گزارش نهایی پلاسکو؛ تقصیر بین همه تقسیم شد
اگرچه جلسه هیأت ویژه گزارش ملی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو چهارشنبه‌شب با حضور رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت برگزار و گزارش، در این‌باره ارائه شد اما قرار است قبل از ظهر امروز نیز اعضای هیأت ویژه گزارش، در نشستی مطبوعاتی پاسخگوی سؤالات بسیار رسانه‌ها باشند.گزارش نهایی این هیأت هم پس از دریافت توضیحات تکمیلی دستگاه‌هایی که در گزارش مورد خطاب قرار گرفته‌اند، برای اطلاع مردم منتشر خواهد شد. این در حالی است که پیش از این حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور اعلام کرده بود که گزارش این حادثه امروز (۱۹فروردین) اعلام خواهد شد.
تأکید بر آموزش بیشتر
رئیس‌جمهور در جلسه هیأت ویژه گزارش ملی پلاسکو که عصر چهارشنبه برگزار شد، از تلاش‌های این هیأت برای تهیه گزارش و بررسی حادثه در زمان محدود قدردانی کرد و گفت: در بررسی این حادثه کار ارزشمندی انجام گرفت و برای نخستین بار در کشور یک هیأت مستقل، بی‌طرف و آزاد بدون تأثیر از مسائل معمول سیاسی، نسبت به بررسی این حادثه تعیین و شروع به‌کار کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی، شعار پیشنهادی هیأت گزارش ملی حادثه پلاسکو را مبنی بر اینکه «پلاسکو را فراموش نکنیم»، مثبت ارزیابی کرد و افزود: سرمایه اجتماعی و حفظ آن بسیار اهمیت دارد و اگر در حادثه پلاسکو مردم اینطور قضاوت کردند که هریک از دستگاه‌های مسئول به درستی و کارآمدی انجام وظیفه کرده‌اند، سرمایه اجتماعی ما افزایش یافته و اعتماد مردم به کلیت نظام بیشتر می‌شود.
اما اگر مردم احساس کنند که هیچ‌یک از دستگاه‌ها به وظایف خود عمل نکردند این اعتماد عمومی نیز لطمه خواهد دید. رئیس‌جمهور با تأکید بر ضرورت آموزش بیشتر برای ارتقای ایمنی و مواجهه مردم با حوادث در کتب درسی و از طریق رسانه‌ها گفت: ما باید از احساسات و عواطف مردم درس گرفته و برای رفع نقایص تلاش کنیم. همچنین اگر مردم بدانند در موقع حادثه باید چگونه رفتار کنند، شاید از بسیاری از اقدامات مشکل‌آفرین در راستای امدادرسانی جلوگیری شود.
انتظارها برآورده نشد
رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران روز گذشته با انتقاد از اینکه گزارش هیأت دولت از حادثه پلاسکو از انتظار کارشناسان و متخصصان ضعیف‌تر تهیه شده و در ابعاد ملی با نگاهی تخصصی به این حادثه نپرداخته است، گفت: نکته مهم این است که وقتی قصد می‌کنیم تا یک گزارش در ابعاد ملی از حادثه‌ای را تهیه و منتشر کنیم، باید بدانیم که انتظار فوق‌العاده‌ای در میان جامعه متخصص ایجاد می‌شود؛
تمامی کارشناسان، مدیران، جامعه دانشگاهیان و محققان منتظرند تا ببینند این گزارش چگونه و از چه زاویه‌ای به این حادثه می‌‌پردازد تا شاهد تقویت نظام پیشگیری باشیم اما این مهم در گزارش اخیر دولت نادیده گرفته شده است. اقبال شاکری خاطرنشان کرد: وقتی قوه قضاییه به موضوعی ورود می‌کند، در بررسی پرونده‌ها به تمامی افرادی که درگیر موضوع خاصی بوده‌اند، درصدی از خطا اختصاص می‌دهد زیرا قاضی براساس گزارش‌های کارشناسان، هر بخش و فرد را مقصر در وقوع آن حادثه یا جرم می‌داند؛ اتفاقی که در این گزارش نیز به چشم می‌خورد و به جای آنکه کارشناسی باشد، بیشتر به تقسیم سهام تقصیر پرداخته است.
این عضو کمیسیون عمران شورای چهارم شهر تهران با اشاره به اینکه یکی از نکات اصلی که در زمینه نگهداشت ساختمان‌ها باید از سوی مالکان حقیقی و حقوقی و مستأجران مورد توجه واقع شده و جدی گرفته شود، مبحث ۲۲است، عنوان کرد: مبحث ۲۲در گزارش ملی دولت یازدهم مغفول مانده است، درحالی‌که این قانون به طور شفافی خطاب به مالکان حقوقی و حقیقی و مستأجران تأکید دارد که وظیفه نگهداشت ساختمان بر عهده آنان نیز هست.
وی ادامه داد: وقتی گزارشی تهیه می‌کنیم، نباید مطالب و نتیجه‌گیری‌ها به‌نحوی عنوان شود که مقصران اصلی ناشناخته باقی بمانند و مسئولیت‌ها را در بین سایر دستگاه‌ها پخش کنیم، بلکه باید مشخص کنیم پس از اخطارهای متعدد آتش‌نشانی چه کسانی به وظایف خود عمل نکرده‌اند.
