نتانیاهو پشت‌گرم به تروریست‌های سوری
بعد از دیدار دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه در حاشیه نشست گروه ۲۰ در هامبورگ آلمان و اعلام نخستین توافق جدی میان واشنگتن و مسکو در خصوص بحران سوریه، تل‌آویو بعد از تعلل و سکوت چند روزه اعلام کرده که با توافق آتش بس در جنوب سوریه موافق نیست.
به گزارش اعتماد، بنیامین نتانیاهو اعلام کرده که این توافق را قبول ندارد زیرا باعث تثبیت حضور ایران در سوریه می‌شود. این ادعا در حالی مطرح شده که به نظر می‌رسید توافق روسیه و امریکا برای آتش بس در سوریه بیش از هر طرف دیگری حتی بیش از سوریه به سود اسراییل و مطابق نگرانی‌های این رژیم طراحی شده باشد. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز بعد از این اقدام اسراییل اعلام کرد که مسکو و واشنگتن همه اقدامات لازم برای توجه داشتن به منافع اسراییل در زمان ایجاد مناطق کاهش تنش را در نظر خواهند داشت. الکسی پوشکوف، عضو مجلس دومای روسیه نیز در واکنش به اظهارات نتانیاهو گفته اگر نخست‌وزیر اسراییل با طرح روسیه و امریکا برای توقف درگیری‌ها در جنوب سوریه مخالف است بهتر است طرح جایگزینی ارایه کند.
تل‌آویو مجموعه شروط خود را به امریکا و روسیه ابلاغ کرده است و به نظر می‌رسد این دو کشور علاوه بر اینکه توان محقق کردن این مطالبات را ندارند، چندان میلی به اجرای این مطالبات هم نشان نمی‌دهند. اسراییل می‌خواهد که دشمنانش از سوریه خارج شده یا حداقل حضورشان در این کشور کمرنگ شود، مراد اسراییل از دشمن ایران و حزب‌الله است و عملا نمی‌خواهد که جریان مقاومت ده‌ها کیلومتر از بلندی‌های جولان اشغالی دور شود بلکه خواستار خروج کامل آنها از سوریه است.
روزنامه الاخبار در این باره نوشته اسراییل به خوبی می‌داند که توافق آتش بس در جنوب سوریه به معنای حضور نظامی شریک دشمنانش یعنی ارتش روسیه به عنوان ناظر در این منطقه است، این مساله در کوتاه‌مدت فرصتی برای رژیم صهیونیستی به شمار می‌رود زیرا شاهد آرامش نسبی در این منطقه خواهد بود اما در دراز مدت این مساله و پیامدهای آن می‌تواند به تهدید استراتژیک مهمی تبدیل شود که تل‌آویو نه می‌تواند در برابر آن ایستادگی کند نه می‌تواند پیامدهای منفی آن را از خود دور کند، در همین ارتباط باید به دو نکته اشاره کرد، نکته اول اینکه اسراییل به درستی می‌داند که قدرت تاثیرش بر بحران سوریه فقط از طریق جنوب این کشور امکان‌پذیر است زیرا سرزمین‌های اشغالی میدان مستقیم و رو در روی بخش‌های جنوبی سوریه به شمار می‌رود و تل‌آویو می‌تواند از این مساله به عنوان یک اهرم فشار در روند حل سیاسی بحران سوریه استفاده کند به همین دلیل از دست دادن این منطقه و واگذار کردن آن به روسیه فرصت مانور در این منطقه را از تل‌آویو می‌گیرد به همین دلیل است که رژیم صهیونیستی تا جایی که می‌تواند سقف شروط خود را بالا برده، شاید روسیه را وادار کند تا به مراعات منافع اسراییل در هر توافقی در خصوص سوریه پایبند باشد.
