اینطور فکر نمی کنند. آنها امیدوارند که با کتاب و مدرسه بشود فردای آدم ها و حتی فردای یک سرزمین را تغییر داد. معلم ها به روزی فکر می کنند که دانش آموزان بزرگ شده اند و خود کودکی به سن و سال امروزشان دارند؛ کودکی که تمام سهمش از زندگی جنگ،ناامنی، فقر و بیکاری نباشد.
خانم، شما ایرانی هستید یا افغانی؟!
مدرسه سفیران مهرآسمان جایی در نزدیکی باقرشهر در شهر ری است. وقتی به آنجا می رسیم که زنگ تفریح را زده اند و حالا همه بچه ها در حیاط مدرسه جمع شده اند. «هانیه» ۱۳سال دارد و در ایران به دنیا آمده است :« الآن کلاس پنجم را می خوانم.دوسالی که مدرسه نرفتم به خاطر این بود که کارت ملی نداشتم. «برگه آبی» هم گرفتم ولی باز مدارس دولتی قبولم نکردند.گفتند جا نداریم.شاید هم واقعاً جا نداشتند.»حالاهانیه با معرفی عمویش به این مدرسه آمده است.بعد از تمام شدن مدرسه تا نه شب در مغازه لباس فروشی دستیار فروشنده است و همانجا درس می خواند. قصه «رضا» متفاوت است .او و خانواده اش تا همین هفت ماه پیش در کشور خودشان بودند.آنجا در خانه قالی بافی می کرده و اینجا شاگرد کفاشی است.دوست دارد بزرگ که شد سیاستمدار و رئیس جمهور شود تا داعش و طالب ها را از افغانستان دور کند.با این که لکنت زبان دارد، وقتی می پرسم بیشتر از همه دلت برای چه چیز افغانستان تنگ شده، مکث نمی کند:«برای مدرسه ام! بیشتر از همه برای معلم های مدرسه دلم تنگ شده است.»
«مبینا» از مأموران انتظامات مدرسه است که دوست دارد بازیگر شود و بازیگر مورد علاقه اش مهناز افشار است. در خانه با مادرش ریشه روسری های آماده را گره می زنند و برای هر روسری هفت تومان دستمزد می گیرد: «هفت هزار نه!هفت تا تک تومنی می گیرم.» می گوید ایرانی ها قدر داشته هایشان را نمی دانند.افغان ها امکانات زیادی ندارند، ولی خیلی کوشش می کنند و اهل صرفه جویی هستند.ناگهان انگار که حرف بدی زده باشد، دستش را روی دهانش می گذارد:«خانم شما ایرانی هستید یا افغانی؟!»
تیم فوتبال بانوان را به خاطر جنگ رها کردم
«مدینه» ۱۵ سال دارد و هفت ماه است که به خاطر جنگ و بیکاری با خانواده به ایران آمده اند. آن قدر برای افغانستان دلتنگی می کند که گریه ها و بی تابی هایش بین معلم ها و دانش آموزان معروف شده است.در افغانستان دانش آموز کلاس نهم بوده، اما در ایران از کلاس پنجم شروع کرده است.چون هم هزینه کلاس های بالاتر کمی گران بوده و هم سطح درس های ایران از افغانستان سخت تر است:« در افغانستان نمی توانستیم از خانه بیرون بیاییم. هیچ شبی اخبار تلویزیون بدون خبر انفجار و کشتار نبود. طالبان و گروههای داعش آنجا را ناامن کرده اند؛ و گرنه ما هم وطنمان را دوست داریم…» بغض می کند. در کابل عضو تیم فوتبال بانوان افغانستان می شود و حسابی پیشرفت می کند، اما همه دلخوشی ها را کنار گذارد تا از جنگ فرار کنند. حالا اشک هایش یکی یکی می ریزند:« دوری از مدرسه و تیم فوتبال و دوستانم یک جور، اینجا هم برای پول پیش خانه و هزینه های زندگی و … کلی قرض دار شدیم.» پدر مدینه اینجا با سبزی فروشی روی چرخ روزگار خانواده را می گذراند و برادرهایش هم اینجا سرکار می روند: «خانم، هر شب گریان می کنم. یک شب نیست که بدون گریه خواب کنم. ولی خداوند بزرگ است خانم. اگر وطنمان آرام شود، ان شاءالله ما هم برمی گردیم.»
