صدایی که ناشنیده مانده است
می‌گل هشترودی- روزنامه بهار:
هجدهمین آیین کوچه گردان عاشق در شب شهادت حضرت علی (ع) در سالن‌هایش‌های برج میلاد برگزار شد. جمعیت زیادی از اقشار مختلف جامعه آمده بوده‌اند. از درب سالن‌های همایش که وارد می‌شوی میز‌هایی در راهرو منتهی به سالن همایش چیده شده که روی آن بروشور‌هایی از جمعیت امام علی، کیف‌های ساخت دست زنان سرپرست خانواده و مجله‌هایی درون سازمانی با محوریت اقدامات انجام شده طی یک‌سال توسط این جمعیت برای خانواده‌های بد سرپرست و بی‌سرپرست است. عده‌ای از مردمی که در این همایش حضور پیدا کرده‌اند سر میز‌ها رفته و مشغول خرید هستند. عده‌ای هم برای اطلاع از اقدامات این سمن با اعضای جمعیت در حال صحبت هستند و اعضای جمعیت با لبخندی بر لب مشغول توضیحات و رفع ابهام برای آنها هستند.
***
بخش اول همایش: انتظار حمایت بیشتری از دستگاه‌های مرتبط در این زمینه داریم
همایش شروع می‌شود، همه وارد سالن می‌شوند و بر صندلی‌ها جا خوش می‌کنند. در کلیپی از مردم حاشیه نشین و نحوه زندگی آنها پخش می‌شود. بچه‌هایی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند، بعد از آن زهرا رحیمی، مدیر عامل جمعیت امداد-دانشجویی امام علی (ع) ، پشت‌تریبون رفته و شروع به صحبت می‌کند. او با بیان اینکه اخذ مجوز برگزاری این همایش با چالش‌های فراوانی رو به رو بوده گفت: فکر می‌کردیم که شرایط فعالیت نهادهای مدنی و تشکل‌های اجتماعی رو به بهبود می‌رود، اما متاسفانه شاهدیم که تشکل‌ها کماکان دچار مشکل هستند و به بهانه‌های واهی مورد هجمه و تهدید قرار می‌گیرند. انتظار حمایت بیشتری از دستگاه‌های مرتبط در این زمینه داریم. یکی از دغدغه‌های مهم ما این است که افراد جامعه نسبت به مسائل اجتماعی حساس شوند و در محلات حاشیه و در بطن جامعه حضور بیشتری پیدا کنند که در این راستا برگزاری کارگاه‌ها، نشست‌ها، سمینارو همایش‌های مختلفی را در باشگاه هواداران و در دانشگاه‌های مختلف انجام دادیم واین سازمان، با سه رویکرد نظارت بر اجرای قوانین و مطالبه گری، ارائه مشورت و دخالت در سیاستگذار‌ی‌ها با حاکمیت ارتباط دارد. متاسفانه ما شاهد عقب بودن سیستم‌های حمایتی از وضعیت معضلات اجتماعی و عدم وجود روش‌ها، آمارها و اطلاعات کارآمد از آسیب‌ها هستیم که باعث می‌شود در برخی موارد بر راهکارها و خلاقیت‌های نیروهای مددکار متکی باشیم. لزوم مدیریت برزنجیره‌ی آسیب‌های اجتماعی یکی از دلایل تنوع فعالیت ماست و در بحث آموزش نیز، ضمن انتقاد از به حاشیه کشیدن نهادهای اجتماعی توسط برخی جریان‌های سیاسی در مواردی نظیر منتسب دانستن برخی فعالیت‌های آموزشی به سند ۲۰۳۰ یونسکو که فارغ ازقضاوت درباره محتوای این سند، باید گفت فعالیت‌های ما بر پایه هیچ سند و نوشته‌ای شکل نمی‌گیرد و به طور کلی ما در بحث آموزش، نیاز محور هستیم، نه سند محور و ممکن است برنامه آموزشی مان حتی برای دو کودک در یکی از مراکزمان به دلیل تنوع نیازهایشان یکسان نباشد. نیاز به آموزش‌های مهارت‌های زندگی و خود مراقبتی در برخی مراکز ما، به دلیل وجود انواع تهدیدها و آسیب‌های جدی در آن محلات برای کودکانمان است. برای مثال در پارکی که در یکی از محلات حاشیه، باغبانی به چندین کودک ما تجاوز کرد و در نهایت بعد از اینکه توانستیم دو خانواده را به سمت طرح شکایت سوق دهیم، بعد از جلسات دادگاه، این باغبان به قید وثیقه آزاد شد و همچنان کودکان ما را مورد اذیت و تهدید قرار می‌دهد. خب ما باید به این کودکان آموزش لازم را بدهیم که مورد تعرض قرار نگیرند. او افزود: بعد از فوت رویا نوزاد مبتلا به اعتیادی که اور دوز کرد، پس از جلسات پی‌درپی با وزارت بهداشت و سایر مراجع ذیربط، شاهد ارسال بخشنامه‌هایی از وزارت بهداشت به بیمارستان‌ها هستیم که این بخشنامه‌ها قبل‌تر وجود نداشت و بیمارستان‌ها به هیج وجه نوزادان مبتلا به اعتیاد ر ابستری نمی‌کردند اما در حال حاضر لااقل، پروتکل مشخصی برای این موضوع تنظیم شده، گرچه در اجرا هنوز مشکلاتی هست. در ادامه نیز به مشکلات مردم حاشیه نشین و اقداماتی که توسط این جمعیت برای آنها طی سال‌های گذشته صورت گرفته است تاکید کرد.
