کودکان نادیده مانده‌اند
روزنامه بهار: آن طور که مشخص است با گذشت بیش از یک هفته از زلزله استان کرمانشاه هنوز هم آن طور که باید آواربرداری صورت نگرفته است و تنها اتفاق خوش آیند این روزها این است که با همت نیروهای مردمی اسکان موقتی برای زلزله زدگان صورت گرفته ، اما این اسکان‌ها بیش از چیزی که باید موقت محسوب می‌شود چون با وجود سرما و باران در ناطق کوهستانی کرد نشین، عملا کارایی خود را از دست می‌دهند و باید به فکری چاره‌ای دیگر بود. برای بررسی بیشتر مشکلات زلزله زدگان با محسن محبی روان شناس حاضر در این منطقه به گفت‌وگو نشستیم.
***
کمک‌های مردمی تا به حال چگونه بوده و به نظر شما دلیل اشتیاق مردم برای این که خودشان به زلزله زدگان کمک کنند چیست؟
اولین موضوعی که در آسیب شناسی اجتماعی زلزله اخیر مطرح است این است که مردم نسبت به ارگان‌ها بی اعتماد هستند و این طور که مشخص است حتی نسبت به تشکل‌های خود جوش نیز بی اعتماد هستند. به طوری که در این روزها شاهد این بودیم که خیلی از مردم به صورت خودجوش صندوق عقب ماشین خود را پر از مایحتاج زلزله زدگان کرده و به این مناطق می‌آمدند و این وسایل را حتی به دست مسئولین نمی سپردند بلکه خود به شخصه به دست مستحقین زلزله زده می‌رساندند. اما موضوع دیگری که خوشبینانه است این است که جامعه مدنی ایران با این شور و اشتیاق برای یاری رساندن تقویت شد. من با یکی از اهالی سر پل ذهاب صحبت می‌کردم، او می‌گفت ما تا دیروز فکر می‌کردیم فقط ما کرد‌ها هستیم که گوشت قربانی برای جنگ و گروهک‌های تروریستی و داعش و حتی ریز‌گردها هستیم اما امروز فهمیدیم که نه! ما برادر داریم، خواهر داریم و تنها نیستیم، ما ایرانی هستیم. به جدیت می‌توان گفت این موضوع یکی از بزرگ ترین ثمره‌های کمک‌های مردمی است. کمک‌های مردمی دارای دو بعد است. یکی بعد سلبی و دیگری بعد اجتماعی آن که بسیار جدی و مهم است. با همین کمک‌های مردمی امروز می‌توان گفت که شکاف بین مردم و اقوام کُرد کم شده و این موضوع در مسئله امنیت ملی بسیار موثر خواهد بود. موضوع بسیار مهم دیگر این است که مایحتاج‌های مردم آسیب دیده لحظه به لحظه توسط فضای مجازی مخابره می‌شد. این که مردمی که برای کمک آمده بودند در فضای مجازی اطلاع رسانی می‌کردند که وسایل مورد احتیاج در حال حاضر چه اقلامی است بسیار کار مهم و جالبی بود. این چند مورد از موارد حائز اهمیتی بود که دررابطه با کمک‌های مردمی می‌توان به آن اشاره کرد.
اوضاع روحی زلزله زده‌ها در حال حاضر چه طور است؟
مردم در وهله اول می‌ترسند. می‌ترسند از این که در هفته آینده همه این کمک‌ها تمام شود به همین دلیل برخی از رفتار‌های آنها رفتار‌های آینده نگرانه است نه رفتار‌های از سر حریصی! در واقع از این می‌ترسند که رفتاری که با کاسبان پلاسکو شد و هنوز هم هزار تومان به آنها تعلق نگرفته است بر سر آنها هم بیاید. به همین دلیل رفتارشان برای جمع آوری اقلام به صورت دپو کردن یا ذخیره کردن است. در واقع حالت مردم را می‌توان ترس و بی‌اعتمادی کامل نسبت به دولت و انجام فعالیت‌هایی که وعده آن را داده است، دانست. اما موضوع دیگری از وضع روحی مردم که در این مناطق قابل رویت است دل گرمی واضح و روشن آنها است. به طوری که مشخصا می‌توان دید توقع این همه یاری مردم را نداشتند و می‌گویند ما باورمان نمی‌شود برادر و خواهر داریم! مردمی که برای کمک به این مناطق آمدند و به روستاهای دور افتاده رفتند بسیار در این موضوع کمک کردند که مردم سنی و اهل حقی که در این مناطق زندگی می‌کنند فکر نکنند در اقلیت قرار دارند و همه کمک‌ها را تشیع گرفته است. خدا را شکر در حال حاضر همه کمک‌ها به مساوات و بدون توجه به مسائلی دینی و مذهبی صورت گرفته است و این موضوع خیلی جای خوشحالی دارد. بزرگ ترین حالتی که بین مردم هست گرایش به سمت کمک‌های مردمی نه کمک‌های ارگانی است، در کمک‌های ارگانی هم مردم پاسدار ارتش هستند. مردم با توجه به کمک‌های بی دریغ ارتش، این ارگان و کمک‌های مردم را مانوس تر می‌دانند تا ارگان‌های دیگر را.
