پتانسیل بالای آلودگی آبی در ایران
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: همکاری بین بخشی در حوزه بنادر ضروری است زیرا بندر تلاقی رویکردهای مختلف تجاری، اقتصادی، امنیتی، حفاظت از ذخایر و محیط زیست است.
به گزارش ایسنا، معصومه ابتکار در جلسه بررسی برنامه مدیریت محیط زیست بنادر کشور با بیان اینکه بندر تلاقی رویکردهای مختلف تجاری، اقتصادی، امنیتی، حفاظت از ذخایر و محیط زیست است، گفت: از این رو ضروری است تا همکاری بین بخشی در این حوزه با جدیت بیشتری دنبال شود.
معاون رئیس جمهور یکی از جهت‌گیر های مهم دولت یازدهم را توجه به مسائل محیط زیستی در حوزه دریا برشمرد و اظهار کرد: با توجه به ظرفیت‌های مختلفی که در این حوزه وجود دارد می‌توان با گسترش همکاری‌ها و با بهره‌گیری از قوانین و مقررات و سیاست‌های خوبی که در این حوزه وجود دارد، از طریق تعریف ساز و کارهای تعامل بیشتر در قالب تفاهمنامه، همچنین تعریف برنامه‌های مشترک اجرایی، مناطق ساحلی و دریایی را از گزند بسیاری صدمه‌ها، آسیبها و تخریبها حفظ کرد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه یکی از مهمترین محورهای سیاست‌های کلی محیط زیست نظام، ابلاغی مقام معظم رهبری، موضوع محیط زیست دریایی است، گفت: از این رو ضروری است تا دستگاه‌های مرتبط ضمن انجام تکالیف و مسئولیت‌های خود بتوانند در تعامل با یکدیگر، برنامه و شاخص‌هایی را تعریف کنند که مانع از هرگونه آسیب یا تخریب در مناطق ساحلی و دریایی شود.
وی اشاره‌ای هم به موضوع تهیه و تدوین شاخص‌ها و استانداردهای بنادر سبز داشت و این اقدام را گامی مثبت برای رتبه‌بندی بنادر و تشویق و ترغیب آنها به رعایت شاخص‌های محیط زیستی دانست.
ابتکار ضمن یادآوری هدف‌گذاری جهانی برای دستیابی به توسعه پایدار، خاطرنشان کرد: اگرچه اقدام‌های مثبتی در حوزه بنادر صورت گرفته اما همچنان تا نقطه مطلوب و رویکرد جهانی فاصله وجود دارد و به طور نمونه طی بازدیدی که اخیرا از بندر آنت ورپ بلژیک به عنوان دومین بندر مهم اروپا که در رتبه‌بندی شاخص‌های محیط زیستی بنادر جهان نیز جزء دو بندر برتر جهانی است، مسئولان این بندر گزارشی از فعالیت‌های محیط زیستی صورت گرفته در بندر ارائه دادند.
معاون رئیس جمهور ادامه داد: توسعه حمل و نقل ریلی در بندر، فراهم کردن حمل و نقل عمومی رایگان برای کارکنان بندر، استقرار و فعالیت بالغ بر ۳۰ توربین بادی در بندر برای تولید برق مورد نیاز و انتقال مازاد برق تولیدی به شبکه برق بلژیک، کاهش آلاینده‌های ذرات و اکسیدهای گوگرد برای ارتقاء کیفیت هوای محیط و کاهش مصرف انرژی برخی از اقدام‌های محیط زیست صورت گرفته در این بندر مهم بود که گویا اخیرا تفاهمنامه مشترک همکاری هم با بندر شهید رجایی استان هرمزگان در جمهوری اسلامی ایران برای توسعه همکاری‌ها از جمله تهیه و تدوین سند برنامه اقدام محیط زیستی و توسعه‌ای و برنامه عملکرد پایداری‌های محیط زیستی داشته‌اند که می‌تواند الگویی مناسب برای بنادر ایران باشد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اشاره‌ای هم به کنوانسیون‌های مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی دریایی با عضویت ایران همچون راپمی داشت و افزود: باید تلاش کنیم تا با بهره‌گیری از تمامی پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های ملی و بین‌المللی، توسعه پایدار بنادر ایران را رقم بزنیم و در این مسیر سازمان حفاظت محیط زیست آماده هر گونه همکاری مشترک است.
