فریادهای در گلو مانده زنان
می‌گل هشترودی- روزنامه بهار: خشونت علیه زنان مسئله‌ای فرا گیر است و مبارزه با خشونت علیه زنان این روزها به یک مسئله جهانی تبدیل شده است. فرقی نمی‌کند در ایران زندگی کنی یا در اروپا و آمریکا، در هر کجای دنیا که باشی انواع خشونت را به وضوح می‌توانی علیه زنان حس کنی و این موضوع غیر قابل انکار است. در کشور ما علاوه بر خشونت‌های جسمی، کلامی، عاطفی و حتی جنسی، سقف شیشه‌ای که برای حضور زنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی لحاظ شده است نیز نوعی خشونت به شمار می‌آید که به وضوح قابل لمس است.
۲۵ نوامبر، نه به خشونت علیه زنان
بیست و پنجم نوامبر روز جهانی منع خشونت علیه زنان است. فعالان حقوق زنان از سال ۱۹۸۱ میلادی روز ۲۵ نوامبر را برای گرامی داشت مبارزه با خشونت علیه زنان برگزیده اند. از سال ۱۹۹۹، سازمان ملل متحد، روز جهانی منع خشونت علیه زنان را فرصتی برای دولت ها، سازمان‌های بین‌المللی و مؤسسه‌های غیردولتی می‌داند تا از آن برای افزایش آگاهی عمومی و آموزش استفاده کنند. با وجود آنکه در بیشتر کشورهای جهان قوانین منع خشونت تصویب شده است، اما همچنان آمارها نشان می‌دهد ۳۵ درصد زنان خشونت را تجربه کرده اند. این رقم در برخی کشورها به ۷۰درصد می‌رسد. مطابق آمار سازمان ملل متحد، ازهر سه زن در سراسر دنیا یک زن خشونت جنسی و جسمی را تجربه کرده است.آنچه در اولین نگاه به ذهن می‌رسد این است که زنان در غرب به دلیل تحت حمایت بودن قانون، کمتر در معرض خشونت قرار دارند و در قیاس با کشورهای در حال توسعه کمتر مورد تعرض و خشونت هستند؛ اما با یک نگاه اجمالی به آمارهایی که در کشورهای غربی منتشر می‌شود متوجه می‌شویم که این طور نیست و آنچه در غرب تهدیدی برای امنیت زنان است، خشونت در خانه‌ها و آزار و تجاوز جنسی در محیط کار است. ارقام جدید یورواستات، که توسط کمیسیون اروپا منتشر شده، نشان می‌دهد ۶۴ هزار و ۵۰۰ مورد از ۲۱۵ هزار جنایت خشونت آمیز جنسی که توسط پلیس در سراسر اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۵ ثبت شده اند، در انگلستان به وقوع پیوسته است. افزایش خشونت علیه زنان در سراسر جهان نگرانی‌های بسیاری را ایجاد کرده است به همین منظور ضرورت تامل، برنامه و اقدام در راستای رفع خشونت علیه زنان در سراسر جهان پررنگ‌تر شده است.
چرا خشونت پدیده‌ای جهانی است؟
۴۳ درصد زنان در ۲۸ کشورِاروپایی، خشونت را تجربه کرده اند. از هر سه زن استرالیایی یکی تجربه خشونت فیزیکی داشته است. رقم بالای تجربه خشونت‌های علیه زنان مخصوصا در کشورهای اروپایی و پیشرفته، روایت این مسئله است که پدیده خشونت به شکل سیستماتیک و یک الگوی مسلط در تمام جهان وجود دارد. این الگو صرفا به دلیل باورهای مذهبی و یا سنتی نیست، بلکه تحت تاثیرآموزش هایی است که به صورت جهان شمول علیه زنان از گذشته تابه امروز وجود داشته و دارد و از نسلی به نسلی دیگر منتقل می‌شود. برخی مسئله الگوی موجود خشونت علیه زنان از سوی مردان را به نوعی طبیعت مردانه می‌دانند که ذاتا مردان، با احساس برتری جویی می‌توانند خشونت بیشتری علیه زنان اعمال کنند. این باور، یعنی الگوی قدرت طلبی،که به طور ذاتی در مردان وجود دارد، مانع از پذیرش آموزشهای لازم به مردان می‌شود. کلیشه‌های کلی قدرت در کلیه جوامع، در واقع باورِحس برتری در مردان را به شدت تقویت می‌کند. اما نگاه ذات گرایانه به برتری جویی مردان موجب می‌شود که نتوان به صورت تاثیر گذار آموزشهای لازم را از کودکی به پسران داد. رفتارِ خشن پسران به عنوان یک رفتار برتری جویانه و غیرقابل تغییر، تعریف می‌شود. نتیجه این که تقویت کلیشه‌های جنسیتی حتی در کشورهای اروپایی و مدرن، پدیده خشونت علیه زنان را به صورت الگویی جهانی تبدیل کرده است. در واقع می‌توان گفت مهمترین عامل جهانی شدن خشونت علیه زنان، تقویت رفتار کلیشه‌ای مردان و پرورش کلیشه‌ها در دنیای امروز به طرق مختلف است.
