مصرف سالانه ۳ میلیارد کیسه پلاستیکی در پایتخت
استفاده از نایلکس‌های پلاستیکی از ابتدای سال ۲۰۱۶میلادی در سراسر اروپا ممنوع شده است. این در حالی است که همزمان با روز بدون نایلکس در سراسر ایران شهرداری‌های مختلف کشور به‌ویژه شهرداری تهران نیز اقدامات گسترده‌ای را به اجرا گذاشته‌اند.
در این میان بیش از ۱۶سازمان مختلف مجری طرح «روز بدون نایلکس» معرفی شده‌اند.صرفه‌جویی یک میلیاردی با مصرف کمتر؛ تنها یک‌کیسه در هفتهروزانه ۳٫۵ میلیون تن پسماند در سراسر دنیا تولید می‌شود و ایران نیز با تولید بیش از ۴۵هزار تن پسماند بیش از ۱٫۲ درصد از تولید جهانی پسماند را در اختیار دارد. تقریبا ۲۰درصد از زباله‌های تولیدی شهروندان را زباله‌های خشک تشکیل می‌دهد و پلاستیک و مواد پلیمری تقریبا ۴درصد کل زباله‌ها را به‌خود اختصاص می‌دهد.
به گزارش همشهری، مشاور مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران در همین ارتباط با اعلام اینکه مواد پلیمری با ماندگاری حداقل ۳۰۰ تا ۱۰۰۰سال یک ماده تجزیه‌‌ناپذیر محسوب می‌شود، گفت: این مواد می‌تواند منشأ مخاطرات گسترده‌ای در محیط‌زیست شود. شهرام فیروزی با اشاره به ۲۱تیرماه روز بدون نایلکس گفت:
هر خانواده ایرانی به‌طور متوسط روزانه ۳کیسه پلاستیکی وارد چرخه محیط‌زیست می‌کند. هر خانواده با حذف تنها یک کیسه پلاستیکی در هفته می‌تواند از مصرف حدود یک میلیارد کیسه پلاستیکی در سال جلوگیری کند که این میزان برابر با ۷هزار تن پلاستیک است. به گفته وی از سال ۲۰۱۳میلادی به بعد سالانه یک‌تریلیون کیسه پلاستیکی به‌عنوان دور ریز وارد چرخه مدیریت پسماند دنیا شده است.
در این بین وضعیت شهر تهران به گفته مشاور مدیرعامل سازمان پسماند بهتر نیست. اینطور که فیروزی اعلام کرد در شهر تهران براساس آنالیز فیزیکی و شیمیایی صورت گرفته در سال ۱۳۸۷، کیسه‌های پلاستیکی۲درصد وزن کل پسماندهای جامد شهری را تشکیل داده‌اند؛حال با احتساب میزان پسماند جامد شهری تولیدی در پایتخت حدود ۳میلیارد کیسه پلاستیکی در سال دور انداخته می‌شود. به گفته وی میزان پلاستیک‌های تولیدی در ایران بیش از ۱۷۷هزار تن در سال تخمین زده می‌شود. این رقم معادل ۵۰۰تن در هر روز است و با این آمار ایران در زمره ۱۰کشور نخست پرمصرف ظروف یکبار مصرف پلاستیکی قرار گرفته‌است.
عرضه ۱۲۰تن نایلکس با پایه گیاهی
همانطور که گفته شد بیش از ۱۶سازمان مختلف هر ساله در ۲۱تیرماه برنامه‌های ویژه‌ای برای عرضه محصولات غیرپلیمری و تشویق شهروندان تهرانی به اجرا می‌گذارند. میادین میوه و تره‌بار، فروشگاه‌های شهروند، فروشگاه‌های زنجیره‌ای اتکا و فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه ازجمله این سازمان‌ها هستند. در همین راستا مدیرعامل سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار از توزیع ماهانه ۱۲۰تن نایلکس پایه گیاهی و تجزیه‌پذیر در میادین و بازارهای میوه و تره بار خبر داد و گفت: روزانه در مراکز این سازمان بین ۴تا ۵تن کیسه پایه گیاهی و تجزیه‌پذیر استفاده می‌شود.
عبد الحسین رحیمی با بیان این مطلب گفت: سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار به‌عنوان دوستدار محیط‌زیست از سال۹۱ عرضه نایلکس‌های پلیمری را متوقف و به جای آن نایلکس‌های پایه گیاهی و تجزیه پذیر را در میادین و بازارهای میوه و تره بار جایگزین کرده است.