در ادامه نیز علیرضا جویبار مسئول سرمایه‌های انسانی جمعیت امام علی پشت‌تریبون آمد و گفت: این نهاد مدنی، ۳۱ واحد و مرکز دارد که در زمینه‌های مختلف فعالیت می‌کند. هر مرکزمیانگین به ۲۰۰ نیرو وعضو فعال نیاز دارد. عضو فعال کسی است که در هر هفته حداکثر ۴ یا ۵ ساعت وقت خود را وقف فعالیت اجتماعی می‌کند. وی در ادامه نیز به ارائه آماری از تعداد داوطلبان این تشکل اجتماعی به تفکیک برخی شاخص‌ها پرداخت. پس از او عسل نعمت‌الله‌زاده مسئول امور مالی و همچنین مسئول اجرایی طرح «کوچه‌گردان عاشق» در باره اجرای این طرح در شب بیست و یکم و بیست و سوم ماه مبارک رمضان گفت: طرح کوچه گردان عاشق در ۲۷ استان کشور امسال برگزار می‌شود که تعداد کیسه‌های توزیع شده ۸۰۰۰ هزار کیسه بود اما به دلیل گستردگی معضلات و شناسایی خانواده‌های بسیار محروم به ۹۰۰۰ کیسه افزایش دادیم.
۶۸ درصد از پول مورد نیاز برای تهیه این کیسه‌ها جمع آوری شده و مقداری باقی مانده است که باید تا آخر ماه مبارک رمضان جمع‌آوری شود. بیشتر معضلاتی که در شناسایی کوچه گردان امسال مشاهده شد فقر بودکه علاوه بر فقر بیش از ۶۰ درصد خانواده‌ها دچار بیماری بودند ۳۰۲ مورد معلولیت جسمی داشتند و ۲۵۰ مورد بیماری خونی و بدترین اتفاقی که در این دوره شاهد آن بودیم ۶۰ مورد کودک معتاد در این محله‌ها بود که اکثرا پسر بودند و وضعیت وحشتناکی داشتند و حتی متوجه شدیم که بعضی از آنها را از مدرسه اخراج کرده بودند و برای ما سوال بود که چرا مدرسه با وجود آگاهی به اعتیاد این کودکان به جای درمان و رفع این موضوع بچه‌ها ر از مدرسه بیرون می‌کردند.
وی در ادامه نیز گزارشی از نحوه عملکرد و سیستم مالی جمعیت و همچنین اهمیت به شفافیت و دقت در هزینه سرفصل‌های مختلف مالی، توضیحاتی را ارائه داد و گفت: مدل‌های جذب ما در منابع مالی بحث کمک‌های خورد وسیع است، چرا که ما به دنبال مشارکت هرچه بیشتر مردم و آگاهی بخشی بیشتری هستیم.
در واقع بخش اول این همایش که قبل از افطار برگزار شد به ارائه گزارشی از فعالیت‌های جمعیت و نگرش‌های حاکم بر آنها و همچنین برخی از برنامه‌های گذشته و آینده جمعیت، اختصاص داشت.
