نقش ویتامین ها در تغذیه

ویتامین ها مواد لازم بدن برای رشد و تکامل طبیعی هستند. ویتامین ها موادی آلی هستند که مقادیر کم آنها برای عملکرد فیزیولوژیک و متابولیک طبیعی بدن ضروری است.
تاکنون ۱۳ ویتامین و حدود همین تعداد مادهی معدنی به عنوان «مواد غذایی ضروری» شناخته شدهاند. این مواد باید مصرف یا جذب شوند یا در مورد ویتامین D، باید در پوست، از طریق تابشی اشعه ی فرابنفشی B ساخته شود. کمبود بعضی از ویتامین ها ممکن است منجر به مرگ شود.
۱۳ ویتامین ضروری عبارتند از:
ویتامین های K ،E ، D، C،A و مجموعهای ویتامین های B (شامل تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، اسید پانتوتنیک، ویتامین B، بیوتین، ویتامین و B و فولات).
معمولا تمام ویتامین های مورد نیاز بدن از راه مصرف غذاهای مختلف تأمین می شوند.
بدن انسان میتواند ویتامین D و K را بسازد.
افرادی که فقط رژیم غذایی گیاهی مصرف می کنند باید از مکمل ویتامین B استفاده نمایند.
هر ویتامین، وظایف خاصی دارد. چنانچه بعضی از ویتامین ها به مقدار کم به بدن برسند، بیماری های ناشی از کمبود آنها بروز می کنند. به عنوان مثال، کمبود ویتامین D میتواند منجر به راشیتیسم شود. ویتامین A از ایجاد شبکوری جلوگیری می کند.
بهترین راه برای دریافت مقدار کافی ویتامین ها، خوردن رژیم غذایی متعادلی از طریق انواع غذاها است. در بعضی موارد ممکن است مصرف روزانه ی مولتی ویتامین برای حفظ سلامتی ضرورت داشته باشد.
نکته: دوزهای بالای بعضی ویتامین ها می توانند موجب بیماری شوند.
ویتامین ها را بر اساس محلول بودن در چربی یا اب، آثار فیزیولوژیک، یا ساختمان شیمایی طبقه بندی می کنند.
هویتامین های محلول در چربی عبارتند از ویتامین E ، D ، A و K.
ویتامین های محلول در آب عبارتند از مجموع ویتامین های B (ویتامین B کمپلکس) و نیز ویتامین C.
ویتامین A
 ویتامین A، نوعی الکلی هیدروکربنه جامد اشباع نشده ی حلقوی محلول در چربی ضروری برای رشد اسکلتی، نگهداری از اپیتلیوم مخاطی طبیعی، تولید مثل وحدت بینایی است.
ویتامین A از کاروتنوییدهای مختلف، به خصوصی بتا- کاروتن مشتق می شود.
ویتامین A در سبزیجات دارای برگ سبز و میوهها و سبزی های زردرنگ به صورت پیشی ساز و در روغن کبد ماهی، جگر، شیر، پنیر، کره و زرده ی تخم مرغ یافت می شود.
کمبود ویتامین A موجب تحلیل رفتگی بافت اپیتلیال و در نتیجه، کراتومالاسی (نرم شدن و نکروز قرنیه ی چشم)، گزروفتالمی (خشکی و ضخیم شدگی غیرطبیعی ملتحمه و قرنیه)، شبکوری و کاهش مقاومت در برابر عفونت غشاهای مخاطی می شود.
نشانه های افزایش مقدار ویتامین A عبارتند از: تحریک پذیری، خستگی، بی حالی، ناراحتی شکم، درد مفاصل، سردرد ضربانی شدید، افزایش فشار داخل جمجمه، بی خوابی و بی قراری، تعریق شبانه، ریزش موهای بدن و شکننده شدن ناخن ها.
ویتامین A را ویتامین ضد عفونت و ویتامین ضد گزروفتالمی هم مینامند.
