مقامات ایرانی اوایل هفته جاری اعلام کردند اگر واشنگتن در این سفارشات مداخله کند، در خصوص هرمبلغ پولی که برای خرید هواپیماهای مسافربری خود به بوئینگ پرداخت کرده‌اند، بازپرداخت سود آن را مطالبه خواهند کرد.
به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، وال استریت ژورنال در گزارشی نوشت، ایرباس گروپ اس ایی، شرکت اروپایی سازنده هواپیما، با پیروی از شرکت بوئینگ در تکمیل یک قرارداد چند میلیارد دلاری با سازمان هواپیمایی دولتی ایران، آزمون بزرگ دیگری را در برابر دولت آتی ترامپ قرار داد تا چگونگی واکنش خود به گسترش شتابان تجارت غرب با جمهوری اسلامی را نشان دهد.
ایرباس، دومین شرکت بزرگ سازنده هواپیما در جهان بعد از شرکت بوئینگ، روز پنج شنبه اعلام کرد توافق برای فروش ۱۰۰ فروند هواپیمای مسافربری به شرکت هواپیمایی ملی ایران – که مفاد کلی آن نخستین بار در ماه ژانویه گذشته اعلام شد – را نهایی کرده است. ارزش این قرداد طبق فهرست فروش که تخفیف های قابل توجه اغلب در آن درج نمی شود، بیش از ١٨ میلیارد دلار است. شرکت ایرباس اعلام کرده است که در اوایل سال آینده، کار تحویل این هواپیماها را آغاز خواهد کرد.
این توافق در حالی نهایی شده است که چندی پیش نیز، شرکت بوئینگ قرارداد فروش ٨٠ فروند هواپیمای مسافربری به ارزش ١۶,۶ میلیارد دلار – طبق فاکتور فروش – به ایران را نهایی کرد. این دو قرارداد ارزشمندترین معاملات تجاری شرکت های غربی با ایران بعد از توافق هسته ای محسوب می شوند. براساس این توافق، جامعه بین المللی موافقت کرد در ازای اقدام ایران برای مهار برنامه هسته ای خود، بسیاری از تحریم ها را که سال ها اقتصاد این کشور را منزوی ساخته بود، رفع کند.
از آن هنگام، بسیاری از شرکت های غربی برای ارزیابی فرصت ها به تکاپو افتاده و شماری از آنها نیز قراردادهایی را با همتایان ایرانی خود در بخش های صنعتی شامل انرژی و خودروسازی مورد بحث قرارداده اند. حمل و نقل هوایی برای ایران از اولویت خاصی برخوردار بوده است و این کشور برای نوسازی ناوگان فرسوده هوایی خود تلاش می کند که بیشتر آن متشکل از هواپیماهای بوئینگ خریداری شده پیش از انقلاب سال ١٩٧٩ است.
عدم اطمینان به سرنوشت بسیاری از این قراردادهای خارجی در ایران، بعد از انتخاب دونالد ترامپ شدت گرفته است. منتقدان در کنگره آمریکا اظهار داشته اند که به ویژه، قصد دارند توافق بوئینگ را بر هم بزنند.
شرکت بوئینگ در اوایل ماه جاری و در شرایطی دشوار برای این شرکت هواپیماسازی آمریکایی، توافق خود با ایران را اعلام کرد. ترامپ درست در همان زمان، پرسش هایی را در مورد هزینه قرارداد میان دولت و بوئینگ برای ساخت نسل آینده هواپیمای ریاست جمهوری موسوم به “ایر فورس وان” Air Force One را مطرح کرده بود. ترامپ آشکارا در مورد توافق بوئینگ با ایران اظهار نظر نکرده است. او و گروهش بعد از پیروزی در انتخابات، در خصوص موضع خود در قبال توافق هسته ای با ایران، چندان سخن نگفته اند.
شرکت ایرباس اگرچه یک شرکت اروپایی است، ولی در برابر هرگونه تغییرات بزرگ در سیاست آمریکا در قبال ایران آسیب پذیر است. ایرباس نیازمند دریافت مجوزهای خاص امریکا برای فروش محصولات خود است، زیرا هواپیماهای این شرکت دارای قطعات و فناوری فراوان آمریکایی است که مشمول قانون کنترل صادرات آمریکا هستند. شرکت ایرباس در اوایل سال جاری از سوی دفتر کنترل بر دارایی های خارجی آمریکا، این مجوز را دریافت کرد.
