نکاتی درباره ی علم گیاهان دارویی
امروزه علم گیاهان دارویی در سراسر جهان پذیرفته شده است و در جوار دارو های شیمیایی، در داروخانه های جهان کاربرد بالینی فراوانی دارد، و گیاه درمانی شاخه ای ازعلم گیاهان دارویی است.علم گیاهان دارویی علمی بسیار گسترده است که شامل شیمی گیاهان داروسازی گیاهی، داروشناسی گیاهی و گیاه درمانی می باشد.
شیمی گیاهی در مورد مواد شیمیایی موجود در گیاهان مطالعه و بررسی می کند. موضوع این علم شناسایی و تشخیص ترکیبات شیمیایی در گیاهان و نیز شناسایی ساختارهای شیمیایی خاصی گیاهان مختلف – مشخصه کلیدی هرگیاه از نظر ساختار شیمیایی – است. علاوه بر این ها، بررسی اجزای مهم موجود دراین ترکیبات که از نظردارویی اهمیت دارند نیزاز دیگرکارهای شیمی گیاهی است. پس می توان نتیجه گرفت که علم شیمی گیاهی در واقع اجزار مختلف موجود در قسمت های مختلف گیاه را بررسی می کند و با ترکیبات کلی گیاهی سر وکار ندارد. ازسوی دیگرها استفاده ازشیمی گیاهی می توان ترکیبات موجود در گیاهان را ازلحاظ اثرات درمانی و نیزامکان سنتزمصنوعی شان بررسی کردی و نیز آیا می توان ترکیبات مصنوعی با ساختارهای کاملامشابه با ساختار طبیعی این ترکیبات و اثرات مشابه درمانی ایجاد کرد و یا آیا ممکن است که ساختار و یا اثرات ترکیبات مصنوعی با ترکیبات طبیعی متفاوت باشد؟
داروسازی گیاهی عمدتا مبتنی بر ساخت و شناخت دارو های طبیعی می باشد. دراین علم داروها به شکل طبیعی،به صورت چای،به صورت مواد اماده برای داروسازی و یا تنتورها مورد استفاده قرار می گیرند. گیاهان دارویی که به شکل مواد اماده برای داروسازی مورد استفاده قرار می گیرند در بخش های مربوط به گیاهان دارویی خاص توضیح داده خواهند شد. داروشناسی یکی از شاخه های مهم درعلم گیاه درمانی است که بیثتر به بحث تشخیص دارو های طبیعی می پردازد. در زمان های گذشته دارو شناسان این نوع گیاهان را از روی ظاهر، چشیدن، بوییدن و یا لمش کردن آن ها تشخیص می دادند. از انجا که یکی از وظایف مهم در داروسازی شناسایی این نوع گیاهان می باشد، امروزه در روش های جدید تست و آزمایش های تشخیصی و تعیین کیفیت این گونه داروها از روش های بسیار پیشرفته فیزیکوشیمیایی استفاده می شود. بسیاری از متخصصان گیاهان دارویی می توانند این گیاهان مختلف را ازلحاظ ویژگی های شیمیایی و زیستی در داخل آزمایشکاه از یکدیگر تفکیک کننده در حالی که توانایی تشخیص و تمایز این گونه گیاهان را در داخل مزرعه یا محیط زیست ندارند. امروزه بسیاری ازدست اندرکاران داروسازی درزمینه شناسایی ترکیبات دارویی ارداخل گیاهان (داروهایی با منشاطبیعی) فعالیت می کنند.عمده فعالیت این افراد نیز بررسی اثر و چگونگی اثر این داروها روی انسان می باشد. در واقع، این موضوع ها ازنقطه نظر داروسازی اهمیت بسیار زیادی دارند.
مطالعه روی شناسایی ترکیبات دارویی در داخل گیاهان یکی از شاخه های بسیار ویژه در کالج های پزشکی است که به تازگی فعالیت د ر آن ها رونق گرفته است. با وجود فعالیت تعداد زیادی از محققان داروسازی که روی ترکیبات شیمیایی موجود در گیاهان کار می کنند، تحقیق و بررسی روی کمپلکس های شیمیایی پیچیده و تاثیر آن ها روی انسان ها و چگونگی اثرشان کاری سخت و طولانی مدت است.
یکی ازموانع عمده درراه رسید ن به این هدف و بررسی اثرترکیبات شیمیایی روی موجودات زنده و انسان، تفکر و فلسفه یک بعدی نگری است. بسیاری از افراد عادی نمی توانند اهمیت بحث آزمایش روی میزان وچگونگی تاثیرگیاهان دارویی از جنبه داروسازی کلینیکی را به راحتی درک کنند. داروهای طبیعی به طور کلی اثرات زیادی دارند وبه همین دلیل باید همه تاثیرات آن ها روی انسان به طور کامل بررسی شوند. در واقع اگر بخواهیم اثرداروها بر روی حیوانات را به انسان نیز تعمیم کلی بدهیم ممکن است دربسیاری از موارد دچار اشتباه شویم. همین مشکل در مورد بررسی اثرات سمی گیاهان دارویی نیز وجود دارد، بدین معنی که اثرات سمی داروها را روی حیوانات در آزمایشگاه می توان انجام داد، اما انجام این آزمایش ها در مورد انسان از نظر اخلاقی ممکن نیست. سم شناسان اغلب بر این عقیده اندکه بعضی ازگیاهان دارویی دارای اثرات نامطلوبی هستند اما بیشتر این عقاید در واقع غیرتخصصی و برپایه تنوری هستند و تاکنون هیچ اثر جانبی یا عارضه سوئی در انسان دیده نشده است.
درمان با گیاه چهارمین شاخه ازگیاهان دارویی است که موضوع بحث آن در مورد پتانسیل ها و محدودیت های موجود در استفاده از گیاهان دارویی برای بیماری های انسان می باشد. درمان با گیاه به صورت تخصصی و اکادمیک آن بیشتر بایل توسط اطبا وپزشکان که درموردگیاهان دارویی اطلاعات دارند مورد تجویز و استفاده قرار گیرد. بسیاری از افراد دست اندرکار درامرسلامتی انسان ها که دارای تخصص در زمینه پزشکی نیستند، ماننذ روانپزشک ها، فیزیوتراپ ها و دیگر افراد متخصص در امور پیراپزشکی نیز در صورتی که در مورد گیاهان ذارویی اطلاعاتی داشته باشنا می توانند جهت درمان بیماران از این داروها استفاده کنند. تعدادی از گیاهان دارویی را که عمدتا از گرو.ه داروهای پیش گیری کننده هستند، می توان جهت خود درمانی استفاده کرد، اما باید توجه داشت که دراین صورت نیز قبل از استفاده ازاین گونه داروها حتما باید با یک پزشک مشورت کرد. هدف این کتاب فراهم آوردن منبعی مفید و کارامد از مطالب مهم در مورد گیاهان دارویی و موارد مصرف آن هاست.
منبع: مه شو