وی با مرور صحبت‌های مطروحه در جلسه، گفت: ایران نیز باید همگام با جامعه جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مقابله با گرمایش زمین و تغییر اقلیم تلاش کند و در این مسیر نیز سهم هر وزارتخانه و دستگاهی مشخص است و البته بنادر نیز باید با اصلاح سوخت مصرفی در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای همکاری داشته باشند.
ابتکار خاطرنشان کرد: باید شاخص‌های قابل اندازه گیری برای بنادر تعریف شود.
۶۰ تا ۷۰ درصد برنامه‌های توسعه ای کشور طی ۵ سال آینده دریا محور است
پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در این جلسه ضمن اعلام درخواست سازمان متبوعش برای دریافت برنامه‌های مدیریتی بنادر، گفت: این برنامه‌ها کمک می‌کند تا پایش بهتری از بنادر داشته باشیم.
فرشچی ادامه داد: برنامه مدیریت محیط زیستی بنادر نیازمند مشخص شدن سیاست‌ها، اهداف و برنامه‌های تخصصی بنادر است.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، ۶۰ تا ۷۰ درصد برنامه‌های توسعه‌ای کشور طی ۵ سال آینده دریا محور است، گفت: مباحث اقتصادی گسترده‌ای همچون توسعه گردشگری دریایی با تمرکز بر سواحل و دریا تعریف شده است و از این رو ضروری است، شاخص‌های محیط زیستی این برنامه‌ها نیز تعریف و مورد اجرا قرار گیرد.
به گفته وی، در حال حاضر حدود ۱۸ ارگان مرتبط مباحث دریا و ساحل را در همکاری با هم پیگیری می‌کنند و این نشان دهنده اهمیت دریا و همکاری برای توسعه دریا محور در کشور است.
فرشچی ضمن تاکید بر این موضوع که گسترش بنادر و توسعه صنعت حمل و نقل دریایی می‌تواند تاثیری مهم در اقتصاد و اشتغال کشور داشته باشد، تصریح کرد: اما ضروری است این رشد و توسعه در مسیر توسعه پایدار قرار گیرد.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: با توجه به اینکه بنادر در دو دسته بزرگ و کوچک تعریف می‌شوند، همچنین با توجه به تعدد نهادهای مرتبط با موضوع بنادر، ضروری است تا تعامل و همکاری بیشتری در این حوزه شکل بگیرد زیرا سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه حاکمیتی و نظارتی در این حوزه دارای مسئولیت‌های خطیری است که اجرای آنها منوط به همکاری دستگاه‌ها است.
وی اشاره‌ای هم به موضوع انتخاب بندر سبز داشت و گفت: بر اساس مذاکرات گذشته، قرار بود بندر چابهار به عنوان نخستین بندر سبز ایران معرفی شود که البته این موضوع در اجلاس بنادر منطقه‌ای و بین‌المللی نیز مطرح شد که ایران می‌خواهد نخستین بندر سبز مناطق آزاد را معرفی کند.
ایران یکی از کشورهای دارای پتانسیل بالا آلودگی آبی در جهان است
بنابراین گزارش، محمد سعیدنژاد معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در ابتدای جلسه با بیان اینکه ۹۵ درصد بنادر ایران به راه آهن دسترسی دارند، گفت: شعار امسال سازمان جهانی دریانوردی، «تعامل بین کشتیرانی، بنادر و مردم» است که نشان دهنده اهمیت تعامل با مردم و توسعه حمل و نقل دریایی است.
وی با ارائه آماری از میزان تردد سالیانه کشتی‌ها در خلیج فارس و دریای عمان، همچنین میزان حمل و نقل فرآوری‌های خاص و نفتی در این منطقه، اظهار کرد: در اصل ایران یکی از کشورهای دارای پتانسیل بالای آلودگی آبی در جهان است.
سعیدنژاد ادامه داد: در حال حاضر ۲۰۰ بندر کوچک و بزرگ و ۱۱ بندر تجاری بزرگ در ایران داریم که برنامه‌ریزی‌هایی برای توسعه بنادر بزرگ در حال انجام است اما تعداد بنادر بزرگ را به دلایل مختلف از جمله دلایل محیط زیستی اضافه نخواهیم کرد.
