میزان شفافیت آرای از راه دور
بیش از یک هفته از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ می‌گذرد، اما هر روز خبرهایی جدید درباره تخلف‌های انتخاباتی به گوش می‌رسند. گفته می‌شود یکی از مهم‌ترین تخلفات انتخاباتی صورت گرفته، در صندوق‌های رأی‌گیری خارج از کشور رخ داده است و جمعی از ایرانیان خارج از کشور خطاب به وزیر امور خارجه نامه‌ای ارسال کرده و خواستار از بین بردن شائبه تخلف در روند برگزاری و اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در خارج از کشور شدند.
درخواستی از ظریف
جمعی از ایرانیان خارج از کشور خطاب به وزیر امور خارجه در مطالبه ایجاد شفافیت و از بین بردن شائبه تخلف در روند برگزاری و اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در خارج از کشور، در نامه‌ای نوشتند: «تقاضا داریم روندهای اجرایی و نظارتی انتخابات در حوزه‌های رأی‌گیری خارج از کشور را به‌صورت شفاف برای ایرانیان توضیح داده و به‌طور مشخص به سؤالات زیر پاسخ دهید: با توجه به افزایش بسیار زیاد صندوق‌های رأی، به‌طور مشخص اعلام نمایید که ملاک انتخاب مسوولان صندوق‌ها و به‌ویژه صندوق‌های جدید چه بوده است؟ آیا برای تمامی صندوق‌ها ناظر معرفی شده یا خیر؟ ملاک انتخاب ناظر چه بوده است؟» در بخش دیگر این نامه آمده است: «در داخل مرزهای جمهوری اسلامی ایران، افراد تنها با ارائه شناسنامه مجاز به رأی دادنند که ثبت مهر در قسمت مخصوص، امکان تخلف و رأی دادن مجدد را بسیار کم می‌کند. با توجه به سازو کار اعلام شده، افراد خارج از کشور حتی بدون داشتن شناسنامه و پاسپورت قادر به رأی‌دهی خواهند بود! چگونه از «چند بار رأی دادن» افراد با مدارک شناسایی مختلف در شعب مجزا و نزدیک به هم جلوگیری می‌شود؟ آیا ساز کاری برای جلوگیری از چند‌بار رأی دادن افراد و همچنین رأی دادن بدون مدرک شناسایی وجود دارد یا خیر؟»
در آمریکا هر فرد می‌توانست حداقل ۲ بار رأی دهد
همچنین، رییس یکی از شعب اخذ رأی در آمریکا در گفتوگو با خبرگزاری دانشجو از وقوع تخلف گسترده در صندوق‌های رأی مستقر در آمریکا خبر داد و تاکید کرد: «هر نفر به راحتی، هم با شناسنامه و هم با گذرنامه رأی داد.» بر اساس آمارهای منتشر شده، بالاترین آمار مشارکت ایرانیان خارج از کشور مربوط به سال ۸۸ و با بیش از ۲۰۰ هزار رأی است، حال آنکه در انتخابات ریاست جمهوری ۸۳۰ هزار تعرفه رأی به خارج از کشور ارسال شده و جالب‌تر اینکه فقط ۱۱ صندوق اخذ رأی در عراق و دو صندوق اخذ رأی در سوریه به‌راه افتاده که نسبت به سال‌های گذشته کاهش چشمگیری داشته است و در عوض در اروپا و آمریکا شعب اخذ رأی افزایش داشته است. این در حالی است که برخی از حوزه‌های داخل کشور از کمبود تعرفه رنج می‌بردند.
از سویی دیگر، بنابر اطلاعات رسیده از ایرانیان ساکن کشورهای مختلف، در صندوق‌های رأی‌گیری در حوزه‌های خارج از کشور، افراد می‌توانستند یک بار با شناسنامه رأی دهند، یک بار با گذرنامه! هیچ عامل بازدارنده‌ای برای این مساله وجود نداشت. علاوه‌بر این، بعد از رأی‌گیری، برای زدن مهر به پاسپورت اجازه گرفته می‌شد. طبق گفته مسوولان انتخابات در حوزه‌های خارج از کشور، این مورد بر اساس مصوبه وزارت امور خارجه بوده است. به عبارت دیگر در صورت مخالفت فرد رأی‌دهنده، بر پاسپورت او مهری زده نمی‌شد، در نتیجه قابل استفاده مجدد بود!
رأی فرمالیته!
شرکت ایرانیان آمریکانشین در انتخابات ریاست جمهوری ایران بسیار گسترده‌تر از دوره پیش بود. یکی از ایرانیان مقیم آمریکا درباره مشاهدات خود در روز رأی‌گیری نوشت: وقتی به حوزه انتخاباتی شهر شیکاگو (واقع در Holiday Inn) وارد شدیم، خانمی در حال أخذ مدارک شناسایی بود. با لحن شوخی به چند نفر از آشنایانش که آمده بودند رأی بدهند، می‌گفت: «نظم رو رعایت کنین، من ناظر شورای نگهبانم‌ها!» رأی دادیم و گذشت و آن طرف‌تر یکی از دوستان را دیدیم که مسوول شعبه بود. گفت آن خانم واقعاً ناظر شورای نگهبان است؛ در حالت عادی بی‌حجاب می‌گردد و امروز شالی به‌صورت فرمالیته بر نصف موهایش انداخته… بی‌نهایت تعجب کردم و پرسیدم منظورت این است که خود شورا این خانم را تعیین و معرفی کرده؟ گفت نه، دفتر حفاظت منافع این کار را انجام داده!» این دانشجو، همچنین درباره تخلف در رأی‌گیری نوشت: «در آمریکا هر فرد می‌توانست حداقل ۲بار رأی دهد. یک‌بار با پاسپورت و بار دوم با شناسنامه و کارت ملی؛ بدون هیچ‌گونه استعلامی در این شعبه. قبل از رأی دادن نقلی شنیده بودم که به‌علت عدم حضور ناظران شورای نگهبان، در بسیاری از شعبات أخذ رأی در آمریکا، رای‌های ایرانیان در این کشور حالت فرمالیته داشته و صرفاً برای به رخ کشیدن دموکراسی ایرانی است. لذا قرار نیست این آراء در نتیجه نهایی لحاظ شوند؛ الله أعلم!»