کلاس افغانستان شناسی؛ کلاس آشتی کودکان افغان با همدیگر
مدرسه کودکان افغان بازمانده از تحصیل،هم معلم ایرانی دارد و هم معلم افغانستانی. «معصومه جعفری» از معلم های هموطن بچه هاست که در ایران به دنیا آمده و در دانشگاه اسلامشهر ادبیات انگلیسی خوانده است:« سال تحصیلی ۹۶-۹۵ این بچه ها از دوم آبان شروع شده.صبح ها از پیش دبستانی تا ششم ابتدایی اینجا درس می خوانند. کلاس های هفتم، هشتم و نهم هم شیفت بعد از ظهر ما هستند.» معصومه به دلیل سال ها زندگی و تحصیل در ایران، لهجه افغانستانی ندارد ولی مواظب است که همین موضوع «لهجه» وحدت بچه ها را از بین نبرد: « بچه های افغانستانی متولد ایران گاهی لهجه و بیان بچه هایی که تازه به ایران می آیند را مسخره می کنند. پس تصمیم گرفتیم کلاس افغانستان شناسی برگزار کنیم و از بچه های متولد افغانستان بخواهیم برایمان از فرهنگ و جغرافیای آنجا بگویند.خودم هم سعی می کردم از کلمات افغان استفاده کنم. خواستیم این طوری اعتماد بنفس بچه های تازه وارد را بالا ببریم.از طرفی وطن خودشان را هم به زبان خودشان به آنها معرفی کرده ایم. »
افغانستان زیبایی هایی دارد که دنیا ندارد
مدرسه سفیران مهر آسمان مددکارانی دارد که به کارهای بچه ها رسیدگی می کنند. مثل «سکینه هزاره» که دانش آموخته رشته مامایی است ، از دوسالگی در ایران زندگی کرده و به عنوان مروج بهداشت باروری و بهداشت فردی در بین مهاجران افغان فعالیت داشته است. او حالا دوسال است که در مدرسه سفیران مهر آسمان مددکار است:«کودکان بازمانده از تحصیل یا کودکان کار، جزو گروه های آسیب پذیر هستند، پس برای همه آنها پرونده مددکاری تشکیل می دهیم .بعضی از آنها تا الآن مشکل اقامت داشته اند ،بعضی به دلیل بُعد مسافت به مدرسه دسترسی ندارند و بعضی کودکان کار هستند و اصلاً شرایط ادامه تحصیل نداشته اند.» خانم هزاره از کودکانی می گوید که به دلیل نداشتن سرپرست، در مشاغل طاقت فرسا و کم درآمد مشغول هستند و می گوید اینجا سعی می کنند با اشتغال درست، آنها را توانمند کنند. تا هم آینده خوبی داشته باشند و هم به هرقیمتی هست، در مدرسه بمانند و حداقل چهارساعت از روز را در یک محیط امن فرهنگی نفس بکشند:« ما دو گزینه به کودک نشان می دهیم ماندن در شرایط سخت یا رشد کردن و توانمند شدن. حالا خودش انتخاب می کند که چطور سرنوشتش را بسازد. افغانستان در کنار همه ویرانی ها و نقاط منفی، زیبایی ها و نکات افتخار آمیزی دارد که دنیا ندارد. دوست داریم آنها را به کودکان معرفی کنیم.می خواهیم به آنها بگوییم تو با تحصیل و توانمند شدن و یادگیری مهارت هایی، خودت می توانی گوشه ای از این افتخارات باشی.»
