ساختار و انواع مفاصل

مفاصل
محل اتصال دوسر استخوان را مفصل می گویند. مفاصل از نظر میزان و درجه پایداری و تحرک پذیری به سه دسته غیر متحرک، نیمه متحرک و مفاصل متحرک تقسیم می شوند. معمولا در ورزش مفاصل متحرک و نیمه متحرک کاربرد بیشتری دارند. مفاصل متحرک مانند تمام مفاصل سینوویال، مفاصل نسبتا ناپایداری هستندکه دارای تحرک پذیری و قابلیت حرکتی نسبتا زیادی هستند. منظور از واژه تحرک پذیری در مفصل سینوویال، دامنه حرکتی در آن مسیر و جهت هایی (درجات آزادی) است که برای مفصل به صورت طبیعی در نظرگرفته شده است و حرکات دیگر برای آن مفصل را غیرطبیعی و ممنوع می دانیم.
طبقه بندی مفاصل متحرک (سینوویال)
‏مفاصل متحرک به سه دسته تقسیم می شوند : مفاصل یک محوری، دو محوری، چند محوری
۱- مفاصل یک محوری
‏در مفاصل یک محوری، حرکت اساسا حول یک محور واحد انجام می شود. مفاصل یک محوری به دو دسته مفاصل قرقره ای (لولایی) و مفاصل استوانه ای تقسیم می شوند. مفاصل قرقره ای فقط حول محور فرونتال حرکت کرده و تنها حرکات تا شدن و بازشدن برای آنها مجاز و قابل اجراست. بنابراین، در مفاصل یک محوری قرقره ای، مانند مفصل درشت نی – رانی و مفصل آرنج (مفصل بازویی – زند زیرینی)، مفصل بین انگشتی و مفصل فک پایینی و مفصل مچ پا، باید از حرکاتی که مخصوص مفاصل دو محوری و چند محوری است خودداری شود و تمامی تمریناتی که خلاف ساختار و محور حرکتی مفصل است ممنوع است. حرکات مفاصل استوانه ای مانند. مفاصل بین استخوان آکسیس و اطلس و مفصل زند زیرینی _ زبرینی فوقانی نیز به چرخش حول محور طولی آنها محدود می شود.
۲- مفاصل دو محوری
‏در مفاصل دو محوری حرکت اساسا حول دو محور عمود برهم، معمولا محور قدامی خلفی ‏(دورکردن و نزدیک کردن) و محور عرضی (خم کردن و بازکردن) انجام می شود. سه نوع مفصل دو محوری به اسامی : مفاصل لقمه ای، بیضوی و زینی وجود دارند.
۳- مفاصل چند محوری
یک نوع مفصل چند محوری به نام مفصل کروی وجود دارد که حول هر سه محور مرجع حرکت می نمایند. با توجه به ساختار مفصلی و محورهای حرکتی آنها و عوامل محدودکننده حرکات دراین مفاصل که به طور طبیعی برای همه افراد یکسان است، می توانیم به حد مجاز حرکت در مفصل پی برده و محدوده ممنوع ادامه حرکت را پیش بینی کنیم.
منبع: مه شو