وی ضمن یادآوری این موضوع که تمامی بنادر بزرگ ایران دارای طرح و برنامه توسعه‌ای هستند، خاطرنشان کرد: به جد پیگیر مسئله بنادر سبز و تدوین شاخص‌های این حوزه هستیم.
این مقام مسئول افزود: بیشتر فعالیت‌های سازمان بنادر حول اجرایی شدن مفاد کنوانسیون‌های منطقه‌ای و بین‌المللی است که علاوه بر آیمو، کنوانسیون‌های مهم دیگری همچون WIO, ILO, IOCنیز در این حوزه وجود دارد.
سعیدنژاد از سازمان حفاظت محیط زیست خواست تا با تعریف برنامه مدیریت محیط زیستی یکپارچه‌ای برای بنادر، سازمان بنادر و دریانوردی را در این حوزه یاری دهند.
وی خاطرنشان کرد: راه اندازی تاسیسات جمع‌آوری و پردازش مواد زائد و آب توازن کشتی‌ها در بنادر از جمله موارد ضروری است که باید در دستور کار قرار گیرد.
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، امکان استفاده از تجیهزات سخت افزاری اداره بنادر جهت پایش مستمر محیط زیستی به دلیل کمبود تجهیزات پایش در کشور در قالب تفاهمنامه‌های همکاری، همچنین استفاده از گشت‌های دریایی و انجام عملیات مشترک با استفاده از یگان‌های حفاظتی موجود برای امداد و نجات پستانداران دریایی و کاهش زباله‌های دریایی از جمله فرصت‌های همکاری میان دو دستگاه است.
مهرداد تقی زاده معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی با تاکید بر ضرورت توسعه حمل و نقل ریلی در بنادر به منظور جلوگیری از آلودگی‌های محیط زیست در بنادر، گفت: این موضوع می‌تواند به عنوان یکی از شاخص‌های مهم ارزیابی بنادر برای بندر سبز مطرح شود.
تلاش سازمان بنادر و دریانوردی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در بنادر
محمد راستاد معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی نیز در این جلسه با اشاره به تلاش‌های جهانی برای کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای و مقابله با تغییر اقلیم و گرمایش زمین، گفت: این موضوع در سطح جهانی در حوزه بنادر نیز پیگیری می‌شود تا جایی که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در بنادر از ۸۸۵ میلیون تن در سال ۲۰۰۷ با سه درصد کاهش به ۷۹۶ میلیون تن در سال ۲۰۱۲ رسید که این موفقیت ناشی از کاهش سولفور موجود در سوخت است.
راستاد خاطرنشان کرد: کاهش سولفور موجود در سوخت همزمان منجر به کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش آلودگی هوا می‌شود و با توجه به اهمیت موضوع، ایران نیز برنامه‌ریزی خاصی در این حوزه صورت داده است.
معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی همچنین از اجرای ۲۰ عملیات پاکسازی و مقابله با آلودگی‌های نفتی در آب های کشور طی سال گذشته خبر داد و اظهار کرد: در منطقه چابهار علاوه بر پاکسازی موفق به دریافت خسارات وارده از جمله خسارات محیط زیستی شدیم.
وی اشاره‌ای هم به بازنگری در مبالغ جرایم وضع شده در قانون حفاظت از دریاها و رودخانه‌ها داشت و گفت: البته ضروری است تصمیم‌های جدی نیز برای جلوگیری از تخلیه آب توازن کشتی‌ها اتخاذ شود.
راستاد در خصوص نحوه نظارت بر کشتی‌های کوچک هم گفت: کشتی‌های کوچک طبق قانون ۸۹ موظف به رعایت همه الزام‌های پیشگیری از آلودگی آبها هستند و چون محدوده تردد آنها بیشتر در مناطق آزاد به ویژه جزیره کیش است، باید نظارت خاصی از سوی مناطق آزاد بر آن ها صورت پذیرد.
حسینعلی عبدالحی معاون آبزی پروری سازمان شیلات ایران با بیان اینکه سازمان شیلات از جمله بهرهبرداران دریا است که بهره برداری آن رابطه مستقیمی با محیط زیست و شرایط آن دارد، گفت: آنچه تحت مدیریت شیلات است، تعداد بسیار زیادی بنادر صیادی و مراکز تخلیه است و به دلیل اینکه غالب مخاطب این عرصه‌ها، مردم بومی و محلی هستند، اصل کار ما بر فرهنگ‌سازی حفظ محیط زیست است.
