کسب و کار رانندگان اتوبوس؛ «خطر»!

روزنامه هفت صبح – علی هادی زاده: اخبار تصادف های سریالی اتوبوس ها را در هفته های اخیر زیاد شنیده اید. در این تصادف ها مثل تمام سوانح که یک طرف آن حمل و نقل عمومی قرار دارند، توجه زیادی به نقش راننده و البته مسئولیت های دولت می شود. معمولا راننده های این وسایل نقلیه باید همیشه در بهترین شرایط خود باشند تا بتوانند از جان مسافران خود مراقبت کنند. شرایطی که عوامل جانبی دیگر مثل وضعیت راننده، وضعیت جاده و حتی وضعیت اتوبوس تاثیر زیادی روی آن دارند. ولی سهم هرکدام از این عوامل چقدر است؟

در ایران روند استخدام راننده های اتوبوس چگونه است و به آنها چقدر حقوق می دهند؟ برای پاسخ دادن به این سوال ها به سراغ شرایط شغل رانندگی اتوبوس رفته ایم تا ببینیم چه عواملی روی بهتر و بدتر شدن شرایط یک راننده تاثیر دارند. از طرفی به سراغ شرایط کشورهای خارجی نیز رفته ایم تا ببینیم آنها چقدر با اتوبوس تصادف کرده و شرایط و وضعیت کاری رانندگان آنها چگونه است؟

 

اوضاع رانندگان اتوبوس در ایران چگونه است؟

برای تبدیل شدن به رانندگان حرفه ای جاده ای باید مراحل زیادی را طی کرد. اول اینکه باید دارای گواهینامه پایه دوم بوده و ۲۳ سال را تمام کرده باشید. برای این شغل مدرک تحصیلی خاصی مورد نیاز نیست و با دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی سیکل (سوم راهنمایی) می توانید استخدام شوید. خاک خوری این کار هم به عنوان یکی از شرایط شغلی محسوب می شود. شما باید تاییدیه از یکی از شرکت های مسافربری، مبنی بر اینکه شما حداقل دوسال به عنوان مهماندار و یا همان شاگرد اتوبوس در آن شرکت مشغول به کار بوده اید را داشته باشید.

بعد از آن تازه می توانید مراحل ابتدایی برای اخذ گواهینامه را طی کرده و با شرکت در کلاس های بازآموزی و در ادامه اخذ گواهینامه پایم یکم در انجمن صنفی رانندگان بین شهری بخش مسافر عضو شوید. بعد از آن باید در کلاس های حرفه ای مخصوص رانندگان اتوبوس های بین شهری شرکت کنید و مدارک لازم برای دریافت کارت هوشمند رانندگان حرفه ای بخش مسافر که عمدتا شبیه همان مدارک گواهینامه است و فقط سوءپیشینه کیفری نیاز دارد را دریافت کنید.

حقوق افراد در این شغل خیلی واضح نیست و بستگی به عوامل بسیاری دارد مثلا اینکه اتوبوس متعلق به شما است یا نه. در یک خط ثابت کار می کنید یا مثل اتوبوس های تورگردی هرکجا بار بخورد می روید. چند ساعت در روز کار می کنید و به کدام مقاصد می روید. ترانزیت کار می کنید یا فقط داخلی.

همه این ها باعث می شوند حقوق یک راننده متغیر باشد. ولی به صورت عمومی حقوق کسی که بین شهری کار کند و از تجربه خوبی در این زمینه برخوردار باشد و البته اتوبوس هم مال خودش نباشد حدود دو تا پنج میلیون تومان متغیر است.

 

سختی شغل راننده های اتوبوس چیست؟

به گفته مدیرکل دفتر آمار ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای آمار دقیقی از سهم اتوبوس ها در تصادفات جاده ای وجود ندارد. آمارهای دیگری نشان می دهند که در پنج سال گذشته تاکنون حدود یک هزار تصادف در جاده های ایران ثبت شده که حداقل یک سوی آن یک اتوبوس بوده است. از ابتدای همین امسال تاکنون نیز سهم اتوبوس ها از تصادفات ۴۴ تصادف بوده. علاوه بر این از سال ۹۱ تاکنون نیز سال ۹۲ با ثبت ۲۰۷ تصادف برای اتوبوس ها پرحادثه ترین سال ثبت شده است.