بخش دوم همایش: حرف‌هایی که از سر درد و رنج و خون دل زده می‌شود، تکه تکه شده و برای حاشیه‌سازی استفاده می‌شود
قسمت دوم این همایش با سرود کودکان خانه ایرانی دروازه غار آغاز شد. کودکانی که از دل سختی فریاد می‌زدند و سرود می‌خواندند.بعد از سرود این کودکان شارمین میمندی نژاد موسس جمعیت امام علی پشت‌تریبون رفته و شروع به سخنرانی کرد. وی در ابتدا، ضمن اشاره به موانع اجرای برنامه، از رفتارهای ناسالم جهت کشاندن نهادهای اجتماعی به حاشیه، انتقاد کرد و گفت: حرف‌هایی که از سر درد و رنج و خون دل زده می‌شود، تکه تکه شده و برای حاشیه‌سازی استفاده می‌شود. جامعه ما درد و معضل‌های زیادی دارد و در نتیجه نیاز به سازمان‌های مردم نهاد قوی می‌باشد لیکن ما شاهدیم که جریاناتی در صدد تضعیف نهادهای کارآمد هستند. طرح کوچه گردان عاشق سال ۷۹ برای اولین بار شروع به کار کرد. از آن سال سعی کردهایم با برگزاری این مراسم به وجود فقر در جامعه تذکر دهیم اما صدایمان آن‌گونه که باید شنیده نمی‌شود.
وی در ادامه درباره اهمیت شب قدر صحبت کرد. میمندی نژاد نیاز به تفکر درباره معنای واقعی شب قدر را متذکر شد و افزود: انسان برای یافتن قدر و مفهوم قدر باید در بطن جامعه تلاش عملی داشته باشد. سپس به شب‌های قدرِ دردناکی اشاره نمود که در جمعیت امام علی در شرایط مختلف و طی کوچه گردی‌ها با آن مواجه گردیده‌اند. او توضیح داد: داستان چرایی شب قدر، اصلا باز نشده و ارزش آن درک نگردیده است. برای درک آن باید در جامعه گشت و درمتن اجتماع بود. آن‌موقع می‌فهمیم که چه میزان قرآن برای روح این مردم لازم است و چقدر به قرآن نیاز داریم نه در خلوت و عزلت. خیلی وقت‌ها شب قدر قرآن سر می‌گیریم، صبح از سرمان می‌پرد. نشانه اش جامعه امروز ماست. ما به دنبال کاهش بی‌عدالتی و فقر و اعتیاد در جامعه هستیم و اسلام هم همین را می‌خواهد، اما گروهی که در ایجاد این شرایط شریک هستند می‌خواهند اذهان جامعه را به حرکت‌های اجتماعی بی اعتماد نمایند. در ادامه میمندی نژاد به جایگاه کودکان و ظلم‌هایی که بر آنها می‌رود اشاره کرد و گفت: «همه ما در روز جزا باید درباره رنج‌هایی که بر این کودکان می‌رود، پاسخ بدهیم.» ایشان در پایان، به پاس شب قدر دعاهایی برای بهبود وضعیت کودکان سرزمینمان خواندند.
پس از همایش برای رفع ابهامات حاصل مسائلی که در صحبت‌ها عنوان شد به سراغ مرتضی کی منش، مسئول رسانه جمعیت امام علی رفتم و با او به گفت و گوی کوتاه نشستم.
R چرا برای گرفتن مجوز همایش کوچه گردان عاشق با مشکل روبه رو بودید؟
در ایران یک نگاه کلی وجود دارد و آن هم بدبینی نسبت به NGOها است. ما بارها تاکید کردهایم که گذشته از اینکه بحث سمن و NGO یک بحث و فرهنگ غربی است اما ما در فر هنگ ایرانی فرهنگ همسایه داری، فرهنگ ایاری و فرهنگ مردم داری داریم که نشانه غنی بودن فرهنگ ما است. پس برای اولین بار نیست که در ایران گروهی از مردم به وجود می‌آید تا از یکدیگر حمایت کنند. در واقع می‌توان گفت کارکرد اولیه مسجد همین بوده است. در زمان پیامبر هم برای حل مشکلات و حتی سواد آموزی در مساجد دور یکدیگر جمع می‌شدند. پس این موضوع هم در فرهنگ دینی ما و هم در فرهنگ ایرانی ما وجود دارد. حال در زمان فعلی کلمه NGO وارد ایران شده و جای خود را به سازمان‌های مردم نهاد داده است و این بد نیست. البته این را نمی‌توان انکار کرد که ممکن است بد بوده یا خطراتی را به همراه داشته باشند اما پلان کاری یک سازمان مردم نهاد در دسترس است. در واقع این را باید دانست که کار این سازمان‌های مردم نهاد، لطف مردمی است که شامل حال مسئولین می‌شود و باری از دوش آنها برداشته می‌شود. اما همچنان این نگاه بدبینی وجود دارد و در واقع این موضوع یک موضوع کاملا تاریخی است نه فردی. همیشه هم این مشکلات وجود د داشته و گاهی کمتر و گاهی بیشتر اما همیشه بوده و هست.
