وسواس های فکری و اجبارهای عملی

آدم ها گهگاه فکرهای عذاب آور و زننده به مغزشان خطور می کند؛ فکرهایی مثل آلوده شدن، سوختن و فرو ریختن خانه یا آسیب رساندن به دیگران. این فکرها می توانند جنبه حفاظتی داشته و هشدار دهنده باشند ولی معمولاً غیر ضروری هستند و به سرعت محو می شوند.
با این حال بعضی از آدم ها در برابر این فکرها واکنش افطاری نشان می دهند. آنها شدیداً مضطرب می شوند و با «مناسک» خاصی درصدد خنثی کردن این فکرها بر می آیند؛ مناسکی مثل شستن یا وارسی مکرر و افکار پیچیده و غامض. اما مناسک تدافعی می توانند انسان را زمین گیر کنند و به شکل تناقض آمیزی موجب تقویت فرهای آزارنده شوند. گاهی اوقات این چرخه فکر – مناسک به اختلال وسواس فکری- عمی منتهی می شود.
فکر های ناخواسته و آزارنده، وسواس فکری هستند و مناسک دفاعی، اجبار عملی. درمان اثر بخش منوط به فهم تفاوت این دو و رابطه آنها با یکدیگر است.
وسواس های فکری
وسواس های فکری، افکار و عقاید و تصاویر و تکانه هایی هستند که از نظر شخص بی معنا و آزارنده اند و او را مضطرب می کنند. وسواس های فکری، هدفمند نیستند. شخص می داند که وسواس های فکری را خودش می سازد ولی نمی تواند جلوی انها را بگیرد.
شایع ترین وسواس های فکری عبارتند از :
* ترس از آلودگی
* شک، به ویژه شک در مورد امنیت
* ترس از صدمه رساندن به دیگران، خصوصاً از طریق آلوده کردن دیگران، ایجاد آتش سوزی، تصادف و موارد مشابه.
* افکار به ویژه افکار کفر آمیز.
* افکار جنسی خشن.
اجبارهای عملی
اجبارهای عملی به کلیه اعمالی که فکرهای ناخواسته و آزارنده را فرو می نشانند اطلاق می شود. انسان ها برای کم کردن اضطراب ناشی از رسواس های فکری، به برخی مناسک متوسل می شوند.
کسی که اجبار عملی دارد می داند اجبارهای عملی او نامعقول و افراطی هستند ولی نمی تواند در برابر آنها مقاومت کند، هر چند بر خلاف وسواس های فکری، به صورت اداری و داوطلبانه انجام می شوند.
مناسک رفتاریف شایع ترین نوع مناسک هستند. نمونه های ان عبارتند از :
* و شستن و نظافت مکرر
* وارسی مکرر قفل هاف لوازم برقی، جاده و غیره
* شمردن یا مرتب کردن مجدد
* انجام دادن کارهای روزمره با نظام و ترتیبی خاص.
مناسک شناختی معمولاً شامل فکرها و تصورات غامض و مشروحی هستند که از نظر شخص باید با ترتیب خاصی به ذهن او خطور کنند و او در این بین نباید چیزی را از قلم بیندازد.
اجبارهای عملی، اضطراب ناشی از وسواس های فکری را کم می کنند ولی این کاهش اضطراب موقتی است. وقتی شخص تصور کند آنها را کامل و با دقت انجام نداده است، مناسک را تکرار می کند. این جریان، وقت شخص را می گیرد و بر زندگی روزمره او تاثیر می گذارد.
منبع: مه شو