برخی خبر‌ها حاکی از خودکشی افرادی در مناطق آسیب دیده است. شما به عنوان روانشناسی که در آن محدوده حضور دارد این موضوع را چه طور می‌بینید؟
این حرف‌ها صحت ندارد. ما چند موضوع مشابه را در این منطقه شنیدیم مثل این که دست و پای خود یا فرزندشان را می‌شکنند که به بیمارستان بروند اما به جرات می‌توان گفت که این حرف‌ها صحت ندارد. همچنین یک سری خبر‌ها در فضای مجازی وجود دارد که صحت ندارد اما همچنان نشر داده می‌شود و این خبر نیز جزوی از همان خبر‌ها به حساب می‌آید. مثل خبرهایی که درباره وجود راهزن‌ها در راه رسیدن به این مناطق گفته بودند. آن افرادی که به سمت ماشین‌ها هجوم می‌آوردند راهزن نبودند،مردمی بودند که گرسنگی و سرما به آنها فشار آورده بود. در این شهر‌ها یک روز دزد و راهزن وجود داشت که فردای آن با دخالت نیروی انتظامی این مشکل حل شد وگرنه در موارد دیگر اگر هجمه‌ای به ماشین‌ها وارد می‌شد خود بومی‌ها بودند از ترس این که فکر می‌کردند نکند هفته دیگر کسی به یادشان نباشد. خبر خودکشی هم مثل این دست از خبر‌ها کاملا کذب است.
کمی درباره مشکلاتی که بعد از گذشت یک هفته هنوز هم در آن منطقه است توضیح می‌دهید؟
یکی از بزرگ ترین مشکلاتی که همچنان با گذشت بیش از یک هفته در این منطقه‌ها وجود دارد این است که آوار برداری به درستی در این منطقه انجام نشده و به جدیت می‌توان گفت ۶۰ تا ۷۰ درصد آوار برداری‌ها باقی مانده است. در حال حاضرما توسط فضای مجازی، به دلیل بوی تعفن حاصل از مردار‌های زیر آوار مانده که مشخص نیست اجساد انسان است یا دام ها، از مردم تقاضای آهک کرده ایم. این بوی تعفن مردار در بعضی از موارد از خانه‌ها می‌آید نه از حیاط خانه ها.
یعنی به نظر شما هنوز اجسادی زیر آوار وجود دارند؟ چون اعلام شده آواربرداری تا سطحی که زیرآوارماندگان را خارج کنند انجام شده است.
همه این حرف‌ها دروغ است. می‌گویند مسکن مهر ۳ نفر کشته داده است اما ما به چشم دیدیم که از یک ساختمان مسکن مهر ۳۴ نفر مرده بیرون آوردند. از یک کلبه ۲ طبقه در یکی از روستاها شش جنازه بیرون کشیدند! هنوز آوار برداشته نشده است! تنها اتفاقی که صورت گرفته این است که زنده‌هارا سامان داده اند.بعد از گذشته ۳ روز از زلزله لاجرم توجه نیروهای امداد و نجات از آواربرداری برداشته می‌شود و به ابقای افراد سالم جذب می‌شود. چون کسی هم که زیر‌آوار مانده باشد بعد از ۳ روز دیگر جان سالم به در نخواهد برد به همین دلیل است که در این منطقه هم افراد سالم را سامان می‌دهند و آوار برداری را به وقت دیگری موکول می‌کنند. در حال حاضر چادرها و پتوها رسیده است و در حال ذخیر مواد خوراکی برای ماه‌های آینده هستند و قرار است کانکس‌هایی ارسال شود برای کمک‌های میان مدت، اما آواری برداشته نشده است. ۴۳۰ روستا در منطقه صفر مرزی در حوالی دشت ذهاب وجود دارد که تا دوشب پیش که ما به آنها سر زدیم هنوز روستاهایی وجود داشتند که مردم در کنار آتش بدون هیچ گونه امکاناتی می‌خوابیدند. به همین دلیل است که می‌گویم آوار برداری در حال انجام است اما ۷۰ درصد آن باقی مانده است. در حال حاضر نیروهای امدادی در پی رفع مشکلات مردم هستند چون در این مناطق امکان ابتلا به وبا وجود دارد و در دو روز آینده نیز پیش بینی هوای سرد و بارانی شده است بنابراین نیروها در پی اسکان و رفع نیازهای گرمایشی مردم هستند.
