«مادر مذاکرات»؛ ایده دست یافتنی؟

داریوش احمدیان
رییس‌جمهور در مراسم تحلیف از «مادر مذاکرات» سخن گفت، او پیشتر از این نیز در روزهای تبلیغات انتخابات۹۶ نیز از تلاش و برنامه ریزی برای برداشتن تحریم‌های باقی مانده در سایر حوزه‌ها سخن گفته بود.روحانی و همراهانش در حوزه سیاست خارجی مدت اندکی پس از برجام هم از تلاش برای الگو گرفتن از توافق اتمی برای حل و فصل سایر پرونده‌های باقی مانده بین ایران و غرب که سبب فشارهای گوناگونی به کشورمان شده است حرف زده بودند اما تا به امروز همه آن چه روحانی و تیم سیاست خارجی دولت اعتدال گفته‌اند در حد حرف باقی مانده است و هنوز به مرحله اجرا نرسیده است. واقعیت آن است که مشکل اساسی در عدم اجرای این ایده در حوزه روابط بین الملل نه در تیم سیاست خارجی این سوی میدان است و نه در دیپلمات‌های غربی، مشکل در عدم به وجود آمدن اجماع ملی برای حل و فصل پرونده‌های تنش زای باقی مانده میان ایران و غرب در داخل کشورمان است.

با نگاهی به مسیری که به برجام ختم شد شاهد آن هستیم که مقدمه آغاز مذاکرات اتمی (به معنای واقعی کلمه و نه آن چه به «بیانیه خوانی» شهره شد و دستاوردش تحریم بود و تحریم) از زمانی آغاز شد که یک اجماع ملی در کشور برای حل این معضل پدید آمد و جز اقلیتی محدود و البته پر سروصدا که برخی‌تریبون‌های عمومی را هم در اختیار خود دارند اکثریت قاطعی از مردم و تصمیم گیران ارشد کشور با شروع مذاکراتی جدی به قصد رسیدن به توافقی واقعی موافقت کرده بودند. شاید ریشه این اجماع ملی را هم بتوان انتخابات۹۲ دانست.

آن جا که مسیر مذاکرات به شیوه سابق تنها ده درصد آرا را از آن خود کرد و نود درصد باقی مانده به کاندیداهایی اختصاص داد که چه اصولگرا و چه اصلاح طلب با آن شیوه مذاکرات (البته اگر بتوان نامش را مذاکره نهاد) همراهی نداشتند. حال و پس از انتخابات۹۶ این پرسش پیش روی همگان قرار گرفته است که آیا ایده «مادر مذاکرات» شدنی است؟ آیا تصمیم گیران نظام در حوزه سیاست خارجی همچون دولت منتخب اکثریت قائل به چنین نگاهی هستند؟

به نظر می‌رسد که «زمان» نقشی مهم و اساسی را در این زمینه ایفا می‌کند. نمی‌توان دست روی دست گذاشت و تنها نظاره گر وضع تحریم‌ها در حوزه هایی که فعلا امکان مذاکره در آن‌ها وجود ندارد نشست و می‌بایست هر چه سریع‌تر تصمیمات لازم اتخاذ و به مرحله عمل برسد. از طرف دیگر بهره مند شدن کامل کشورمان از بخشی از گشایش‌های به وجود آمده به واسطه توافق اتمی و همچنین جلوگیری از بازگشت تحریم ها (حتی در مقیاسی کوچکتر از گذشته) نیز به مذاکرات در سایر حوزه‌ها بستگی دارد. مردم نقش خود را همچون انتخابات۹۲ به خوبی ایفا کرده‌اند و آن چه می‌خواهند و نمی‌خواهند را با رساترین صدای ممکن بیان داشته اند.

دیپلمات‌های «امین، شجاع، غیور و متدین» نیز در برجام به روشن‌ترین شکل ممکن نشان داده‌اند که هم می‌توانند خطوط قرمز نظام را حفظ کنند و «در برابر حرف زور طرف مقابل به خوبی ایستادگی کنند» و هم موانع را از پیش روی مردم بردارند. از همین رو فضا برای اجرایی شدن «مادر مذاکرات» به قصد رفع تحریم‌های باقی مانده کاملا مهیاست به شرط آن که شاهد شکل گرفتن دوباره اجماع ملی باشیم.

منبع: بهارنیوز