آمارهای دیگر حاکی از این مسئله هستند که در ایران بیش از ۲۰ هزار اتوبوس تردد می کند که همه آنها دارای کارت هوشمند ناوگان هستند و رییس پلیس راهور هم در اظهاراتی  از سهم ۷۰ درصدی اتوبوس ها در کشته های تصادفات خبر داده است.

 

اوضاع رانندگان اتوبوس در خارج چگونه است؟

در بیشتر کشورهای خارجی رانندگان باید حداقل مدرک فارغ التحصیلی از دبیرستان و یا همان دیپلم خودمان را داشته باشند. رانندگان اتوبوس معمولا بین یک تا سه ماه در یک محیط ایمن مثل شهرک های رانندگی انواع تکنیک ها و روش های رانندگی را یاد خواهندگرفت. بعد از آن در جاده های خلوت به کارگرفته می شوند و معمولا کنار دست یک راننده باتجربه می نشینند تا کاملا با شرایط رانندگی بین شهری آشنا شوند.

میانگین درآمد راننده اتوبوس ها در خارج از کشور نیز مثل داخل ایران متغیرهای زیادی دارد. در کشورهای توسعه یافته دنیا درآمد این کار در حوزه دولتی و بیمارستانی حدود ۳۲ هزار دلار در سال است. اگر به سراغ سرویس مدارس بروید حقوق شما ره ۳۱ هزار دلار در سال کاهش پیدا خواهدکرد.

از لحاظ سختی در حقیقت خیلی فرق بین راننده های خارجی و ایرانی نیست ولی به خاطر وجود قوانین سخت گیرانه اتوبوس هایی که در بین شهرهای مختلف در کشورهای خارجی تردد می کنند از استانداردهای ایمنی و راحتی بالایی برخوردار بوده و به همین خاطر کمتر به راننده آسیب می رسانند. به علاوه حدود ۴۵ تا ۵۶ درصد از راننده ها از خدمات بیمه ای برای سلامت عمومی و دندان پزشکی بهره برده و حدود ۴۰ درصد نیز برای مخارج چشم پزشکی کمک مالی دریافت می کنند. طبق آخرین نظرسنجی ها تقریبا بیش از ۷۰ درصد راننده های بین شهری در کشورهای توسعه یافته از شغل خود رضایت دارند.

 

سهم تصادف اتوبوس ها چقدر است؟

طبق قوانین رانندگی در اتحادیه اروپا حداکثر سرعت برای اتوبوس های بین شهری  ۸۰ کیلومتر بر ساعت است و تنها رانندگانی می توانند سرعت خود را به ۱۰۰ کیلومتر برسانند که شروط لازم از جمله گواهینامه مخصوص به این کار را دریافت کرده باشند.

از طرفی وضعیت ایمنی راه ها و جاده های کشورهای توسعه یافته بسیار بهتر از ایران است. به طوری که متوسط آمار تلفات جهان یک درصد اما کشور ایران ۱٫۵ درصد است. در کشورهای اروپایی سهم اتوبوس در کشته شدن افراد در تصادفات جاده ای حدود ۰٫۶ درصد است.

در سال ۲۰۱۳ در مجموع ۴۸ هزار تصادف اتوبوس در اروپا ثبت شده است که از این میان تنها حدود ۱۸ هزار تصادف موجب زخمی شدن فرد شده و از طرفی تنها ۳۱۰ تصادف منجر به مرگ کسی شده است. این آمار در مقابل آمارهای داخلی بسیار کم بوده و حکایت از اوضاع خراب جاده های ایران دارد. در این میان سهم اتوبوس های بین شهری حدود ۱۸ درصد، سهم اتوبوس های ترانزیتی و مدرسه ای ۴۱ درصد و دیگر اتوبوس ها مثل اتوبوس حمل و نقل کارکنان و غیره حدود ۳۳ درصد بوده است.

منبع: برترینها