پای صحبت های مدیر ایرانی یک مدرسه افغانستانی
زنگ تفریح که تمام می شود، بچه ها صف می بندند و خبردار می گویند؛ بعد هم یکی از بچه ها شعری می خواند و بقیه با او همخوانی می کنند:« وطن عشق تو افتخارم/ وطن در رهت جان نثارم / وطن خاک پاکت بهشتم/وطن گلخنت لاله زارم» دانش آموزان که سر کلاس می روند، پای صحبت های مدیر مدرسه می نشینیم. خانم نبوی از موسسین و اعضای هیئت امنای بنیاد انسان دوستانه امداد جهان است و می گوید جز خودش و یکی دونفر دیگر، همه پرسنل مدرسه از مهاجرین افغان هستند:« دلیلش این بود که هم دوست داشتیم برای جوان ها ایجاد اشتغال کنیم و هم می دانستیم آن ها نگاه از بالا ندارند؛ خودشان رنج کشیده اند و درد آشنای این کودکان هستند.» خانم مدیر به عشق کمک به مهاجرین افغان هر روز مسافت محل زندگی اش در میدان فاطمی تهران تا باقرشهر را طی می کند:« اسم کاملش این است: مرکز آموزشی و توانمندسازی سفیران مهر آسمان. ما از سال ۱۳۸۰ در بنیاد امدادجهان در توانمندسازی و ایجاد شغل برای بانوان سرپرست خانوار ایرانی فعالیت داشتیم. همکاری ما با کمیساریای عالی پناهندگان برای توانمند سازی بانوان از سال ۲۰۱۲ شروع شد و حالا سه سالی می شود که برای بحث آموزش به کودکان مهاجر هم وارد همکاری با یونیسف شده ایم.» دغدغه تاسیس این مدرسه از آنجا ذهن خانم نبوی را درگیر می کند که خیلی از این بچه ها به بهانه نداشتن کارت، بی مدرسه مانده بودند: «با وجود دستور صریح رهبری و در نظرگرفتن بودجه، باز هم مدارس دولتی از قبول کردن این کودکان امتناع می کردند.» حالا۳۵۰ کودک بازمانده از تحصیل افغان سر کلاس های این مدرسه می نشینند و اگر داوطلبی برای آموزش پیدا شود، کلاس های تقویتی زبان و ریاضی و رباتیک هم خواهند داشت. هزینه هر دانش آموز اول سال تحصیلی ۵۰هزار تومان است و بقیه هزینه ها با کمک خیرین تامین می شود.
توانایی و خلاقیت افغان ها بی انتهاست
کارگاه های توانمندسازی زنان آسیب پذیر و سرپرست خانوار در طبقه دوم مدرسه قرار دارد. خانم نبوی عقیده دارد وجود زنان و کودکان افغان پر از توانایی و خلاقیت است:«در وجود هر کدام از این ها یک گنج است. ما وظیفه داریم این گنج را به آنها نشان بدهیم. یک روز دیدم یک کودک افغان با کاغذ کاردستی عجیب و خاصی درست کرده و همانجا از مربی های آنها شنیدم این کودکان تا زمانی که به ایران نیامده اند و مثل ماشین وارد چرخه صنعت نشده اند، استعداد و توانایی زیادی دارند. نباید بگذاریم این رشد سرکوب شود.» خانم مدیر برای رفع نیاز مالی دانش آموزان با اولیای آنها در تماس است تا در صورت شناسایی خانواده نیازمند و مادران سرپرست خانوار،آنها را به کارگاههای بنیاد خیریه امدادجهان معرفی کند:«ما دلال و واسطه را حذف کردیم تا هر کس به اندازه زحمتش حقوق بگیرد. الآن آنقدر سرمان شلوغ است که یک لحظه آرام و قرار نداریم. برای کوتاهی موی دخترها هم اینجا آرایشگاه درست کرده ایم.»همه این کارگاهها و فعالیت های جانبی برای آن است که افغان ها روی پای خودشان بایستند و مهارتی یاد بگیرند:« توی حیاط مدرسه «ادریس» را دیدید که رئیس انتظامات مدرسه بود؟! همان پسر ۱۵- ۱۶ ساله ای را می گویم که مثل یک مدیر همه امور را سر و سامان می داد؟ می دانستم بسیار با استعداد است و از طرفی ممکن بود به خاطر نیاز مالی،درس را رها کند. پس به کارگاه خیاطی معرفی اش کردم. حالا هم صبح تا ظهر در مدرسه درس می خواند و مسئولیتی دارد و هم بعد از ظهرها در کارگاه خیاطی کار می کند و درآمد نسبتاً خوبی برای خود و خانواده اش ایجاد کرده است.» خانم نبوی می گوید اینکه شعار بدهیم و جلسه بگذاریم و کانال بزنیم فایده ای ندارد،برای توانمند سازی اقشار ضعیف مثل افغان ها باید فرهنگسازی کنیم:« وجود خدا یگانه است و ما همه یکی هستیم. ایرانی و افغان نداریم. آنقدر از کارم لذت می برم که خدا می داند.یک روز که به هردلیلی نمی آیم اینجا، افسردگی می گیرم. اینجا کنار این دوستان مهاجر روزگار قشنگی داریم و حس می کنم خدا به هیچکس اندازه من نعمت نداده است.»
منبع: irankhabar.ir