عبدالحی افزود: به همین دلیل یکی از طرح‌هایی که مورد پیگیری ما قرار گرفت طرح “دریا پاک، بندر پاک، محصول پاک” بود.
معاون آبزی پروری سازمان شیلات ایران گفت: کاهش شدید گونه های دریایی نشان دهنده بهره‌برداری ناپایدار و بی‌رویه و غیر اصولی از منابع دریایی بوده است که غالبا به دلیل مشکلات معیشتی و فقر جوامع بومی و محلی است و از همین رو بازسازی ذخایر و رهاسازی آنها به ویژه در مورد ماهیان خاویاری و استخوانی از سوی شیلات مورد پیگیری و انجام قرار گرفت.
وی یکی از درخواست های مهم شیلات را صدور مجوز برای پرورش ماهی در قفس دانست.
تلاش برای استفاده از انرژی‌های نو برای تامین برق مورد نیاز بنادر
محمدرضا الهیار مدیرکل مهندسی سواحل و بنادر سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره به نصب سنسورهای پایش آنلاین در بندر شهید رجایی، گفت: در صورت تعریف، این سنسورها می‌تواند شاخص‌های محیط زیستی را نیز همچون آلودگی نفتی شناسایی کند.
وی همچنین از انجام مطالعات امکان سنجی طراحی بنادر با ملاحظات محیط زیستی خبر داد و گفت: استفاده از انرژی‌های نو همچون جزر و مد و امواج و نور خورشید برای تامین برق مورد نیاز بنادر در دستور کار قرار دارد.
الهیار همچنین از پیگیری برای اجرای HSE (ایمنی، بهداشت و سلامت) در بنادر کشور خبر داد.
تجیهز پادگان های ساحلی سپاه به سیستم تصفیه فاضلاب
مجید خلفی مدیر طرح و عملیات نیروی دریایی سپاه با اشاره به اجرای طرح امام رضا (ضامن آهو) طی یک سال و نیم گذشته در بنادر تحت اختیار، گفت: از جمله موارد مهم این طرح توجه به رعایت الزام‌ها و شاخص‌های محیط زیستی در بنادر است.
وی همچنین از تجیهز پادگان‌های ساحلی سپاه به سیستم تصفیه فاضلاب به منظور جلوگیری از آلودگی آب‌های کشور خبر داد و افزود: در جزیره تنب کوچک نیز موفق شدیم تا با بازچرخانی آب، آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز جزیره را تامین کنیم.
این مقام مسئول همچنین از الزام به پایش‌های محیط زیست در گشت هوایی و دریایی سپاه در بنادر و سواحل تحت مدیریت خبر داد و گفت: پهبادها می‌توانند به پایش آنلاین دریا کمک کنند و در این حوزه آماده همکاری هستیم.
سید محمود موسوی معاون عملیات نیروی دریایی ارتش از تاکید بر توجه به الزام‌ها و شاخص‌های محیط زیستی در ساخت بنادر جدید تحت مدیریت ارتش خبر داد و گفت: ارتش آمادگی دارد تا از امکانات خود در پایش محیط زیستی بنادر بهره گیرد.
مریم محمدی نماینده منطقه آزاد کیش با بیان اینکه سال ۱۳۹۲ طرح مدیریت محیط زیست بنادر تهیه و ابلاغ شد، گفت: در حال حاضر پیگیر اجرای کامل این طرح هستیم.
وی افزود: قوانین کنوانسیون مارپل در خصوص شناورهای بزرگ اعمال می‌شود و با توجه به اینکه در محدوده مناطق آزاد به ویژه جزیره کیش به دلیل جنبه تفریحی و گردشگری بیشتر شناورهای کوچک تردد دارند، طی همکاری با سازمان بنادر و دریانوری و نیروی دریایی ارتش اقدام به تدوین قوانین و شاخص‌های جدید به منظور جلوگیری از آلودگی آبها کردیم.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست (پام)، محمدی با گلایه از فشار بسیار زیاد بخش‌های مختلف بر جزیره کیش، اظهار کرد: توسعه ناپایدار جزیره کیش می‌تواند معضل های محیط زیستی بسیاری به همراه داشته باشد.
منبع: alef.ir