رفاقت به قیمت تباهی
زهیر موسویاعتیاد بحرانی است که این روزها برای بسیاری از ما عادی شده است. شاید به خاطر گسترش روزافزون آن و یا شاید به خاطر ناامیدی ما از مبارزه درست و مؤثر با این بحران. اما واقعیت این است که اعتیاد همچون حیوانی درنده هر روز بسیاری از همنوعان ما را به کام خود می برد. چند سالی است که جامعه ما با پدیده کاهش سن اعتیاد روبه‌رو شده است. در این پدیده دایره مصرف‌کنندگان مواد مخدر دیگر محدود به بزرگ سالان نیست و متاسفانه این پدیده شوم در میان جوانان و نوجوانان نیز رواج پیدا کرده است. آمار اعتیاد و انواع مختلف مواد مخدر، به سرعت رو به گسترش است و بسیاری از این مواد جدید، آثار سوء جسمی و روانی غیر قابل بازگشتی دارند.الگوی اعتیاد در ایران نشان می‌دهد که سن مصرف مواد در ایران در حال کاهش است و هم‌اکنون نوجوانان شدیداً در معرض ابتلا به این اختلال هستند. نوجوانی که می‌خواهد حضور خود در جامعه را به همگان اثبات کند اما راه درست این مهم را آشنا نیست و در این میان نهاد خانواده نقش به سزایی را در این مورد ایفا می کند. براساس آمار دوستان ناباب نقش به سزایی را در اعتیاد نوجوانان و جوانان ایفا می‌کنند. عضویت در گروه همسالان برای نخستین بار کودکان را در فرایندی قرار می دهد که بیشترین میزان جامعه پذیری به صورتی ناخودآگاه و بدون هرگونه طرح سنجیده ای در آن انجام می پذیرد. گروه همسالان برخلاف خانواده و مدرسه، کاملا حول محور منافع و علایق اعضا قرار دارد. اعضای این گروه می توانند به جستجوی روابط و موضوع هایی بپردازند که در خانواده و مدرسه با تحریم مواجه است. تقریباً در ۶۰ درصد موارد، اولین مصرف مواد به دنبال تعارف دوستان رخ می دهد.اگر نگاهی کوتاه به آسیب‌های مختلف مصرف مواد مخدر برای فرد و جامعه بیاندازیم به سرعت متوجه می‌شویم که اعتیاد علاوه بر به خطر انداختن سلامت جسمانی افراد، تهدیدی بزرگ برای سلامت روانی جامعه است. اعتیاد در فرد معتاد بیش از آنکه باعث رنج های جسمانی شود، موجب از بین رفتن امید و عزت نفس می‌شود و او را از رشد و پویایی‌ای که هر انسان نیازمند آن است، بی‌بهره می‌کند. اعتیاد هزینه‌های زیادی را به خانواده تحمیل می‌کند و از طرف دیگر به خاطر کاهش فعالیت اقتصادی فرد معتاد و همین‌طور نیاز شدید و روز افزون او به تهیه‌ی مواد، باعث سوق داده‌شدن فرد به سمت اعمال مجرمانه می‌شود. اعتیاد روابط خانوادگی را دچار اختلال می‌کند زیرا فرد معتاد را به سرعت به فردی خودخواه تبدیل کرده و فرزندانی که در خانواده‌هایی با والدین معتاد رشد می‌کنند در معرض انواع آسیب‌های روحی و جسمانی قرار می‌گیرند که مهم‌ترین آنها افسردگی و بزهکاری است.ارتباط و دوستی با همسالان مبتلابه سوء مصرف مواد، عامل مستعدکننده قوی برای ابتلای نوجوانان و جوانان به اعتیاد است. مصرف کنندگان مواد برای گرفتن تأیید رفتار خود از دوستان سعی می کنند آنان را وادار به همراهی با خود نمایند. نظریه همنشینی افتراقی مؤید این دلیل می باشد. در این نظریه، کجروی و انحراف اجتماعی ناشی از آن است که فرد رفتار نابهنجاری را در خلال فرایند جامعه پذیری و یادگیری فراگرفته و آن را از طریق همانندسازی یا درونی کردن ارزش ها، در درون خود جایگزین کرده است و به صورت رفتار بروز می دهد. در این تحلیل، خانواده، دوستان و گروه همسالان بیشترین نقش را برعهده دارند.گروه همسالان، بخصوص در شروع مصرف سیگار، بسیار مؤثرتر است. بعضی از دوستی ها صرفاً حول محور مصرف مواد شکل می گیرد.بسیاری تصور می‌کنند که بخش مهمی از گسترش بحران اعتیاد در جامعه ما به خاطر سهل‌الوصول‌بودن آن است. اگر چه عرضه رو به گسترش مواد مخدر در اشکال مختلف و فریبنده نقش مهمی در گسترش اعتیاد دارد اما مهم‌ترین عامل افزایش آمار اعتیاد، شرایط زمینه‌ایِ فرهنگی، خانوادگی، اجتماعی و روانی است که باعث افزایش تقاضا برای مصرف شده است. نکته‌ی بسیار مهم این است که اکثر این عوامل قابل پیشگیری و اصلاح هستند. بخش مهمی از آنها را می‌توان حتی با آموزش‌های ساده و فراگیر به سادگی کنترل کرد. نحوه‌ی زندگی ما و شکل ارتباط ما با فرزندانمان، شکل و میزان حمایت عاطفی‌ای که از آنها می‌کنیم و ارزش‌ها و اهدافی که برای آنها تعریف می‌کنیم از جمله این موارد هستند. در واقع شیوه‌ی زیستن و روابطی که داریم یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی است که در صورت اصلاح به کاهش این خطر و حفاظت فرزندان و همنوعانمان کمک می‌کند.
منبع: baharnews.ir