شاکری با تأکید بر اینکه مبحث۲۲نگهداشت ساختمان‌ها تنها سند کشوری است که در زمینه نگهداری از ساختمان‌ها وجود دارد، خاطرنشان کرد: این گزارش باید به طور شفاف و واضح مشخص می‌کرد، مسئولیت اجرای مبحث۲۲بر عهده کدام سازمان است و این نکته را یادآوری می‌کرد که مسئولیت این قانون بر عهده شورای‌عالی معماری و شهرسازی است، اما اجرای آن در این نهاد همچنان بلاتکلیف مانده است.
وزارت کار در سایه امان‌نامه
رئیس کمیته عمران شورای چهارم تهران با تأکید بر اینکه یکی از مقصران اصلی حادثه پلاسکو وزارت کار بوده است، گفت: وقتی گزارشی ملی تهیه می‌شود، انتظار نداریم که کارگاه‌ها در سایه غفلت واقع شوند، درحالی‌که شاهدیم وزارت کار در زمینه کارگاه‌های تولیدی کوتاهی کرده، به‌طوری که در این گزارش وزارت کار به نوعی امان‌نامه گرفته است. وی با طرح این پرسش که چرا وزارت کار پس از دریافت اخطارهای آتش‌نشانی به دادستانی گزارش‌های مبسوط نداده است، عنوان کرد:
در حادثه پلاسکو وزارت کار رسما مسئولیت قضایی دارد حال آنکه شاهدیم این گزارش ملی نهادی که مسئولیت قضایی دارد را رها کرده و به سراغ نهادی که مسئولیت بالقوه داشته، رفته است، آن هم در شرایطی که وزارت کار باید مورد خطاب قرار می‌گرفت و برایش تعیین تکلیف می‌شد.
همچنین محمدمهدی تندگویان، نایب‌رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران با انتشار مطلبی در اینستاگرام، انتقاد خود را درباره گزارش منتشر شده از سوی هیأت ویژه بررسی حادثه پلاسکو اعلام کرد. به گفته وی «کسبه مالباخته و خانواده‌های صبور که عزیزان‌شان را از دست دادند، چه بی‌صبرانه انتظار کشیدند! انتظار ارائه گزارش هیأت بی‌طرف، مستقل و متخصص علمی را. حال با گذشت قریب به ۳ماه از حادثه، چکیده‌ای از بررسی‌های این هیأت، زخم‌های ما را تازه کرد. »
وی در بخش دیگری اینطور نوشته است: روی نگاه کردن به‌صورت خانواده‌های شهدای آتش‌نشان و شهروندان پر از انتظارمان را نداریم. چراکه هموطنان مالباخته ما و عزیزان جان‌باخته‌مان را چه سود است از این مقصریابی‌ها…آیا کم از عدم‌اجرای فلان ماده، فلان قانون و فلان ناتوانی‌ها سخن گفته شد؟ کم پرسیدیم مقصر که بود و چه شد که ایمن‌سازی ساختمان و مدیریت بحران به حاشیه رفت؟!
فاجعه‌ای که از اتصال برق شروع شد
دکتر محمدتقی احمدی، رئیس هیأت گزارش ملی حادثه ساختمان پلاسکو در نشست عصر چهارشنبه هیأت دولت این گزارش را قرائت کرد. به گفته وی، در تهیه این گزارش ۶کمیته تخصصی و غیردولتی تلاش کرده‌اند. براساس چکیده این گزارش، علت آتش‌سوزی، در حدی که جمع‌آوری اطلاعات برای هیأت امکان‌پذیر بوده، اتصال برق (و احتمالا نشت همزمان گاز از کپسول گاز) بوده است.
همچنین علت گسترش آتش‌سوزی وجود مقادیر فوق‌العاده زیاد پارچه در ساختمان، ارتباط کامل بین فضاها از طریق سقف‌های کاذب، پلکان و شفت تاسیسات و گسترش آتش از طریق این فضاها، نبودن هرگونه فضابندی و جدا‌سازی مقاوم در برابر آتش‌درون و در بین طبقات ساختمان، نبود پلکان اضطراری و وجود اشکال در پلکان و عدم‌انطباق راه خروج با طراحی صحیح و برابر با اصول ایمنی در برابر آتش،
نبود سیستم بارنده خودکار (اسپرینکلر) در ساختمان، مشکلات فنی لوله‌های قائم آتش‌نشانی و عدم‌تعمیر و نگهداری صحیح از آنها در دوران بهره‌برداری، نبودن یک سیستم گرمایشی استاندارد و وجود تعداد زیادی کپسول‌های گاز پیک‌نیکی و نیز وجود موانع زیادی برای فعالیت آتش‌نشانان عنوان شده که سرعت عمل ایشان را کاهش داده است. رئیس هیأت ویژه گزارش ملی ساختمان پلاسکو در ادامه گزارش هیأت، نتیجه بررسی‌های فنی در زمینه علت اصلی فروریزش ساختمان را منحصرا آتش دانست و هرگونه فرضیه‌ای مبنی بر وقوع انفجار یا وجود مواد قابل انفجار در هر سطحی را رد کرد.
منبع: الف