کشورهای دارای بیش ترین میزان آزار و اذیت جنسی
در سال‌های اخیر میزان جرم و جنایت‌های مختلف در دنیا افزایش یافته و بسیاری از افراد را روانه زندان‌ها کرده است، تجاوز و آزار و اذیت‌های جنسی از جمله مواردی است که در کشورهای توسعه‌یافته رشدقابل توجهی داشته است. بر اساس این گزارش در کشور آفریقای جنوبی سالانه ۵۰۰ هزار مورد آزار و اذیت جنسی اتفاق می‌افتد که قربانیان ۴۱ درصد از گزارش ها، کودکان بوده اند. گفتنی است ۱۵ درصد این کودکان کمتر از ۱۱ سال سن داشته اند.بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت آفریقای جنوبی، نیمی از کودکان این کشور پیش از اینکه به سن ۱۸ سال برسند مورد تجاوز قرار می‌گیرند. کشور سوئد از جمله کشورهایی است که میزان جرائم جنسی در آن رو به افزایش است به طوری که می‌توان گفت از هر ۴ زن سوئدی یک نفر قربانی آزار اذیت جنسی است. در سال ۱۹۷۵ ؛ حدود ۲۴۱ مورد پرونده مرتبط با آزار و اذیت‌های جنسی به پلیس گزارش شده که این میزان در سال ۲۰۱۴ به ۶ هزار و ۶۲۰ مورد رسیده است. پایگاه لیست‌های شگفت انگیز، لیستی تحت عنوان ۱۰ کشوری که دارای بیشترین آمار آزار و اذیت جنسی هستند را منتشر کرد که در آن به ترتیب آفریقای جنوبی، سوئد و ایالت متحده آمریکا بیشترین میزان تجاوز در جهان را طی سال ۲۰۱۷ داشته اند. بر اساس آمارها در کشور آمریکا، از هر ۳ زن، یک زن در طول زندگی خود آزار جنسی را تجربه می‌کند.۱۹٫۳ درصد زنان حداقل یک بار مورد تجاوز قرار گرفته و ۴۳٫۹ درصد آن‌ها نیز در طول زندگی خود سایر آزارهای جنسی را تجربه کرده اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین تجاوز و خشونت جنسی در زنان در بازه زمانی ۱۸ تا ۲۴ سال به وقوع می‌پیوندد، گفتنی است حدود ۴۰ درصد از افراد در آمریکا قبل از اینکه ۱۸ ساله شوند مورد تجاوز قرار می‌گیرند.در ایران نیز با این که آمار دقیقی از خشونت علیه زنان در دست نیست اما در ماه گذشته بود که فرید براتی، رئیس مرکز توسعه، پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفته بود: نتایج پژوهشی که به تازگی در تهران توسط اساتید دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی انجام شده و در آن ۱۰۰۰ زن از مناطق ۲۲ گانه شهر تهران به شکل تصادفی مورد مطالعه قرار گرفتند حاکی از آن است که ۲۷ درصد از زنان در یک سال اخیر مورد خشونت همسرانشان قرار گرفته‌اند.
مبارزه با خشونت علیه زنان
«کسی را جا نگذارید»، این شعار کمپین امسالِ سازمان ملل برای پایان دادن به خشونت علیه زنان بود. هزاران زن در شهرهای مختلف جهان برای شرکت در این روز به خیابان‌ها آمدند. کشور فرانسه قول داده است که قوانین جدیدی برای حمایت از زنان تصویب کند، در ایتالیا هم از صدها زن دعوت شد که در پارلمان صحبت کنند. پیش‌تر از روز جهانی منع خشونت علیه زنان، هشتگ «me too» در فضای مجازی به راه افتاد، زنان در سراسر جهان از تجربه‌های خشونت علیه خود نوشتند که هر کدام ازآن‌ها حداقل یک بار در طول زندگی خود، این خشونت را تجربه کرده اند. این جنبش مجازی نه تنها در رسانه‌های خارج از کشور ، بلکه در میان کاربران ایرانی هم با استقبال زیادی مواجه شد. بسیاری از زنان ایرانی، با به کار بردن هشتگ «من هم» یاد آوری کردند که در طول زندگی خود حداقل یک بار خشونت را تجربه کرده اند. فراگیر شدن این هشتگ، نشان از فراگیر بودن خشونت علیه زنان در سراسر دنیا است، که همه زنان فارغ از محل زندگی، نژاد و ملیت خود قربانی نوعی از خشونت بوده اند.