به عنوان یک شاهد عینی عملکرد مسئولین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بزرگ ترین مشکلی که زلزله زدگان از آن ناراحت هستند این است که چرا اقلامی که توسط مردم برای آنها فرستاده شده است توسط فرمانداری در حال دپو شدن است. بین روستای الکبازی و روستای کرند ایست پلیس اسلام آباد، اقلام مردم را دپو می‌کند و منطقش هم این است که منطقه اشباع شده و این اقلام باید بماند برای یک ماه آینده. درباره کار آنها درست یا غلط قضاوتی نمی‌کنیم اما هنوز خیلی کار‌ها باقی مانده است و زمان آن نیست که آقایان وزرا با کت شلوار تشریف بیاورند برای دادن وعده ووعید!۴ روز پیش جلسته ستاد بحران استان کرمانشاه تشکیل شده است و شروع به مصوبه دادن کرده اند. بعد از مصوبه دستور جلسه نوشته‌اند و پس ازآن هم بایگانی شده و بعد هم در دبیرخانه ابلاغیه شده! مگر قرار است وزارت خانه بچرخانند!وضعیت پرسه‌های اداری در این منطقه افتضاح است. برخورد مسئولین در روحیه مردم تاثیر بسزایی دارد. این همه در کشور سمن وجود دارد اگر نصف سمن‌های ثبت شده هم فعال بودند به اندازه یک سپاه می‌توانستند کارآمد باشند. از کوچک ترین مسئول تا بزرگ‌ترین آنها در این منطقه با کت شلوار هستند! بحث کت و شلوار آنها نیست بحث این است که اصلا حضور ندارند. مردمی که برای کمک آمده‌اند و دوستان ارتشی در این مناطق در حال جمع کردن کار هستند و این را می‌توان به وضوح دید.
یکی از بزرگ ترین نگرانی‌هایی که از زمان وقوع زلزله تا به الان وجود داشت عدم وجود سرویس بهداشتی و حمام در این مناطق بود. آیا در حال حاضر این مشکلات بر طرف شده است؟
۵۰ تا کانتیر حمام و دستشویی از سوی ارتش به سر پل ذهاب فرستاده شده است و تا جایی هم که من مطلع هستم سپاه در قصر شیرین در حال آماده سازی کانکس‌های حمام و دستشویی است. از سمت آستان قدس هم قرار است ۱۵۰ کانتینر دیگر حمام بیاورند و دستشویی‌ها هم قرار است ساخته شود. این اقدامات در حال انجام است هر چند که با تاخیر صورت گرفته اما در حال انجام است و روز گذشته نیز ارتش طبق معمول پیش قدم بود و ۵۰ کانتینرحمام فرستاد.
در حال حاضر چه اقداماتی برای بارش باران در این مناطق صورت گرفته است؟
چادر‌های هلال احمر دارای پارافین است و به نوعی ضد آب است اما چادر‌هایی که مردم هدیه کرده‌اند چادر‌های مسافرتی است موضوعی که از چند روز پیش در فضای مجازی اطلاع رسانی شد خریدن نایلون و فرستادن آنها به منطقه بود از این نایلون‌ها که به مقدار زیادی در حال حاضر به منطقه رسیده است هم می‌توانند به عنوان چادر مجزا استفاده کنند هم می‌توان روی چادرها کشیده برای جلوگیری از خیس شدن و همچنین حفظ گرمای داخل چادر. این نایلون‌ها به اندازه‌های مساوی و لازم بریده شده و در اختیار روستائیان این مناطق قرار گرفته است. خرید و توزیع این نایلون‌ها تنها توسط مردم صورت گرفته و ارگان‌ها هیچ دخالتی نداشته اند.
تا به حال چه اقداماتی برای کودکانی که در آن مناطق حضور دارند انجام شده؟
هیچ اقدامی تا به حال برای کودکان صورت نگرفته است. در حال حاضر ۵ دکتر روانشناس از شهر کرمانشاه در این منطقه حاضر هستند که مثل دکتر اورژانس عمل می‌کنند. یعنی هر کسی که در حین خواب جیغ می‌کشد، کف بالا می‌آورد و به نوعی دچار اختلالات پس از سانحه است را پیش آنها می‌آورند. برای کودکان تا به حال هیچ اقدامی صورت نگرفته است.
منبع: بهارنیوز