از سوی دیگر نخستین گام برای شکل‌گیری روز بدون نایلکس تهران در سال ۸۸برداشته شد. در آن سال شورای شهر تهران مصوبه «کاهش کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف و جایگزین کردن مواد قابل بازیافت غیرپلاستیکی در مجموعه شهرداری تهران» را به تصویب رساند. سپس با تصمیم شهرداری تهران مبنی بر کاهش ظروف پلیمری، روز بدون نایلکس نیز نامگذاری شد. شورای سیاستگذاری روز بدون نایلکس هم با هدف اطلاع‌رسانی به‌منظور فرهنگسازی و آگاهی‌رسانی در حوزه استفاده کمتر از کیسه‌ها و ظروف پلاستیکی آغاز به کرد.
۲۰دقیقه استفاده، هزار سال تجزیه
مشاور مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران با اشاره به استفاده اندک زمانی از کیسه‌های پلاستیکی گفت: طول عمر مفید کیسه پلاستیکی در دست مصرف‌کنندگان اندک است و به بیش از ۲۰دقیقه (۱۲تا ۲۰دقیقه) نمی‌رسد؛ درحالی‌که سرعت تجزیه این ماده در طبیعت بسیار کند بوده و گاه زمانی بیش از ۴۰۰سال برای تجزیه اغلب این کیسه‌ها نیاز است. فیروزی هشدار داد: اگر به همین منوال به مصرف این مواد ادامه دهیم به‌زودی تمام پهنه‌های طبیعت اعم از جنگل‌ها، دریاها و حتی بیابان‌ها از پسماند کیسه‌های پلاستیکی انباشته خواهد شد.
به گفته فیروزی محصولات پلاستیکی علاوه بر گرمایش جهانی و ایجاد آلودگی بصری مناظر در معرض حرارت، نور خورشید، سرما و آب تغییر حالت داده و با نشت مواد شیمیایی جان تمام حیوانات، گیاهان و در نهایت انسان‌ها را به خطر می‌اندازد. همچنین نفوذناپذیری و کاهش باروری خاک از دیگر تأثیرات مخرب رهاکردن کیسه‌های پلاستیکی در طبیعت به‌ویژه زمین‌های کشاورزی است.
بسیاری از کشورهای جهان با تعیین مالیات یا تصویب قانون منع استفاده از کیسه‌های پلاستیکی مصرف این محصولات را در میان شهروندان خود به حداقل رسانده‌اند. به گفته مشاور مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران در ایران نیز می‌توان با وضع عوارض برای مصرف‌کنندگان و ارائه تمهیدات لازم برای افزایش نرخ بازیافت و تمایل بخش خصوصی برای ورود به این حوزه آثار مخرب زیست‌محیطی این محصولات را کاهش داد.
توزیع نمادین سفره نان خانواده در بین شهروندان
سفره نان خانواده به مناسبت روز بدون کیسه پلاستیکی۲۱تیرماه به‌صورت نمادین بین شهروندان توزیع شد. براساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران در سال ۱۳۸۸مبنی بر الزام کاهش استفاده از کیسه‌ها و ظروف پلاستیکی، روز ۲۱تیرماه به‌عنوان «روز بدون کیسه پلاستیکی» با هدف آگاه‌سازی شهروندان در رابطه با مخاطرات استفاده از کیسه‌ها و ظروف یکبار مصرف پلاستیکی نامگذاری شد. روز بدون کیسه پلاستیکی امسال با پیام«کیسه پلاستیکی کمتر، زمین پاک تر، زندگی بهتر» برگزار شد.
شناسایی نانوایی‌های دوستدار محیط‌زیست و ترغیب آنها به ارائه کمتر کیسه‌های پلاستیکی به شهروندان و معرفی جایگزین مناسب از اهم فعالیت‌ها و برنامه‌های فعالان کانون‌های محیط‌زیست سراهای محله است. لازم به ذکر است، درخصوص کاهش کیسه‌های پلاستیکی در نانوایی‌های شهر نیز تشکیل کارگروهی با حضور نمایندگان اتحادیه نانوایی‌های سنتی شهر تهران و مرکز مدیریت محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در دستور کار قرار گرفته است؛
به همین منظور در راستای آگاه‌سازی شهروندان و کاهش استفاده از کیسه‌های پلاستیکی سفره نان خانواده به مناسبت روز بدون کیسه پلاستیکی۲۱تیرماه به‌صورت نمادین بین شهروندان در بوستان اوستا توزیع شد.
منبع: الف