آمریکا از دیگر اهرم ها – به عنوان مثال، ممنوعیت هر گونه تأمین مالی یا پرداخت از طریق موسسات مرتبط با نظام بانکداری آمریکا – برخوردار است که می تواند انعقاد قرارداد ایرباس را دشوارتر سازد.
فرهاد پرورش، مدیر عامل هواپیمایی ملی ایران، در مصاحبه ای اظهار داشت که شرکت ایرباس “احتمالاً” تعدادی از نخستین هواپیماهای تحویلی را تأمین مالی خواهد کرد. ایرباس جرئیات این تأمین مالی را فاش نکرده است. ایران پیش از این گفته بود که این کشور تأمین مالی برای سفارش دو فروند هواپیما را در داخل انجام خواهد داد و برای دیگر سفارش ها، به تأمین مالی خارجی متکی خواهد بود.
همچنین انتظار می رود که شرکت ایرباس هواپیماهای خود را سریع تر از بوئینگ، به شرکت هواپیمایی ملی ایران تحویل دهد و این می تواند توافق ایرباس را زودتر از توافق بوئینگ به آزمونی برای محک زدن واکنش ترامپ تبدیل کند. یک مقام آشنا با مسایل، گفته است پیش از حضور رسمی آقای ترامپ در کاخ سفید در روز ٢٠ ژانویه، حداقل یک فروند هواپیما به ایران تحویل داده خواهد شد.
شرکت بوئینگ در اوایل ماه جاری و هنگام اعلام توافق خود، گفت ثبت رسمی سفارشات مربوط به فروش هواپیما به ایران هنوز با “احتمالات” همراه است. افراد آشنا با فرایند فروش، می گویند این گونه احتیاط ها در مورد توافقات مرتبط با شرکت های هواپیمایی دولتی، امری رایج است و می تواند شامل چراغ سبز نهایی از سوی دولت ها باشد و اغلب به ترتیبات بالقوه تأمین مالی بستگی دارد. شرکت بوئینگ روز پنج شنبه هنگام به روز رسانی دفتر سفارشات هفتگی خود، اعلام کرد هنوز سفارش ایران را در محاسبات خود وارد نکرده است.
مقامات ایرانی اوایل هفته جاری اعلام کردند اگر واشنگتن در این سفارشات مداخله کند، در خصوص هر مبلغ پولی که برای خرید هواپیماهای مسافربری خود به بوئینگ پرداخت کرده اند، بازپرداخت سود آن را مطالبه خواهند کرد.
از نظر بوئینگ و ایرباس، خریدهای ایران کمک بزرگی به آنها خواهد بود. بعد از سال ها دریافت سفارشات قابل توجه هواپیماهای تازه از سوی شرکت های هوایی، تقاضای جهانی فروکش کرده است. شرکت ایرباس در یازده ماهه نخست سال جاری تنها سفارش ساخت ۴١٠ فروند هواپیما را در مقایسه با هزار و هفت فروند در دوره مشابه سال قبل، دریافت کرده است. دریافت سفارش ساخت ۴۶٨ فروند هواپیما برای شرکت بوئینگ نیز هنوز از ارقام سال گذشته کمتر است.
شرکت ایرباس اعلام کرده است که این صد فروند هواپیما شامل ترکیبی از ۴۶ فروند هواپیمای تک راهرو A٣٢٠ ٣٨ فروند A٣٣٠ و ١۶ فروند هواپیمای پهن پیکر A٣۵٠ خواهد بود.
تحویل این دو سفارش در نوین سازی ناوگان هوایی ایران که به علت وجود تحریم ها یکی از فرسوده ترین ناوگان هایی هوایی است، تأثیر چندانی نخواهند داشت. ولی حتی جذب کردن همه این هواپیماهای تازه نیز چالش های دیگری را به همراه خود خواهد داشت .
وجود تحریم ها همچنین باعث شده اند که فرودگاه ها و زیرساختارهای مدیریت ترافیک هوایی ایران فرسوده شوند.
ایرباس روز پنج شنبه اعلام کرد که این شرکت در بخشی از قرارداد خود، برنامه آموزش خلبانان و دیگر مساعدت ها برای تقویت زیرساختار ایران را ارائه خواهد کرد.
فاریس برگیه، مدیر واحد ساخت هواپیماهای مسافربری ایرباس، این بسته را “نخستین گام مهم برای نوسازی کلی صنعت هواپیمایی مسافربری ایران” نامید.
منبع: alef.ir