R در مورد اقداماتی که برای کودکان سوری انجام شده توضیح می‌دهید؟ هدف از این اقدامات چیست؟
در اساسنامه و چشم‌انداز جمعیت در واقع یک حرکت جهانی مد نظر است و همچنین یک نکته خیلی مهم که آن هم اتصال مردم به یک دیگر است. این که مردم در شرایط بحرانی به یکدیگر متصل باشند باعث می‌شودکه خیلی از مسائل حل شود. موضوع دیگری که همیشه باید مد نظر قرار داد این است که کودک، کودک است و تفاوتی بین آسیبی که یک بچه سوری متحمل می‌شود با آسیبی که یک بچه ایرانی متحمل می‌شود وجود ندارد. مسئله اساسی این است که جنگ با کسی شوخی ندارد. ما باید به جایی برسیم که مردم بدانند بنی آدم اعضای یک پیکرند در معنای واقعی یعنی چه؟ هر جای دنیا اگر کسی مورد ظلم و جنگ قرار بگیرد همه ما باید به آن کمک کنیم. مسئله دیگر این است که کل اعتباری که برای بچه‌های آواره جنگی هزینه می‌شود از دو منبع است اول کمپینی که طراحی می‌شود برای این افراد و هر کسی که در این کمپین کمک می‌کند می‌داند که قرار است پولش هزینه شود برای این افراد جنگ زده و دوم خود مردم آن کشور هستند که کمک می‌کنند. در واقع هزینه‌ها را خودشان تامین می‌کنند اما چیزی که مهم است این است که سازمانده ندارند و جمعیت در واقع کار سازماندهی آنها را بر عهده می‌گیرد. در واقع مسئله سر کمبود نیرو و عدم توانایی سازماندهی است. ما به آنجا می‌رویم به عنوان سازمانده و کسی که بتواند با آنها در مورد سازماندهی مناطق بحران زده کمک کند.
R خانم رحیمی در صحبت‌های خودشان در مورد حواشی و اتهاماتی که در راستای سند ۲۰۳۰ برای شما به وجود آورده شد صحبت کردند. کمی در باره آن توضیح می‌دهید؟
این موضوع در مورد خود سند ۲۰۳۰ نبود بلکه در مسائلی که در مورد نقد ۲۰۳۰ نوشته می‌شد بود. در واقع یکی از عکس‌هایی در مورد سند ۲۰۳۰ در فضای مجازی منتشر شد مربوط به کلاس‌های خود مراقبتی است که توسط جمعیت برای بچه‌های حاشیه‌نشین برگزار می‌شود. این کلاس‌ها هیچ ربطی به ۲۰۳۰ نداشته و کاملا دفاعی برای بچه‌های این مناطق است. بچه‌هایی که در محله رها شده‌اند و تن آنها ماله کوچه است.
ما در این کلاس‌ها به این بچه‌ها آموزش می‌دهیم که تن تو ماله کوچه نیست و باید از بخش‌های خصوصی بدن خود مراقبت کنی. این کلاس‌های خود مراقبتی کلاس‌های واضح و روشنی هستند برای کسانی که در این کوچه پس کوچه‌ها درکودکی مورد تعرض قرار می‌گیرند. ما بچه‌هایی داشته‌ایم که در سن ۱۶_۱۷ سالگی آمده‌اند و گفته‌اند من تازه فهمیده‌ام کار‌هایی که در بچگی با ما می‌کردند تعرض بوده است. بچه‌هایی که به هوای بازی کردن بارها و بارها مورد تعرض قرار گرفته‌اند یا کودکانی که فکر می‌کردند تعرضی که به آنها صورت می‌گیرد نوعی تنبیه و کتک است. این بچه‌ها نیاز دارند که مورد آموزش قرار بگیرند و این موضوع کاملا مشخص است.تربیت این بچه‌ها با بچه‌های معممولی مساوی نبوده و شرایط یکسانی ندارند. این بچه‌ها مجبورند بدانند تا مورد آزار د اذیت قرار نگیرند. آن عکس منتشر شده بدون اجازه منتشر شد و صرفا جهت سو استفاده این کار انجام شد.
منبع: بهارنیوز