ویتامین D
ویتامین D، ویتامینی محلول در چربی است و از نظر شیمیایی به استروییدها وابستگی دارد و برای تشکیل طبیعی استخوان ها و دندان ها و جذب کلسیم و فسفر از دستگاه گوارشی ضروری است.
ویتامین D به مقدار کم در غذاهای طبیعی یافت می شود و معمولا مقادیر مورد نیاز آن از طریق غذاهایی که ویتامین مزبور به طور مصنوعی به آنها افزوده شده، به ویژه شیر و لبنیات دیگر و نیز از طریق تماس با نور آفتاب تامین می شود.
اشعه ی فرابنفش، فرمی از کلسترولی را در چربی پوست فعالی می کند که در کلیه، به نوعی از ویتامین D تبدیل می شود.
غذاهای طبیعی حاوی ویتامین D، منشأ حیوانی دارند و عبارتند از: ماهیان آبهای شور به ویژه ماهی سالمون، ساردین ها و کیلکاها؛ روغن کبد ماهی و زرده ی تخم مرغ.
کمبود ویتامین Dدر کودکان موجب راشیتیسم و در بزرگسالان باعث ایجاد استئومالاسی (نرمی استخوان)، پوکی استخوان و تکامل غیرطبیعی استخوان (استئودیستروفی) میشود.
افزایش بیش از حد ویتامین D موجب بروز سندرم مسمومیت (شامل بیاشتهایی، استفراغ، سردرد، خوابآلودگی، اسهال و کلسیفیه شدن بافتهای نرم قلب، رگهای خونی، لوله های کلیوی و ریهها) می شود.
ویتامین و D (کلسیفرولی، ارگو کلسیفرولی، اولئوویتامین (D) نوعی الکلی اشباع نشده ی متبلور محلول در چربی است که در اثر تابش پرتوی فرابنفش به ارگوسترول موجود در گیاهان تولید می شود و به شکل مکمل غذایی برای پیشگیری و درمان راشیتیسم، نرمی استخوانی و سایر اختلالات ناشی از کمبود کلسیم خون به کار میرود.
ویتامین D، نوعی الکلی اشباع نشده ی متبلور سفید، بدون بو و ضد راشیتیسم و فرم غالب ویتامین D با منشأ حیوانی است و در روغن کبد اکثر ماهیها، کره، مغز و زرده ی تخم مرغ یافت می شود. ویتامین D در پوست، مو و پر حیوانات و پرندگانی که با اشعه ی فرابنفش و نور آفتاب تماسی دارند ساخته می شود.
ویتامین D دهیدروکلسترول فعال شده یا کوله کلسیفرول هم نامیده می شود.
ویتامین E
ویتامین E به هریک از ویتامین های محلول در چربی ضروری برای تولید مثل طبیعی تکامل عضلانی، مقاومت گلبول های قرمز در برابر لیز شدن و سایر عملکردهای بیو شیمایی گفته می شود.
ویتامین E نوعی آنتی اکسیدان است و موجب حفظ پایداری اسیدهای چرب و سایر مواد شبه چربی، از جمله ویتامین A و هورمون های هیپوفیز، غده ی فوق کلیه و غدد جنسی می شود.
کمبود ویتامین E به ندرت دیده می شود و ممکن است ماه ها تا سال ها طول بکشد تا علایم آن E ه کمبود ویتامین مگالوبلاستیک، کمخونی همولیتیک، ناباروری، کراتینوری و آسیب کبدی و کلیوی و با فرایند افزایش سن در ارتباط هستند.
غنی ترین منابع غذایی حاوی ویتامین E عبارتند از: آرد گندم، روغن سویا، روغن دانه ی پنبه، روغن بادام زمینی، مارگارین، آجیل، سویا، تخم مرغ، کره، جگر، سیب زمینی شیرین، و برگ بسیاری از سبزی ها مانند شلغم.
منبع: mahsho.com