یکی از دلایلی که نگرانی‌های اسراییل را از حضور ایران و حزب‌الله در سوریه بیشتر کرده مساله قدرت نظامی حزب‌الله و راه ارتباطی زمینی است که با عراق برای مقاومت ایجاد شده به همین دلیل تل‌آویو می‌خواهد ایران و حزب‌الله خارج از سوریه باشند یا حداقل تا جایی که امکان دارد در دور‌ترین بخش نسبت به سرزمین‌های اشغالی باشند تا در آینده خطری برای این رژیم ایجاد نکنند. اما نکته دوم در اظهاراتی است که اخیرا به نقل از منابع نظامی بلندپایه اسراییل منتشر شده است که باید نیروهای تضمین‌دهنده آتش‌بس در جنوب سوریه از نیروهای دوست با اسراییل باشد که منافع این رژیم را تامین می‌کنند و اسراییل بدون شک ترجیح می‌دهد نیروهای امریکایی این مسوولیت را بر عهده بگیرند. اما مشخص است دو نکته‌ای که اسراییل بر اساس آن سیاست خود را در خصوص سوریه پایه‌گذاری می‌کند در حال حاضر و با توجه به فضای میدانی و سیاسی فراهم نیست و امریکایی‌ها هم به صورت کامل جوابگوی خواسته‌های اسراییل نیستند به همین ترتیب این موقعیت رژیم صهیونیستی را در برابر دو انتخاب قرار می‌دهد یا اینکه توافق را بدون تغییر بپذیرد یا با رد کردن آن وضعیت در جنوب سوریه را به همین شکلی که هست نگاه دارد زیرا تا زمانی که شروط اسراییل محقق نمی‌شود، معارضان مسلح امنیت این رژیم را در جنوب سوریه حفظ می‌کنند. روشن است وقتی که نتانیاهو می‌گوید ترجیح می‌دهد معارضان مسلح سوری در جنوب سوریه حضور داشته باشند تا نیروهای ارتش روسیه، رژیم صهیونیستی گزینه دوم را انتخاب کرده است. رابرت فورد، سفیر پیشین ایالات متحده در سوریه اخیرا اعتراف کرده که واشنگتن و مسکو نمی‌توانند مانع رسیدن ایران و حزب‌الله به مرزهای جولان اشغالی شوند زیرا قدرت اصلی در پیروزی‌های عملیات‌های زمینی ارتش سوریه را همپیمانان ایران تامین می‌کنند.
زمزمه انحلال هیات تحریر الشام
با ادامه گفت‌وگوهای غیرعلنی برای ترسیم جزییات توافق روسیه و امریکا آخرین گزارش‌ها حاکی است که نشست‌های متعددی در شهر درعا که یکی از مناطق لحاظ شده در این توافق است برگزار شده است. به گفته منابع معارضان سوری سرنوشت هیات تحریرالشام (وابسته به القاعده) در این منطقه به بحث گذاشته می‌شود زیرا بر اساس یکی از بندهای توافق روسیه و امریکا خروج نیروهای نظامی غیرسوری از این منطقه و تمرکز بر مبارزه با تروریسم الزامی است و با توجه به نبرد اخیر هیات تحریر الشام که مرگ یا ذلت نام‌گذاری شده بود و چندین انتحاری هم در آن مشارکت داشتند به نظر نمی‌رسد که بتوان این گروه را به راحتی راضی کرد تا از جنوب سوریه خارج شود. از طرفی امریکا هم نمی‌تواند توافقی را که با طرف‌های بین‌المللی به امضا رسانده در شرایطی اجرا کند که هیات تحریر الشام که در فهرست گروه‌های تروریستی امریکاست، در جنوب سوریه حضور داشته باشد. به این ترتیب این گروه مسلح یا باید نیروهای خود را از درعا خارج کرده و به ادلب ببرد که این مساله نیازمند هماهنگی با مسوولان رسمی سوریه است دوم اینکه می‌تواند تشکیلات این هیات در جنوب سوریه را منحل کند و نیروهای نظامی‌اش به دیگر گروه‌های مسلح که در فهرست گروه‌های تروریستی قرار ندارند، بپیوندند.
معارضان، ضعیف‌ترین حلقه بحران سوریه
از طرفی روزنامه العرب عربستان چاپ لندن، بخش نظامی و سیاسی معارضان سوری را ضعیف‌ترین حلقه وضع موجود در سوریه می‌داند. این روزنامه معتقد است که دلایل زیادی را می‌توان برای ضعف معارضان سوری برشمرد اما یکی از مهم‌ترین مسائل نبود استراتژی و راهبرد روشن از سوی آنها برای واکنش نشان دادن به تحولات سوریه، شکاف و اختلاف نظر ریشه‌دار، خسارت‌های مالی و جانی فراوان در میدان جنگ و در آخر عدم انسجام جریان‌های حامی معارضان و گاها تقابل آنهاست.
