۱۶۰ سال پس‌انداز برای خانه ۶۰ متری
در طول عمر دولت گذشته افزایش درآمدهای نفتی باعث شد تا ساختمان‌سازی رشد قابل توجهی داشته باشد تا جایی که اکنون نزدیک به یک میلیون خانه خالی در ایران وجود دارد و این در حالی است که مشکل مسکن همچنان به قوه خود پا برجاست و بیش از ۱۹ میلیون نفر، معادل یک چهارم جمعیت کشور بد مسکن هستند و در نقاط غیرقابل سکونت اسکان دارند. به عبارت دیگر چنانچه فرض کنیم هر کدام از خانه‌های خالی می‌توانند چهار نفر را در خود اسکان دهند، چنانکه حل معضل مسکن در گرو ساخت خانه بود تاکنون باید مشکل چهار میلیون نفر حل می‌شد و در مقابل خانه خالی در کشور وجود نداشت.
براساس گزارش بانک مرکزی میانگین درآمد ایرانیان در سال گذشته معادل ۸/۲۷ میلیون تومان در سال و میانگین خرج آنها معادل ۲/۲۶ میلیون تومان بوده است که این مبلغ یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان پس‌انداز در طول یک سال را امکان‌پذیر می‌کند. در همان زمان میانگین قیمت خانه در تهران متری چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و میانگین اجاره ماهانه یک میلیون و ۷۶۵ هزار تومان بوده است.
در صورتی که اغلب مردم در شرایط متوسط زندگی کنند، برای خرید یک خانه ۶۰ متری در تهران به ۲۵۲ میلیون تومان هزینه نیاز است که اگر قرار باشد این هزینه از پس‌انداز خانوار صرف شود، ۱۵۷ سال طول می‌کشد تا یک خانوار ایرانی موفق به خرید خانه‌ای متوسط در منطقه‌ای متوسط شود. همچنین اجاره بها نیز سالانه ۲۱ میلیون و ۱۸۰ هزار تومان هزینه را شامل می‌شود که اگر از درآمد ۲۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی حساب شود در پایان سال تنها شش میلیون و ۶۲۰ هزار تومان برای سایر خرج‌ها از جمله غذا و رفت و آمد باقی می‌ماند. البته اینها در حالی است که طی چند سال اخیر قشر متوسط در ایران روز به روز در حال لاغر‌تر شدن است و میانگین‌هایی که از هزینه و درآمد ارائه می‌شود به این معنی نیست که بیشتر افراد جامعه این مقدار از دخل و خرج را دارند بلکه به این معنی است که عده زیادی بسیار بیشتر و عده زیادی بسیار پایین‌تر از ارقام گفته شده را به دست می‌آورند و هزینه می‌کنند.
هزینه مسکن ایران دو برابر کشورهای اروپایی
در حال حاضر تهیه مسکن بیش از ۳۵ درصد هزینه‌های خانوار ایرانی را تشکیل داده است و این رقم در نقاط شهری بیش از این مقدار است. این شاخص به متوسط در کشورهای اروپایی ۱۰ تا ۱۵ درصد از اقتصاد خانوار را شامل می‌شود.
عدم همخوانی دخل و خرج
با این تفاسیر می‌توان گفت آنچه باعث مشکل مسکن می‌شود، نبود مسکن نیست، یعنی این‌گونه نیست که مردم پول و شرایط خرید خانه را داشته باشند ولی خانه خالی و مناسب جهت خریدن وجود نداشته باشد، بلکه معضل به عدم تعادل عرضه و تقاضا و عدم تعادل قیمت با درآمد مربوط می‌شود.
دولت گذشته نیز در راستای حل مشکل مسکن سیاست‌های متفاوتی را به کار برد، از جمله طرح مسکن مهر و افزودن منطقه ۲۲ تهران که هر دو تقریبا شکست خورد و افزون بر هزینه زیادی که به دوش دولت و بعضا مردم گذاشت، کسی را نیز خانه‌دار نکرد. طرح مسکن مهر که جهت تشویق ساختمان‌سازی و با هدف خانه دار کردن قشر کم درآمد در دولت قبل به اجرا درآمد در وهله اول منجر به چاپ پول بدون پشتوانه توسط دولت شد که این خود به افزایش تورم بی‌رویه در آن زمان دامن زد و در حالی که مشکلات بسیاری را برای بانک‌ها جهت کمبود منابع برای پرداخت وام به وجود آورد، هنوز به نتیجه نرسیده است.
منطقه ۲۲ شهر تهران نیز که تقریبا خالی از سکنه است، در وهله اول از لحاظ جایگزینی با مشکلات عدیده‌ای مواجه است، کمااینکه ساختمان‌ها و برج‌های بلند این منطقه مانع ورود باد غرب به شرق در تهران می‌شوند و خود یکی از عوامل مشکلات آب و هوایی در تهران به شمار می‌روند. از سوی دیگر این ساختمان‌ها هنوز یا به فروش نرفته‌اند یا بسیاری از افرادی که آنها را خریداری کرده‌اند ساختمان را به امید گران شدن در آینده و سود حاصل از فروش آن، خالی نگه داشته‌اند.
احتکار خانه‌های نوساز؛ نگه داشتن پول در بالشت
در همین زمینه عباس اکبرپور، عضو هیات‌مدیره انجمن مهندسان راه و ساختمان در پاسخ به پرسشی مبنی بر علت افزایش خانه‌های خالی ساخته شده یا در حال ساخت در سطح شهر توضیح داد: بسیاری از سرمایه‌‌گذاران عمده با خرید املاک کلنگی اقدام به ساخت‌وساز می‌کنند که از این میان به خصوص برج‌سازی یا ساختن مجتمع‌های مسکونی با متراژ بالا در مناطق بالای شهر در سال‌های اخیر بسیار رواج یافته است. این سازندگان اغلب از نظر منابع مالی مستغنی هستند و نیازی به سرمایه آن ندارند زیرا آنچه ساخته‌اند به خودی خود ارزشمند است و در واقع امید دارند با گذشت زمان، قیمت مسکن رشد قابل توجهی کند سپس اقدام به فروش واحد‌های ساخته شده کنند.
وی افزود: در واقع سازندگان تنها نگران آن هستند که اگر آنچه ساخته‌اند را بلافاصله تبدیل به پول کنند پس از آن یا باید پول به دست آمده را در بانک سرمایه‌گذاری یا ساخت‌و‌سازی تازه را با آن شروع کنند بنابراین به این نتیجه می‌رسند که اگر اکنون اقدام به فروش نکنند به نفع‌شان خواهد بود.
اکبرپور ادامه داد: این فرآیند در کشور ما از مدت‌ها قبل آغاز شده است و برای حل آن امیدواریم قوانین به گونه‌ای تعدیل شود که این افراد املاک را زودتر عرضه کنند زیرا عرضه این املاک می‌تواند به علت افزایش عرضه در بازار مسکن موجب افت قیمت مسکن و در نتیجه به نفع مصرف‌کننده باشد.
وی در پایان گفت: احتکار کردن خانه‌های ساخته شده و خالی نگه داشتن آنها مانند این است که فردی مقدار زیادی پول داشته باشد اما به جای آنکه آن را خرج کند یا برای انجام کاری از آن استفاده کند، آن را در بالش خود نگه دارد.
منبع: جهان صنعت
منبع: alef.ir