سخنگوی وزارت امور خارجه در گفتوگو با «صبح‌نو»:
تخلف انتخاباتی در صندوق‌های خارج‌از‌کشور وجود نداشت
در مورد نحوه رای گیری از ایرانیان خارج از کشور، سراغ آقای بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه رفتیم که در ادامه مصاحبه «صبح نو» را با او می‌خوانید.
لطفاً درباره میزان مشارکت ایرانیان خارج از کشور توضیح دهید.
ایرانیان در انتخابات اخیر با عزمی راسخ و در گستره‌ای وسیع و با تحمل ساعت‌ها انتظار در صف‌های طولانی برای انداختن آرای خود در صندوق‌های رأی، همبستگی ملی و حضور خود را در بسیاری از خیابان‌های جهان با سری بر‌افراشته و غرور تمام به رخ جهانیان کشیدند. آنان به تمامی خبرنگاران، عابران پیاده، رسانه‌های جهان و عکاسان و فیلمبرداران پیام زیبایی را از ایرانیت، فرهنگ و مدنیت و احساس تعلق خود را به هموطنان و مرز و بوم خود ارائه کردند. نمودار فراز حضور ایرانیان نسبت به دوران قبل، فرازی کاملاً صعودی و میزان مشارکت دو برابر دوران گذشته بود.
میزان همکاری کشورها با ایران برای برگزاری انتخابات به‌ویژه دولت آمریکا را توضیح دهید.
مشکلی در این خصوص وجود نداشت. در تمامی کشورها همکاری لازم وجود داشت و فقط در کانادا به علت مقررات خاص آنها و نداشتن روابط سیاسی با آن کشور، صندوق‌های رأی را متاسفانه برای ایرانیان مقیم و مشتاق در آنجا نداشتیم. در باقی کشورها و بر اساس نوع مقررات و شرایط داخلی کشورها و با تلاش و جدیت وزارت امور خارجه و نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور، انتخابات به نحو مطلوبی صورت پذیرفت. در آمریکا هم با توجه به مقررات داخلی آنها و ضوابطی که برای این‌گونه انتخابات مربوط به سایر ملیت‌های مقیم در آن کشور وجود دارد، انتخابات ریاست جمهوری ایران بدون هیچ مشکلی و در شکل خوبی برگزار شد.
بعضی‌ها از تخلف در انتخابات خارج از کشور صحبت کردند و اینکه بعضاً برخی از شهروندان ۲ بار رأی دادند. این موضوع تا چه حد صحت دارد و آیا گزارشی در باره آن به وزارت خارجه ارسال شده است؟
خیر، ما گزارشی از این نوع مطالبی که شما می‌فرمایید دریافت نکردیم. در سفارتخانه‌ها و به‌خصوص در کشورهایی که ایرانیان بسیاری در آن زندگی می‌کنند، انتخابات هم به لحاظ کیفی و هم کمی، از وضعیت بسیار خوبی برخوردار بود و امکان آنچه شما بدان اشاره می‌فرمایید، وجود ندارد و دقیقاً آرای تمامی شرکت‌کنندگان با سلامتی کامل قرائت و شمارش شد و در این خصوص با توجه به حضور نمایندگان ستاد انتخابات کشور و هیات نظارت بر انتخابات و دقت عملی که ویژه روسای نمایندگی‌های ماست، تردیدی در سلامت انتخابات وجود ندارد. آنچه غیر از این بیان می‌شود، دور از انصاف و به منظور تلخ کردن کام ایرانیانی است که با جد و جهد فراوان خود را از حتی فاصله‌های دور به پای صندوق‌ها رسانند تا رسالت ملی و میهنی و دینی خود را در این برهه حساس از جهان به اثبات رسانند. به یاد داشته باشیم که در بسیاری از کشورهای جهان، روز جمعه روز کاری است و رها کردن کلاس درس و کار و آمدن و ماندن در صف رأی دادن، برای بسیاری از هموطنان هزینه‌بر است و کاری سخت اما آنان توانستند این سختی‌ها را پذیرا باشند.
برخی خبرها حکایت از این دارد که آمارهای دقیقی درباره مشارکت در خارج از کشور موجود نیست و آمارها تکمیل نشده‌اند؟
تمام آرا به دقت شمارش و نتایج زودتر از تهران به‌علت تعداد اندک شعب و تعداد ایرانیان با شفافیت تمام در اختیار وزارت خارجه، کشور و شورای نگهبان است. یک لیست از نتایج آرا هم روز شنبه بعد از انتخابات در نزد من است و آنها را به‌علت علاقه شخصی، دقیق زیر و رو و تحلیل کردم.
منبع: الف