العرب نوشته دولت سوریه هم از این شکاف و ضعف معارضان به سود خود استفاده کرده تا جایی که الکسی بوردافکین، نماینده دایمی روسیه در سازمان ملل روز شنبه گذشته به خبرنگارها گفته که معارضان سوری از مطالبه برکناری بشار اسد دست کشیده‌اند. بوردافکین گفته بود در آخرین گفت‌وگوها در خصوص سوریه نکات مثبتی درباره لزوم تصحیح رویکرد هیات عالی مذاکره‌کننده معارضان سوری مطرح شد و معارضان در این نشست‌ها هیچ اشاره‌ای به لزوم برکناری بشار اسد از قدرت نکردند. به گفته العرب معارضان بعد از این مساله تحت فشار قرار گرفته و هیچ راهی برای پاسخگویی به نماینده دایم روسیه در سازمان ملل نداشتند به جز پاسخ ریاض حجاب، هماهنگ‌کننده این گروه که در صفحه فیسبوک خود نوشته بود: «مردم سوریه نظر خود را درباره بشار اسد ودولت او بیان کرده‌اند ما هیچ حقی نداریم تا از اساسی‌ترین خواسته مردم این کشور (برکناری بشار اسد) دست بکشیم.»
در حالی که هیات عالی مذاکره‌کننده معارضان سوری که وابسته به ریاض هستند همواره خواستار برکناری اسد بوده‌اند، دو جریان معارض سوری دیگر یعنی معارضان معروف به اجتماع قاهره و مسکو مخالفتی با باقی ماندن اسد در قدرت ندارند. ناظران می‌گویند اظهارات نماینده روسیه در سازمان ملل را نمی‌توان به صورت کامل انکار کرد زیرا عملا در بدنه معارضان و هیات عالی مذاکره‌کننده شکاف‌های زیادی وجود دارد که یکی از اصلی‌ترین اختلاف‌نظرها در زمینه آینده بشار اسد است. به گفته آنها با توجه به تغییر رویکرد بین‌المللی و تحولات میدانی شکاف در بدنه هیات مذاکره‌کننده سوری امری طبیعی است زیرا از اظهارات مسوولان ارشد غربی این نکته دریافت می‌شود که اسد در شرایط فعلی مشکل اصلی نیست و می‌توان با باقی ماندن او در قدرت کنار آمد و این تغییر لحن تا آنجا پیش رفته که امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه گفته بود هیچ جایگزین قانونی در حال حاضر برای بشار اسد وجود ندارد.
العرب به معارضان سوری توصیه کرده تا با بازنگری در سیاست‌های خود اولویت‌های خود را مشخص کنند و تاکید کرده که این مساله هم بدون اتحاد این گروه امکان پذیر نیست. در زمینه میدانی نیز ارتش سوریه و همپیمانانش در حومه جنوبی الرقه پیشروی‌های چشمگیری داشته‌اند و در عین حال عملیات‌های نظامی ارتش سوریه در محور صحرای نزدیک به جنوب دیرالزور هم فعال شده است. ارتش سوریه روز یکشنبه روستای زمله شرقی، نیروگاه الزمله و میدان‌های گازی الخلاء و الزلمه و میدان نفتی الفهد در حومه جنوبی رقه را آزاد کردند. این پیروزی‌ها بعد از به دست گرفتن کنترل کامل میدان‌های نفتی وسیع الوهاب و دبیسان صورت گرفته است. اما در حومه شرقی حمص که به مرزهای استانی دیرالزور نزدیک است نیروهای هوایی ارتش سوریه کاروان خودروهای زرهی تروریست‌های داعش را در اطراف منطقه حمیمه و شرق منطقه الکدیر بمباران کردند.
روز دوشنبه نیز خبرگزاری رسمی سوریه سانا اعلام کرد که ارتش این کشور میدان نفتی الدیلعه در حومه جنوب غربی الرقه را آزاد کرده‌اند و سه خودروی بمب‌گذاری شده تروریست‌ها را نیز منهدم کرده‌اند. بر اساس گزارش سانا نیروی هوایی و یگان توپخانه‌ای ارتش سوریه در ۲۴ ساعت گذشته عملیات نظامی گسترده‌ای علیه مواضع داعش در شهر دیرالزور انجام داده‌اند. در عملیات ارتش سوریه در این منطقه علاوه بر آزادی بخش‌های مهم راهبردی در حومه دیرالزور و جنوب رقه تعداد زیادی از سرکرده‌های سعودی و تونسی داعش نیز کشته شده‌اند.
منبع: الف