لایحه تأمین امنیت زنان
در ایران لایحه تامین امنیت زنان سال‌ها است که در پیچ و تاب‌های دولت، قوه قضائیه و مجلس گیر کرده است. چندی پیش ذبیح الهن خدائیان معاون حقوقی قضائیه گفته بود: ایرادات قوه قضائیه از لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت به خاطر جرم افزایی این لایحه در وضع موجود است و به معنای مخالفت این قوه با آن نیست. او توضیح داد: تکلیف بر جرم زدایی است و نه جرم افزایی، در سیاست‌های کلی نظام سه بند در امور قضایی پیش بینی شده که دو بند آن تأکید بر کاهش مجازات زندان است. همچنین در ماده ۱۱۳ قانون برنامه ششم توسعه و نیز در بند الف. ماده ۳۸ قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه نیز بازنگری در قوانین با رویکرد کاهش مجازات حبس و تبدیل مجازات‌ها به ضمانت اجرا‌های اداری و انتظامی مورد تأکید قرار گرفته است؛ مضافا اینکه یکی از محور‌های برجسته‌ی فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار‌های مکرر با مسئولان قضایی به مناسبت هفته قوه‌قضائیه ضرورت کاهش استفاده از مجازات حبس بوده است. آسیب اساسی که این لایحه با آن روبه‌رو است، جرم‌انگاری وسیع آن است، به گونه‌ای که برخی مواد آن به طور متوسط بیش از ۲۰ جرم جدید را جرم انگاری کرده است. از آنجا که اصطلاحات و واژه‌ها در مواد مختلف این لایحه چند پهلو، قابل تفسیر و پردامنه هستند؛ لذا مصادیق آن بسیار زیاد است؛ به عنوان مثال از دل اصطلاح «خشونت روانی» می‌توان بیش از ده‌ها، عنوان مجرمانه استخراج کرد.
اما این روزها نمایندگان مجلس خبر از ارائه این لایحه توسط دولت به مجلس می‌دهند. پروانه سلحشوری در گفت‌وگویی کوتاه با « بهار» درباره لایحه تامین امنیت زنان گفت: ما شنیده ایم که این لایحه به قوه قضائیه رفته و قرار است تا دو یا سه هفته دیگر به مجلس ارائه شود اما ما همچنان به این موضوع امیدوار نیستیم. این لایحه به دلیل مواردی مثل جرم انگاری و مجازات و این گونه مسائل باید به بررسی دقیق قوه قضائیه برسد به همین دلیل ارجاع آن به مجلس طول کشیده است.طیبه سیاووشی، دیگر نماینده مجلس نیز در این باره می‌گوید: لایحه منع خشونت، لایحه مترقی است این لایحه همچنان در دست اصلاح است اما از طرفی هم تعاریف مناسبی از خشونت داده، هم اشکال خشونت را دربر می‌گیرد و هم ضمانت اجرایی لازم را دارد. پیش‌ازاین چنین لایحه‌ای نداشتیم و می‌توانیم خلأها را کم کنیم، این لایحه همه لایه‌های جامعه را در بر می‌گیرد. باید بدانیم در حال حاضر بیشترین خشونت در جامعه ما خشونت خانوادگی است و این امر، فقیر، غنی و تحصیل‌کرده و بی سواد نمی‌شناسد. علاوه بر این قوانین،باید یک راهکار بینابخشی بین نهادهای زنان، دانشگاه و حاکمیت مجلس به وجود آوریم، درصورتی‌که این گفت‌وگوی بین بخشی صورت گیرد نتیجه آن بسیار روشن خواهد بود و تا زمانی که این گفت‌وگو صورت نگیرد پیشرفتی حاصل نخواهد شد.
در آخر
این که یک دختر نوجوان نمی‌تواند با خیال راحت در خیابان‌ها رفت و آمد کند، اینکه برخی از زنان جوان قربانی اسید پاشی هستند و جوانیشان با روزهای بسیار سختی همراه شده است، اینکه زنان هنگام رانندگی مجبورند شیشه‌های اتومبیل شخصی خود را تا انتها بالا بکشند و موارد دیگری از این دست، همه و همه در چهار چوب خشونت علیه زنان قرار می‌گیرد. باید باور کنیم اگر فرهنگ برابری زن و مرد را یاد نگیریم و اگر یاد نگیریم در جامعه به یک زن به عنوان یک انسان احترام بگذاریم، قانون و لایحه کاری از پیش نخواهد برد.
منبع: بهارنیوز