لازمه‌ی تخصص‌گرایی برای نجات کلانشهرها
امید پورعزیزشاید فاجعه‌ی پلاسکو هزینه‌ی گزافی بود که به مملکت تحمیل شد تا لااقل به خودمان بیاییم و کمی بازه‌ی مدیریت شهری را از حوزه‌ی تعداد معدودی عزیزکرده‌های خودی فراتر ببریم. بحث مدیدیت شهری آن هم در کلان شهرها امری کاملا پیچیده و تخصصی می‌باشد، و این پیچیدگی در جوامع در حال توسعه دوچندان هم می‌باشد. چرا که در جوامع توسعه یافته اغلب زیرساخت‌ها و امکانات لازم پیش بینی شده و در دسترس می‌باشد، ولی در کشورهای در حال توسعه با اینکه همان گستردگی و جمعیت در کلان شهرها وجود دارد ولی به مراتب امکانات کمتری در دسترس بوده و فرهنگ عمومی چالش‌های بیشتری را پیش رو دارد. لذا این مسئله پاشنه‌ی آشیل اغلب کشورهای در حال توسعه از چین گرفته تا برزیل، هند، اندونزی و مصر و. . . شده است. مسائل بغرنجی از قبیل حمل و نقل شهری و‌ترافیک، ساختمان‌سازی و بافت فرسوده، آلودگی هوا و معضل زیست محیطی، حاشیه‌ی پرخطر شهرها و. . . هر کدام معضلات پیچیده ایی هستند که مدیریت آنها به غایت سخت و تخصصی می‌باشد. از طرفی مدیریت اغلب کلان شهرها امری سیاسی نیز محسوب می‌شود که برقراری توازن بین امر سیاسی و امر تخصصی، بسیار حائز اهمیت می‌باشد. ولی لااقل در سطوح پایین‌تر و اجرایی‌تر مدیریت شهری می‌بایست رقابت‌های سیاسی بطور محسوسی تقلیل یافته و بدون توجه به گرایشات سیاسی، جناحی، اعتقادی و قومی صرفا میزان تخصص و سوابق افراد معیار انتصابات قرار گیرد. ولی شاید مهمتر از آن نوع پایش و ارزیابی عملکرد مسئولین شهری می‌باشد که می‌بایست به شفاف‌ترین شکل ممکن و بدون هیچگونه اغماض و حاشیه‌ی امنیتی توسط رسانه‌های مستقل و جامعه مدنی صورت پذیرد. یکی از اصلی‌ترین نمادهای مشارکت مردمی و ارتقاء فرهنگ شهروندی همین نظارت مستمر و تنگاتنگ مردم بر امور شهری و مدیریت بهینه امور می‌باشد که بواسطه نهاد مردمی شورای شهر، رسانه‌های مستقل و آزاد و همینچنین نهادهای مردم نهاد دیگر محقق می‌شود. لذا از همینجا به نقش ملموس و قابل توجه شوراها در ارتقاء مدیریت شهری و مسیر توسعه پی می‌بریم. ولی علی رغم نقش انکارناپذیر رقابت‌های سیاسی در شوراها، این نهاد تا حد زیادی نیازمند تخصص مرتبط با مدیریت شهری و علوم به روز در این عرصه در سطح جهانی می‌باشد. لذا مردم علی الخصوص در کشورهای در حال توسعه به هیچ وجه نباید از تخصص‌های لازم نامزدهای شورا در انتخاب هایشان غفلت کنند. شاید برخی چهره‌های معروف همچون ورزشکاران و یا هنرمندان و یا برخی چهره‌های مقتدر همچون نظامیان و سیاستمداران بیشتر از سایرین به چشم آمده و صدای بلندتری داشته باشند، ولی مدیریت کلان شهرها عرصه‌ی بلندپروازی این افراد نیست. هر روز در این کلانشهرها بحران‌ها و معضلات جدی به وقوع می‌پیوندد که نیازمند تخصص، سرعت عمل و درایت مدیریتی بالایی می‌باشد که اهمال در هرکدام از آنها می‌تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد. همچنین چون در این شهرها موقعیت‌ها و امتیازات متعددی وجود دارد، سطح انتظارات بالایی از سمت بلوک‌های قدرت و گروه‌های مختلف اجتماعی متوجه این مدیران می‌باشد. لذا احتمال لغزش هم بسیار زیاد و همیشه آبستن انواع فسادها می‌باشد. البته در کشورهایی که عیار دموکراسی و شفافیت بالاتری دارند معمولا متناسب با آن، میزان سوء استفاده و فسادها نیز کاهش می‌یابد. لذا با توجه به همه‌ی موارد مذکور بنظر می‌رسد شاید می‌بایست از همان مرحله برگزاری انتخابات شوراها جلوی رانت و امتیازهای ویژه را گرفته شود تا همه‌ی افرادی که دارای حداقل‌های وجاهت قانونی لازم شامل ملیت ایرانی، مدرک تحصیلی لازم و عدم سوء سابقه‌ی کیفری هستند، حق یکسانی برای انتخاب شدن داشته باشند. مردم نیز می‌بایست لااقل در غیاب احزاب واقعی و مستقل، توصیه‌های اجماع سیاستمداران مورد وثوق را مدنظر قرار داده و ضمن بررسی تخصص و سوابق افراد، بهترین گزینه‌ها را برای پست‌های پرمخاطره در شوراها انتخاب نمایند. شوراها نیز باید تنها تصمیم گیر در انتخاب شهردار بوده و تحت تأثیر توصیه‌ها و اعمال نظرهای دیگران قرار نگیرند. همچنین میزان قدرت و حق تصمیم گیری شهردار باید همواره مشروط به نظر شورا بوده و از طرفی اعضای شورا بعدها تحت پوشش تمرکز قدرت شهردار قرار نگیرند. این میزان از پیچیدگی در انتخاب و پایش مدیران شهری علی الخصوص در کشورهای در حال توسعه امری اجتناب ناپذیر و ضروری می‌باشد. حتی گاهی میزان تأثیرگذاری این مدیران جنبه‌ی ملی و کلان پیدا کرده و چه بسا رویه‌های غلط و اعمال نفوذهای غیر اصولی اوضاع کشور وانسجام ملی را نیز به مخاطره بیندازد. همچنین عرصه سیاست ورزی مدیران شهری باید در حد همان شهرها محدود شده و به کارزارهای ملی و کشوری و در تعارض با دولت‌ها تبدیل نشود. لذا با برگزاری یک انتخابات آزاد و تخصصی و نظارت مستمر عمومی بر عرصه‌ی مدیریت شهری می‌توان زمینه‌های مناسبی را برای نهادینه شدن دموکراسی در کشور را پیموده و به سمت توسعه و آبادانی و کاهش تبعات شهری پیش رفت.
منبع: baharnews.ir