مناسک شناختی

مردم گاهی اوقات فکرهای وسواسی را با فکرهای دیگر خنثی می کنند؛ یعنی به جای مناسک رفتاری، به مناسک شناختی رو می آورند. مناسک ذهن پیچیده سایمون (Simon) یک نمونه از این نوع مناسک است. سایمون برای «باطل کردن» تصورات جنسی شرم آوری که به ذهنش خطور می کرد، خودش را در حال انجام دادن یک رشته اعمال زاهد مابانه تصور می کرد.
حذف مناسک شناختی نیز کار سختی است چون درهر جا می توانند اجرا شوند. در ضمن چکاننده های آنها کمتر قابل پیش بینی هستند و ممانعت از چنین مناسکی سخت تر است. درمان این نوع مناسک عبارت است از مواجهه با فکر وسواسی اضطراب آور و پیشگیری از فکر اجبارگون خنثی کننده. در این درمان باید فهمید کدام فکر، وسواسی است و کدام فکر، اجبارگون. در مورد سایمون، تصور اعمال جنسی، فکر وسواسی بود و تصور اعمال زاهد مآبانه، اجبار عملی.
* مواجهه با فکر وسواسی. در اینجا برخی از راه های مواجهه با فکر وسواسی را توضیح می دهم :
* فکر وسواسی را عمدتا در خودتان ایجاد کنید. فکر وسواسی را آن قدر در ذهن تان نگهدارید تا مضطرب شوید. کمی صبر کنید. این عمل را تکرار کنید.
* فکر وسواسی را مکرر یادداشت کنید.
* فکر وسواسی را روی نوار پیام گیر تلفن ضبط کنید.
* پیشگیری از پاسخ در ارتباط با فکر اجبارگون. در اینجا راه های بازداری فکر اجبارگون را توضیح می دهم :
«توقف فکر. فکر وسواسی را در ذهن تان نگهدارید؛ به محض آن که فکر اجبارگون به ذهن تان خطور کرد در دل تان بگویید «ایست»! به این ترتیب می توانید آن را با فریادی که در دل تان می کشید متوقف کنید. دقت کنید که می خواهید فکر اجبارگون را متوقف کنید نه فکر وسواسی را.
* پرت کردن حواس. فکر وسواسی را نگهدارید؛ سپس وقتی فکر اجبار گون به ذهن تان خطور کرد، با یک فکر خوشایند یا با انجام دادن یک عمل خوشایند و جالب، حواس تان را پرت کنید.
* استفاده از نوار پیام گیرتلفن. این فن احتمالاً موثرترین فن می باشد چون به کمک این فن می باشد چون به کمک این فن می توانید فکر وسواسی را در شرایط کنترل شده پخش کنید. فکر وسواسی را با صدای خودتان روی پیام گیر تلفن ضبط کنید. برای مثال می توانید بگویید : «ممکن است غذای بچه ها را آلوده کنم و آنها به آرامی ولی با درد و رنج بمیرند.» فقط فکر وسواسی را بدون آن که خبری از فکر اجبارگون خنثی کننده باشد، روی این نوار ضبط کنید.
سپس :
* دوبار در روز و یا بیشتر و هر بار حداقل به مدت یک ساعت به فکر وسواسی خودتان گوش بدهید – تا این که اضطراب تان به حدود ۵۰ درصد برسد.
* در حالی که به نوار گوش می دهید، دربرابر افکار اجبارگون مقاومت کنید. به جای عمل کردن به افکار اخبارگون، روش های کنار آمدن را تمرین کنید.
وقتی توانستید بدون خنثی کردن و با حداقل اضطراب به نوار گوش بدهید، این روش را روی یک فکر وسواسی جدید (البته اگر چند فکر وسواسی دارید) اجرا کنید.
باید بین (۱) افکار مزاحم و ناخواسته (فکرهای وسواسی) و (۲) فکرهای تعمدی (یا فکرهای اجبار گون که مناسک اضطراب کاه محسوب می شوند) فرق بگذارید.
پیشگیری از پاسخ، روی همین فکرهای تعمدی متمرکز است. سعی نکنید به جای سد کردن راه مناسب شناختی، درصدد مسدود کردن وسواس های فکری برآیید.
در ضمن فکر مناسکی می تواند فکر وسواسی باشد؛ به عبارت دیگر، اجبار عملی می تواند تکرار فکر وسواسی در چند نوبت معین باشد. برای رفع این مشکل، خودتان را با تفکر ناخواسته مواجه کرده ولی از تکرار تعمدی ان پیشگیری کنید.
این جریان نشان می دهد کنار آمدن با مناسک شناختی، دشوار است. اگر روش های این قسمت جواب ندادند، تسلیم نشوید – بی شک یک درمانگر حرفه ای می تواند به شما کمک کند.
منبع: مه شو