مسکن؛ بازمانده از رشد اقتصاد
سال ۹۵ هم برای بازار مسکن خوش‌یُمن نبود؛ گرچه از اواسط سال قبل پیش‌بینی می‌شد که اقتصاد پسابرجامی جانی بگیرد و اوضاع رکودی بازار مسکن نیز کمی بسامان شود.
در این شرایط پیش‌بینی می‌شد که معاملات خرید و فروش در بازار مسکن روند ملایم صعودی را تا خروج کامل از وضعیت رکودی بردارد و نهایتا در اواخر سال ۹۵به رونق برسد؛ مسئله‌ای که با گزارش جدید مرکز آمار از تحولات بازار مسکن در پاییز سال‌جاری کاملا به چالش کشیده شده است.
براساس گزارش مرکز آمار ایران، تعداد معاملات مسکن در پاییز سال‌جاری نسبت به تابستان ۲۴٫۵درصد کاهش را تجربه کرده درحالی‌که متوسط قیمت فروش ۱٫۸درصد افزایش یافته است. تعداد معاملات نسبت به پاییز سال قبل نیز ۴٫۹درصد افت کرده اما باز هم قیمت‌ها ۸٫۴درصد افزایش یافته است.
براساس این گزارش، در فصل پاییز سال‌جاری متوسط قیمت فروش هر مترمربع زیربنای مسکونی در شهر تهران حدود ۴میلیون و ۳۵۰هزار تومان و میانگین مساحت واحدهای معامله شده ۸۹مترمربع با متوسط عمر بنای ۹سال بوده است. ازسوی دیگر جزئیات آمار رشد اقتصادی در۹ماهه سال جاری نیز نشان می‌دهد که بخش ساختمان با نرخ رشد منفی ۱۱درصد (-۱۱) رکورددار رکود در میان بخش‌های اقتصادی است.
کاهش ۲۱درصد معامله زمین
براساس این گزارش، تعداد معاملات زمین و ساختمان کلنگی در پاییز۹۵ نیز نسبت به فصل قبل ۲۱درصد کاهش یافته و از نظر قیمتی نیز ۲٫۱درصد کاهش را تجربه کرده به‌گونه‌ای که متوسط قیمت فروش هر مترمربع زمین یا زمین ساختمان مسکونی کلنگی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در شهر تهران، در پاییز سال‌جاری به حدود ۴میلیون و ۴۴۶هزار تومان رسیده است.
از دیگر سو معاملات پاییز ۹۵نسبت به فصل مشابه سال قبل نیز حدود ۲۳٫۸درصد کاهش نشان می‌دهد که البته با رشد محدود ۰٫۸درصدی مواجه بوده است. این درحالی است که در تابستان سال‌جاری روند نزولی صدور پروانه‌های ساختمانی متوقف شده بود و انتظار می‌رفت در ادامه، ساخت‌وساز و صدور پروانه روند صعودی بگیرد که در نتیجه این اتفاق، احتمالا قیمت‌ها نیز وارد روند صعودی می‌شدند اما این مسئله با آمارهای فعلی مرکز آمار از معاملات زمین و ساختمان کلنگی همخوانی ندارد و به‌نظر می‌رسد دوباره روند صدور پروانه نزولی شده باشد.
در حقیقت در شرایطی آمارها از افت قیمت زمین و ساختمان کلنگی خبر می‌دهند که قیمت فروش مسکونی روندی کاملا صعودی به‌خود گرفته است؛ براین اساس می‌توان برآورد کرد که افت قیمت در این بازار ناشی از افت قابل توجه تقاضا برای خرید زمین و ساختمان کلنگی بوده است که به‌معنای کاهش تقاضا برای صدور پروانه‌های ساختمانی خواهد بود. گزارش مرکز آمار از جزئیات رشد اقتصادی سه ماهه سوم سال‌جاری نیز حاکی از رشد منفی ۱۱درصدی بخش ساختمان بود.
معنای این آمارها این است که تولید مسکن با وجود نیاز سالانه کشور به ساخت حدود یک میلیون واحد مسکونی، اصلا وضعیت مناسبی ندارد و در شرایطی که در ۳سال اخیر بخش عمده برنامه‌های دولت به تقویت طرف تقاضا معطوف شده است، ادامه رکود در ساخت‌وساز مسکن، باعث کاهش عرضه این کالا به بازار شده است.
اجاره مسکن ۸/۶درصد رشد کرد
یکی از نکات قابل توجه در گزارش اخیر مرکز آمار، افزایش ۸٫۶درصدی مبلغ اجاره واحدهای مسکونی در تهران نسبت به سال گذشته است. براساس آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، متوسط مبلغ اجاره ماهانه به‌علاوه ۳درصد ودیعه پرداختی برای اجاره یک مترمربع زیربنای مسکونی در شهر تهران، حدود ۲۲هزار و ۴۲۵تومان بوده که نسبت به فصل قبل ۰٫۴درصد کاهش و نسبت به فصل مشابه سال قبل ۸٫۶درصد، افزایش داشته است.
همچنین تعداد معاملات اجاره در پاییز نسبت به بهار سال‌جاری با کاهش ۲۴٫۴درصدی روبه‌رو بوده و نسبت به تابستان۹۴ حدود ۱۴٫۶درصد افزایش یافته است. این در حالی است که مشاهدات میدانی از بازار رهن و اجاره نشان می‌دهد، اجاره بهای واحدهای مسکونی شهر تهران در دوره منتهی به آخر پاییز ۹۵نسبت به‌مدت مشابه سال قبل، افزایش بیشتری را تجربه کرده است. البته دور زدن قانون توسط بنگاه‌های معاملات ملکی که همچنان بخش قابل توجهی از قراردادهای رهن و اجاره را در قراردادهای سه نسخه‌ای قدیمی تنظیم کرده و در سامانه اطلاعات مدیریت معاملات املاک و مستغلات کشور ثبت نمی‌کنند نیز تاحدی می‌تواند باعث غیرواقعی شدن آمارها باشد.
منبع: همشهری
منبع: الف